مرگبارترین بیماری‌هایی که با کشف واکسن مهار شدند
به گزارش سی دی سی، پیشرفت علم پزشکی و کشف واکسن‌های مختلف باعث مهار و کنترل مرگبارترین بیماری‌ها طی سالیان گذشته شده است. در واقع بسیاری از بیماری‌هایی که زمانی مرگبار تلقی می‌شد، با کشف واکسن امروزه دیگر از جنبه خطرناک بودن اهمیتی ندارد.
واکسن چیست؟
واكسن ها از ميكروب يا ويروس كشته شده و يا ضعيف شده كه عوامل بيماري هاي خاص هستند، ساخته شده اند. با تزريق واكسن سيستم ايمني بدن تحت حمله اين ميكروب ها و يا ويروس ها قرار مي گيرد و در نتيجه ترشح مواد خنثی کننده، اثر میکروب ها بنام آنتي بادي ها يا پادتن ها در بدن بالا مي رود. اين آنتي بادي ها در بدن كودك فعال باقي مي مانند و در صورتي كه بدن با بيماري واقعي مواجه شود آن را در مقابل ويروس يا ميكروب محافظت مي كنند. بعنوان مثال اگر سياه سرفه شايع شود احتمال ابتلا كودكی كه واكسينه شده است به مراتب كمتر از كودكي است كه واكسينه نشده است.
واکسن‌ها اغلب به صورت تزریقی مصرف می‌شوند، اما برخی از آن‌ها نیز از طریق دهان یا بینی به بدن وارد می‌شوند. واکسن‌ها برای انجام عملکرد خود از سطوح مخاطی مانند مسیرهای بینی و لوله گوارش استفاده می‌کنند، به نظر می‌رسد، در این حالت پاسخ آنتی بادی بزرگ‌تر است و احتمالا این مسیرها به عنوان موثرترین راه‌های عملکرد واکسن عمل می‌کنند.
واکسن چیست؟
واكسن ها از ميكروب يا ويروس كشته شده و يا ضعيف شده كه عوامل بيماري هاي خاص هستند، ساخته شده اند. با تزريق واكسن سيستم ايمني بدن تحت حمله اين ميكروب ها و يا ويروس ها قرار مي گيرد و در نتيجه ترشح مواد خنثی کننده، اثر میکروب ها بنام آنتي بادي ها يا پادتن ها در بدن بالا مي رود. اين آنتي بادي ها در بدن كودك فعال باقي مي مانند و در صورتي كه بدن با بيماري واقعي مواجه شود آن را در مقابل ويروس يا ميكروب محافظت مي كنند. بعنوان مثال اگر سياه سرفه شايع شود احتمال ابتلا كودكی كه واكسينه شده است به مراتب كمتر از كودكي است كه واكسينه نشده است.
واکسن‌ها اغلب به صورت تزریقی مصرف می‌شوند، اما برخی از آن‌ها نیز از طریق دهان یا بینی به بدن وارد می‌شوند. واکسن‌ها برای انجام عملکرد خود از سطوح مخاطی مانند مسیرهای بینی و لوله گوارش استفاده می‌کنند، به نظر می‌رسد، در این حالت پاسخ آنتی بادی بزرگ‌تر است و احتمالا این مسیرها به عنوان موثرترین راه‌های عملکرد واکسن عمل می‌کنند.
در این مطلب به بیماری‌هایی که با کشف واکسن اهمیت خود را از دست داده اند می‌پردازیم:
۱- فلج اطفال
فلج اطفال یک بیماری است که منجر به فلج شدگی و مرگ افراد به دلیل ابتلا به پولیو وایرس رخ می‌دهد. این ویروس از طریق انسان به انسان دیگر منتقل می شود و می‌تواند به مغز و ستون فقرات افراد مبتلا حمله کند و منجر به فلجی آن‌ها شود.
