یلدا، پیرزنی مو سپید به بلندای فرهنگ ایرانی
در ایران و سرزمین‌های هم‌فرهنگ مجاور، از شب آغاز زمستان با نام «شب چله» یا «شب یلدا» نام می‌برند كه همزمان با شب انقلاب زمستانی است. فلسفه شب یلدا به دلیل دقت گاه شماری ایرانی و انطباق كامل آن با تقویم طبیعی، همواره و در همه سال‌ها، انقلاب زمستانی برابر با شامگاه سی‌ام آذرماه و بامداد یكم دی‌ماه است.
هر چند امروزه برخی به اشتباه بر این گمانند كه مراسم شب چله برای رفع نحوست بلندترین شب سال برگزار میشود؛ اما می‌دانیم كه در باورهای كهن ایرانی هیچ روز و شبی، نحس و بد یوم شناخته نمی شد.
جشن شب چله، همچون بسیاری از آیین‌های ایرانی، ریشه در رویدادی كیهانی دارد. آغاز بازگشت خورشید بسوی شمال‌شرقی و افزایش طول روز، در اندیشه و باورهای مردم باستان به عنوان زمان زایش یا تولد دیگرباره خورشید دانسته می‌شد و آنرا گرامی و فرخنده می‌داشتند.
در گذشته، آیین‌هایی در این هنگام برگزارمی‌شده كه یكی از آنها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بود. جشنی كه از لازمه‌های آن، حضور كهنسالان و بزرگان خانواده، به نماد كهنسالی خورشید در پایان پاییز است، و همچنین خوراكی‌های فراوان برای بیداری درازمدت كه همچون انار و هندوانه و سنجد، به رنگ سرخ خورشید باشند.
رسمی ماندگارکه دل ها را به هم نزدیک می کند
حافظ در شب یلدا
معمولاً درشب یلدا رسم بر این است كه صاحب‌خانه، دیوان حافظ را به بزرگتر فامیل كه سواد دارد، می‌دهد. سپس هر یك از میهمانان نیت كرده و بزرگِ مجلس، این جمله را می‌گوید و تفعلی به گنجینه حافظ می‌زند: «ای حافظِ شیرازی/ تو محرم هر رازی/ بر ما نظر اندازی/ قسم به قرآن مجیدی كه در سینه داری...» یا هر چیزی شبیه به این. این رسم یكی از رسوم پرطرفدار شب یلداست كه امروزه با فن‌آوری روز نیز به‌روز شده است، به طوری كه در بعضی خانواده‌ها به جای كتاب حافظ، از فال‌نامه، نرم‌افزار تفعل مجازی در رایانه، پایگاه‌های اینترنتی ویژه فال، نرم‌افزارهای ویژه تلفن همراه، سامانه پیام کوتاه یا پیامک برای انجام این رسم استفاده می‌كنند كه سرگرمی خوبی برای خانواده‌ها در این شب بلند سال است.
جشن یلدا در ایران امروز
جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می شود. آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبهٔ نمادی دارند و نشانهٔ برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند. در این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پری آن، آینده‌گویی می‌کنند.
هر چند امروزه برخی به اشتباه بر این گمانند كه مراسم شب چله برای رفع نحوست بلندترین شب سال برگزار میشود؛ اما می‌دانیم كه در باورهای كهن ایرانی هیچ روز و شبی، نحس و بد یوم شناخته نمی شد.
جشن شب چله، همچون بسیاری از آیین‌های ایرانی، ریشه در رویدادی كیهانی دارد. آغاز بازگشت خورشید بسوی شمال‌شرقی و افزایش طول روز، در اندیشه و باورهای مردم باستان به عنوان زمان زایش یا تولد دیگرباره خورشید دانسته می‌شد و آنرا گرامی و فرخنده می‌داشتند.
در گذشته، آیین‌هایی در این هنگام برگزارمی‌شده كه یكی از آنها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بود. جشنی كه از لازمه‌های آن، حضور كهنسالان و بزرگان خانواده، به نماد كهنسالی خورشید در پایان پاییز است، و همچنین خوراكی‌های فراوان برای بیداری درازمدت كه همچون انار و هندوانه و سنجد، به رنگ سرخ خورشید باشند.
