تا چه سنی شانس افزایش قد داریم؟
هورمون رشد چیست و چه رابطه ای با قد انسان دارد؟
هورمون رشد growth hormone (GH)؛ هورمونی است که از بخش پیشین هیپوفیز یا آدنوهیپوفیز آزاد میشود.
هورمون رشد یا سوماتوتروپین ساختمانی پروتئینی دارد. و توسط سلول های یافت شده در هیپوفیز قدامی، ترشح می شود. هورمون رشد یک هورمون پپتیدی است که رشد، نمو و احیا را تحریک می کند. این هورمون پپتیدی از 191 آمینو اسید تشکیل شده اند که یک پلی پپتید تک رشته ای را تشکیل می دهند. هورمون رشد در سلول های استوماتوتروپیک سنتز شده و در غده هیپوفیز قدامی یافت می شود و این سلول ها مسئول ذخیره و آزاد کردن این هورمون هستند.
هورمون رشد یا سوماتوتروپین ساختمانی پروتئینی دارد. و توسط سلول های یافت شده در هیپوفیز قدامی، ترشح می شود. هورمون رشد یک هورمون پپتیدی است که رشد، نمو و احیا را تحریک می کند. این هورمون پپتیدی از 191 آمینو اسید تشکیل شده اند که یک پلی پپتید تک رشته ای را تشکیل می دهند. هورمون رشد در سلول های استوماتوتروپیک سنتز شده و در غده هیپوفیز قدامی یافت می شود و این سلول ها مسئول ذخیره و آزاد کردن این هورمون هستند.
کاربردهای هورمون رشد:
هورمون رشد به طور گسترده ای در پزشکی استفاده می شود تا به درمان اختلالات رشد کودکان و کمبود هورمون رشد در بزرگسالان کمک کند. این هورمون، رشد کودکان و نوجوانان را تقویت می کند. هم چنین در تنظیم مایعات بدن، متابولیسم قند و چربی و شاید حتی کارکرد قلب نیز دخیل است. بسیاری از وظایف هورمون رشد انسان هنوز ناشناخته است با این حال چنانچه در بخش سلامت نمناک خواهیم گفت مطالعات نشان داده اند که این هورمون می تواند چربی بدن را کاهش و جرم عضله و تراکم استخوان را افزایش دهد. در نتیجه سطوح انرژی افزایش یافته و تن و بافت پوست بهبود می یابد. با توجه به این ویژگی ها، این هورمون از دهه 1970 توسط رقبای ورزشی مورد استفاده قرار گرفت و در حال حاضر توسط کمیته بین المللی المپیک ممنوع شده است.
بهطور کلی هدف این هورمون، افزایش بیوسنتز پروتئین در سلولهای بدن است. طبق تحقیقاتی که انجام شدهاست، محققین به این نتیجه رسیدند که GH اثر خود را با استفاده از انواعی از پروتئینها تحت عنوان سوماتومدینها به سلولها القا میکند چراکه با القای هورمون رشد به سلول در شرایط In vitro تغییر زیادی در رشد آنها مشاهده نگردید. همچنین تحقیقات نشان داده است که ورزش به خصوص اگر همراه با حرکات دستها باشد، میتواند محرک تولید GH باشند(یکی از دلایل رشد قدی بسکتبالستها شاید همین موضوع باشد). میزان ترشح هورمون رشد در کودکان در ساعات اولیه خواب، بسیار زیاد است بنابراین کودکی که دچار کمبود خواب یا بی نظمی در خواب باشد، در رشد او اختلال رقم می خورد.