امروزه در بسیاری از کشور‌های جهان با واکسیناسیون عمومی این بیماری مهار شده است. همچنین روند استفاده از قطره فلج اطفال در افراد زیر ۶ سال همچنان در جهان ادامه دارد. با این حال، هنوز برخی کشور‌ها درگیر این بیماری هستند. به طور میانگین ۵ تا ۱۰ درصد افراد مبتلا به فلج اطفال به دلیل درگیر شدن عضلات تنفسی و ناتوانی در عمل تنفس جان خود را از دست می‌دهند. در میان کشور‌های آسیایی افغانستان و پاکستان هنوز با این بیماری درگیر هستند.
۲- کزاز
کزاز به اسپاسم‌های دردناک عضلانی و قفل شدن فک اطلاق میشود که می‌تواند مرگبار باشد. بیماری کزاز مسری نیست و باکتری کلستریدیوم تتانی عامل ابتلا به بیماری است. این باکتری به وفور در خاک، گرد و غبار و دستگاه گوارش حیوانات وجود دارد.
خوشبختانه واکسن کزاز کشف شده است و به طور گسترده در کشور‌های مختلف استفاده میشود. به طوری عمومی این واکسن به صورت سه گانه کزاز، دیفتری و سیاه سرفه تزریق میشود. با این حال، کشور‌های فقیر همچنان در مقابل این بیماری آسیب پذیر هستند. تنها در سال ۲۰۱۷، ۳۸ هزار نفر در جهان به دلیل ابتلا به کزاز جان خود را از دست دادند.
۳- آنفلوآنزا
آنفلوآنزا یک بیماری مرتبط با دستگاه تنفسی است که ویروس باعث آلوده شدن بینی، گلو، و ریه‌ها میشود. این ویروس افراد را به طور متفاوت درگیر می‌کند. این موضوع ارتباط مستقیمی با سیستم ایمنی، سن، سلامتی و بیماری‌های زمینه‌ای افراد دارد. کودکان در معرض بیشترین آسیب به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا قرار دارند. از آنجا که نمی‌توان به نوزادان کمتر از ۶ ماه واکسن تزریق کرد، توصیه میشود مادران اقدام به تزریق واکسن آنفلوآنزا کنند.
گرچه بسیاری از افراد آنفلوآنزا را یک بیماری عادی تلقی می‌کنند، اما این بیماری ویروسی می‌تواند بسیار خطرناک باشد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا برآورد کرده است سالانه بیش از ۹ میلیون نفر در ایالات متحده به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند که از این میان به طور میانگین ۱۴۰ تا ۸۰۰ هزار نفر به دلیل وخامت حالشان در بیمارستان بستری شده اند. از سال ۲۰۱۰ تاکنون سالانه ۱۲ تا ۶۱ هزار نفر در آمریکا به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا جان خود را از دست داده اند.
۴- هپاتیت ب
آیا می‌دانید سالانه تنها به دلیل ابتلا به هپاتیت ب بیش از ۷۸۰ هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند. این بیماری از طریق خون یا دیگر مایعات منتقل میشود. هپاتیت ب به شدت برای کودکان کشنده است. مادر آلوده به هپاتیت ب در فرآیند زایمان به راحتی می‌تواند ویروس را به نوزاد منتقل کند. به همین دلیل مادران باید پیش از زایمان تست هپاتیت بدهند و نوزادان نیز پس از تولد واکسن این بیماری را دریافت کنند.
از دیگر بیماری‌هایی که با کشف واکسن از اهمیتشان کاسته شده است می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱- هپاتیت آ
۲- سرخچه
۳- هموفیلوس آنفلوآنزا نوع ب
۴- سرخک
۵- سیاه سرفه
۶- استرپتوکوک پنومونیه
۷- عفونت گوارشی در کودکان (Rotavirus)
۸- اوریون
۹- آبله مرغان
۱۰- دیفتری
۱- فلج اطفال
فلج اطفال یک بیماری است که منجر به فلج شدگی و مرگ افراد به دلیل ابتلا به پولیو وایرس رخ می‌دهد. این ویروس از طریق انسان به انسان دیگر منتقل می شود و می‌تواند به مغز و ستون فقرات افراد مبتلا حمله کند و منجر به فلجی آن‌ها شود.
