نوآوری شناختی چگونه محدودیت های فردی و اجتماعی را از میان برمی دارد
به گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، زندگی در دنیایی که دائماً در حال تغییر است و به صورت پویا توسط نیروهای طبیعی و اجتماعی غیر قابل پیش بینی، چالش های زیادی را از لحاظ شخصی و اجتماعی برای مردم به وجود می آورد. انسان با استفاده از روش های نوآورانه و شناخت بیش تر پیرامون خود، این چالش ها را برطرف می کند.
در باب اهمیت نوآوری های شناختی
اهمیت نوآوری تا جایی است که اتحادیه نوآوری و فناوری اروپا، نوآوری های اجتماعی و شناختی را عامل موفقیت اقتصادی آینده اروپا دانسته و آموزشی را مفید ارزیابی می کند که تفکر خلاق را به عنوان اساسی برای پیشرفت ارتقا می دهد. ایجاد یک راهبرد برای پرورش پژوهشگران خلاق که دارای عمق و گستره فکری برای تبدیل شدن به نوآوران مولد و قادر به جستجوی فعالانه راه حل های جدید برای مشکلات و تبدیل ایده های خود به محصولات قابل استفاده و نوآوری های اجتماعی موثر باشند، ضرورتی است که با پرورش نوآوری های شناختی محقق می شود.
از شناخت تا خلاقیت
خلاقیت و نوآوری اغلب با اصطلاحات مختلفی شناخته می شود. نوآوری با فعالیت های هنری و اقتصادی مرتبط است. در هر صورت، هنگامی که به دنبال یادگیری مهارت های جدید و کسب دانش جدید باشیم؛ خواه آن "خود" یک فرد باشد یا یک گروه اجتماعی، این رویکرد و نگاه جامع خلاقیت و نوآوری را نوآوری شناختی می نامیم. نوآوری شناختی مفهومی یکپارچه است که پیوندهای اساسی بین مبتکر، نوآوری، چالش های زمینه ای و بازتاب های ناشی از آن را در جامعه به رسمیت می شناسد. نوآوری شناختی شامل جست وجو، آغاز یک فرآیند اکتشافی برای بررسی محدودیت ها و فرصت ها،، انتخاب یکی از میان بی شمار ایده برای بهره برداری و توسعه بیشتر، تلفیق رویکردها و روش های جدید حاصل از مهارت های شناختی است.
برنامه های جهانی برای تقویت نوآوری شناختی
در سراسر جهان، برنامه ها و راهبردهایی برای تقویت مهارت های شناختی تعریف شده است. به طور مثال، توصیف ، درک و پرورش و تقویت نوآوری شناختی در قلب CogNovo یکی از همین برنامه ها به شمار می رود؛ CogNovo یک شبکه آموزش چند ملیتی جدید است که توسط اتحادیه اروپا هدایت و در دانشگاه پلیموث هدایت می شود. این برنامه میان رشته ای حدود 25 نفر از محققان دکترا را تربیت و هدایت کرده و هدف آن نه تنها ارائه آموزش های پیشرفته تحقیقاتی، است بلکه تلاش دارد با نقش آفرین کردن بخش خصوصی حمایت ها را برای اکتشافات علمی، فناوری و هنری در زمینه نوآوری شناختی محقق کند.
نوآوری شناختی در ایران
در حالی که برنامه جهانی نوآوری شناختی تلاش می کند در قالب پروژه های تحقیقاتی مستقل، توسط یک تیم میان رشته ای از متخصصان دانش، روش ها و مهارت های مختلف را کشف و هدایت کند، در کشورمان نیز ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی با برگزاری رویدادهای ترویجی، فراخوان ها و مسابقه های شناختی در راستای تقویت مهارت ها و نوآوری های شناختی گام برمی دارد.
تلاش برای تقویت دانش شناختی دانش آموزان و دانشجویان با گنجاندن این مهارت در برنامه درسی، اعلام فراخوان ها و مدرسه های پرورش شناختی، جامعه را با این دانش فرارشته ای آشنا کند. مرکز نوآوری شناختی نیز بستری است که با حمایت این ستاد، زمینه تربیت پژوهشگران و ایده پردازان خلاق را فراهم می کند. ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تمرکز ویژه بر نوآوری پایدار آموزش های عمومی بیشتر با هدف تقویت پژوهشی و کاربردی از پژوهش های کاربردی این حوزه حمایت می کند.
