پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - 28 Mar 2024
تاریخ انتشار :
جمعه ۲۶ شهريور ۱۴۰۰ / ۲۰:۲۷
کد مطلب: 55066
۴

بیماری روانی چیست؟

بیماری روانی چیست؟
تاریخچه کلی بیماری های روانی
می توان گفت که برای قرن‌ ها با بیمارانی که از اختلالاتِ ذهنی (Mental disorders) رنج می‌بردند به شیوه‌ های کاملاً وحشیانه و بدوی برخورد می‌شد. این باور که علت اختلالاتِ ذهنی، شیاطین و نیروهای متافیزیکی هستند، یک باور رایج بود. شیوهٔ متداولِ درمان بیمارانِ ذهنی این بود که شرایطِ بدنیِ بیمار را به قدری نامناسب کنند تا شیطان مجبور به ترکِ بدن او گردد. از این رو بیمار را با آبِ جوش غسل می‌ دادند، او را شلاق می‌ زدند، به او گرسنگی می‌ دادند یا او را شکنجه می‌ کردند.

اما در قرن هجدهم به دلیل روشنگری‌ها و دستاوردهای علمی، تفکرات قدیمی جای خود را به تئوری‌های جدید درباره بیماری روانی دادند. به این ترتیب دیگر بیمار روانی را ناشی از حلول شیاطین و ارواح نمی‌دانستند حتی در همین دوران بود که اولین بار اصلاح بیماری اعصاب به انگلیسی Neurotic یا Neurosis استفاده شد.

به‌تدریج فعالیت پزشکان در این زمینه باعث اتفاق مهمی شد یکی از تأثیرگذارترین اشخاص در این دوره فیلیپ پینل بود. او زنجیر را از پای بیماران روانی باز کرد همچنین طبقه‌بندی از بیماری روانی را ارائه کرد، او وراثت و تأثیرات محیطی را از دلایل اصلی ابتلا به بیماری روانی بیان کرد، حتی توانست با ارائه متد درمان اخلاقی علائم برخی بیماران را کاهش دهد. بسیاری فیلیپ پینل را پدر علم روانپزشکی می‌دانند.

اما در پایان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم سرعت تغییرات و پیشرفت در این دوره بسیار زیاد شد. اصطلاح اسکیزوفرنی برای اولین ابداع و شوک الکتریکی معرفی شد، زیگموند فروید یکی از اولین روانشناسان و مبدع روان‌کاوی بود و خودآگاه و ناخودآگاه را مطرح کردند.

همچنین ریشه بسیاری از مشکلات را ناشی از تعارضات زمان کودکی می‌دانست. از دیگر دانشمندان علم روانشناسی در این زمینه می‌توان به آدلر، یونگ، کارن هورنای اشاره کرد.

بیماری روانی به آن دسته اختلالاتی گفته می شود که بر روی خلق و خو، افکار و رفتارهای فرد مبتلا تاثیر می گذارد. نمونه هایی از بیماری های روانی عبارتند از: اسکیزوفرنی،وسواس، احتلالات شخصیت، افسردگی، اختلالات اضطراب، اختلالات خوردن و سوءمصرف مواد. 

بسیاری از ما هر از گاهی دچار نگرانی های روانی می شویم، اما در یک اختلال روانی نگرانی ها به شکل یک بیماری روانی در می آیند و علائم آن منجر به استرس مکرر شده و بر روی عملکردهای فرد بیمار تاثیر می گذارند. بیماری روانی باعث بروز احساسات ناخوشایند در فرد شده و مشکلاتی را در زندگی روزمره فرد در پی خواهد داشت، به عنوان مثال فرد در برقراری ارتباط در محل کار و مدرسه دچار مشکل می شود. در اکثر موارد این علائم با ترکیبی از مصرف دارو و روان درمانی میتوانند برطرف شوند.


علت بروز بیماری روانی
علم روانشناسی دلایل بسیاری را برای بروز انواع بیماری روانی بیان کرده‌است اما هر نوع بیماری روانی برآیند عوامل محیطی، خانوادگی، ژنتیک و در نهایت خواست و اراده فرد می‌باشد. در این بین آموزش‌هایی که فرد در طی زندگی خود از طریق خانواده، دوستان، مدرسه، محیط کار دیده‌است، نقش فوق‌العاده‌ای بر شکل‌گیری اختلالات روانی او دارد. امروزه، ساکنین کلان‌شهرها به نسبت شهرهای حاشیه‌ای و روستاها بسیار بیشتر در معرض ابتلا به انواع بیماری‌های روحی روانی هستند.