امروزه در بسیاری از کشور‌های جهان با واکسیناسیون عمومی این بیماری مهار شده است. همچنین روند استفاده از قطره فلج اطفال در افراد زیر ۶ سال همچنان در جهان ادامه دارد. با این حال، هنوز برخی کشور‌ها درگیر این بیماری هستند. به طور میانگین ۵ تا ۱۰ درصد افراد مبتلا به فلج اطفال به دلیل درگیر شدن عضلات تنفسی و ناتوانی در عمل تنفس جان خود را از دست می‌دهند. در میان کشور‌های آسیایی افغانستان و پاکستان هنوز با این بیماری درگیر هستند.
۲- کزاز
کزاز به اسپاسم‌های دردناک عضلانی و قفل شدن فک اطلاق میشود که می‌تواند مرگبار باشد. بیماری کزاز مسری نیست و باکتری کلستریدیوم تتانی عامل ابتلا به بیماری است. این باکتری به وفور در خاک، گرد و غبار و دستگاه گوارش حیوانات وجود دارد.
خوشبختانه واکسن کزاز کشف شده است و به طور گسترده در کشور‌های مختلف استفاده میشود. به طوری عمومی این واکسن به صورت سه گانه کزاز، دیفتری و سیاه سرفه تزریق میشود. با این حال، کشور‌های فقیر همچنان در مقابل این بیماری آسیب پذیر هستند. تنها در سال ۲۰۱۷، ۳۸ هزار نفر در جهان به دلیل ابتلا به کزاز جان خود را از دست دادند.
۳- آنفلوآنزا
آنفلوآنزا یک بیماری مرتبط با دستگاه تنفسی است که ویروس باعث آلوده شدن بینی، گلو، و ریه‌ها میشود. این ویروس افراد را به طور متفاوت درگیر می‌کند. این موضوع ارتباط مستقیمی با سیستم ایمنی، سن، سلامتی و بیماری‌های زمینه‌ای افراد دارد. کودکان در معرض بیشترین آسیب به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا قرار دارند. از آنجا که نمی‌توان به نوزادان کمتر از ۶ ماه واکسن تزریق کرد، توصیه میشود مادران اقدام به تزریق واکسن آنفلوآنزا کنند.
گرچه بسیاری از افراد آنفلوآنزا را یک بیماری عادی تلقی می‌کنند، اما این بیماری ویروسی می‌تواند بسیار خطرناک باشد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا برآورد کرده است سالانه بیش از ۹ میلیون نفر در ایالات متحده به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند که از این میان به طور میانگین ۱۴۰ تا ۸۰۰ هزار نفر به دلیل وخامت حالشان در بیمارستان بستری شده اند. از سال ۲۰۱۰ تاکنون سالانه ۱۲ تا ۶۱ هزار نفر در آمریکا به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا جان خود را از دست داده اند.
۴- هپاتیت ب
آیا می‌دانید سالانه تنها به دلیل ابتلا به هپاتیت ب بیش از ۷۸۰ هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند. این بیماری از طریق خون یا دیگر مایعات منتقل میشود. هپاتیت ب به شدت برای کودکان کشنده است. مادر آلوده به هپاتیت ب در فرآیند زایمان به راحتی می‌تواند ویروس را به نوزاد منتقل کند. به همین دلیل مادران باید پیش از زایمان تست هپاتیت بدهند و نوزادان نیز پس از تولد واکسن این بیماری را دریافت کنند.
از دیگر بیماری‌هایی که با کشف واکسن از اهمیتشان کاسته شده است می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱- هپاتیت آ
۲- سرخچه
۳- هموفیلوس آنفلوآنزا نوع ب
۴- سرخک
۵- سیاه سرفه
۶- استرپتوکوک پنومونیه
۷- عفونت گوارشی در کودکان (Rotavirus)
۸- اوریون
۹- آبله مرغان
۱۰- دیفتری
مرجع : باشگاه خبرنگاران