رسمی ماندگارکه دل ها را به هم نزدیک می کند
حافظ در شب یلدا
معمولاً درشب یلدا رسم بر این است كه صاحب‌خانه، دیوان حافظ را به بزرگتر فامیل كه سواد دارد، می‌دهد. سپس هر یك از میهمانان نیت كرده و بزرگِ مجلس، این جمله را می‌گوید و تفعلی به گنجینه حافظ می‌زند: «ای حافظِ شیرازی/ تو محرم هر رازی/ بر ما نظر اندازی/ قسم به قرآن مجیدی كه در سینه داری...» یا هر چیزی شبیه به این. این رسم یكی از رسوم پرطرفدار شب یلداست كه امروزه با فن‌آوری روز نیز به‌روز شده است، به طوری كه در بعضی خانواده‌ها به جای كتاب حافظ، از فال‌نامه، نرم‌افزار تفعل مجازی در رایانه، پایگاه‌های اینترنتی ویژه فال، نرم‌افزارهای ویژه تلفن همراه، سامانه پیام کوتاه یا پیامک برای انجام این رسم استفاده می‌كنند كه سرگرمی خوبی برای خانواده‌ها در این شب بلند سال است.
جشن یلدا در ایران امروز
جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می شود. آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبهٔ نمادی دارند و نشانهٔ برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند. در این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پری آن، آینده‌گویی می‌کنند.
یلدا، یکی از معدود فرصتهای دید و بازدید خانوادگی و دورهمی‌های گرم و شیرین
تنها با کمی توجه به سبک زندگی امروزه ما می توان به این موضوع پی برد که دورهمی های خانوادگی همچون گذشته نیست و ضمن کمرنگ شدن،گاهی حتی رنگ و بوی تجملاتی به خود گرفته است. در زمان های نه چندان دور مناسبت هایی وجود داشته است که اعضای خانواده به بهانه آنها در کنار یک دیگر جمع می شدند، اما امروزه تعدادی از آنها تغییر یا به فراموشی سپرده شده است. اعضای خانواده ای ساعت ها در کنار یک دیگر در مورد موضوعات مختلف صحبت می کردند و صمیمیتی که بین آن ها برقرار بود، بسیار بیشتر و مستحکمتر از این روزها بود. یلدا، یکی از معدود فرصتهای دید و بازدید خانوادگی و دورهمی‌های گرم و شیرین امروزه حتی گاهی این سوال برای نسل جوان و کودکان پیش می آید که اصلا چرا باید در شب یلدا دور همدیگر جمع شویم؟ تنها به خاطر اینکه یلدا یک دقیقه بلندتر از شبهای دیگر سال است؟ برای پاسخ به این سوالات با ما همراه باشید.
کم شدن دید و بازدیدها و دورهمی های خانوادگی با ظهور دنیای دیجیتال و شبکه های اجتماعی
متاسفانه امروزه میانگین مکالمه بین خانواده های ایرانی، حدود ۱۵ دقیقه است که این می‌تواند خود نمایانگر استفاده افراطی از فضای مجازی، شبکه های اجتماعی و سایر رسانه‌ها و فاصله گرفتن از دورهمی های خانوادگی باشد. امروزه در هر جمع و خانوادگی که می روید دیگر آن صمیمیت های گذشته به چشم نمی خورد؛ هر کس در گوشه ای از خانه نشسته و با گوشی تلفن همراه خود سرگرم است. سکوتی که امروزه در جمع های خانوادگی موج می زند، می تواند ناشی از پیدا شدن سر و کله تکنولوژی و دنیای مجازی و البته استفاده ناصحیح و افراطی از شبکه های اجتماعی باشد و این دنیای به ظاهر جذاب، فضایی را برای هر فرد ایجاد کرده است که هر فرد با گوشی خود در دنیای خودش سیر می کند. البته در حال حاضر نیز صمیمیت بین اعضای یکی از موارد مهمی است که در خانواده های موفق وجود دارد. امروزه شاید با ظهور دنیای دیجیتال و رشد فضای مجازی و رسانه های جدید، آن دورهمی هایی که به هر بهانه کوچکی تشکیل می شد دیگر همچون گذشته نباشد.
اینکه جوانان ما امروزه به جای شرکت در مراسم های اصیل ایرانی به مناسبت های غربی همچون جشن هالووین، بال ماسکه و ولنتاین روی آورده اند، به دلیل سهل انگاری بزرگان و کم توجهی مسئولان به سنت های ایرانی بوده است.