هورمون رشد به طور گسترده ای در پزشکی استفاده می شود تا به درمان اختلالات رشد کودکان و کمبود هورمون رشد در بزرگسالان کمک کند. این هورمون، رشد کودکان و نوجوانان را تقویت می کند. هم چنین در تنظیم مایعات بدن، متابولیسم قند و چربی و شاید حتی کارکرد قلب نیز دخیل است. بسیاری از وظایف هورمون رشد انسان هنوز ناشناخته است با این حال چنانچه در بخش سلامت نمناک خواهیم گفت مطالعات نشان داده اند که این هورمون می تواند چربی بدن را کاهش و جرم عضله و تراکم استخوان را افزایش دهد. در نتیجه سطوح انرژی افزایش یافته و تن و بافت پوست بهبود می یابد. با توجه به این ویژگی ها، این هورمون از دهه 1970 توسط رقبای ورزشی مورد استفاده قرار گرفت و در حال حاضر توسط کمیته بین المللی المپیک ممنوع شده است.
بهطور کلی هدف این هورمون، افزایش بیوسنتز پروتئین در سلولهای بدن است. طبق تحقیقاتی که انجام شدهاست، محققین به این نتیجه رسیدند که GH اثر خود را با استفاده از انواعی از پروتئینها تحت عنوان سوماتومدینها به سلولها القا میکند چراکه با القای هورمون رشد به سلول در شرایط In vitro تغییر زیادی در رشد آنها مشاهده نگردید. همچنین تحقیقات نشان داده است که ورزش به خصوص اگر همراه با حرکات دستها باشد، میتواند محرک تولید GH باشند(یکی از دلایل رشد قدی بسکتبالستها شاید همین موضوع باشد). میزان ترشح هورمون رشد در کودکان در ساعات اولیه خواب، بسیار زیاد است بنابراین کودکی که دچار کمبود خواب یا بی نظمی در خواب باشد، در رشد او اختلال رقم می خورد.
انواع هورمون رشد:
استوماتوتروپین نام دیگر هورمون رشد است، که به طور طبیعی در حیوانات تولید می شود. این شاخه ترکیبی از هورمون های رشد است که با استفاده از تکنولوژی های DNA نوترکیب سنتز می شود.
اثرات هورمون رشد:
توسط سلول های یافت شده در هیپوفیز قدامی، ترشح می شود. هورمون رشد هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم اثرات خود را اعمال می کند. اثرات مستقیم زمانی روی می دهد که هورمون بر روی گیرنده های اختصاصی موجود در سلول ها عمل کند. برای مثال، سلول های چربی که به آدیپوسیت ها اشاره دارند، دارای گیرنده هایی هستند که توسط هورمون رشد تحریک می شوند، تا تری گلیسرید را کاهش دهند. این هورمون همچنین از بالا رفتن چربی های گردش خون جلوگیری می کند. اثرات غیر مستقیم اثر هورمون رشد در هورمون دیگری که توسط کبد بنام فاکتور رشد انسولین - 1 (IGF - 1) ترشح می شود، میانجی گری می شود. ترشح IGF - 1، هنگامی که بر روی اهداف سلولی اعمال می شود، گستره ای از اثرات ترقی را دارد. IGF - 1 رشد بافت های مختلف را تحریک می کند و همچنین استئوبلاست و کندروسیت را تحریک می کند تا رشد استخوان را افزایش دهد.
IGF - 1 نیز نقش عمده ای در رشد ماهیچه ایفا می کند و تمایز و تکثیر یک نوع سلول والد به نام میوبلاست را ترویج می کند، که باعث افزایش سلول های ماهیچه ای می شود. وقتی میوبلاست به هم متصل می شوند، آن ها فیبرهای عضلانی اسکلتی را تشکیل می دهند که در آن هسته های چندگانه می توانند به دلیل هر هسته که از یک میوبلاست مجزا تشکیل شده است، مشاهده شوند.
مقرراتی برای آزاد سازی و ترشح هورمون رشد:
آزاد سازی هورمون رشد توسط هورمون آزاد کننده (سوماتوکرینین) و هورمون مهار کننده (سوماتوستاتین) کنترل می شود که هر دو این هورمون ها توسط هسته مرکزی هیپوتالاموس ترشح می شوند. آزادی هورمون رشد در هیپوفیز تحت تاثیر این دو هورمون است که توسط بسیاری از عوامل تحریک کننده و مهار کننده خارجی تحت تاثیر قرار می گیرد.
