فرآیند شکل‌گیری خودکشی

پذیرش خودکشی به عنوان یک "هدف" یا راه‌حل قابل‌قبول، نتیجه یک فرآیند پیچیده و ویرانگر روانی-اجتماعی است، نه یک یادگیری آگاهانه. این مسیر معمولاً با انزوای عمیق اجتماعی آغاز می‌شود. وقتی فرد به دلیل بیماری روانی شدید (مانند افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی، یا اسکیزوفرنی)، تجارب آسیب‌زای حل‌نشده، یا احساس شرم و ناامیدی مزمن، ارتباطات معنادار خود را از دست می‌دهد، جهان‌بینی‌اش به شدت محدود و تحریف می‌شود.

در این خلأ، احساس تعلق و هدفمندی زندگی کمرنگ می‌شود و فرد به تدریج باور می‌کند که وجودش برای دیگران بی‌ارزش یا حتی سنگین است، و ناپدید شدنش می‌تواند "رهایی" برای خود و اطرافیان باشد. این انزوا زمینه را برای پذیرش افکار خودکشی به عنوان تنها راه ممکن فراهم می‌کند.

بیماری روانی درمان‌نشده یا نامناسب نقش محوری در این تحریف شناختی ایفا می‌کند. اختلالاتی مانند افسردگی شدید، افکار فرد را به سمت ناامیدی مطلق، تمرکز بر شکست‌ها و دردهای گذشته و حال، و ناتوانی در تصور آینده‌ای بهتر سوق می‌دهد. این بیماری‌ها اغلب توانایی حل مسئله سالم را مختل می‌کنند و ذهن را در دام "تفکر دوقطبی" گرفتار می‌سازند: یا تحمل رنج بی‌پایان، یا مرگ به عنوان تنها گزینه‌های موجود. توهمات ناشی از اختلالات روان‌پریشی نیز ممکن است فرد را متقاعد کند که خودکشی تنها راه فرار از آزارهای خیالی یا رسیدن به یک "ماموریت" خاص است. بدون مداخله درمانی مؤثر (دارو و روان‌درمانی)، این تحریف‌های شناختی تقویت و درونی می‌شوند.

به گزارش میگنا قرار گرفتن مکرر در معرض محتوای مرتبط با خودکشی یا مرگ می‌تواند به عادی‌سازی و حتی رومانتیک کردن این ایده کمک کند. این می‌تواند شامل جستجوی آنلاین روش‌ها، مطالعه خاطرات یا نوشته‌های افرادی که خودکشی کرده‌اند، پرسه زدن در فضاهای مجازی که خودکشی را ترویج یا تحسین می‌کنند، یا حتی پوشش رسانه‌ای نامناسب و چه بسا که مواجهه مداوم با این محتوا، به ویژه برای فردی که از قبل آسیب‌پذیر است، می‌تواند انزجار و ترس طبیعی از مرگ را بشکند و خودکشی را به عنوان عملی قابل‌دسترس، شاید حتی شجاعانه یا راه حلی "منطقی" برای درد غیرقابل تحمل، در ذهن فرد جا بیاندازد. این فرآیند، تصورات و توهمات باطلی را  همچون "همراهی شناختی" با ایده مرگ را افزایش می‌دهد.

احساس سنگین بودن بار و بی‌ارزشی مطلق ، حلقه نهایی این زنجیره شوم است. فرد ممکن است عمیقاً باور کند که وجودش باعث رنج دائمی عزیزانش می‌شود، از نظر مالی، عاطفی یا مراقبتی بار سنگینی بر دوش دیگران است، یا به دلیل بیماری یا شرایط زندگی‌اش هرگز نخواهد توانست زندگی با معنا یا لذت‌بخشی داشته باشد. این نظریه‌ای که توسط توماس جوینر مطرح شده - از عوامل خطر قوی برای اقدام به خودکشی هستند. در این مرحله، خودکشی دیگر نه یک عمل انفجاری ناگهانی، بلکه ممکن است به عنوان یک "هدف" برنامه‌ریزی شده و حتی به غلط "مسئولانه" در نظر گرفته شود - راهی برای پایان دادن به رنج خود و آزاد کردن دیگران از بار وجودش. این تحریف شناختی شدید، ناشی از بیماری، نتیجه نهایی یک ذهن اسیر در دام درد و ناامیدی است.