تصویر هشت زن در قرن نوزدهم که به طرز محسوسی به بیماری روانی مبتلا هستند. (آرماند گاتیر)


تشخیص بیماری روانی
برای تشخیص و بررسی پیامدهای احتمالی بیماری های روحی روانی، اقدامات زیر بر اساس ضرورت تشخیصی که روانپزشک صلاح بداند، انجام می شوند:

معاینه جسمی: ابتدا روانپزشک مشکلات جسمی فرد را بررسی می کند، چرا که برخی بیماری ها و مشکلات جسمی مثل پرکاری و یا کم کاری تیروئید، بیماری دیابت، آدیسون و غیره باعث بروز مشکلات روانی می شود.

تست های آزمایشگاهی خون و ادرار: برخی آزمایش ها عبارتند از بررسی عملکرد تیروئید یا بررسی سابقه مصرف الکل و مواد مخدر.
ارزیابی روانپزشکی: در این مرحله روانپزشک با بیمار در جلسه های ویزیت حضوری، تلفنی و آنلاین در مورد علائم، افکار، احساسات و الگوهای رفتاری وی صحبت می کند. گاهی نیز ممکن است از شما خواسته شود پرسش نامه برای بررسی از نظر وجود اختلال شخصیت، بررسی خصوصیات رفتاری و غیره را پر کنید.

اما روانشناسان بالینی نیز با مشاهده نشانه ها و علائم بیماری و انجام مصاحبه بالینی یا استفاده از تست های روانشناسی به تشخیص اختلالات روانی بپردازند.

تعیین نوع بیماری روانی
گاهی تعیین اینکه دقیقا چه بیماری روانی باعث بروز تمام علائم در فرد بیمار شده در جلسه اول ویزیت انکان پذیر نیست اما با گذشت زمان و شناخت یشتر از روحیه فعلی بیمار، شرایط گذشته و مکانیسم های انطباقی فرد شناخت بیشتر در طی روند درمان توسط بهترین روانپزشک ها شکل می گیرد.
 
 
ویژگی های بیماریهای روانی
تغیرات غیرطبیعی در تفكر، عاطفه، حافظه و قضاوت فرد كه از صحبت كردن و رفتار او شناخته می شود. این تغییرات باعث ناراحتی حاصل از آن و ایجاد اختلال در عملکرد و فعالیتهای روزمره شغلی،تحصیلی، فردی و ارتباط با دیگران می شود.
 

انواع بیماری های روانی
مهم ترین گروه های بیماری های روانی عبارتند از:
اختلالات عصبی تکاملی (Neurodevelopmental disorder): این گروه از بیماری های روانی طیف وسیعی از مشکلات روانی را در بر می گیرد که معمولا از دوران نوزادی یا کودکی شروع می شود، معمولا قبل اینکه بچه به مدرسه برود. نمونه های این بیماری ها عبارتند از اوتیسم، بیماری بیش فعالی/کم توجهی (ADHA) و اختلالات یادگیری.

اسکیزوفرنی (Schizophrenia) و سایر اختلالات روان پریشی: اختلالات روان پریشی باعث دوری فرد از واقعیت می شوند، از جمله توهم، هذیان و بر هم خوردن نظم در تکلم و افکار. قابل توجه ترین مثال در این گروه بیماری اسکیزوفرنی است که با دوری فرد از واقعیت در ارتباط است. سایر بیماری های مشابه عبارتند از بیماری های اسکیزوافکتیو (Schizoaffective disorder)، اختلالات هذیانی (Delusional disorder) بیماری هذیان مشترک ( Shared Psychotic Disorder)، بیماری جنون گذرا و موقت (brief psychotic disorder)

اختلال دو قطبی (bipolar disorder) و اختلالات مربوط به آن (Bipolar Affective Disorders): در این دست از اختلالات فرد در دوره ای از بیماری دچار علایم شیدایی می شود که شامل فعالیت های بیش از حد و انرژی زیاد است و در دوره ای دیگر دچار افسردگی می شود.

اختلالات افسردگی (Depressive or major depressive disorder): این نوع اختلالات بر روی احساسات و عواطف فرد تاثیر می گذارند و میزان شادی و ناراحتی فرد بیمار نسبت به گذشته تغییر می کند که این امر بر روی توانایی عملکرد فرد نیز تاثیر می گذارد. نمونه هایی از اختلالات افسردگی عبارتند از افسردگی اساسی و اختلال افسردگی پیش از قاعدگی(Premenstrual syndrome (PMS)).

اختلالات اضطرابی (Anxiety disorders): اضطراب یکی از احساس های انسانی است که فرد در این شرایط خطرات و رویدادهای ناگوار آینده را در ذهن خود تصور می کند که با نگرانی زیاد نیز همراه است. این مشکل باعث می شود فرد از قرار گرفتن در موقعیت هایی که باعث اضطراب می شوند، اجتناب کند. این گروه شامل بیماری هایی ماند اختلال اضطراب عمومی (Generalized anxiety disorder) به صورت نوعی اختلال اضطرابی است که به صورت نگرانی بیش از اندازه و نامعقول در مورد اتفاقات و فعالیت‌ های روزمره تعریف می‌ شود.