عوامل متعددی می توانند رهاسازی هورمون رشد را تحریک یا مهار کنند. برخی نمونه های محرک های رشد عبارت اند از: هورمون آزاد کننده هورمون رشد ( GHRH) که با اتصال به گیرنده هورمون رشد (GHRHR) فعالیت می کند. گرلین با اتصال به گیرنده های هورمونی هورمون رشد فعالیت می کند (GHSR). هورمون های جنسی مانند آندروژن و استروژن ترشح هورمون رشد را در دوران بلوغ تحریک می کنند.
روزه داری، قند خون پایین و ورزش سنگین نیز می تواند موجب آزاد شدن هورمون رشد شود.
نحوه عملکرد هیپوتالاموس و هیپوفیز قدامی
هیپوتالاموس مغز، مرکز هماهنگ کننده سیستم آندوکرین میباشد که پیامها را از سیستم اعصاب مرکزی دریافت و هماهنگ میکند. در پاسخ به پیامها ، هیپوتالاموس تعدادی از هورمونهای تنظیمی (عوامل آزاد کننده) را تولید مینماید که مستقیما از طریق عروق خونی اختصاصی و نورونهایی که دو غده را به یکدیگر متصل میکنند به غده هیپوفیز مجاور ، منتقل می گردد. غده هیپوفیز از دو قسمت با عملکرد متفاوت تشکیل شده است. به هیپوفیز خلفی انتهای آکسونی نرونهای متعددی میرسد که از هیپوتالاموس منشا می گیرند.
هیپوفیز قدامی با تولید هورمونهای محرک به هورمونهای هیپوتالاموسی موجود در گردش خون، پاسخ میدهند. این پلیپپتیدها رده بعدی غدد آندوکرین شامل قسمت قشری غدد فوق کلیوی، غده تیروئید، تخمدان و بیضه را فعال مینمایند. به دنبال تحریک این غدد، هورمونهای اختصاصی آنها وارد گردش خون شده و به گیرندههای هورمونی موجود در روی یا داخل سلولهای هدف، متصل میگردند. هورمون رشد مترشحه از هیپوفیز قدامی بر روی کبد و استخوان ، تاثیر میگذارد.
نحوه تنظیم سنتز و ترشح هورمون رشد
غلظت هورمون رشد در بافت هیپوفیزی 15 - 5 میلیگرم بر گرم یعنی بیشتر از غلظت سایر هورمونهای هیپوفیزی است. وزن مولکولی این هورمون 22 هزار دالتون است. همانند بیشتر هورمونهای هیپوفیزی ترشح هورمون رشد ، حالت یک جریان دائمی و یکنواخت را ندارد، بلکه به صورت جریانات ضربانی (Pulsatile) انجام میپذیرد. میزان ترشح این هورمون تحت تاثیر تحریکات عصبی و خواب و بیداری میباشد. بطوریکه غلظت پلاسمایی این هورمون ، ممکن است در ظرف چند دقیقه 10 برابر شود. بیشترین افزایش هورمون در پلاسما مدت کوتاهی پس از به خواب رفتن رخ میدهد. عوامل موثر در ترشح هورمون رشد عباتند از: شوک وتنشهای عصبی، درد، سرما، عمل جراحی، گرسنگی، هیپوگلسیمی، ورزش، خوردن غذاهای پروتئینی و بالاخره اسید آمینه آرژینین. شوکهای عصبی از طریق تاثیر کوتاکولامینها بر روی هیپوتالاموس موجب زیاد شدن ترشح هورمون میگردند. اثرات کلیه عوامل نامبرده شده با توجه به خاصیت فیزیولوژیک بسیار مهم هورمون رشد که همواره از مصرف گلوکز در بدن جلوگیری میکند، توجیه پذیر است. زیرا به هنگام وقوع شوک عصبی، هیپوگلیسمی ، گرسنگی و خواب، هورمون رشد از یک سو با بکار انداختن واکنشهای لیپولیز مقدار بیشتری اسیدهای چرب آزاد را به سلول میرساند و از سوی دیگر ورود اسیدهای آمینه به داخل سلول را زیاد میکند (واکنشهای نوسازی گلوکز) ، تا به این ترتیب از مصرف گلوکز جلوگیری نموده و آن را برای نیازهای سلولهای مغزی حفظ کند.
