ميگنا : پايگاه خبری روانشناسی و بهداشت روان 8 اسفند 1399 ساعت 15:06 https://www.migna.ir/news/52497/اهمیت-سواد-رسانه-مدیریت-فضای-مجازی-نوجوانان -------------------------------------------------- عنوان : اهمیت سواد رسانه ای و مدیریت فضای مجازی برای نوجوانان -------------------------------------------------- تصور کنید در شهری ناآشنا در حال قدم زدن هستید. همه چیز برایتان تازگی دارد. شهر بزرگ است و شما آدرس مکان های مختلف را نمی¬شناسید. دوست دارید بدانید کجا هستید و باید به کجا بروید اما کمی نگران هستید. دیگران به شما گفته اند که می توانید اوقات خوشی را در این شهر سپری کنید، اما شما احساس عدم امنیت می کنید و می خواهید کار به جاهای خطرناک نکشد، چه می کنید؟ آیا پیاده در شهر راه می افتید و هر جا که به نظرتان امن بود، توقف می کنید؟ آیا از رهگذران درباره جاهایی که می خواهید بروید می پرسید؟ متن : فضای مجازی و اینترنت مثالی از این شهر بزرگ و متنوع است. گرچه اینترنت در مقایسه با یک شهر جای دوستانه تری به نظر می رسد زیرا بسیاری از دوستان، آشنایان و خانواده شما عضوی از این شهر هستند اما واقعیت این است که شما در جستجوی خود، نیاز دارید که کمی محتاط باشید. ما خواندن این کتابچه را به شما پیشنهاد می دهیم، زیرا با خواندن آن شما با راحتی و اطمینان بیشتری قادر به استفاده از فواید فضای مجازی خواهید بود. همچنین شما با خواندن این کتابچه با خطرات و آسیب هایی که در دنیای مجازی در انتظار شما هستند آگاه خواهید شد و گام هایی را برای کاهش این آسیب ها برخواهید داشت. سواد رسانه چیست و چه اهمیتی دارد؟ سواد رسانه یعنی توانایی تفکر نقادانه درباره اطلاعاتی که مورد استفاده قرار می دهیم یا ایجاد می کنیم. سوادرسانه از این جهت مهم است که در دنیای کنونی که تکنولوژی و رسانه در همه جای آن حضور دارد به ما کمک می کند در برابر متقاعد شدن ناآگاهانه واطلاعات غلط ایمن باشیم. وقتی شما از سواد رسانه برخوردار هستید که بتوانید: 1. از ابزارها، برنامه ها، شبکه ها، سایت ها و چیزهایی که در اینترنت با آن ها روبرو می شوید آگاهی دقیق و صحیحی داشته باشید. برای مثال وقتی از اینستاگرام استفاده می کنید در مورد این برنامه، ویژگی های آن، نکات امنیتی آن، کسانی که از این برنامه استفاده می کنند، اطلاعاتی که در آن به اشتراک گذاشته می شود و... اطلاع داشته باشید.   2. بتوانید اطلاعات موجود در فضای مجازی را ارزیابی کنید و اطلاعات درست را از غلط تشخیص دهید.برای مثال وقتی خبری در یک کانال تلگرام پخش می شود، بتوانید قبل از به اشتراک گذاشتن آن با دیگران، با خودتان یا یک نفر دیگر مشورت کنید و به این نتیجه برسید که آیا این اطلاعات صحیح هستند؟ و از خود بپرسید این اطلاعات چه اثری بر روی من و دیگران دارند؟ 3. بتوانید از فضای مجازی در جهت درست استفاده کنید تا به پیشرفت و آرامش شما در زندگی کمک کند. همچنین در مورد مطالبی که در اینترنت به اشتراک می گذارید مسئولیت پذیر باشید. سواد رسانه به شما کمک می کند: از خطرات موجود در فضای مجازی آگاه شوید و بدانید در برخورد با این خطرات چه واکنشی نشان دهید. سواد رسانه اعتماد به نفس و امنیت شما را در فضای مجازی افزایش می دهد. باعث می شود از فضای اینترنتی به طور مؤثرتری برای رسیدن به اهدافتان بهره مند شوید و کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید. شما در فضای مجازی به چه چیزهایی علاقمند هستید؟ سواد رسانه توانایی برقراری ارتباط، تولید و بازدهی شما و دانش آموزتان را در حیطه های مختلف زندگی مجازی و واقعی افزایش می دهد. مریم یک نوجوان 17 ساله است. او می گوید روزانه حدود 5 ساعت با اینترنت سر و کار دارم. معمولاً وقتی از مدرسه بر میگردم برای رفع خستگی ام وارد شبکه های اجتماعی می شوم و در آنجا مطالب متفاوتی را میخوانم. یکی از کارهای دیگری که می کنم این است که در اینستاگرام عکس ها و مطالب بقیه را نگاه می کنم و آن ها را لایک می کنم. بعضی وقت ها عکس های جدیدی از خودم و دوستانم در اینترنت می گذارم و دوستانم کامنت های خوبی می دهند. من به زبان انگلیسی خیلی علاقه دارم، در تلگرام عضو گروهی شده ام که با هم زبان انگلیسی می خوانیم. پدر و مادرم بعضی وقت ها نگران من می شوند، آن ها دوست ندارند که من خیلی از وقتم را در اینترنت سپری کنم. مادرم می گوید به جای مشغول شدن با اینترنت گاهی دوستت را به خانه دعوت کن یا برنامه ای بگذار تا با هم بیرون برویم. اما من فکر می کنم برای این کارها خیلی وقت ندارم.   حامد یک پسر 13 ساله است که علاقه زیادی به بازی های اینترنتی دارد. او می گوید من یک بازیکن حرفه ای هستم. من و دوستانم جاهایی از اینترنت را بلد هستیم که به فکر هیچ آدم بزرگسالی نمی رسد. آنجا ما بازی های دست اول دنیا را دانلود می کنیم و برای همدیگر می فرستیم. بعضی وقت ها ما در اینترنت بازی های گروهی می کنیم و تا به حال من همیشه برنده بوده ام. گاهی وقت ها من با پدرم مسابقه می دهم و با هم خوش می گذرانیم. ولی مادرم مدام می گوید بازی های اینترنتی برای چشمهایت ضرر دارد یا می گوید اگر نمره های درس هایت کم شد دیگر حق نداری بازی کنی. شما به عنوان یک نوجوان ممکن است به بخش های متفاوتی از اینترنت علاقمند باشید و فعالیت های زیادی را در فضای مجازی امتحان کرده باشید. جالب است که بدانید نوجوانان دیگر نیز در اینترنت به چه فعالیت هایی مشغول هستند. ما در این قسمت فعالیت هایی را که ممکن است نوجوانان در اینترنت به آن مشغول باشند را برای شما آورده ایم.  من معمولاً دوست دارم فیلم های خودم و دوستانم را در اینترنت با دیگران به اشتراک بگذارم.  وقتی مسافرت می رویم کلی عکس از جاهای قشنگ و خودم می گیرم و در اینستاگرام می گذارم.  به صفحه ها و پروفایل های دوستانم سر میزنم و پست های آن ها را می خوانم و عکس هایشان را لایک می کنم.  در تلگرام با دوستان حرف می زنیم و شوخی می کنیم.  با آدم های جدید آشنا می شوم.  من دوست دارم بازی های آنلاین را پیدا کنم و بازی کنم.  من دوست دارم در سایت های مختلف بچرخم تا ببینم چه چیزهای جالبی پیدا می شود.  من آهنگ هاو فیلم های زیادی را تا الان از اینترنت دانلود کرده ام.  من در چند کانال تلگرامی عضو شده ام و جک ها و لطیفه های بامزه ای را می خوانم.  