اختلال اضطراب فراگیر (Generalized anxiety disorder) بر خلاف حمله پانیک سیر مزمن ‌تری دارد و می‌تواند برای ماه‌ ها در فرد وجود داشته باشد، حمله هراس (panic attack) به صورت با هجوم ناگهانیِ وحشت به بیمار و ترس شخص از وقوع مجدد آن‌ ها مشخص می‌ شود. این حملات که معمولاً بیش از چند دقیقه طول نمی‌ کشند، با علایمی چون تپش قلب، عرق کردن، احساس تنگی نفس و فشردگی در قفسهٔ سینه، لرزش، احساس ازدست ‌دادن تعادل یا گیجی همراه است) و فوبیا (phobia )به صورت ترس بیش از حد از شرایط مختلف می باشد.

وسواس اجباری Obsessive–compulsive disorder (OCD) واختلالات مربوط به آن: در این اختلالات فرد مبتلا دچار مشغله ذهنی یا وسواس می شود و افکار و فعالیت های تکراری از او سر می زند. نمونه های وسواس اجباری عبارتند از: اختلال وسواس اجباری که فرد به شستن مداوم دست ها یا محیط اطراف می پردازد، اختلال احتکار (hoarding disorder) که در این نوع اختلال فرد به طور افراطی شروع به جمع آوری اشیا مختلف می کند و اختلال کشیدن مو یا ترکوتیلومانیا (trichotillomania) که فرد مبتلا به طور مداوم موهای خود را می کند.

اختلالات مربوط به حوادث ناگوار و رویدادهای استرس زا: در این اختلال فرد از رویاروی با یک رویداد در زندگی خود واهمه دارد که علت ان بروز یک رویداد ناگوار در گذشته است. مثالی از این گروه اختلال اضطراب پس از سانحه می باشد.

اختلالات تجزیه ای یا گسستی (dissociative disorders): در این نوع اختلال احساس فرد نسبت به هویت و یکپارچگی خود، محیط اطراف و خود (self) دچار تغییر می شود.

اختلالات خوردن (Eating disorders): در این نوع اختلال غذا خوردن؛ اشتها و دیدگاه های فرد در مورد غذا دچار مشکل می شود، به طور مثال بیشتر از حد معمول غذا می خورد که به آن پرخوری عصبی گفته می شود و یا به خاطر تصور نادرستی که نسبت به ظاهر خود دارد، از خوردن غذا اجتناب می کند که به آن آنورکسیا گفته می شود.

اختلالات خواب و بیداری (Sleep-Wake Disorders): این اختلالات معمولا آنقدر شدید هستند که نیاز به درمان ها و بررسی های پزشکی دارند، از جمله بی خوابی، آپنه خواب و سندروم پای بیقرار.

اختلالات جنسی(Sexual Dysfunctions): در این اختلالات واکنش های جنسی فرد با حالت عادی تفاوت دارد از جمله انزال زودرس و اختلال ارگاسم در زن ها.

اختلال جنسیتی (gender dysphoria): در این نوع اختلال فرد جنسیت خود را نمی پذیرد و تمایل دارد جنسیت دیگری داشته باشد.

 
۱۲ نشانه بیماری‌های روان که نباید نادیده گرفته شوند
اکثر افراد در معرفی انواع بیماری‌های روان اغلب از زوال عقل، آلزایمر یا شیزوفرنی نام می‌برند. این بیماری‌ها ناتوان‌کننده‌ترین انواع اختلالات روان به حساب می‌آیند اما موارد بسیار دیگری همچون افسردگی و اضطراب وجود دارند که به آسانی قابل تشخیص نبوده و اغلب با علائم آشکاری همراه نیستند هرچند ممکن است بیمار را به طور جدی به دردسر بیاندازند.
 
تشخیص به موقع علائم اولیه اختلالات روانی به بهبود حال بیمار و کیفیت زندگی او و حتی در مواردی به حفظ جان فرد مبتلا کمک می‌کند.
 
از جمله علائم بیماری‌های روان که باید مورد توجه قرار گیرند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- درد معده
معده دردهای مکرر معمولا با سوء هاضمه یا اسیدی شدن همراه است. اما درصورتیکه درد معده تنها در زمان نگرانی یا اضطراب ظاهر شود می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در سلامت روان باشد. در مواقع استرس داشتن یا مضطرب بودن مغز سیگنال‌هایی به روده می‌فرستد تا کند شود و مغز هضم را به تاخیر می‌اندازد. در این شرایط فرد اغلب دچار گرفتگی شکمی، نفخ و درد می‌شود.