مکانیسم اثر
هورمون رشد در متابولیسم پروتئین، کربوهیدرات و لیپیدها دخالت دارد و هدف نهایی آن افزایش بیوسنتر پروتئینها در سلول است تا بدین وسیله، سبب رشد ابعادی و تعدادی سلولها شود. همچنین این هورمون سبب تحریک صفحات رشد استخوانهای طویل، قبل از سن بلوغ میشود اما بعد از سن بلوغ به دلیل استخوانی شدن این صفحات، رشد استخوانها به صورت قطری ادامه خواهد داشت.
هورمون رشد علاوه بر افزایش قد اثرگذاریهای دیگری نیز دارد:
-کاهش جذب گلوکز توسط کبد
-افزایش گلوکونئوژنزی در کبد
-نقش داشتن در هومئوستازی
آیا هورمون رشد میتواند مستقیما موجب رشد اسکلت و غضروف شود؟
در جواب باید بگوییم خیر. دانشمندان در سال 1957 آزمایشی انجام دادند. در کشت سلولهای غضروفی در خارج بدن ، پس از تزریق هورمون رشد ، سلولهای غضروفی در پاسخ به هورمون رشد ، رشد نکردند. پس چرا این هورمون در داخل بدن باعث رشد میشود و در خارج بدن اثر ندارد؟ اینطور فرض کردند که هورمون رشد باعث تولید ماده دیگری میشود و آن ماده است که باعث رشد استخوانها و غضروف میشود. تحت تاثیر هورمون رشد یک فاکتور شبه انسولین به نام سوماتومدین C در سلولهای کبدی ساخته میشود که نقش اصلی را در رشد اسکلت بدن بازی میکند. -
سوماتوتروپین سوماتروپین فرم نوترکیب سوماتوتروپین است که استفادههای درمانی و تجویزی دارد. سوماتروپین برای اختلالات رشدی کودکان (ناشی از کمبود هورمون رشد) یا کمبود این هورمون رشد در بزرگسالان استفاده میشود. این هورمون همچنین در میان ورزشکاران نیز استفاده میشود که حرف و حدیث در این باب بسیار است.
اختلالات ترشح
اختلالات ترشح این هورمون با توجه به گسترده بودن اثرات آن باعث بیماریهای مختلفی میشود مثلاً افزایش هورمون رشد در کودکی موجب ژیگانتیسم، در بزرگسالی موجب درشتپایانکی(آکرومگالی) و کمبود هورمون رشد در کودکی موجب کوتولگی (نانیسم) میشود.
درد مفصل 11 روش برای افزایش هورمون رشد انسان (HGH) به طور طبیعی: در ادامه این بخش از سلامت نمناک لیستی آورده ایم و خواهیم گفت که رژیم غذایی و سبک زندگی شما می تواند اثر زیادی در سطوح HGH داشته باشد.
1. کاهش چربی بدن: از دست چربی های اضافی - به خصوص در اطراف شکم تان - برای بهینه سازی سطح HGH و بهبود سلامت تان استفاده کنید.
2. روزه متناوب: روزه گرفتن می تواند به طور قابل توجهی سطوح HGH را افزایش دهد، هر چند که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
3. مکمل آرژنین: دوزهای بالایی از آرژنین می تواند تولید هورمون رشد را بهبود بخشند، اما نه وقتی که با ورزش منطبق می شوند.
