مهارتهای شناختی و ارتقای سلامت

به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، اختلال شناختی خفیف، اگرچه عارضه‌ای حاد نیست اما در زندگی روزمره یا عملکرد فرد مشکلاتی ایجاد می‌کند. بسیاری از افرادی که دارای دارای مشکلات حافظه هستند، بیشتر از افراد بدون ابتلا به اختلالات شناختی خفیف، دچار آلزایمر یا زوال عقل می‌شوند.
اگرچه اختلالات شناختی خفیف، همیشه به آلزایمر منجر نمی‌شود اما تشخیص و درمان این عارضه با کمک تقویت مهارت‌های شناختی، می‌تواند از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کند.
آن‌طور که حمید هاشمی پژوهشگرعلوم و فناوری شناختی عنوان می‌کند، تشخیص دقیق اختلال‌های شناختی در استفاده از روش‌ها و مهارت‌های مناسب نقش‌ مهمی ایفا می‌کند و شناخت زودهنگام برای درمان احتمالی اثرگذار خواهد بود.
 
زوال عقل و کاهش شناخت
زوال عقل یک اصطلاح کلی برای از دست دادن حافظه و سایر قابلیت‌های ذهنی است که توانمندی‌های زندگی روزمره را محدود و مختصر می‌کند. به گفته هاشمی، طیف گسترده ای از علائم مربوط به کاهش حافظه یا سایر مهارت‌های روزمره را تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بیماری آلزایمر شایع‌ترین شکل آن است و 60 تا 80 درصد از موارد زوال عقل را شامل می‌شود.
اغلب موارد زوال عقل پیش‌رونده هستند ، به این معناکه اگر درمان صورت نگیرد، علائم به آرامی آغاز و به تدریج بدتر می شوند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان در حافظه مشکلی دارید یا مهارت‌های به خاطر سپردن ارتباط دارد مشکلی دارید، نباید به سادگی از کنار آن گذر کرده و برای تعیین علت به به پزشک مراجعه کنید.
این پژوهشگر علوم شناختی بیان می‌کند تشخیص زودهنگام به فرد این مزیت را دارد که با استفاده از تمرین‌ها و مهارت‌های شناختی، ظرفیت مغز رابه حداکثر بهره برداری برساند زمان لازم برای برنامه‌ریزی را در اختیار فرد قرار می‌دهد.
 
مهارت‌های شناختی و بهبود عملکرد مغز یک رژیم غذایی سالم ، ورزش منظم ، تعاملات اجتماعی و تمرین‌های شناختی می‌تواند به حفظ سلامت مغز و عملکردهای شناختی کمک کند.
هاشمی با بیان این‌ نکته، اضافه می‌کند که برای بهره‌مندی از مهارت‌های شناختی و کمک به بهبود عملکرد مغز نخست باید این مفهوم را بشناسیم، ادامه می‌دهد: مهارت های شناختی کارکرد مغز ما را برای تفکر، خواندن، یادگیری، یادآوری، استدلال و توجه  ارتقا می‌دهد. مغز با همکاری حواس پنج‌گانه، اطلاعات را دریافت و ذخیره می‌کند، همان اطلاعاتی که هرروز و هر لحظه از  مدرسه، دانشگاه، محل کار و زندگی خود دریافت می‌کنیم.
در هر زمینه حرفه ای ، شما از مهارت های شناختی برای حل مشکلات در محل کار و بهبود کیفیت کار خود استفاده می‌کنیم.

بهبود مهارت‌های شناختی به ما کمک می‌کند تا  از توانایی‌هایمان بهتر استفاده کنیم و زندگی بهتری داشته باشیم. آن‌طور که این پژوهشگر حوزه شناخت عنوان می‌کند، تمرین‌های مستمر می‌تواند به ارتقای این مهارت‌ها بیانجامد.
به گفته هاشمی، کاهش سطح استرس می تواند به بهینه شدن مهارت‌های شناختی کمک کند؛ برای این‌کار، می توانید کمی در فضای کاری خود قدم بزنید یا از ورزش، موسیقی و مطالعه بهره ببریم.
 
ورزش دادن مغز
این پژوهشگر حوزه علوم شناختی عنوان می‌کند که مانند هر عضله دیگر ، می توانیم فعالیت هایی را انجام دهیم که نقاط خاصی از مغز را هدف قرار داده و آن‌ها را تمرین دهد.

هاشمی با بیان این‌که تمرین‌های شناختی باعث بهبود مهارت های شناختی مرتبط می شود، می‌افزاید: برای تقویت توانایی های شناختی خود می‌توانیم هنگام استراحت یا قبل از خواب کتاب بخوانیم، بازی‌های شناختی مانند پازل هایی که از تکمیل آن‌ها لذت می بریم و دیگر بازی‌های شناختی مانند جدول کلمات متقاطع، سودوکو و شطرنج را در برنامه‌های روزانه‌مان بگنجانیم.
 
حمایت از پرورش و تقویت مهارت شناختی
ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی و فناوری، در اولویت‌های راهبردی خود تقویت مهارت‌های شناختی را به طور جدی مورد توجه قرار داده است. برگزاری رویدادهای رقابتی در حوزه مهارت‌های شناختی که در سطح دانش‌آموزی برگزار می‌شود، فراخوان ایده‌های نوآورانه در حوزه مهارت‌های شناختی و همچنین معرفی پیام‌آور مغز و شناخت، گام‌هایی در راستای توسعه این توانمندی و توسعه فناوری‌های مرتبط با آن است.

حمایت از 70 مقاله و طرح پژوهشی در حوزه‌هایی چون علوم اعصاب شناختی، ارتقا و بازتوانی شناختی، تصویربرداری مغز، تعامل میان مغز و ماشین و نیز توسعه ابزارها و نرم‌افزارهای ارتقای مهارت‌های شناختی در همین راستا بود. در سال جاری نیز با اعلام شانزدهمین فراخوان حمایت از طرح‌های فناورانه شناختی، این روند ادامه خواهد داشت.