چرا باید در مورد مرگ با کودک داغدار صحبت کنیم ؟

پسر پنج‌ساله الیسی در زندگی کوتاه خود با دو فقدان بزرگ روبه‌رو شده است، فرانکی، حیوان خانگی محبوبش و بعد از چندماه هم عمه او پس از مبارزه طولانی با سرطان درگذشت. الیسی می‌گوید: «ما هرشب برای عزیز از دست‌رفته دعا می‌کردیم؛ و من متوجه شدم پسرم به دلیل اینکه بعد از مرگ حیوان خانگی‌مان، مرتب در موردش صحبت کرده بود، بهتر توانست با درگذشت عمه‌اش کنار بیاید.»

ماندگاری مرگ چیزی است که بچه‌های خردسال سخت‌ترین درک را از آن دارند
اشلی شوپن، متخصص مهارت‌های زندگی کودک است که از همراهان بیماران بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستان کودکان فیلادلفیا حمایت‌های روانی می‌کند؛ او می‌گوید باید سعی کنید به فرزندتان کمک کنید تا مرگ را قبل از اینکه به‌طور خاص در زندگی‌شان اتفاق بیفتد، درک کنند. با بیان برخی چرخه‌ها در طبیعت شروع کنید. من اخیرا با فرزند سه‌ساله خود در مورد گیاه خانگی که خشک شد، صحبت کردم؛ گفتم او دیگر زندگی نمی‌کند و منظورم این است او دیگر نمی‌تواند آب بخورد یا با نورخورشید رشد کند. به او اطمینان دادم که آن گیاه نمی‌تواند دوباره برگردد؛ زیرا ماندگاری مرگ چیزی است که بچه‌های خردسال سخت‌ترین درک را از آن دارند. جودیت سیمون، روانشناس بالینی از نشان‌دادن پروانه‌ای که در ایوان مُرده، یا میوه‌ای که تازه بود اما حالا به نظر می‌رسد پوسیده است، به‌عنوان روش‌های دیگری برای مطرح‌کردن موضوع صحبت می‌کند: «حتی حباب ترکیده می‌تواند نشان دهد که همه چیز به پایان می‌رسد.» همچنین می‌توانید زمانی که مرگ به‌طور مماس بر خانواده شما تأثیر گذاشته، صحبت از مرگ با کودک را شروع کنید؛ مثلا زمانی که یکی از همسایه‌های نزدیک فوت کرده است. شوپن می‌گوید: «هرچه بیشتر در مورد مرگ صحبت کنید و به کودک با مثال آوردن از گیاه و حیوانات بفهمانید معنی مرگ و تمام‌شدن زندگی چیست، فرزند شما کمتر از آن وحشت‌زده و گیج می‌شود.»


 از کلیشه‌های بی‌معنی بپرهیزید
مثلا از گفتن اینکه او به جای بهتری رفته است، خودداری کنید. همین جمله‌های ساده می‌تواند برای کودکان خردسال ترسناک یا گیج‌کننده باشد. در عوض، با کودک خود در یک مکان آشنا و امن صحبت کنید، جایی که اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش در دسترس است و او می‌تواند احساس راحتی بیشتری کند. سپس، همان‌طور که او بازی می‌کند، صادقانه و ملموس شروع کنید، حتی اگر فکر می‌کنید کمی سرد و غیرواقعی به نظر می‌رسد. می‌توانید بگویید «پدربزرگ مُرد. وقتی مردم می‌میرند، بدن آنها دست از کار می‌کشد و دیگر نمی‌توانند غذا بخورند، راه بروند یا بازی کنند. ما دیگر نمی‌توانیم او را ببینیم.»

اگر فرزند شما با پرسیدن اینکه آیا بدن او قابل تعمیر و درست‌شدن است، باید بگویید «وقتی جسمی کارش را متوقف می‌کند، دیگر نمی‌تواند دوباره شروع به کار کند.»

کودکان نوپا ممکن است سوالی در موضوع مرگ نداشته باشند، بنابراین اگر کودک شما بی‌علاقه به نظر می‌رسد، نگران نباشید. او به احتمال زیاد گریه نمی‌کند، حتی اگر شما در مقابل او گریه و سوگواری کنید. آیلین کندی‌مور، مشاور والدین است که می‌گوید: «کودکان خردسال به اندازه بزرگسالان به ابراز احساسات نمی‌پردازند، زیرا آنها مفهوم مرگ را کاملا درک نمی‌کنند.»


کودکان ممکن است خودشان را در مرگ اطرافیان مقصر بدانند
نهایتا مهم‌ترین کاری که باید در مواجهه با کودک داغدار داشته باشید این است که او را مطمئن کنید که مرگ فرد از دنیارفته تقصیر او نیست. کودکان در سنین پیش از دبستان تصور می‌کنند که جهان به دور آنها می‌چرخد، بنابراین ممکن است احساس مقصربودن در موضوع مرگ فرد نزدیک به خانواده را داشته باشند و خودشان را سرزنش کنند. به فرزند خود اطمینان دهید که این کاری نیست که او یا دیگران انجامش داده باشند و اینکه هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی مرگ را بگیرد. باربارا کلوروسو، نویسنده کتاب والدین در بحران می‌گوید: «کودک ممکن است به کارها و رفتار بدی که با مادربزرگش داشته، فکر کند و حالا که او مُرده، می‌ترسد خودش باعث این اتفاق باشد؛ در این مواقع باید برای کودک توضیح دهید که او هیچ کاری نکرده که باعث از دست‌رفتن مادربزرگش شده باشد و ما دیگر نمی‌توانیم او را برگردانیم.»


سعی کنید روال عادی زندگی کودک در شوک‌های ناگهانی به هم نخورد
زمانی که کسی که دوستش دارید را از دست داده‌اید، سعی کنید تا حد امکان به روال عادی زندگی کودک لطمه نخورد، حتی اگر لازم است از یک دوست بخواهید او را به پیش‌دبستانی یا کلاس ورزش ببرد. مک فارلین می‌گوید، انجام این کار می‌تواند از برخی تغییرات رفتاری ناگهانی در کودک به واسطه شوک یک اتفاق بد مثل دیوانه‌بازی، بیش‌فعالی یا برگشتن به عادت‌های قدیمی مانند مکیدن انگشت که در کودکان خردسال متداول است، تا حد زیادی جلوگیری کند.انتظار دارید که کودک از شما بپرسد مادربزرگ چه زمانی برمی‌گردد؟

دکتر کندی‌مور می‌گوید: «او ممکن است رفته‌رفته این سوالات را از شما بپرسد؛ فکر نکنید او به دنبال معنای عمیق‌تر از مرگ است، اصلا این‌گونه نیست. او به شما نیاز دارد تا به سوالات بی‌پایانش پاسخ دهید؛ به همان اندازه که جواب‌دادن به این سوالات برای شما دردناک است، می‌تواند به او کمک کند تا فقدان عزیزتان را بهتر درک کند.» در این مدت، شما نیازی به پنهان‌کردن احساسات خود از کودک ندارید. وانمود نکنید همه چیز خوب است.»

دکتر کندی‌مور می‌گوید: «اگر او شما را درحال گریه‌کردن دید، توضیح دهید که چه احساسی دارید و چرا.» می‌توانید او را در آغوش بگیرید و بگویید: «من ناراحت هستم چون دلم برای مادربزرگ تنگ شده است.»

 

 منبع www.parents.com