4. کاهش مصرف شکر: افزایش انسولین ممکن است تولید HGH را کاهش دهد. در نتیجه، میزان مصرف زیاد قند و کربوهیدرات تصفیه شده را محدود کنید. کاهش قند
5. قبل از خواب غذای فراوان بخورید: تحقیقات بیشتری در مورد اثرات خوردن شبانه روی HGH مورد نیاز است. با این حال، بهتر است 2 تا 3 ساعت قبل از خوابیدن از غذا خوردن اجتناب کنید.
6. مکمل GABA: مکمل GABA ممکن است به افزایش تولید HGH کمک کند، اگرچه این افزایش به نظر می رسد که عمر کوتاهی داشته باشد.
7. تمرین با شدت بالا: ورزش یک رشد زیادی را در HGH ایجاد می کند. ورزش با شدت بالا بهترین نوع ورزش برای افزایش سطح هورمون رشد است.
8. نوشیدنی بتا- آلنین و یا یک نوشیدنی ورزشی در کار خود مصرف کنید: بتا - آلنین، کربوهیدرات و پروتیین ها ممکن است افزایش کوتاه مدتی را در میزان هورمون رشد را در طول یا بعد از ورزش ایجاد می کند.
9. منظم کردن خواب: بر روی بهینه سازی کیفیت خوابتان کار کنید و 7 تا 10 ساعت خواب با کیفیت در هر شب داشته باشید. خواب کافی
10. مکمل ملاتونین: مکمل های ملاتونین می تواند باعث افزایش خواب و افزایش HGH طبیعی شما شود.
11. این مکمل های طبیعی را امتحان کنید:
چندین مکمل دیگر می توانند تولید هورمون رشد انسانی را افزایش دهند، از جمله:
-گلوتامین:یک دز 2 گرمی ممکن است سطحش را برای کوتاه مدت تا 78 % افزایش دهد.
-کریتین:یک دز 20 گرمی از کریتین به طور قابل توجهی سطح HGH را برای 2 تا 6 ساعت افزایش می دهد. -اورنیتین:یک مطالعه شرکت کنندگان را 30 دقیقه بعد از مصرف اورنیتین بررسی کرد و نشان داده شد که سطوح HGH بیش ترین میزان را دارد.
-ال-دوپا:در بیماران مبتلا به بیماری پارکیسون، 500 میلی گرم ال-دوپا سطوح HGH را تا دو ساعت افزایش می دهد.
گلیسین:مطالعات نشان داده اند که گلیسین عملکرد ورزشی را بهبود بخشد و باعث افزایش کوتاه مدت در HGH می شود. درحالیکه تمام این مکمل ها ممکن است سطوح HGH شما را افزایش دهند، اما مطالعات نشان می دهند که آن ها در کوتاه مدت تنها موثر هستند.
داشتن سطوح بهینه HGH مهم است. همانند دیگر هورمون های کلیدی - مانند تستوسترون و استروژن - داشتن سطوح سالم هورمون رشد نیز مهم است.
درمان کمبود هورمون رشد
پزشکان درمان های کمبود هورمون رشد را بر روی عوامل خاصی مانند موارد زیر باز می کنند:
-سن
-سلامت کلی و سابقه پزشکی
-میزان مشکلات
-تحمل درمان های خاص
-انتظارات درمان
-انتخاب بیمار
کودکان می توانند در طول 3 سال اول درمان 4 سانت رشد کنند. 3 اینچ دیگر یا بیشتر می تواند در طول 2 سال بعد از آن رشد کند.
