عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی:
برای پذیرش دانشجویان دکتری روش‌های خوب را بد اجرا می‌کنیم
رضامراد صحرائی ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: سوالی که در مورد پذیرش دانشجویان مقطع دکتری مطرح میشود، این است که تعداد بالای پذیرش دانشجوی دکتری برای چیست؟
در یک مقطع زمانی، بیکاری در میان فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی رایج بود، بعد کارشناسی ارشد و هم‌اکنون این معضل گریبانگیر دانشجویان و فارغ التحصیلان دکتری شده و این یک فاجعه است. چراکه تبعات اجتماعی افزایش فارغ‌التحصیلان بیکار دکتری بیشتر از فارغ‌التحصیلان بیکار مقاطع پایین‌تر است. زیرا این فارغ‌التحصیلان به دلیل شأن اجتماعی‌ای که کسب کرده‌اند، حاضر به انجام هر کاری نمی‌شوند.
وی با اشاره به طرح آمایش آموزش عالی به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی گفت: با قاطعیت معتقدم که سند آمایش ملی آموزش عالی برای تحصیلات تکمیلی وجود ندارد و این مسئله اصلی حوزه آموزش عالی است.
دکتر صحرائی در رابطه با شیوه فعلی پذیرش دانشجویان دکتری افزود: شیوه فعلی، روش خوبی است ولی خوب اجرا نمی‌شود. آزمونی که توسط سازمان سنجش برگزار میشود، محدود به دانش سطحی داوطلبان است. از طرفی دیگر، مصاحبه ای که توسط دانشگاه‌ها دریافت میشود نیز در حد نگاه کردن به مدارک متقاضیان است. یعنی دانشجو سنجش نمی‌شود و مدارکی که ارائه میکند مورد سنجش قرار می‌گیرند. مدارکی که میزان اعتبار آنها هم گاه چندان مشخص نیست.
وی در این رابطه ادامه داد: آزمونی که سازمان سنجش دریافت میکند به جای علم، فقط محفوظات دانشجو را می‌سنجد. چراکه آزمون دانشگاه سنجش ۴ گزینه‌ای و به نوعی تست هوش است.
دکتر صحرائی با بیان اینکه "دخالت همزمان سازمان سنجش و دانشگاه در پذیرش دانشجو دکتری یک حسن است"، عنوان کرد: جذب دانشجویی که محق تحصیلات تکمیلی باشد، با این تعداد قابل قبول است. ما در کشور این تعداد دانشجوی دکتری جذب می‌کنیم ولی آیا شاهد این بوده‌ایم که هر دانشجو با رساله خود که این همه هزینه برای کشور دارد، یک حرف خوب بزند؟
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، مشکل از بد اجرا کردن ایده‌های خوب، نداشتن سند آمایش آموزش ملی در تحصیلات تکمیلی و عدم توجه به سند نقشه جامع ملی کشور و سند نظام علم و فناوری و سیاست‌های کلی نظام است.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: ما دانشجو جذب می‌کنیم که واحدهای استاد به نوعی تکمیل شود. دانشجوی دکتری میگیریم که گروه را توسعه داده باشیم؛ نه اینکه علم را توسعه دهیم و مشکلی از جامعه حل کنیم.
وی ادامه داد: سند آمایش ملی آموزش عالی به ویژه در تحصیلات تکمیلی، راه حلی است که می‌تواند به بهبود شرایط فعلی در نظام آموزش عالی کمک کند. با این سند در ابتدا سنجیده می شود که آیا پذیرش دانشجو با این تعداد نیاز است یا خیر؟اگر نیاز بود، ببینیم مشکل از کجاست و برای آن مشکل دانشجو پذیرش کنیم. در حال حاضر ما با آزمون‌هایی که میگیریم، تست هوش میگیریم که مناسب دانشجویان دکتری نیست.
دکتر صحرائی تصریح کرد: در گذشته دانشگاه‌ها مستقل بودند و خودشان دانشجوی دکتری را پذیرش می‌کردند که به نظرم ممکن بود در این شیوه کمی بی عدالتی رخ دهد و دانشجویان کیفی‌تری جذب دانشگاه‌ها می‌شدند و شیوه بهتری بود. چراکه دانشگاه‌ها در آزمون‌هایی کتبی، سوال‌های تحلیلی از دانشجویان می‌پرسیدند. اگر سازمان سنجش این توانایی را داشته باشد که شیوه فعلی را به خوبی برگزار کند، این شیوه خوب است ولی متاسفانه این کار را به شیوه خوبی انجام نمی‌دهد. سازمان سنجش برای یک دانشگاهی، دانشجو دکتری جذب می کند ولی از اساتید آن دانشگاه برای تست کنکور راهنمایی نمی‌گیرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: دانشگاه برای دانشجو دکتری، محل دانش محض نیست،بلکه محل تحلیل و حل مسئله است؛ ولی ما در سطوح آموزش عالی خود دیدگاه حل مسئله نداریم. به عنوان مثال، مقاله اصالت دارد ولی کاربرد مقاله اصالت ندارد. ما دنبال چیزی هستیم که خودش اصالت دارد ولی نتیجه آن از اصالت برخوردار نیست. ما باید از طریق دانشجویان دکتری مشکلات را حل کنیم ولی با سرمایه مردم، به جای اینکه مشکلات را حل کنیم، مشکل ایجاد می‌کنیم و این بدترین سبک مدیریتی است.
