والدینم مجبورم می کنند تجربی بخوانم!
انسیه برزویی
طرح مسئله:
دختری در مقطع نهم هستم، میخوام رشته ریاضی بخوانم اما پدرومادرم میگن باید تجربی بخونی و بعد هم داروسازی. نمراتم افت کرده و فکر نکنم توی رشته ریاضی یا تجربی قبول بشم. وقتی باهاشون در اینباره حرف میزنم، میگن هیچ اشکالی نداره و میتونم سال نهم رو دوباره بخونم اما ۱۰دقیقه بعد درباره رویای قبولی من توی تیزهوشان حرف میزنن. چطور به پدرومادرم بفهمونم که نمیخوام برم تجربی؟
دختری در مقطع نهم هستم، میخوام رشته ریاضی بخوانم اما پدرومادرم میگن باید تجربی بخونی و بعد هم داروسازی. نمراتم افت کرده و فکر نکنم توی رشته ریاضی یا تجربی قبول بشم. وقتی باهاشون در اینباره حرف میزنم، میگن هیچ اشکالی نداره و میتونم سال نهم رو دوباره بخونم اما ۱۰دقیقه بعد درباره رویای قبولی من توی تیزهوشان حرف میزنن. چطور به پدرومادرم بفهمونم که نمیخوام برم تجربی؟
پاسخ:
تعارض درمیان اعضای خانواده طبیعی است. آن چه مهم است، شیوه برخورد با تعارض است. تعارض همیشه هم بد نیست و میتواند پیامدهای مثبتی داشتهباشد؛ مثلا روشن شدن ابعاد گوناگون مسئله و تغییر زاویه نگاهمان یا یک تصمیمگیری بزرگ. اما تعارضات حلنشده میتوانند سبب تنش، ناامیدی، سردرگمی و پرخاشگری شوند. ما هنگام مواجهه با یک مسئله، از راهبردهای سازگار و ناسازگار زیادی استفاده میکنیم. سه ویژگی برخورد سازگارانه با مسائل، «انعطافپذیری»، «آیندهنگری» و «منطقیبودن» است. راهبردهای سازگارانه کمک میکنند تعارضات خود را با کمترین تنش حل کنیم.
مقابله هیجانمدار | گاهی نیاز داریم ابتدا آرامش خود را بهدست بیاوریم و بعد به حل مسئله بپردازیم. مقابله هیجان مدار کمک میکند هیجانات خود را تنظیم کنیم. در این نوع مقابله به دنبال راهحل نیستیم و فقط میخواهیم فشار روانی خود را کاهش دهیم تا بهتر بتوانیم فکر کنیم. پرخاشگری، تسلیم شدن و درخود فرورفتن از راهبردهای مقابله هیجانمدار ناسازگارانه هستند که به ما کمکی نمیکنند.
درعوض میتوانیم از بیان احساسات با یک فرد مورداعتماد، گفتوگوی درونی با خود (شفقت و دلداری دادن خود)، تخلیه هیجانات ازطریق نوشتن آنها روی کاغذ، ورزش، فعالیت هنری یا مراقبه استفاده کنیم. این راهبردها کمک میکنند که هم آثار منفی مسئله را بر ابعاد مختلف زندگیمان کم کنیم (مثلا توانایی درس خواندن و تمرکز) و هم با آرامش بیشتری به حل مسئله و گفتوگو با دیگران بپردازیم.
مقابله مسئلهمدار | پس از اینکه آرامش خود را بهدست آوردیم، نیاز داریم بر حل مسئله تمرکز کنیم. تهدید کردن، استفاده از حیله و دروغ برای متقاعد کردن دیگران، پناه بردن به زور یا التماس، استفاده از هیجانات ابزاری برای تحت تأثیر قرار دادن دیگران، مثلا گریه کردن برای راضی کردن طرف مقابل یا همان «اشک تمساح ریختن» یا سروصدا به راه انداختن از راهبردهای ناسازگارانهای هستند که فقط به تعارضات ما دامن میزنند. بهجای آن از راهبردهایی همچون جمعآوری اطلاعات، استدلال منطقی، برنامهریزی، راهنمایی گرفتن از دیگران، اولویتبندی یا وساطت افراد آگاه و مورداعتماد استفاده کنید.
شخصی نکردن تعارض | این شما و والدینتان نیستید که با یکدیگر مشکل دارید، بلکه شما اعضای یک خانواده هستید که بر سر یک «موضوع مشترک» اختلاف نظر دارید. بنابراین نباید اختلاف نظرتان را به یک خصومت شخصی تبدیل کنید. یادآوری نقاط ضعف، تقصیرات یکدیگر و مسائل گذشته را وارد بحث نکنید. والدینتان را با والدین دوستانتان مقایسه نکنید. سعی کنید بهخوبی گوش دهید، با احترام برخورد کنید، به والدین خود بگویید که دغدغههای آنها را درک میکنید و آنها را از اساس رد نکنید.
رفتار جرئت مندانه | جرئت مند باشید و مذاکره کنید. با حفظ آرامش و احترام، نظراتتان را بیان کنید. از علایق و اهداف آینده حرف بزنید و شواهدی را که نشان میدهند شما در چه حیطهای بیشتر توانمند هستید، به آنها نشان دهید. افراد موفق در حیطه مدنظرتان را به آنها معرفی کنید و اطلاعاتشان را درباره رشته مدنظر خود و آینده آن افزایش دهید. شاید والدینتان به این دلیل با انتخاب شما موافق نیستند که از چشمانداز متفاوتی به آینده تحصیلی و شغلی شما نگاه میکنند. زمانی را با یکدیگر بنشینید و در فضایی مثبت و غیرتهاجمی، ابعاد گوناگون هر رشته تحصیلی، چشماندازها و توانمندیهای لازم برای کسب موفقیت در آنها را بررسی کنید. این جستوجو و کسب آگاهی مشترک شما را به یکدیگر نزدیکتر میکند و امکان رسیدن به اتفاقنظر را افزایش میدهد.