پذیرش خودکشی به عنوان یک هدف، نشانه بارز یک وضعیت روانی اورژانسی و نیاز فوری به مداخله است. این یک انتخاب عقلانی یا "یادگیری" سالم نیست، بلکه نتیجه تراژیک بیماری روانی درمان‌نشده، درد روانی غیرقابل تحمل و انزوای شدید است. شناخت این عوامل خطر (انزوای اجتماعی، بیماری روانی، قرار گرفتن در معرض محتوای مضر، احساس بار بودن و بی‌ارزشی) برای پیشگیری ضروری است. دسترسی به مراقبت‌های روانپزشکی و روانشناسی مناسب، حمایت اجتماعی قوی، محدود کردن دسترسی به روش‌های کشنده، و آموزش عمومی برای کاهش انگ بیماری روانی، کلید شکستن این چرخه مرگبار و کمک به افراد برای یافتن امید و راه‌های دیگری جز مرگ است. خودکشی یک "هدف" قابل‌قبول نیست؛ یک فاجعه قابل پیشگیری است که نیاز به همدلی، درک و اقدام فوری جامعه دارد.

اگر شما یا کسی که می‌شناسید با افکار خودکشی دست و پنجه نرم می‌کند، لطفاً فوراً از کمک حرفه‌ای استفاده کنید.می‌توانید با اورژانس اجتماعی (شماره ۱۲۳) یا خطوط بحران سازمان‌های مردمی معتبر تماس بگیرید.

عفت حیدری روانشناس اجتماعی و دارنده نشان فرهنگ یار تاب آوری در ادامه آورده است خودکشی اغلب نتیجه‌ی نهایی احساس درماندگی، ناامیدی مطلق و باور به این است که هیچ راه گریزی از درد غیرقابل تحمل وجود ندارد، است.
این در حالی ست که افراد تاب‌آور قادرند حتی در تاریک‌ترین لحظات، جرقه‌هایی از امید را حفظ کنند، معنا و هدفی هرچند کوچک در زندگی بیابند، و به توانایی خود برای تحمل درد و گذر از بحران باور داشته باشند. این توانایی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا افکار خودکشی را نه به عنوان تنها راه حل، بلکه به عنوان نشانه‌ای از نیاز فوری به کمک و حمایت ببینند.

عوامل متعددی در تقویت تاب‌آوری به عنوان مانعی در برابر خودکشی نقش دارند. حمایت اجتماعی قوی و معنادار (خانواده، دوستان، گروه‌های همدل) احساس تعلق و ارزشمندی ایجاد می‌کند و بار مشکلات را سبک‌تر می‌سازد. مهارت‌های مقابله‌ای سالم مانند حل مسئله، تنظیم هیجانات، تفکر انعطاف‌پذیر و مدیریت استرس، به افراد قدرت می‌دهد تا با چالش‌ها به شیوه‌ای سازنده برخورد کنند، نه با اجتناب یا نابودی.

احساس کنترل درونی و خودکارآمدی (باور به توانایی تأثیرگذاری بر زندگی خود) با درماندگی که موتور محرک افکار خودکشی است، مقابله می‌کند. همچنین، معنا و هدف در زندگی (چه مذهبی، خانوادگی، شغلی یا اخلاقی) دلیلی قوی برای ادامه دادن حتی در سخت‌ترین شرایط فراهم می‌کند. دسترسی به مراقبت‌های سلامت روانی با کیفیت و کاهش انگ مربوط به آن نیز برای تقویت تاب‌آوری در افراد آسیب‌پذیر ضروری است.

مداخلات پیشگیری از خودکشی باید به طور فعال به تقویت تاب‌آوری در سطوح فردی و اجتماعی بپردازند. این شامل آموزش مهارت‌های زندگی و مقابله‌ای (به ویژه به جوانان)، ترویج شبکه‌های حمایتی قوی در جوامع و محل‌های کار، افزایش دسترسی به خدمات سلامت روان و کاهش موانع مراجعه (به ویژه انگ) است.

برنامه‌های غربالگری فعال برای شناسایی افراد در معرض خطر و متصل کردن آن‌ها به حمایت‌های لازم، حیاتی است. درمان‌های روانشناختی مبتنی بر شواهد مانند درمان شناختی-رفتاری متمرکز بر خودکشی (CBT-SP) و درمان دیالکتیکی رفتاری (DBT) به طور خاص بر افزایش تحمل پریشانی، تنظیم هیجانات و ایجاد مهارت‌های مقابله‌ای مؤثر برای تقویت تاب‌آوری تمرکز دارند.

سرمایه‌گذاری در ایجاد جوامعی تاب‌آور که از افراد در بحران حمایت می‌کنند و راه‌های امید را نشان می‌دهند، کلید کاهش رنج ناشی از خودکشی است. تاب‌آوری به این معنا نیست که درد وجود ندارد، بلکه به این معناست که حتی در اعماق درد، فرد می‌تواند منابع درونی و بیرونی را برای یافتن راهی به سوی زندگی بیابد و بداند که کمک خواستن نه نشانه ضعف، که نشانه‌ای از شجاعت و تاب‌آوری است