۲- درد مزمن
سیستم گوارشی اولین ناحیه از بدن است که تحت تاثیر مشکلات روان قرار می‌گیرد. اما درصورتیکه این نشانه جدی گرفته نشود دیگر قسمت‌های بدن نیز تحت تاثیر  قرار می‌گیرند. برآوردها نشان می‌دهد افراد مبتلا به افسردگی سه برابر بیشتر احتمال دارد دچار دردهای مزمن شوند. به نظر نوعی همپوشانی در سلول‌های مغز وجود دارد که به درک و شناخت درد و افسردگی کمک می‌کند. بنابراین، هرگونه اختلال در این شبکه ممکن است فرد را افسرده سازد و احساس درد را بیشتر کند.

۳- تیک یا رفتارهای تکراری
انجام رفتارهای تکراری یکی دیگر از نشانه‌های استرس و اضطراب مداوم است. افرادی که دچار اضطراب هستند در بیشتر مواقع احساس ناآرامی دارند و بنابراین رفتارهای تکراری از خود بروز می‌دهند. همچنین این ناآرامی موجب اختلال در خواب و احساس خستگی می‌شود.

۴- تغییر رفتار غیرقابل توصیف و انفعالی
هر فردی از شخصیت متمایزی برخوردار است، برخی آرام و محافظه‌کار و برخی دیگر برونگرا و اجتماعی هستند. اما درصورتیکه افراد برونگرا بدون دلیل بیرونی و به طور ناگهانی خود را از بقیه جدا کنند یا ترجیح دهند به تنهایی زندگی کنند می‌توان احتمال ابتلا به افسردگی یا اختلال دو قطبی را در آن‌ها بررسی کرد.

۵- ضعف سیستم ایمنی
در سال ۲۰۰۴ تحقیقی در دانشگاه بریتیش کلمبیا در کانادا انجام گرفت که نشان داد افراد مضطرب و پراسترس راحت‌تر از دیگران بیمار می‌شوند زیرا هر زمان که فرد نگران شود مغز سیگنال‌هایی به سیستم ایمنی ارسال می‌کند که به تدریج سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.  این شرایط باعث می‌شود افرادی که استرس دارند حتی مستعد ابتلا به شایع‌ترین انواع عفونت‌ها باشند.

۶- تغییر ناگهانی و قابل ملاحظه در خلق و خو
در برخی از شرایط احساس عصبانیت، غم یا ... طبیعی است اما طغیان غیر معقول احساسات از قبیل عصبانیت یا گریه کردن زیاد به افسردگی یا دیگر بیماری‌های روان مرتبط است.

۷- احساس مداوم غم و ناراحتی 
احساس ناراحتی و پوچی می‌تواند نشانه افسردگی باشد. ممکن است فرد زندگی کاملی داشته باشد اما همچنان احساس ناراحتی کند که در این شرایط فرد دچار افسردگی شده‌ است.

۸- احساس گناه کردن
انتقاد افراطی به خود، نداشتن عزت نفس یا احساس بی‌ارزش بودن ممکن است نشانه‌هایی از اختلال روان از قبیل افسردگی باشد.

۹- نگرانی‌ زیاد درباره مسائل جزئی
احساس نگرانی در برخی مواقع و شرایط عادی است اما در صورتیکه اضطراب و نگرانی، بخشی دائمی از زندگی معمول فرد شود و بر تمامی جنبه‌های زندگی او اثر بگذارد در این شرایط باید به بررسی سلامت روان فرد پرداخت.

۱۰- تغییر در الگوی خواب
الگوی خواب نامنظم نشانه‌ای از بیماری روانی است. ساعات خواب طولانی یا کوتاه می‌تواند نشانه‌ای از اختلال خواب، افسردگی، اضطراب یا استعمال مواد مخدر باشد.

۱۱- استعمال مواد مخدر یا الکل
اعتیاد به مواد مخدر یا مصرف الکل می‌تواند از وجود بیماری روان ناشی شود. افرادی که برای مواجهه با فشارهای روانی یا عاطفی به استعمال این مواد رو می‌آورند به تدریج به آن وابسته می‌شوند.

۱۲- تغییر ناگهانی در اشتها و وزن
تغییر در وزن و میزان اشتها از علائم شایع در افراد مبتلا به افسردگی است.
 
به گزارش سایت  firstpost، پذیرش بیماری یکی از مهم‌ترین اقدامات در بهبود روند درمان است و همچنین تشخیص این موضوع که فرد مبتلا به کمک و حمایت و شاید مداخلات دارویی نیاز دارد بسیار حائز اهمیت است.
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
شاید باورتون نشه اما دنیا به کوچک‌ترین خوبی‌های شما نیاز داره، خوب بمونید.