حملات پانیک، علت و درمان آن
پانیک به صورت حملات اضطرابی بروز می‌کند که معمولا با نشانه‌های زیر همراه است:
عوارض ناشی از حملات پانیک
1) ترس از بودن در محیط‌ها و اماکن شلوغ مانند مترو، اتوبوس و... . بیمار این نگرانی را دارد که در صورت بروز حملات نتواند از این مکان‌های شلوغ خارج شود، به همین دلیل از بودن در محیط‌های شلوغ اجتناب می‌کند. در بعضی موارد شدت این ترس‌ها به قدری افزایش می‌یابد که بیمار قادر به خروج از منزل به تنهایی نخواهد بود و حتما یک نفر باید او را همراهی کند. در اینگونه موارد فرد ممکن است از رفتن به سر کار هم خودداری کند.
2) مراجعه مکرر به اورژانس در تمام وقت شبانه روز در صورت بروز حمله
3) مراجعه به پزشکان متعدد و انجام آزمایشات مکرر پزشکی برای اطمینان از سلامت جسمانی
علت حملات پانیک چیست؟
علت این بیماری کاملا مشخص نیست اما عوامل زیر در بروز آن موثر هستند:
· استرس، شانس این بیماری را افزایش می‌دهد
· مصرف بیش از حد چای، قهوه و سیگار در افراد مستعد
· مصرف مواد مخدر مانند شیشه، حشیش و سایر مواد محرک
· بیخوابی در افراد مستعد
· بیماری جسمانی مانند پرکاری غده تیروئید و دیابت
· آسیب ریوی که باعث اختلال در میزان هوایی میشود که وارد خون میشود
درمان بیماری پانیک
این بیماری با هر دو روش دارویی و غیر دارویی قابل کنترل است. اما استفاده توام دارویی و غیردارویی می‌تواند این بیماری را بهتر کنترل کند اما در هر شرایط استفاده از دارو اطمینان بخش‌تر است.
درمان دارویی
· برای درمان دارویی این بیماری از داروهای مختلف می‌توان استفاده کرد. داروهایی مانند آلپرازولام و کلونازپام به علت تاثیر سریع آنها در ابتدای فرایند درمانی، بسیار موثر می‌باشد. اما باید توجه کرد که پس از کنترل حملات باید هرچه زودتر و با نظم معین به تدریج کم و قطع شود.
· گروه داروهای فلاکستین، سیتالوپرام، پاروکستین از داروهای موثر و مفیدی برای این بیماری محسوب می‌شوند که لازم است مصرف آنها را برای مدت طولانی‌تری ادامه داد.
درمان غیر دارویی
برای درمان غیر دارویی باید روشهای زیر استفاده کرد:
· فعالیت های بدنی را مرتبا انجام دهید.
· شیوه زندگی فعلی خود را تغییر داده و آنها را بهبود ببخشید تا استرس از بین برود.
· مشغول کردن خود به سرگرمی‌های مورد علاقه
· برنامه‌ریزی برای یک رژیم متعادل
· خوش بین بودن
· 8 ساعت خواب کامل
· انجام دادن تنفس‌های عمیق در طی فعالیت‌های روزانه، حتی زمانی که علام اضطراب خود را نشان می‌دهد.
· اجتناب از مصرف بیش از حد کافئین و شکر
· اجتناب از افکار فاجعه بار
· اجتناب از سیگار کشیدن، داروهای غیر قانونی، و مواد مخدر
· خوردن صبحانه
تا چه زمانی باید درمان را ادامه دهیم؟
از آنجایی که در صورت قطع بی موقع دارو، احتمال عود کردن آن 60% می‌باشد، در نتیجه بهتر است پس از کنترل کامل حملات پانیک، درمان را باز هم ادامه داد. در طی 1 تا 3 هفته از شروع درمان حملات کم و حتی قطع می‌شوند به همین دلیل برای کنترل کامل حملات لازم است درمان را به مدت 3 تا 6 ماه ادامه داد. برای پیشگیری از عود بیماری توصیه میشود درمان تا یک سال ادامه پیدا کند. البته پس از کنترل بیماری، مقدار و تعداد داروها کم خواهد شد ولی بهتر است براساس نظر پزشک خود، داروها تعدیل شوند.