یلدا و نوروز، معدود فرصتهای دید و بازدید و صله رحم
در این روزهای پرمشغله که هرکسی برای خود دغدغه ای دارد، خوب است که به فکر برگزاری دورهمی هایی باشیم و از دورهمی های خانوادگی و جمع شدن در کنار یک دیگر غافل نشویم. خانواده ها می توانند از هر فرصتی از جمله یلدا و دید و بازدیدهای عید نوروز برای کنار هم جمع کردن اعضای کوچک و بزرگ خانواده استفاده کنند. حتی اگر کدورتی بین افراد وجود دارد، بزرگترها با استفاده از فرصت هایی مثل شب یلدا، می توانند این کدورت ها را برطرف کنند.
تنها با کمی توجه به سبک زندگی امروزه ما می توان به این موضوع پی برد که دورهمی های خانوادگی همچون گذشته نیست و ضمن کمرنگ شدن،گاهی حتی رنگ و بوی تجملاتی به خود گرفته است. در زمان های نه چندان دور مناسبت هایی وجود داشته است که اعضای خانواده به بهانه آنها در کنار یک دیگر جمع می شدند، اما امروزه تعدادی از آنها تغییر یا به فراموشی سپرده شده است. اعضای خانواده ای ساعت ها در کنار یک دیگر در مورد موضوعات مختلف صحبت می کردند و صمیمیتی که بین آن ها برقرار بود، بسیار بیشتر و مستحکمتر از این روزها بود. یلدا، یکی از معدود فرصتهای دید و بازدید خانوادگی و دورهمی‌های گرم و شیرین امروزه حتی گاهی این سوال برای نسل جوان و کودکان پیش می آید که اصلا چرا باید در شب یلدا دور همدیگر جمع شویم؟ تنها به خاطر اینکه یلدا یک دقیقه بلندتر از شبهای دیگر سال است؟ برای پاسخ به این سوالات با ما همراه باشید.
کم شدن دید و بازدیدها و دورهمی های خانوادگی با ظهور دنیای دیجیتال و شبکه های اجتماعی
متاسفانه امروزه میانگین مکالمه بین خانواده های ایرانی، حدود ۱۵ دقیقه است که این می‌تواند خود نمایانگر استفاده افراطی از فضای مجازی، شبکه های اجتماعی و سایر رسانه‌ها و فاصله گرفتن از دورهمی های خانوادگی باشد. امروزه در هر جمع و خانوادگی که می روید دیگر آن صمیمیت های گذشته به چشم نمی خورد؛ هر کس در گوشه ای از خانه نشسته و با گوشی تلفن همراه خود سرگرم است. سکوتی که امروزه در جمع های خانوادگی موج می زند، می تواند ناشی از پیدا شدن سر و کله تکنولوژی و دنیای مجازی و البته استفاده ناصحیح و افراطی از شبکه های اجتماعی باشد و این دنیای به ظاهر جذاب، فضایی را برای هر فرد ایجاد کرده است که هر فرد با گوشی خود در دنیای خودش سیر می کند. البته در حال حاضر نیز صمیمیت بین اعضای یکی از موارد مهمی است که در خانواده های موفق وجود دارد. امروزه شاید با ظهور دنیای دیجیتال و رشد فضای مجازی و رسانه های جدید، آن دورهمی هایی که به هر بهانه کوچکی تشکیل می شد دیگر همچون گذشته نباشد.
اینکه جوانان ما امروزه به جای شرکت در مراسم های اصیل ایرانی به مناسبت های غربی همچون جشن هالووین، بال ماسکه و ولنتاین روی آورده اند، به دلیل سهل انگاری بزرگان و کم توجهی مسئولان به سنت های ایرانی بوده است.
یلدا و نوروز، معدود فرصتهای دید و بازدید و صله رحم
در این روزهای پرمشغله که هرکسی برای خود دغدغه ای دارد، خوب است که به فکر برگزاری دورهمی هایی باشیم و از دورهمی های خانوادگی و جمع شدن در کنار یک دیگر غافل نشویم. خانواده ها می توانند از هر فرصتی از جمله یلدا و دید و بازدیدهای عید نوروز برای کنار هم جمع کردن اعضای کوچک و بزرگ خانواده استفاده کنند. حتی اگر کدورتی بین افراد وجود دارد، بزرگترها با استفاده از فرصت هایی مثل شب یلدا، می توانند این کدورت ها را برطرف کنند.
مرجع : باشگاه خبرنگاران
