با اضطراب کنکور چه کنیم؟

سودابه بساک‌نژاد گفت: ورود به دانشگاه یکی از اهداف جوانان محسوب می‌شود و افراد علاقه‌مند هستند تا پس از کسب دانش و مهارت لازم، آینده پیش روی خود را شکل دهند و بسیاری آمال و آرزوی خود را در قبول شدن در کنکور می‌بینند. نگاهی به تاریخچه طولانی مدت آزمون ورود به دانشگاه‌ها نشان می‌دهد که این آزمون یکی از پرچالش‌ترین آزمون‌ها در طول تحصیل برای جوانان محسوب می‌شود و با وجود اینکه هر استرسی را در زندگی تجربه می‌کنیم اما استرس ورود به دانشگاه در زندگی جوانان نقش ویژه‌ای دارد که متخصصین و مشاورین بارها از دانش‌آموزان می‌پرسند که با وجود آگاهی از اثر مخربی که استرس بر حافظه و سطح عملکرد آموزشی دانش آموزان می‌گذارد چرا آن‌ها هنوز استرس را تجربه می‌کنند؟


علل استرس داوطلبان
عوامل متعددی در این ایجاد استرس در داوطلبان دخیل است که می‌تواند کلید اصلی بروز استرس و حتی راهکار کاهش آن محسوب شود. یکی از این دلایل نگاه همه یا هیچ به اهداف زندگی است؛ بسیاری از افراد یک هدف مشخصی را برای ادامه زندگی در نظر می‌گیرند و به اهداف دیگر توجه نمی‌کنند و وقتی به آن هدف نرسند یا رسیدن به آن را سخت الوصول می‌یابند، انگیزه فعالیت و پشتکار را از دست می‌دهند. دومین علت برآورده ساختن آرزوهای والدین است؛ بخشی از دانش‌آموزان در تلاش هستند تا آرزوهای دیرین والدین خود را برآورده سازند و هدف خود در زندگی را با هدف زندگی والدین یکی می‌دانند و در نتیجه نگران هستند که نتوانند آرزوهای والدین را برآورده سازند و این خود عامل ایجاد استرس می‌شود.


عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: یکی دیگر از دلایل بروز استرس در فرد مقایسه با دیگران است؛ گاهی مقایسه‌های اجتماعی منجر به نگرانی فرد می‌شوند. چراهایی که پاسخی ندارند، به عنوان مثال یک داوطلب کنکور با خود زمزمه می‌کند که چرا دوستم قبول شد ولی من نباید قبول شوم؟ و این مقایسه‌های اجتماعی با دیگران به شدت فرد را مضطرب می‌کند. یکی دیگر از دلایل، میل به برتری جویی است؛ گاهی افراد به توانایی‌ها و استعدادهای خود توجه نمی‌کنند و راهی را انتخاب می‌کنند که فراتر از توانایی آن‌ها است و فقط می‌خواهند امیال برتری جویانه خود را ارضا کنند و در صورت تحقق نیافتن خواسته‌ها با شکست مواجه می‌شوند. یکی دیگر از دلایل مهم ایجاد استرس در داوطلبان، عدم نگرش به توانمندی‌های شخصی است، وقتی افراد هدفی را انتخاب می‌کنند که فراتر از توانمندی شخصی آن‌ها باشد، مستاصل می‌شوند چون از عهده رسیدن به هدفی که انتخاب کردند بر نمی‌آیند و قادر به تغییر نگرش خود نیز نیستند.


با استرس کنکور زندگی کنید!
بساک‌نژاد با بیان اینکه با توجه به درک عوامل ایجادکننده استرس کنکور، می‌توان راهکارهایی برای حل آن اتخاذ کرد، گفت: یکی از روش‌های جدید برای کاهش استرس کنکور، زندگی کردن با استرس است؛ به این معنا که دانش‌آموز باید بداند در کنار هر نوع فعالیت در زندگی، هدف دشواری را پذیرفته و بهتر است با آن کنار بیاید و این روش را به عنوان یک راه در کنار راه‌های مختلف برای زندگی در پیش بگیرد. یعنی به جای سر و کله زدن با جزوهای نخوانده و افسوس زمان از دست داده، به مرورِ آن چه خوانده و تمرین کرده بپردازد و این خود نوعی زیستن با کنکور است.

برای کاهش استرس کنکور توصیه می‌شود که بر جسم خود متمرکز شوید، برای مثال تنفس عمیق شکمی دو بار در روز و هر بار ۱۵ مرتبه به طوری که از بینی نفس بکشید و از دهان نفس را خارج کنید، روش مناسبی برای آرام‌بخشی و کنترل استرس است. در طول روز در کنار درس خواندن، ساعتی را به پیاده‌روی ساده یا دوچرخه‌سواری و خرید کردن در بیرون از منزل برای کسب آرامش اختصاص دهید. در این حالت فکر فرد منسجم می‌شود و احساس بهتری به شما دست می‌دهد.


خواب منظمی داشته باشید
از گفتار و بحث‌های نگران‌کننده در محیط خانواده پرهیز و تلاش شود تا از هر آن چه فکر شما را آشفته می‌کند، به طور موقت دوری کنید. بهتر است خواب منظمی داشته باشید؛ تحقیقات متخصصان علوم شناختی ثابت کرده که بیشتر اتصالات سیناپسی یادگیری در هنگام خواب رخ می‌دهد. خود را با دیگران مقایسه نکنید؛ شما به عنوان داوطلب کنکور باید بدانید که هر شخص ظرفیت و توانمندی خاص خود را دارد و همه نمی‌توانند مهارت‌های یکسانی داشته باشند. خداوند در وجود افراد موهبت‌های ذاتی متفاوتی گذاشته است که هر کس می‌تواند آن‌ها را بشناسد و در راه توانمندی‌های خود قدم بردارد.


بر زمان "حال" تمرکز کنید
به داوطلبان توصیه می‌شود که مثبت‌اندیش باشند، به خدا توکل کنند و بدانند که می‌توانند با شناخت واقعی و صحیح توانمندی خود، به خواسته‌هایشان برسند. با خود مهربان باشید، به جای فکر کردن به گذشته‌ای که از دست رفته یا آینده مبهمی که در پیش است، روی زمان "حال" متمرکز شوید. با خود بگویید من تلاش کردم، می‌توانم و ادامه می‌دهم. هر روز با خود تمرین کنید که نباید به جسم و روان خود صدمه بزنید بلکه از لحظات زندگی که دارید لذت برید. برای مثال وقتی درس می‌خوانید بگویید "عجب تست جالبی، چه زیبا است، بریم سراغ تست بعدی" و بدین ترتیب این لذت "بودن در لحظه" را احساس کنید.

عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز افزود: با توجه به انتخاب توصیه‌های پیشنهادی قادر خواهید بود آرامش بیشتری به هنگام مطالعه و مرور دروس به دست آورید و نگرانی‌های احتمالی خود را کاهش دهید. بدانید که هدف زندگی شما اگر در زمان و مکان و شرایط مناسب انتخاب شده باشند، پس از کنکور به شما آرامش می‌دهند. کنکور بخشی از زندگی است که با گذر زمان به پایان می‌رسد و هر کس فقط با نگرش صحیح خود می‌تواند نگرانی‌های مرتبط با آن را کاهش دهد.