کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

آموزش نخبه پرور

لیلی نبی زاده

31 ارديبهشت 1397 ساعت 11:41

مهم نیست که کودکان ما چه شغلی برای آینده انتخاب می کنند، مهم این است که در هر شغلی بهترین و نابغه ترین آن کار شوند.


ميگنا: آیا بچه ها نابغه هستند؟ آیا نمی توان از آنان ادیسونها، اینشتاین ها، ماری کوریها، و حسابی، ساخت؟ آیا برای نخبه شدن به یک استعداد خاص و ویژه نیاز است؟ آیا نخبگی یک ویژگی ذاتی است یا با تاکید بر ویژگی ها و شرایط اکتسابی نیز قابل بروز و ظهور است؟ آیا با روش های سنتی می توان کلاسی برای رشد نبوغ و اندیشه ایجاد کرد؟

آیا آینده شغلی دانش آموزان با گرفتن نمرات بالا در آزمون ها تضمین می شود ؟ آیا،دانش آموزان همه توانمندی هایشان را می شناسند؟

واقعیت این است مهم نیست که کودکان ما چه شغلی برای آینده انتخاب می کنند، مهم این است که در هر شغلی بهترین و نابغه ترین آن کار شوند.

در نظام هستی هیچ چیز بر پایه نتوانستن پدید نیامده است. به علت مواجهه جوامع بشری با مسائل ناهمگونی فزاینده، وابستگی متقابل بین کشورها، تحلیل رفتن منابع طبیعی، سرعت فزاینده تغییرات، و مسائل متعدد دیگر نخبه پروری از الزامات اجتناب ناپذیر است.


اصل نخبه پروری مدلی است. بدین معنی که هریک از استعدادها و مهارت های متعددی که در نخبگی موثرند شناسایی و توصیف شوند و امکان رشد و پرورش آنها در نظام آموزشی به عنوان مهمترین نظام پرورش دهنده فراهم گردد.

هدف تاکید بر آموزش های نخبه پرور است که برای تمام دانش آموزان لازم الاجراست. با توجه به مفهوم نخبه که در برگیرنده مولفه هایی هم چون استعداد، هوش، خلاقیت، انگیزه، ویژگی های شخصیتی و...بود تمرکز بر روش های آموزشی رشد دهنده این مولفه ها می تواند زمینه احراز نخبگی را برای هر دانش آموز در هر سطحی فراهم آورد.

نخبه پروری از الزامات همه جانبه برای تبدیل اقتصاد نفت محور ایران به اقتصادی دانش بنیان ، خلاق و پویا است. امروزه بر بسیاری ثابت شده است که سرمایه ها را صرفا نمی توان از زیر خاک جست و جو کرد و با دسترسی بیشتر به نفت و گازو سایر منابع معدنی به پیشرفت رسید، بلکه سرمايه اصلي هر كشور مغزها و نخبگان آن جامعه هستند كه بستگي مستقيمي به توسعه نظام آموزشي دارد.(ناظری،1388)

وزارت آموزش و پرورش نیز مهم ترین نهاد تعلیم و تربیت رسمی عمومی، متولی فرآیند تعلیم و تربیت در همه ساحت های تعلیم و تربیت، قوام بخش فرهنگ عمومی و تعالی بخش جامعه، با مشارکت خانواده، نهادها و سازمانهای دولتی و غیردولتی است. این نهاد ماموریت دارد با تاکید بر شایستگی های پایه، زمینه دستیابی دانش آموزان در سنین لازم التعلیم طی 12 پایه تحصیلی به مراتبی از حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و جهانی ر ا به صورت نظام مند، همگانی، عادلانه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثر بخش فراهم آورد. انجام این مهم ،نقش زیر ساختی درنظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت.(بیانیه ماموریت آموزش و پرورش،1390)


در شیوه نامه شناسایی و هدایت استعدادهای برتر(1391) تاکید شده است که "ما مسئله شناسایی نخبه را داریم. پیش از شناسایی نخبه، شناسایی استعداد برتر را داریم که در طول زمان تبدیل به نخبه خواهد شد؛ چون هر صاحب استعداد برتر که نخبه نیست؛ به تدریج به نخبه تبدیل می شود. پس اول شناسایی استعداد برتر است، بعد مسیر این صاحب استعداد برتر به سمت نخبه شدن، بعد رسیدن به نقطه ثمردهی که در واقع همان نقطه نخبه شدن است."

هر دانش آموز یک نابغه است. منظور معنای ارزشیابی کمی آن نیست که در آن فرد باید در اندازه گیری استاندار شده هوش امتیاز بالاتر از 99 درصد داشته باشد و نه به این مفهوم که هر دانش آموز، یک قهرمان، استاد بزرگ شطرنج، دارای مهارت خارق العاده هنری و یا یک هنرمند در سطح جهانی باشد.