من بعضی از تحقیق های درسی ام را در اینترنت جستجو می کنم.  ما یک گروه خانوادگی داریم که با هم در آن جا حرف می زنیم. شما از اینترنت چه استفاده هایی می کنید؟ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ----------------------- در دنیای مجازی با چه مفاهیمی روبرو می شوید. ما در اینجا اصلی ترین مفاهیمی را که در فضای مجازی وجود دارند برای شما آورده ایم. شما می توانید درباره مفاهیم دیگری که در فضای مجازی وجود دارند در کتاب ها، مجلات و یا اینترنت جستجو کنید یا از دیگران بپرسید. اینترنت اینترنت شبکه ای جهانی است که با وارد شدن به آن می توانید به حجم وسیعی از منابع و اطلاعات تصویری، صوتی و نوشتاری دسترسی پیدا کنید. فضای مجازی فضای مجازی شبکه ای از ارتباطات رایانه ای است که در آن با استفاده از تصاویر و صداها، واقعیت های جهان واقعی شبیه سازی می شود. ویژگی اصلی این فضا این است که زمان و مکان در آن معنا ندارد. دو مفهوم اینترنت و فضای مجازی در بسیاری از موارد به جای هم به کار برده می شوند. موتور جستجو (Search Engine) به برنامه ای گفته می شود که شما می توانید کلمات مورد نظرتان را در آن وارد کنید و فایل ها و اطلاعات مختلف را در اینترنت مورد جستجو قرار دهید. برای مثال گوگل یک موتور جستجو می باشد. سایت و وبلاگ سایت و وبلاگ ابزارهایی برای جستجو و برقراری ارتباط در اینترنت می باشند. سایت ها و وبلاگ ها دارای آدرس هایی خاص هستند که برای وارد شدن به آن ها باید از این آدرس ها استفاده کنید و سپس محتوای مورد نظرتان را جستجو کنید.شما می توانید بدون پرداخت پول، یک وبلاگ شخصی در اینترنت داشته باشید و اطلاعات تصویری، صوتی و متن های دلخواهتان را در آنجا وارد و ذخیره کنید؛ افراد مختلفی می توانند از وبلاگ شما در اینترنت دیدن کنند. برای ایجاد یک سایت معمولاً نیاز به پرداخت هزینه می باشد و اطلاعات موجود در آن ها معمولاً وسیع تر و متنوع تر هستند. گوگل، یوتیوب، فیس بوک و یاهو از پربازدیدترین سایت های دنیا هستند. پست الکترونیکی یا ایمیل پست الکترونیکی فضایی شخصی است که شما می توانید در اینترنت برای خود ایجاد کنید. این فضا کارکردی شبیه به صندوق پست در دنیای واقعی دارد. از طریق پست الکترونیک می توانید برای افراد دلخواهتان، اطلاعات مورد نظر را ارسال کنید و آن ها نیز می توانند پاسخ ها یا اطلاعاتی را به پست الکترونیک شما ارسال کنند. این فضا دارای نام کاربری و رمز عبوری می باشد که مخصوص صاحب آن است و نباید در اختیار دیگران قرار گیرد. معمولاً برای داشتن یک پست الکترونیک می توانید از طریق گوگل یا یاهو اقدام کنید. (www.gmail.com/www.yahoo.com).   مرورگر اینترنتی (Browser) مرورگر اینترنتی برنامه یا رابطی است که برای نمایش، ارسال، دریافت و مرور اطلاعات موجود در اینترنت از آن استفاده می شود. برای مثال کروم، فایرفاکس، اینترنت اکسپلورر نمونه هایی از مرورگرهای اینترنتی هستند. بهتر است هنگام استفاده از يك مرورگر از آپديت يا بروز بودن آن اطمينان حاصل كنيد. آپدیت (Update) این کلمه به معنای به روزرسانی می باشد. وقتی شما یک برنامه، نرم افزار یا مرورگر را به