دلایل پرخاشگری و خشونت در دوران نوجوانی

طرح مسئله: پسری یازده‌ساله دارم که خیلی پرخاشگر و بی‌منطق شده است و گاهی خوب و مهربان و گاهی هم بدخلق و بداخلاق می‌شود و در کل مدتی است که اخلاقش تند شده است و کمی بی‌ادبانه برخورد می‌کند ممنون میشم راهنمایی‌ام کنید.

فرزند شما در آستانه سن نوجوانی و بلوغ است و لذا تغییراتی که در مورد آن صحبت می‌کنید مربوط به این تغییر و تحولات است. من یک سری مطالب کلی در اختیار شما قرار می‌دهم اما شما و همسرتان توجه داشته باشید که فرزندتان در معرض یک تغییر بسیار بزرگ است و لذا شما به‌عنوان والدین باید سعی کنید اطلاعات کامل و کافی از آن به دست آورده تا بتوانید واکنش مناسب در برابر رفتارهای متغیر فرزندتان داشته باشید.

مطالعه درزمینهٔ دوران نوجوانی (کتاب‌های انتشارات رشد) و حتی صحبت و مراجعه حضوری با یک مشاور کودک و نوجوان توصیه می‌شود.

ویژگی‌های دوران نوجوانی 
- ویژگی‌های جسمانی: ناهماهنگی در حرکات، سن ناشی گری، احساس درد عضلانی و خستگی، آغاز بلوغ جنسی

- ویژگی‌های شناختی: رشد تفکر، مفهوم خود و رشد هویت، استقلال‌طلبی و مسئولیت‌پذیری

- ویژگی‌های عاطفی: ناپایداری هیجان‌ها، ناشیگری در ابراز عواطف، ترس، اضطراب و کم‌رویی، تخیل

- ویژگی‌های اجتماعی: نیاز به کسب موقعیت اجتماعی، نقش گروه همسالان در رفتار نوجوانان، تشخص طلبی و نیاز به استقلال.

هنگامی‌که نوجوان دچار اختلالات روانی است، قادر به کنترل خود نبوده و کنترل هیجانی کمتری دارد و در نتیجه از خود پرخاشگری نشان می‌دهد.

علل پرخاشگری نوجوانان
- مقابله با تهدیدهای جسمی و روانی - الگوبرداری: هنگامی‌که در محیط اجتماعی نوجوان، خشونت حکم‌فرماست وی نیز پرخاشگری را یاد گرفته و در موقعیت‌های گوناگون نشان می‌دهد.

- اختلالات روانی: هنگامی‌که نوجوان دچار اختلالات روانی است، قادر به کنترل خود نبوده و کنترل هیجانی کمتری دارد و در نتیجه از خود پرخاشگری نشان می‌دهد.

- نیاز به قدرت: نوجوان گاهی اوقات نیاز به نمایش قدرت‌طلبی‌های خود دارد و ازآنجاکه نوجوانی دوره کسب استقلال است، کسب قدرت نیز راهی برای رسیدن به استقلال بوده و در نتیجه نوجوان برای نشان دادن استقلال خود پرخاشگری می‌کند. 

- رسیدن به اهداف: گاهی فرد بارها از این روش استفاده کرده و به نتیجه رسیده و بعداً آن را تکرار می‌کند. علت تفاوت پرخاشگری نوجوان در محیط خانه و بیرون از خانه این است که نوجوان درجایی که آزادتر است رفتارها و حالات خود را بیشتر بروز می‌دهد و شاید هم در خانه عادت به پرخاشگری کرده است. درجاهایی که احساس می‌کند حاکمیتی برقرار است کمتر این نوع رفتارها را انجام می‌دهد و احساس کم‌رویی و خجالت می‌کند.

برای برخورد درست با پرخاشگری نوجوانتان توجه کنید که: والدین الگوی رفتاری فرزندان خویش هستند پس صعه صدر و رفتار شما در ذهن و رفتار آنان تأثیرگذار است. هرگز با خشونت و پرخاشگری فرزند خود مقابله‌به‌مثل نکنید، خونسردی و آرامش خود را حفظ نمایید. اطمینان حاصل کنید که به آن‌ها فرصتی برای بیان دیدگاه خود می‌دهید و به گوش دادن به آن‌ها اهمیت دهید.

برقراری ارتباط صحیح با نوجوان: ارتباط مثبت چهره به چهره سریع‌ترین و کارآمدترین راه برای کاهش استرس و خشم و دستیابی به آرامش و تمرکز سیستم عصبی است. انجام این کار باعث نفوذ بیشتر در نوجوانان شده و روابط پایدارتری را شکل می‌دهد.

آموزش مهارت‌های رفتاری در زندگی بین اعضای خانواده: والدین می‌توانند به‌راحتی زمینه‌های استدلال مثبت با فرزندان را پیدا و از طریق جلب‌توجه آنان مهارت‌های لازم را رشد دهند. برای مثال می‌توان با تشویق آنان به ورزش زمان خاصی از روز را سپری و روابط مثبتی شکل دهند.

والدین در نظر داشته باشند که در دوران نوجوانی، دوستان و همسالان نقش پررنگ‌تری از والدین ایفا کرده و برای حفظ روابط خانوادگی حتماً مهارت رفتاری را بکار گیرند.

آموزش کنترل خشم و راه‌های مقابله با آن: نوجوانان، درست مانند هر کس دیگری، باید یاد بگیرند که خشم خود را کنترل کرده و با اطرافیان رفتار تهاجمی نداشته باشند. به‌عنوان پدر و مادر، ممکن است مفید باشد که برخی از تکنیک‌های مدیریت خشم را به آن‌ها آموزش دهید.