شانس افزایش قد
شانس بسیار بالا: دختران تا زیر ۱۲ سال و پسران زیر ۱۴ سال
شانس متوسط: دختران زیر ۱۸ سال و پسران زیر ۲۰ سال
شانس کم: دختران بالای ۲۰ و پسران بالای ۲۳ سال
شانس بسیار کم: دختران بالای ۲۵ و پسران بالای ۲۸ سال
قدبلندی و قدکوتاهی بیشتر یک پدیده ژنتیکی و ارثی است تا اکتسابی، اما این دلیل نمیشود که هرکسی که والدین قدکوتاهی داشته باشد محکوم است به کوتاه ماندن. قد متوسط یک فرد به صورت ژنتیکی به قد متوسط پدر و مادر خودش میرود. چندراه وجود دارد که شما میتوانید با انجام آنها تا حدی باعث افزایش ترشح هورمون رشد شوید: (که در صورت بسته نشدن صفحات رشد استخوانی، میتواند مفید باشد.)
بهترین راه برای تعیین شانس افزایش قد مراجعه به یک متخصص ارتوپدی و متخصص غدد درونریز است. عمده رشد قد در آقایان تا پایان سن ۲۲ سالگی و در خانمها تا پایان ۱۸ سالگی است.
بسیاری از بزرگسالان باید درمان HGH را برای بقیه عمر انجام دهند. هر کسی که شرکت کند، تحت نظارت منظم قرار خواهد گرفت تا ایمنی و اثربخشی هورمون را ارزیابی کند. هدف از دریافت هورمون رشد در بزرگسالان و کودکان، احیای انرژی، متابولیسم و افزایش رشد و یا شکل بدن است. آن می تواند به کاهش کل چربی بدن، به ویژه در اطراف شکم کمک کند.
تزریق HGH نیز می تواند به بهبود قدرت و تحمل ورزش و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی در افرادی که هورمون رشد را ندارند، کمک کند. بسیاری از مردم بهبودی را در کیفیت کلی زندگی شان تجربه می کنند.
اگر در سنی هستید که صفحات رشد استخوانهایتان هنوز بسته نشده است، میتوانید با تغییراتی در سبک زندگی خود، ترشح هورمون رشدتان را افزایش دهید و به بلندتر شدن قدتان امیدوار باشید.
بهترین راه برای تعیین شانس افزایش قد مراجعه به یک متخصص ارتوپدی و متخصص غدد درونریز است.
عمده رشد قد در آقایان تا پایان سن ۲۲ سالگی و در خانمها تا پایان ۱۸ سالگی است، البته با نزدیک شدن به سالهای پایانی این دوره، مقدار رشد قدی کاهش مییابد و پس از بسته شدن صفحات رشد استخوانی افزایش طولی استخوانها متوقف میشود.
شانس افزایش قد
شانس بسیار بالا: دختران تا زیر ۱۲ سال و پسران زیر ۱۴ سال
شانس متوسط: دختران زیر ۱۸ سال و پسران زیر ۲۰ سال
شانس کم: دختران بالای ۲۰ و پسران بالای ۲۳ سال
شانس بسیار کم: دختران بالای ۲۵ و پسران بالای ۲۸ سال
قدبلندی و قدکوتاهی بیشتر یک پدیده ژنتیکی و ارثی است تا اکتسابی، اما این دلیل نمیشود که هرکسی که والدین قدکوتاهی داشته باشد محکوم است به کوتاه ماندن. قد متوسط یک فرد به صورت ژنتیکی به قد متوسط پدر و مادر خودش میرود.
چندراه وجود دارد که شما میتوانید با انجام آنها تا حدی باعث افزایش ترشح هورمون رشد شوید: (که در صورت بسته نشدن صفحات رشد استخوانی، میتواند مفید باشد.)