آیا هر نوع تغییر حالت رفتاری مانند پرخاشگری و افسردگی نیازمند مراجعه به روانشناس است؟
این درست نیست که شما با هر تغییر حالتی که پیش می‌آید باید به روانشناس مراجعه کنید. زیرا عوامل مختلفی بر خلق و خو افراد در طی روز تاثیر خواهد گذاشت که حتی برای افرادی هم که به بلوغ فکری و شخصیتی کامل رسیده‌اند، ممکن است این اتفاق بیفتد. با این حال اگر احساس کنیم که چند روزی است که افسرده شده‌ایم و این افسردگی باعث اذیت شدن ما میشود و روی عملکرد ما تاثیر گذاشته است، بهتر است به یک روانشناس خوب که در این زمینه تخصص دارد مراجعه کنیم. در بسیاری از موارد نیازی به استفاده دارویی نیست و مشاور می‌تواند با صحبت کردن مشکل را برطرف سازد. اما در بعضی موارد ممکن است مشکلات روانی ترکیبی از مشاوره توسط روانشناس و استفاده از دارو باشد.
مراجعه به روانپزشک و یا روانشناس را فراموش نکنید
یکی از بهترین راه حل ها در هنگام رخ دادن حملات پانیک این است که فرد چند دقیقه در یک کیسه کاغذی تنفس کند زیرا این کار باعث بهبود حمله میشود. نکته قابل توجه این است که بیمار و همراهانش باید اطمینان داشته باشند که پانیک یك بیماری شناخته شده است و منشأ جسمانی ندارد بلکه منشأ آن ذهنی و روانی بوده و باعث مرگ نخواهد شد.
1) طول مدت حمله بین 10 تا 30 دقیقه می‌باشد.
2) در هر یک از حملات، احساس شدید اضطراب، ترس و نگرانی بروز می‌کند و در مدت چند دقیقه به اوج خود خواهد رسید.
3) تعریق، گر گرفتگی
4) تپش قلب
5) لرزش بدن، بیقراری
6) احساس خفگی، سنگین شدن تنفس
7) درد سینه و قلب
8) احساس سرگیجه و عدم تعادل
9) ترس از دست دادن کنترل روانی
10) تعداد این حملات از چند بار در هفته تا چند بار در سال متغیر است.
11) معمولا در بین حملات، فرد مدام نگران این است که نکند دوباره این حملات تکرار شود و دچار سکته قلبی و یا مغزی گردد، نکند دوباره عقل و شعور خود را از دست بدهد!
12) این نگرانی‌ها ممکن است تا حمله بعدی ادامه داشته باشد.
آیا حملات پانیک خطرناک و کشنده است؟
خیر، حملات پانیک منجر به مرگ نخواهد شد، اما در صورت شدید بودن علائم، عوارضی دارد که ممکن است سبب اختلال در زندگی عادی فرد شود و حتی در مواردی فرد قادر به انجام کار روزانه خود نخواهد بود.
2) در هر یک از حملات، احساس شدید اضطراب، ترس و نگرانی بروز می‌کند و در مدت چند دقیقه به اوج خود خواهد رسید.
3) تعریق، گر گرفتگی
4) تپش قلب
5) لرزش بدن، بیقراری
6) احساس خفگی، سنگین شدن تنفس
7) درد سینه و قلب
8) احساس سرگیجه و عدم تعادل
9) ترس از دست دادن کنترل روانی
10) تعداد این حملات از چند بار در هفته تا چند بار در سال متغیر است.
11) معمولا در بین حملات، فرد مدام نگران این است که نکند دوباره این حملات تکرار شود و دچار سکته قلبی و یا مغزی گردد، نکند دوباره عقل و شعور خود را از دست بدهد!
12) این نگرانی‌ها ممکن است تا حمله بعدی ادامه داشته باشد.
آیا حملات پانیک خطرناک و کشنده است؟
خیر، حملات پانیک منجر به مرگ نخواهد شد، اما در صورت شدید بودن علائم، عوارضی دارد که ممکن است سبب اختلال در زندگی عادی فرد شود و حتی در مواردی فرد قادر به انجام کار روزانه خود نخواهد بود.
عوارض ناشی از حملات پانیک
1) ترس از بودن در محیط‌ها و اماکن شلوغ مانند مترو، اتوبوس و... . بیمار این نگرانی را دارد که در صورت بروز حملات نتواند از این مکان‌های شلوغ خارج شود، به همین دلیل از بودن در محیط‌های شلوغ اجتناب می‌کند. در بعضی موارد شدت این ترس‌ها به قدری افزایش می‌یابد که بیمار قادر به خروج از منزل به تنهایی نخواهد بود و حتما یک نفر باید او را همراهی کند. در اینگونه موارد فرد ممکن است از رفتن به سر کار هم خودداری کند.