نخبگی، نبوغ، تیزهوش و استعداد درخشان نمادی از توانایی های بالقوه یک فرد است و همه آنچه که از سال های اولیه رشد در وجود افراد نهفته است و نظام آموزشی و از همه مهمتر مربی می تواند به دانش آموزان در یافتن نبوغ ذاتی شان و حمایت از آنها در هدایت شان در مسیرهایی که می تواند به بالندگی شخصی از نقطه نظر آموزش و پرورش منجر شود کمک کند.

پزشک نخبه بودن و یا مهندس و دانشمند و متخصص بودن به خودی خود کافی نیست امروز جامعه جهانی نیازمند نخبه فراگیر در هر سطحی است که ارزشمندی استعدادهای آنها از کودکی در آنها درونی شودکودک هر انسانی منحصر به فرد است و می تواند مانند یک نابغه بدرخشد. اگر با عشق از او حمایت کنید و باورش کنید هرگز دچار احساس کمبود و حقارت که مانع موفقیت است نخواهد شد. خود دوستی و اعتماد به نفس در او تقویت خواهد شد که که هردو از لوازم آزاد کردن آن توان بالقوه بسیار مهم یعنی نبوغ درون است.


هر انسانی در خود استعدادی ذاتی و توانی منحصر به فرد دارد هر کودکی با مغزی به دنیا می آید که از نظر علمی توان بالقوه داشتن والاترین استعدادهای ذهنی و موهبت های خاص ذهنی و هم چنین استعداهای غریزی خارق العاده، خلاقانه و مخترعانه را دارد.

سخن گفتن درباره آموزش و پرورش نخبه پرور، كاري بس دشوار است. زيرا، بايد به موارد و مسائل متعـددي توجـه كرد.از يك سو، از مفهوم نخبه، نابغه، تیزهوش ،باهوش،سرآمد، خلاق، استعداد و ....تعاريف متنوعي وجود دارد و از سویی دیگر در زمينه اجراي برنامه هاي آموزشي و تفكيك آنها نيـز اختلاف نظرها بسیار است.

برای آموزش نخبه پرور، روشهاي گوناگون همچون غني سازي آموزش در درون كلاس یا ايجاد كلاسهاي خاص در مدارس عادي وجود دارد که در مورد اجرای آنها اختلاف نظر بسیار است.

هم چنین در مـورد اجراي برنامه هاي آموزشی و نحوه ارائه خدمات جنبي و مشورتي ويژه به آنها، نیز این اختلاف نظرها به چشم می خورد. وجود نظرات متفـاوت دربارهء سياستهايي كه بـر آمـوزش اثـر مـي گذارنـد، تنـوع روش هـا در هـدايت، راهنمـايي و جلـب مشاركت اولياي كودكان تيزهوش، اختلاف سليقه در نحوهء شناخت استعدادها و مهارتها، گونـاگوني عقايـد نسبت به نحوهء شناسایی تیزهوشان و بـالاخره اخـتلاف برداشت در مورد انجام فعاليتهاي پژوهشي گسترده درباره ي آنها، از ديگر جنبه هايي هستند كه بيان يك قالب آموزشی واحد و كلّي در این مورد را با دشواري مواجه ميسازند. در مورد اين كه آموزش و پرورش دانش آموزان با استعداد چگونه بايد انجام پذيرد، ميان متخصصان تعليم و تربيت شكافي عميـق اسـت .

برخـي استدلال ميكنند كه با سازماندهي و پشتيباني صحيح ميتوان بر پايه برنامه هـاي معمـولي كـلاس، برنامـه هـاي انفـرادي براي آموزش دانش آموزان با استعداد طراحي كرد.

اين متخصصان معتقدند كه دانش آموزان با استعداد را نبايـد از ساير دانش آموزان جدا كرد. بقيه ي متخصصان تعليم و تربيت استدلال مـي كننـد كـه بـراي دانـش آمـوزان بـا استعداد به ويژه آنها كه از نظر تحصيلي بسيار با ذوق و سرآمدند بايد برنامه هاي خاص و حتي مدارس ويژه داير كرد، آنها معتقدند كه دانش آموزان با استعداد با دريافت برنامه‌ي درسي خاص و در محيط بهتر مـي تواننـد از طريق كنش متقابل با ساير دانش آموزان با استعداد به حد اعلاي توانايي خود دست يابند. در صورتی که سایر صاحب نظران بی توجهی با سیار حوزه های استعدادی را در این نظام مطرح می کنند که امکان خدمت رسانی آموزشی به سایر طیف های هوشی و استعدادی را در بر خواهد داشت و خسارات زیادی برای جامعه خواهد داشت.

در سال1998، انجمن استعدادهای درخشان ایالات متحده طی گزارشی تحت عنوان نخبگان ریاست جمهوری توصیفی از استعداد و پرورش آنها روی این موضوع تأکید داشت که رشد استعدادهای درخشان نه فقط با تواناییهای فردی بلکه با تشویق معلمان صورت پذیرفته است. این گزارش همچنین از معلم، در مقام رکن اصلی پرورش استعدادها یاد می کند .



نویسنده: لیلی نبی زاده
 


کد مطلب: 44315

آدرس مطلب :
https://www.migna.ir/article/44315/آموزش-نخبه-پرور

میگنا
  https://www.migna.ir