درخواست کمک از یک متخصص | اگر درنهایت نتوانستید به تعامل سازندهای برسید، از یک فرد سوم، بیطرف و البته آگاه و متخصص کمک بگیرید. این فرد میتواند مشاور مدرسه، کارشناس روان شناسی در حیطه تحصیلی یا معلمی باشد که بهخوبی شما را میشناسد. مشکل را بهروشنی با او درمیان بگذارید و از او درخواست کنید درصورت امکان جلسهای مشترک برای شما و والدینتان برگزار کند.
نویسنده : انسیه برزویی| روان شناس بالینی
مقابله هیجانمدار | گاهی نیاز داریم ابتدا آرامش خود را بهدست بیاوریم و بعد به حل مسئله بپردازیم. مقابله هیجان مدار کمک میکند هیجانات خود را تنظیم کنیم. در این نوع مقابله به دنبال راهحل نیستیم و فقط میخواهیم فشار روانی خود را کاهش دهیم تا بهتر بتوانیم فکر کنیم. پرخاشگری، تسلیم شدن و درخود فرورفتن از راهبردهای مقابله هیجانمدار ناسازگارانه هستند که به ما کمکی نمیکنند.
درعوض میتوانیم از بیان احساسات با یک فرد مورداعتماد، گفتوگوی درونی با خود (شفقت و دلداری دادن خود)، تخلیه هیجانات ازطریق نوشتن آنها روی کاغذ، ورزش، فعالیت هنری یا مراقبه استفاده کنیم. این راهبردها کمک میکنند که هم آثار منفی مسئله را بر ابعاد مختلف زندگیمان کم کنیم (مثلا توانایی درس خواندن و تمرکز) و هم با آرامش بیشتری به حل مسئله و گفتوگو با دیگران بپردازیم.
مقابله مسئلهمدار | پس از اینکه آرامش خود را بهدست آوردیم، نیاز داریم بر حل مسئله تمرکز کنیم. تهدید کردن، استفاده از حیله و دروغ برای متقاعد کردن دیگران، پناه بردن به زور یا التماس، استفاده از هیجانات ابزاری برای تحت تأثیر قرار دادن دیگران، مثلا گریه کردن برای راضی کردن طرف مقابل یا همان «اشک تمساح ریختن» یا سروصدا به راه انداختن از راهبردهای ناسازگارانهای هستند که فقط به تعارضات ما دامن میزنند. بهجای آن از راهبردهایی همچون جمعآوری اطلاعات، استدلال منطقی، برنامهریزی، راهنمایی گرفتن از دیگران، اولویتبندی یا وساطت افراد آگاه و مورداعتماد استفاده کنید.
شخصی نکردن تعارض | این شما و والدینتان نیستید که با یکدیگر مشکل دارید، بلکه شما اعضای یک خانواده هستید که بر سر یک «موضوع مشترک» اختلاف نظر دارید. بنابراین نباید اختلاف نظرتان را به یک خصومت شخصی تبدیل کنید. یادآوری نقاط ضعف، تقصیرات یکدیگر و مسائل گذشته را وارد بحث نکنید. والدینتان را با والدین دوستانتان مقایسه نکنید. سعی کنید بهخوبی گوش دهید، با احترام برخورد کنید، به والدین خود بگویید که دغدغههای آنها را درک میکنید و آنها را از اساس رد نکنید.
رفتار جرئت مندانه | جرئت مند باشید و مذاکره کنید. با حفظ آرامش و احترام، نظراتتان را بیان کنید. از علایق و اهداف آینده حرف بزنید و شواهدی را که نشان میدهند شما در چه حیطهای بیشتر توانمند هستید، به آنها نشان دهید. افراد موفق در حیطه مدنظرتان را به آنها معرفی کنید و اطلاعاتشان را درباره رشته مدنظر خود و آینده آن افزایش دهید. شاید والدینتان به این دلیل با انتخاب شما موافق نیستند که از چشمانداز متفاوتی به آینده تحصیلی و شغلی شما نگاه میکنند. زمانی را با یکدیگر بنشینید و در فضایی مثبت و غیرتهاجمی، ابعاد گوناگون هر رشته تحصیلی، چشماندازها و توانمندیهای لازم برای کسب موفقیت در آنها را بررسی کنید. این جستوجو و کسب آگاهی مشترک شما را به یکدیگر نزدیکتر میکند و امکان رسیدن به اتفاقنظر را افزایش میدهد.
درخواست کمک از یک متخصص | اگر درنهایت نتوانستید به تعامل سازندهای برسید، از یک فرد سوم، بیطرف و البته آگاه و متخصص کمک بگیرید. این فرد میتواند مشاور مدرسه، کارشناس روان شناسی در حیطه تحصیلی یا معلمی باشد که بهخوبی شما را میشناسد. مشکل را بهروشنی با او درمیان بگذارید و از او درخواست کنید درصورت امکان جلسهای مشترک برای شما و والدینتان برگزار کند.
نویسنده : انسیه برزویی| روان شناس بالینی
مرجع : ساوالان خبر