خود آگاهی و خودپنداره
مهارت خودآگاهی یکی از مهارت های زندگی و پیش نیاز دیگر مهارتها است و سایر مهارتها بدون آن معنا ندارند. شاید دشوار باشد ما آنچه را که واقعاً هستیم را ببینیم و باز نسبت به آن صبور باشیم.
این مهارت دانش و ادراکی است که فرد از خود دارد و باعث میشود تا شناخت بیشتری از خود، خصوصیات، نیازها،خواسته ها، اهداف، نقاط ضعف، نقاط قوَت، احساسات، ارزش و هوَیت داشته باشید.
تحقیقات نشان داده ضعف در خودآگاهی با بسیاری از بیماری ها و آسیب های روانی، اجتماعی همراه است. خودآگاهي به اين معني است که هر يک از ما چگونه به خود نگاه مي کنيم و براساس نگاهي که به خود داريم، چه احساسي پيدا مي کنيم. با تلاش براي رسيدن به خودآگاهي، باید سعي شود کليه استعدادهاي بالقوه کشف و درجهت شکوفايي آنها گام برداشته شود .
ترس، شک و عدم امنيت شما را از انتخاب آزاد منحرف کرده و از خود دروني تان دور مي سازد.از دید روانشناسی، توانایی فرد در شناخت خود و آگاهی از خود به عنوان موجودی متمایز را خودآگاهی و پاسخ به سوال من کیستم؟ همان چیزی است که خودپنداره نامیده می شود. هر چه پاسخ افراد به سوال من کیستم دقیق تر باشد، فرد از توانایی خودآگاهی بیشتری برخوردار خواهد بود. بنابراین چگونگی برداشت ما از خودمان نقش مهم و زیربنایی در احساس رضایت از زندگی دارد. بنابراین تقویت توانایی خودآگاهی و به تبع آن داشتن خودپنداره ای دقیق
می تواند فرد را درجه مقابله با مشکلات و حل آنها یاری دهد.
مؤلفه هاي مهارت خودآگاهي
- آگاهي از ويژگي هاي جسماني و بدني
آگاهي از نقاط قوت خود
آگاهي از نقاط ضعف خود
آگاهي از افکار خود
آگاهي از باورها و ارزش هاي خود
آگاهي از اهداف خود
اهميت و ضرورت مهارت خودآگاهي
1-هرچه بيشتر و بهتر خودتان را بشناسيد، بهتر مي توانيد آنچه را که هستيد، بپذيريد و يا تغيير دهيد.
2-وقتي ما شناختي از خود دروني مان نداشته باشيم، خود را به دست محيط و اطرافيانمان
مي سپاريم و در نتيجه اين نيروهاي بيروني هستند که شخصيت ما را شکل داده و براي ما قالب و ساختار تعيين مي کنند.
3-رشد خودآگاهي به فرد کمک مي کند تا دريابد تحت استرس قرار دارد يا نه و اين معمولاً
پيش شرط ضروري روابط اجتماعي و روابط بين فردي مؤثر و همدلانه است.
4- شناخت خود و آگاهي از مفهوم دروني و ذهني خويش به عنوان يک شخص مي تواند فرد را در رويارويي با مشکلات و مسائل زندگي ياري دهد.
خودپنداره
احساساتی که هر کسی درباره ي خود دارد نقش مهمی در سلامت روانی او دارد. خودپنداره تصویری است که ما از خودمان داریم یا برداشتی که از خود می کنیم که می توانیم شخصیت خود را توصیف و ارزیابی کنیم که تا حد زیادی به وسیله ي تجارب گذشته ما (موفقیت ها و شکست های ما) و آنچه دیگران درباره ي ما فکر میکنند، شکل می گیرد.
دلیل و اهمیت خودپنداره
ابتدا برداشتی که هر شخصی از خود دارد بر رفتار و عمل او تأثیر گذاشته و همچنین بر احساس شما هم تأثیر می گذارد. افرادی که احساس خوبی در مورد خودشان دارند مسلماً در مقایسه با افرادی که نگرش منفی به دیگران دارند، از اعتماد به نفس و رضایت بیشتری برخوردارند و افراد موفق تری هستند و کمتر احتمال دارد سراغ رفتارهای پرخطر بروند.
اصلاح خودپنداره
1-پس از تجربیات بد از خودتان خودپنداره منفی نسازید.
2- اوضاع را بررسی کرده، واقع بینانه تر به خود نگاه کنید، نقاط قوَت و ضعف خود را بشناسید.
3- نقاط ضعف خود را اصلاح کرده، با تعیین اهداف و رسیدن به آنها می توانید خودپنداره خود را تغییر دهید.
مریم فرجی روانشناس و مشاور