2) مراجعه مکرر به اورژانس در تمام وقت شبانه روز در صورت بروز حمله
3) مراجعه به پزشکان متعدد و انجام آزمایشات مکرر پزشکی برای اطمینان از سلامت جسمانی
علت حملات پانیک چیست؟
علت این بیماری کاملا مشخص نیست اما عوامل زیر در بروز آن موثر هستند:
· استرس، شانس این بیماری را افزایش می‌دهد
· مصرف بیش از حد چای، قهوه و سیگار در افراد مستعد
· مصرف مواد مخدر مانند شیشه، حشیش و سایر مواد محرک
· بیخوابی در افراد مستعد
· بیماری جسمانی مانند پرکاری غده تیروئید و دیابت
· آسیب ریوی که باعث اختلال در میزان هوایی میشود که وارد خون میشود
درمان بیماری پانیک
این بیماری با هر دو روش دارویی و غیر دارویی قابل کنترل است. اما استفاده توام دارویی و غیردارویی می‌تواند این بیماری را بهتر کنترل کند اما در هر شرایط استفاده از دارو اطمینان بخش‌تر است.
درمان دارویی
· برای درمان دارویی این بیماری از داروهای مختلف می‌توان استفاده کرد. داروهایی مانند آلپرازولام و کلونازپام به علت تاثیر سریع آنها در ابتدای فرایند درمانی، بسیار موثر می‌باشد. اما باید توجه کرد که پس از کنترل حملات باید هرچه زودتر و با نظم معین به تدریج کم و قطع شود.
· گروه داروهای فلاکستین، سیتالوپرام، پاروکستین از داروهای موثر و مفیدی برای این بیماری محسوب می‌شوند که لازم است مصرف آنها را برای مدت طولانی‌تری ادامه داد.
درمان غیر دارویی
برای درمان غیر دارویی باید روشهای زیر استفاده کرد:
· فعالیت های بدنی را مرتبا انجام دهید.
· شیوه زندگی فعلی خود را تغییر داده و آنها را بهبود ببخشید تا استرس از بین برود.
· مشغول کردن خود به سرگرمی‌های مورد علاقه
· برنامه‌ریزی برای یک رژیم متعادل
· خوش بین بودن
· 8 ساعت خواب کامل
· انجام دادن تنفس‌های عمیق در طی فعالیت‌های روزانه، حتی زمانی که علام اضطراب خود را نشان می‌دهد.
· اجتناب از مصرف بیش از حد کافئین و شکر
· اجتناب از افکار فاجعه بار
· اجتناب از سیگار کشیدن، داروهای غیر قانونی، و مواد مخدر
· خوردن صبحانه
تا چه زمانی باید درمان را ادامه دهیم؟
از آنجایی که در صورت قطع بی موقع دارو، احتمال عود کردن آن 60% می‌باشد، در نتیجه بهتر است پس از کنترل کامل حملات پانیک، درمان را باز هم ادامه داد. در طی 1 تا 3 هفته از شروع درمان حملات کم و حتی قطع می‌شوند به همین دلیل برای کنترل کامل حملات لازم است درمان را به مدت 3 تا 6 ماه ادامه داد. برای پیشگیری از عود بیماری توصیه میشود درمان تا یک سال ادامه پیدا کند. البته پس از کنترل بیماری، مقدار و تعداد داروها کم خواهد شد ولی بهتر است براساس نظر پزشک خود، داروها تعدیل شوند.
آیا هر نوع تغییر حالت رفتاری مانند پرخاشگری و افسردگی نیازمند مراجعه به روانشناس است؟
این درست نیست که شما با هر تغییر حالتی که پیش می‌آید باید به روانشناس مراجعه کنید. زیرا عوامل مختلفی بر خلق و خو افراد در طی روز تاثیر خواهد گذاشت که حتی برای افرادی هم که به بلوغ فکری و شخصیتی کامل رسیده‌اند، ممکن است این اتفاق بیفتد. با این حال اگر احساس کنیم که چند روزی است که افسرده شده‌ایم و این افسردگی باعث اذیت شدن ما میشود و روی عملکرد ما تاثیر گذاشته است، بهتر است به یک روانشناس خوب که در این زمینه تخصص دارد مراجعه کنیم. در بسیاری از موارد نیازی به استفاده دارویی نیست و مشاور می‌تواند با صحبت کردن مشکل را برطرف سازد. اما در بعضی موارد ممکن است مشکلات روانی ترکیبی از مشاوره توسط روانشناس و استفاده از دارو باشد.
مراجعه به روانپزشک و یا روانشناس را فراموش نکنید
یکی از بهترین راه حل ها در هنگام رخ دادن حملات پانیک این است که فرد چند دقیقه در یک کیسه کاغذی تنفس کند زیرا این کار باعث بهبود حمله میشود. نکته قابل توجه این است که بیمار و همراهانش باید اطمینان داشته باشند که پانیک یك بیماری شناخته شده است و منشأ جسمانی ندارد بلکه منشأ آن ذهنی و روانی بوده و باعث مرگ نخواهد شد.
مرجع : ویرلن