۱- خواب کافی و منظم باعث افزایش مقدار هورمون رشد در طول روز میشود هورمون رشد در دو ساعت اولیه خواب ترشح میشود. هرگز دو ساعت قبل از خواب وعده غذایی سنگین (حاوی مقادیر زیاد مواد غذایی) مصرف نکنید، زیرا نیاز به انسولین بالا بعد از مصرف زیاد مواد غذایی، از آزاد شدن هورمون رشد به مقدار زیاد جلوگیری میکند
۲- به جای اینکه سه وعده غذایی و در هر وعده مقدار زیادی غذا مصرف کنید سعی نمایید وعدههایی غذایی خود را به شش وعده غذایی برسانید تا در هر وعده مقدار کمتری غذا مصرف کنید، زیرا مصرف زیاد مواد غذایی که دارای اندیس گلیسمی بالا (قند بالا) هستند، بدن را وادار میکند که مقدار انسولین بیشتری ترشح نماید. این مسئله نه تنها منجر به ذخیره چربی اضافی در بدن میشود، بلکه ممکن است جریان هورمون رشد را در بدن متوقف کند. به این نکته مهم اشاره میکنیم که مصرف غذاهای حاوی قند کمتر، از آزاد شدن انسولین جلوگیری خواهد کرد. ورزش کردن، خواب کافی، تغذیه صحیح و کاهش استرس، نه تنها شما را سالمتر نگه میدارد، بلکه غده هیپوفیز قدامی را برای انجام وظایف خویش که یکی از آنها ترشح هورمون رشد است، تشویق میکند.
۳- انجام ورزشهای کششی روزمره مثل نرمشهای روزانه، تأثیر مستقیمی بر روی ترشح هورمون رشد دارند مقدار و دفعات ترشح هورمون رشد با فعالیت ورزشی شدید مرتبط هست. بعد از فعالیت ورزشی شدید هورمون رشد بیشتری در بدن آزاد میشود. برای اینکه شما بیشترین بهره را از فعالیت ورزشی به دست آورید، باید مطمئن باشید که مدت و شدت فعالیت ورزشی شما برای ایجاد پاسخ مناسب (تحریک هیپوفیز قدامی برای ترشح هورمون رشد) کافی است. ورزشهای بیهوازی شدید و پیادهروی به مدت حداقل ۳۰-۲۰ دقیقه باید انجام شود. ورزشهای کششی خاصی وجود دارد که ممکن است تا حدی باعث آزاد شدن هورمون رشد شوند. با انجام حرکات کششی که مستلزم کار گروهی ماهیچهها هست، شدت فعالیت ورزشی بالا میرود و به دنبال آن غده هیپوفیز قدامی مجبور میشود که هورمون رشد بیشتری آزاد نماید. شرکت در فعالیتهای ورزشی هوازی شدید نیز میتواند باعث افزایش ترشح هورمون رشد شود.
۴- بیشترین مقدار هورمون رشد در دو ساعت اولیه خواب ترشح میشود هرگز دو ساعت قبل از خواب وعده غذایی سنگین (حاوی مقادیر زیاد مواد غذایی) مصرف نکنید، زیرا نیاز به انسولین بالا بعد از مصرف زیاد مواد غذایی، از آزاد شدن هورمون رشد به مقدار زیاد جلوگیری میکند. در نتیجه بدن نمیتواند از فواید استراحت بهرهمند شود.
۵- مصرف لبنیات سه واحد در روز هر واحد میتواند ۱ لیوان شیر یا ۱ لیوان ماست یا ۲ لیوان دوغ باشد. (مثلاً روزانه ۲ لیوان شیر و یک لیوان ماست بخورید) برای افزایش قد، روزانه ۹۰ گرم گوشت یا ۱ لیوان حبوبات پخته، ۲ تا ۳ لیوان شیر و لبنیات دیگر به همراه سبزیجات فراوان میل شود. کسانی که میخواهند قدبلندتری داشته باشند هفتهای دو بار غذای دریایی میل کنند و هر روز چند عدد، بادام، بادامزمینی و گردو بخورند. غذاهای دریایی مثل ماهی، میگو و دانههای روغنی حاوی املاح زیادی هستند و فواید بسیاری برای نوجوانان دارند.
