ميگنا : پايگاه خبری روانشناسی و بهداشت روان 23 آذر 1398 ساعت 3:00 https://www.migna.ir/news/49128/بیماران-دارای-فشار-خون-بالا-نیازمند-خود-مراقبتی-هستند -------------------------------------------------- راه‌حل "فشار خون بالا" فقط دارو نیست! عنوان : بیماران دارای فشار خون بالا نیازمند خود مراقبتی هستند -------------------------------------------------- فشار خون بالا به علت عوارض و مرگ بالا یک مشکل عمده بهداشتی محسوب می‌شود که کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. متن : میگنا: در آستانه قرن ۲۱ میلادی، برجسته‌ترین واقعه‌ای که جوامع و کادر بهداشتی با آن مواجه‌اند، شیوع روز افزون بیماری‌های مزمن است که عادت و رفتارهای بهداشتی افراد به طور چشمگیری بر میزان ابتلا و شدت آنها تاثیر دارد. پر فشاری خون سومین علت مرگ و میر در دنیاست. میزان شیوع پرفشاری خون، در کلیه کشورها به ویژه در کشور ایران رو به افزایش است. در پژوهشی که در خصوص "بررسی تاثیر آموزش خود مراقبتی بر کیفیت زندگی و سواد سلامت بیماران مبتلا به پرفشاری خون" توسط تیم پژوهشگران متشکل از  سوسن گنجی(گروه پزشک خانواده)، نوشین پیمان(دانشیار گروه  آموزش بهداشت و ارتقای سلامت)، سهیلا میسمی بناب(پژوهشگر، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی) و حبیب ا... اسماعیلی (استاد گروه آمار و اپیدمیولوژی) انجام شده،‌ آمده است:« اجرای برنامه آموزشی خود مراقبتی می‌تواند باعث بهبود کیفیت زندگی و سواد سلامت بیماران مبتلا به پرفشاری خون شود. در گناباد شیوع فشار خون ۸۸/۲۰%، در کرمانشاه ۱۴%، در تبریز ۸۲/۲۰% و در تهران ۳۲% گزارش شده است.» در پژوهشی که به روش پرسش‌نامه‌ای از ۹۰ نفر منتخب از بین افراد مبتلا به پرفشاری خون انجام شده، آمده است:« دلیل اصلی این افزایش، عوامل متعددی مانند رشد روز افزون جمعیت، تغییرات سریع اجتماعی مانند شهر نشینی، تغییر در سبک زندگی مردم و افزایش دوران بقای این بیماران به واسطه توسعه دانش پزشکی و کنترل بیماری گزارش شده است. پر فشاری خون، به دلیل عدم وجود نشانه‌های آشکار و قابل تشخیص و عوارض ناخوشایند قلبی و عروقی ناشی از آن، به قاتل خاموش معروف است. این بیماری مانند اغلب بیماری‌های مزمن، با شیوه زندگی، سلامت روانی و کیفیت زندگی بیماران ارتباط  تنگاتنگی دارد و در صورت عدم کنترل به موقع و مناسب، موجب بروز بیماری‌های مختلف، ایجاد ناتوانی قابل توجه، کاهش بهره‌وری و در نهایت کاهش کیفیت زندگی مردم می‌شود.» محققان می‌گویند:« یکی از عوامل موثر بر پیشگیری و کنترل فشار خون، برخورداری از آگاهی کافی و از بیماری، عوامل موثر در بروز آن و نحوه پیشگیری از این بیماری است. در عین حال یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار بر سطح آگاهی و در نتیجه کنترل و پیشگیری موثرتر بیماری فشار خون سواد سلامت است. سواد سلامت، حاصل تشریک مساعی عوامل اجتماعی و فردی بوده و به نگرانی‌ها و ابعاد سواد در زمینه سلامت می‌پردازد و به عنوان شاخص حیاتی و مهم در نتایج و هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی شناخته شده است.» یافته‌ها نشان می‌دهند:« افراد دارای سواد سلامت اندک با احتمال کمتری اطلاعات نوشتاری و گفتاری ارائه شده توسط متخصصان سلامت را درک و به دستورات داده شده عمل می‌کنند و وضعیت سلامت نامطلوب‌تری دارند، میزان بستری شدن و مراجعه به پزشک در آن‌ها بیشتر است، در مهارت‌های خود مراقبتی ضعیف‌تر عمل می‌کنند، مراقبت پیشگیرانه کمتری دارند و در نتیجه هزینه‌های پزشکی بیشتری را متحمل می‌شوند. آموزش می‌تواند در تغییر رفتار بهداشتی، شناخت و درک بیماران موثر واقع شود. سطح سواد سلامت بیماران در سطح مرزی و ناکافی قرار دارد. ناکافی بودن سواد سلامت باعث می‌شود تا پیام‌های بهداشتی به طور درست به بیماران انتقال داده نشود.» گنجی و همکارانش می‌گویند:« در بیماری‌های مزمن، آموزش قسمت ویژه‌ای از برنامه مراقبتی می‌باشد که بیمار را به طور فعال در امر مراقبت خویش شرکت می‌دهد و باعث مقابله بهتر با وضعیت موجود می‌شود. یکی از روش‌های آموزشی که موجب ارتقای رفتار بهداشتی بیمار می‌شود آموزش خود مراقبتی است. انسان بالغ اعمالی را یاد می‌گیرد و انجام می‌دهد تا بقاء،‌ کیفیت زندگی و خوب بودن خودش را هدایت کند مراقبت از خود باید آموخته و به طور عمدی و دایمی انجام شود. فراگیری فعالیت‌های خود مراقبتی می‌تواند فرد را به سمت حفظ سلامتی و خوب بودن سوق دهد، سازگاری فرد را بیماری افزایش دهد، توان مراقبت از خود را در افراد بیشتر کند و میزان ناتوانی و ازکار افتادن بیماران و هزینه‌های درمانی را کاهش دهد.» در نتایج این پژوهش آمده است:«دلایل کاهش کیفیت زندگی در افراد مبتلا به فشارخون نسبت به افراد سالم را مراجعات مکرر افراد مبتلا به مراکز درمانی، استرس و علایم غیراختصاصی فشار خون گزارش کردند. آموزش خود مراقبتی موجب افزایش آگاهی، تغییر سبک زندگی و بهبود تبعیت دارویی بیماران فشار خون می‌شود. مدیریت موفق بیماری پر فشاری خون نیازمند تعهد بیمار در دستیابی و حفظ فشار خون در حد طبیعی می‌باشد و رفتارهای سبک زندگی سالم و خودکار آمدی به دنبال آموزش در مبتلایان به بیماری فشار خون بهبود می‌یابند. اجرای برنامه آموزشی همراه با انجام ورزش می‌تواند در کنترل فشار خون، بهبود خودکار آمدی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی در مبتلایان به پر فشاتری خون موثر باشد. آموزش با هدف ارائه مشاوره در زمینه اصلاح سبک زندگی‌می‌تواند فشار خون را کم کند و تبعیت از رژیم دارویی ار افزایش دهد. امروزه دولت‌ها و سیستم‌های درمانی در سراسر جهان به بهبود کیفیت زندگی مردم خود توجه دارند و می‌کوشند تا با به کار گیری خدمات بهداشتی _درمانی و شیوه‌های نوین درمانی رفاه جسمی‌،‌ روانی و اجتماعی افراد و جامعه را بیشتر تامین کنند و آثار ابتلا به بیماری‌ها را کاهش دهند.» این پژوهش در شماره ششم مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد منتشر شده است.