در باب اهمیت نوآوری های شناختی
اهمیت نوآوری تا جایی است که اتحادیه نوآوری و فناوری اروپا، نوآوری های اجتماعی و شناختی را عامل موفقیت اقتصادی آینده اروپا دانسته و آموزشی را مفید ارزیابی می کند که تفکر خلاق را به عنوان اساسی برای پیشرفت ارتقا می دهد. ایجاد یک راهبرد برای پرورش پژوهشگران خلاق که دارای عمق و گستره فکری برای تبدیل شدن به نوآوران مولد و قادر به جستجوی فعالانه راه حل های جدید برای مشکلات و تبدیل ایده های خود به محصولات قابل استفاده و نوآوری های اجتماعی موثر باشند، ضرورتی است که با پرورش نوآوری های شناختی محقق می شود.
از شناخت تا خلاقیت
خلاقیت و نوآوری اغلب با اصطلاحات مختلفی شناخته می شود. نوآوری با فعالیت های هنری و اقتصادی مرتبط است. در هر صورت، هنگامی که به دنبال یادگیری مهارت های جدید و کسب دانش جدید باشیم؛ خواه آن "خود" یک فرد باشد یا یک گروه اجتماعی، این رویکرد و نگاه جامع خلاقیت و نوآوری را نوآوری شناختی می نامیم. نوآوری شناختی مفهومی یکپارچه است که پیوندهای اساسی بین مبتکر، نوآوری، چالش های زمینه ای و بازتاب های ناشی از آن را در جامعه به رسمیت می شناسد. نوآوری شناختی شامل جست وجو، آغاز یک فرآیند اکتشافی برای بررسی محدودیت ها و فرصت ها،، انتخاب یکی از میان بی شمار ایده برای بهره برداری و توسعه بیشتر، تلفیق رویکردها و روش های جدید حاصل از مهارت های شناختی است.
برنامه های جهانی برای تقویت نوآوری شناختی
در سراسر جهان، برنامه ها و راهبردهایی برای تقویت مهارت های شناختی تعریف شده است. به طور مثال، توصیف ، درک و پرورش و تقویت نوآوری شناختی در قلب CogNovo یکی از همین برنامه ها به شمار می رود؛ CogNovo یک شبکه آموزش چند ملیتی جدید است که توسط اتحادیه اروپا هدایت و در دانشگاه پلیموث هدایت می شود. این برنامه میان رشته ای حدود 25 نفر از محققان دکترا را تربیت و هدایت کرده و هدف آن نه تنها ارائه آموزش های پیشرفته تحقیقاتی، است بلکه تلاش دارد با نقش آفرین کردن بخش خصوصی حمایت ها را برای اکتشافات علمی، فناوری و هنری در زمینه نوآوری شناختی محقق کند.
نوآوری شناختی در ایران
در حالی که برنامه جهانی نوآوری شناختی تلاش می کند در قالب پروژه های تحقیقاتی مستقل، توسط یک تیم میان رشته ای از متخصصان دانش، روش ها و مهارت های مختلف را کشف و هدایت کند، در کشورمان نیز ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی با برگزاری رویدادهای ترویجی، فراخوان ها و مسابقه های شناختی در راستای تقویت مهارت ها و نوآوری های شناختی گام برمی دارد.
تلاش برای تقویت دانش شناختی دانش آموزان و دانشجویان با گنجاندن این مهارت در برنامه درسی، اعلام فراخوان ها و مدرسه های پرورش شناختی، جامعه را با این دانش فرارشته ای آشنا کند. مرکز نوآوری شناختی نیز بستری است که با حمایت این ستاد، زمینه تربیت پژوهشگران و ایده پردازان خلاق را فراهم می کند. ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تمرکز ویژه بر نوآوری پایدار آموزش های عمومی بیشتر با هدف تقویت پژوهشی و کاربردی از پژوهش های کاربردی این حوزه حمایت می کند.