در میان مواد مغذی، مصرف به اندازهی پروتئینها و املاح بسیار اهمیت دارد. یک نوجوان باید پروتئین مورد نیازش را هر روز و به خصوص چند مرحله در طول روز دریافت کند. بهتر است پروتئین مصرفی از منابع پروتئین حیوانی باشد مثل گوشت گوسفند و گاو، مرغ و ماهی، تخممرغ و شیر. در میان املاحی که برای رشد قدی لازماند کلسیم، فسفر، منیزیم، روی و فلوئور از اهمیت ویژه برخوردار هستند.
منابع کلسیم: لبنیات مثل شیر، ماست، پنیر است. فسفر و منیزیم در گوشت و دیگر منابع پروتئین و حبوبات فراوان است. فلوئور نیز در آب موجود است.
خطرات و عوارض جانبی هورمون رشد:
اکثر مردم درمان تزریق HGH را به خوبی با چند مشکل تحمل می کنند. تزریق HGH برای این افراد توصیه نمی شود:
داشتن تومور
سرطان
بیماری جدی
مشکلات تنفسی شدید
چندین جراحت
جراحی های پیچیده قلب باز یا جراحی شکم
اHGH می توانند بر مصرف انسولین در بدن تاثیر بگذارند، بنابراین افراد مبتلا به دیابت باید سطح قند خون خود را به دقت کنترل کنند.
سئوال: پسری ۱۵ ساله و بسکتبالیست با قد ۱۷۵ هستم. با توجه به اینکه قد مادرم ۱۵۰ و پدرم ۱۷۱ است آیا میتوانم قدم را با ورزش و تغذیه مناسب به ۱۸۵ برسانم؟
بسیاری از کسانی که در سنین رشد یا بلوغ به پزشک مراجعه میکنند و از کوتاهی قدشان شکایت دارند، پزشک برای آنها رادیوگرافی ساده استخوانهای مچ دست را درخواست میکند. در واقع پزشک با مشاهده عکس مچ دست، سن استخوانی را تشخیص میدهد و میفهمد که آیا صفحه رشد استخوانهای فرد باز است و هنوز جای رشد دارد یا نه در صورتی که سن استخوانی فرد بالا باشد و صفحه رشد بسته شده باشد، دیگر جایی برای رشد طولی استخوانها نخواهد بود. واقعیت آن است که در انتهای استخوانها صفحهای به نام اپی فیز وجود دارد که در سنین رشد از جنس غضروف است و با تأثیر از هورمون رشد، غضروف سازی میکند. با گذشت زمان این غضروفها به ترتیب شروع به استخوانی شدن میکنند و غضروفهایی جدید ساخته میشوند و بهاین ترتیب استخوان رشد طولی میکند و به اصطلاح درازتر میشود. تقریباً در حوالی سن ۱۸ سالگی، این صفحات رشد از حالت غضروفی به حالت استخوانی درمیآیند و دیگر استخوان رشد طولی نمیکند. در این حالت است که پزشکان اصطلاحاً میگویند، صفحات رشد استخوانی بستهشدهاند. اگر در سنی هستید که صفحات رشد استخوانهایتان هنوز بسته نشده است، میتوانید با تغییراتی در سبک زندگی خود، ترشح هورمون رشدتان را افزایش دهید و به بلندتر شدن قدتان امیدوار باشید. بهترین راه برای تعیین شانس افزایش قد مراجعه به یک متخصص ارتوپدی و متخصص غدد درونریز است. عمده رشد قد در آقایان تا پایان سن ۲۲ سالگی و در خانمها تا پایان ۱۸ سالگی است، البته با نزدیک شدن به سالهای پایانی این دوره، مقدار رشد قدی کاهش مییابد و پس از بسته شدن صفحات رشد استخوانی افزایش طولی استخوانها متوقف میشود.
منابع:
تبیان
نمناک
رشد
ویکی پدیا