در یک مقطع زمانی، بیکاری در میان فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی رایج بود، بعد کارشناسی ارشد و هم‌اکنون این معضل گریبانگیر دانشجویان و فارغ التحصیلان دکتری شده و این یک فاجعه است. چراکه تبعات اجتماعی افزایش فارغ‌التحصیلان بیکار دکتری بیشتر از فارغ‌التحصیلان بیکار مقاطع پایین‌تر است. زیرا این فارغ‌التحصیلان به دلیل شأن اجتماعی‌ای که کسب کرده‌اند، حاضر به انجام هر کاری نمی‌شوند.
وی با اشاره به طرح آمایش آموزش عالی به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی گفت: با قاطعیت معتقدم که سند آمایش ملی آموزش عالی برای تحصیلات تکمیلی وجود ندارد و این مسئله اصلی حوزه آموزش عالی است.
دکتر صحرائی در رابطه با شیوه فعلی پذیرش دانشجویان دکتری افزود: شیوه فعلی، روش خوبی است ولی خوب اجرا نمی‌شود. آزمونی که توسط سازمان سنجش برگزار میشود، محدود به دانش سطحی داوطلبان است. از طرفی دیگر، مصاحبه ای که توسط دانشگاه‌ها دریافت میشود نیز در حد نگاه کردن به مدارک متقاضیان است. یعنی دانشجو سنجش نمی‌شود و مدارکی که ارائه میکند مورد سنجش قرار می‌گیرند. مدارکی که میزان اعتبار آنها هم گاه چندان مشخص نیست.
وی در این رابطه ادامه داد: آزمونی که سازمان سنجش دریافت میکند به جای علم، فقط محفوظات دانشجو را می‌سنجد. چراکه آزمون دانشگاه سنجش ۴ گزینه‌ای و به نوعی تست هوش است.
دکتر صحرائی با بیان اینکه "دخالت همزمان سازمان سنجش و دانشگاه در پذیرش دانشجو دکتری یک حسن است"، عنوان کرد: جذب دانشجویی که محق تحصیلات تکمیلی باشد، با این تعداد قابل قبول است. ما در کشور این تعداد دانشجوی دکتری جذب می‌کنیم ولی آیا شاهد این بوده‌ایم که هر دانشجو با رساله خود که این همه هزینه برای کشور دارد، یک حرف خوب بزند؟
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، مشکل از بد اجرا کردن ایده‌های خوب، نداشتن سند آمایش آموزش ملی در تحصیلات تکمیلی و عدم توجه به سند نقشه جامع ملی کشور و سند نظام علم و فناوری و سیاست‌های کلی نظام است.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: ما دانشجو جذب می‌کنیم که واحدهای استاد به نوعی تکمیل شود. دانشجوی دکتری میگیریم که گروه را توسعه داده باشیم؛ نه اینکه علم را توسعه دهیم و مشکلی از جامعه حل کنیم.
وی ادامه داد: سند آمایش ملی آموزش عالی به ویژه در تحصیلات تکمیلی، راه حلی است که می‌تواند به بهبود شرایط فعلی در نظام آموزش عالی کمک کند. با این سند در ابتدا سنجیده می شود که آیا پذیرش دانشجو با این تعداد نیاز است یا خیر؟اگر نیاز بود، ببینیم مشکل از کجاست و برای آن مشکل دانشجو پذیرش کنیم. در حال حاضر ما با آزمون‌هایی که میگیریم، تست هوش میگیریم که مناسب دانشجویان دکتری نیست.
دکتر صحرائی تصریح کرد: در گذشته دانشگاه‌ها مستقل بودند و خودشان دانشجوی دکتری را پذیرش می‌کردند که به نظرم ممکن بود در این شیوه کمی بی عدالتی رخ دهد و دانشجویان کیفی‌تری جذب دانشگاه‌ها می‌شدند و شیوه بهتری بود. چراکه دانشگاه‌ها در آزمون‌هایی کتبی، سوال‌های تحلیلی از دانشجویان می‌پرسیدند. اگر سازمان سنجش این توانایی را داشته باشد که شیوه فعلی را به خوبی برگزار کند، این شیوه خوب است ولی متاسفانه این کار را به شیوه خوبی انجام نمی‌دهد. سازمان سنجش برای یک دانشگاهی، دانشجو دکتری جذب می کند ولی از اساتید آن دانشگاه برای تست کنکور راهنمایی نمی‌گیرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: دانشگاه برای دانشجو دکتری، محل دانش محض نیست،بلکه محل تحلیل و حل مسئله است؛ ولی ما در سطوح آموزش عالی خود دیدگاه حل مسئله نداریم. به عنوان مثال، مقاله اصالت دارد ولی کاربرد مقاله اصالت ندارد. ما دنبال چیزی هستیم که خودش اصالت دارد ولی نتیجه آن از اصالت برخوردار نیست. ما باید از طریق دانشجویان دکتری مشکلات را حل کنیم ولی با سرمایه مردم، به جای اینکه مشکلات را حل کنیم، مشکل ایجاد می‌کنیم و این بدترین سبک مدیریتی است.
مرجع : خبرگزاری ایسنا