روزرسانی می کنید یعنی آن برنامه را ارتقا می دهید و اشکالات آن را رفع می کنید. پیوند (Link) عبارت است از یک یا چند کلمه در صفحات اینترنتی که با کلیک کردن بروی آن به صفحه‌ای دیگر منتقل می‌شوید. دانلود کردن (download) وقتی که شما می خواهید اطلاعات تصویری، صوتی یا نوشتاری را در وسیله ی الکترونیکی خود ذخیره کنید، ویژگی دانلود کردن به شما اجازه می دهد که آن را از اینترنت استخراج و ذخیره کنید. وب کم (webcam) دوربین های کوچک دیجیتالی هستند که می توانند به کامپیوترها متصل شوند. این دوربین ها برای گرفتن عکس های دیجیتال یا برای ارتباط زنده در فضای مجازی مورد استفاده قرار می گیرند. چت یا اتاق های گفتگو کلمه چت به معنای صحبت و گپ دوستانه است. منظور از چت کردن این است که پیامی را برای یک یا چند نفر بفرستید و در کمتر از چند ثانیه آن ها پاسخ شما را بدهند. چت ها انواع مختلف نوشتاری، تصویری و صوتی دارند. رایج ترین نوع چت، پیام نوشتاری است. اما چت های صوتی نیز در شبکه های اجتماعی رایج هستند. در چت صوتی شما می توانید صدای خود را به همراه تصویر یا بدون آن برای یک یا چند نفر در هر جای دنیا ارسال کنید. شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه هایی اینترنتی هستند که با استفاده از ابزارهای مختلف تصویری، صوتی و نوشتاری می توانید در آن ها به تبادل پیام بپردازید. کار اصلی شبکه های اجتماعی برقراری ارتباط میان افراد مختلف است. وارد اینترنت شوید. آدرس www.cyberpolice.ir را که مربوط به پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (پلیس فتا) می باشد جستجو کنید. در این سایت شما می توانید به انواع اطلاعات مورد نیاز شامل اخبار فضای مجازی، فایل های آموزشی، کتاب ها، ویدئوها، توصیه ها و هشدارهای پیشگیرانه، قوانین و مقررات فضای مجازی و بسیاری از اطلاعات مورد نیاز دیگر دسترسی داشته باشید.  آیا شما از مهارت تفکر نقاد در فضای مجازی برخوردار هستید؟ سمیرا دختری 15 ساله است. او می گوید روزانه پیام های زیادی را در شبکه ها و کانال های اجتماعی می خوانم. از وقتی که کانال های اجتماعی به راه افتاده اند، اطلاعات عمومی من خیلی بالا رفته است. همچنین در یک کانال عضو هستم که اخبار روز دنیا را در آن جا می خوانم. بعضی وقت ها چیزهایی می خوانم که به نظرم عجیب می رسند اما با خودم می گویم حتماً درست هستند که در کانال های اجتماعی پخش می شوند. مثلاً او می گوید در یک کانال در مورد خواص یک کرم پوست خواندم که می تواند در عرض یک ماه تمام جوش های صورت را از بین ببرد. به خاطر اینکه دوستانم هم با این مشکل روبرو هستند، این اطلاعات را برای آن ها هم فرستادم اما بعداً یکی از دوستانم گفت که از این کرم ها استفاده کرده و نتیجه ای نداشته است. بهاره نوجوانی است که می گوید مدتی در یک گروه اجتماعی عضو شده ام که رژیم های غذایی خوبی برای کاهش وزن می دهد. من از طریق یکی از دوستانم در این گروه عضو شدم و برای عضویت مقداری پول به یک شماره حساب واریز کردم. او می گوید در مدت یک ماه که در این گروه عضو شده ام، 5 کیلو کاهش وزن داشته ام. خانواده ام نگران سلامتی من هستند اما من بالاخره بعد از مدت ها دارم به وزن دلخواهم می رسم و همچنان به عضویت در این گروه ادامه می دهم تا در سه ماه آینده ده کیلو از وزنم را کاهش دهم. تفکر نقاد چیست؟ یکی از مهارت های مهم زندگی در بسیاری از حیطه های مختلف زندگی است. منظور از تفکر نقاد در فضای مجازی این است که شما اطلاعات، نظرات و پیشنهاد موجود در فضای مجازی را بررسی کنید و در ابتدا آن ها را نه رد کنید و نه بپذیرید. سپس به بررسی شواهد موجود بپردازید، یعنی شواهد مخالف و تأیید کننده را در مورد آن مطلب به دست بیاورید و در نهایت در مورد آن تصمیم گیری کنید. در فضای مجازی شما با اطلاعات گسترده ای روبرو می شوید که اگر هر یک را بدون ارزیابی بپذیرید ممکن است پیامدهای نامناسبی را برای شما در پی داشته باشد. اصول و مراحل تفکر نقاد در فضای مجازی را بیاموزید. گام های زیر به شما کمک می کند تا در هنگام استفاده از فضای مجازی با تفکر نقاد اطلاعات را مورد بررسی قرار دهید: گام اول به آنچه که در فضای مجازی با آن روبرو می شوید، نگاه کنید. دقت کنید اطلاعات چه معنا و هدفی دارند. به پیشنهادها و درخواست هایی که در فضای مجازی دریافت می کنید دقت کنید. migna.ir قبل از آنکه به درخواست یا پیامی پاسخ دهید، ابتدا کمی فکر کنید و از خود بپرسید آیا این بهترین واکنشی است که در این شرایط می توانم داشته باشم؟ هر جا که متوجه شدید برای شما سوالی وجود دارد، درنگ کنید و با یک فرد مورد اعتماد مثل والدین، صحبت کنید. گام دو موقتی در فضای مجازی با یک موضوع روبرو می شوید سعی کنید از دیدگاه های دیگر به آن فکر کنید. مثلاً با خود بگویید اگر مادرم به جای من بود درباره این موضوع چه واکنشی نشان می داد؟ یا دوستم درباره این مطلب ممکن است چه نظری داشته باشد؟ فرضیه ها و احتمالات مختف در مورد یک موضوع را در نظر بگیرید و با ذهنی باز به موضوعات نگاه کنید. گام سوم همانند یک دانشمند که به دنبال شواهد مخالف و موافق برای تایید یا رد نظریه اش می باشد، شما نیز به دنبال شواهد مختلف برای یک تایید یا رد موضوع باشید. گام چهارم انعطاف پذیر باشید. یعنی وقتی با اطلاعاتی خلاف خواسته یا نظرتان روبرو می شوید، نسبت به آن ها تحمل داشته باشید. هر کسی در این دنیا ممکن است نظری داشته باشد که درست یا غلط باشد اما انعطاف پذیری در برابر موضوعات یا افراد دیگر به شما اجازه می دهد که موقعیت مورد نظرتان را با آرامش بیشتری بررسی کنید. گام پنجم به پیامدهای مثبت و منفی واکنشی که می خواهید انجام دهید فکر کنید. گام ششم وقتی شواهد مخالف و موافق کافی را به دست آوردید، آن ها را بررسی کنید و در نهایت تصمیم بگیرید. گام هفتم پس از تصمیم گیری وارد عمل شوید. تفکر نقاد در مورد سمیرا موضوعی که سمیرا با آن روبروست این است که در کانال های اجتماعی وقتی با اطلاعاتی روبرو می شود، آن را قبول می کند. برای مثال او در مورد کرم پوست در یک کانال اطلاعاتی را دیده و می خواهد کرم را بخرد. او برای تصمیم گیری بایست این مراحل را طی کند: 1. این کانال می خواهد کرم پوست را به من بفروشد، من بایست چه واکنشی نشان دهم؟ 2. هدف کسی که این کرم را در کانال تبلیغ می کند چیست؟ آیا این کانال توسط افراد مطمئنی اداره می شود که در زمینه وسایل بهداشتی تخصص دارند؟ آیا این کرم ها دارای نشانه ی استاندارد از سوی وزارت بهداشت هستند؟ آیا کسی وجود دارد که این کرم را خریده و از نتیجه آن راضی باشد؟ آیا ممکن است که افرادی از این طریق قصد سودجویی داشته باشند؟ و... 3. در این مرحله سمیرا از خانواده و دوستان یا از سایت های معتبر در مورد این کانال و کرم پوستی که تبلیغ می کند، سوال می پرسد. آیا این کرم در جایی به عنوان محصول استاندارد ثبت شده است؟ آیا داروخانه ها هم از آن می فروشند؟ آیا متخصصین پوست آن را تایید می کنند؟ آیا کسی وجود دارد که آن را استفاده کند و در مورد آن اطلاعات دهد؟ 4. در این گام اگر سمیرا با اطلاعاتی روبرو شود که به او می گویند خریدن آن کرم ها به ضرر اوست یا مثلاً اگر مادر او با خریدن این کرم مخالفت کند، سعی می کند انعطاف پذیر باشد و به جای درگیری و بحث یا مخالفت با نظر او، به اطلاعات مخالف نیز فکر کند. 5. در این گام سمیرا به این فکر می کند که در صورتی که کرم را بخرد چه پیامدهایی برای او دارد و اگر نخرد چه پیامدهایی در انتظار او هستند. برای مثال او متوجه می شود که اگر کرم را بخرد باید هزینه بالایی برای آن کرم بپردازد و در عین حال نمی داند که کرم چه اثری بر روی پوست او خواهد گذاشت ممکن استکرم باعث شود که جوش های صورت او بیشتر شوند یا در بهترین حالت هیچ اثری بر پوست او نداشته باشد. در صورتی که کرم را نخرد، هزینه ای پرداخت نکرده و به جای آن که از یک کانال ناشناس خرید کند، می تواند با همان هزینه از یک شرکت معتبر و با مشورت یک متخصص پوست، کرم مورد نظرش را تهیه کند. 6. در این گام سمیرا تمامی اطلاعاتی را که به دست آورده است در کنار هم می گذارد و سپس تصمیم گیری می کند. برای مثال او متوجه شده است که کرم مورد نظر در لیست کالاهای استاندارد وزارت بهداشت نیست. همچنین این کانال از سوی یک شرکت معتبر راه اندازی نشده است. همچینین دوستش به او گفته است که یکبار آن کرم را خریده و تاثیری نداشته است. در نهایت سمیرا برخلاف میلش متوجه می شود که خریدن کرم به نفع او نیست و تصمیم می گیرد آن را نخرد. 7. سمیرا از خریدن کرم منصرف می شود و اقدامی انجام نمی دهد. با خواندن مطالب بالا تفکر نقاد را درباره بهاره اجرا کنید.   اخبار دروغین چیست و چرا مردم آن را ایجاد می کنند؟ اخبار دروغین یا فیک نیوزها اخباری هستند که به دلیل ناآگاهی یا از روی عمد در فضای مجازی پخش می شوند و در نتیجه موجب گمراهی دیگران می شوند. برای مثال در برخی سایت های اینترنتی با تبلیغاتی مواجه می شوید که می گویند با یک کلیک میلیاردر شوید یا همین الان با خرید کالای ما از 80 درصد تخفیف برخوردار شوید. افراد انگیزه های متفاوتی برای پخش کردن اخبار دروغ در فضای مجازی دارند. برخی به دنبال سود مالی هستند. برخی می خواهند شما را در سایت دلخواه خود عضو کنند. بعضی افراد نیز با هدف فریفتن مردم یا شوخی یا هیجان دادن به یک موضوع خاص به اخبار دروغ دامن می زنند. چگونه فرق بین اخبار دروغ و صحیح را تشخیص دهیم؟  منبع خبر را بررسی کنید و به سایر داستان هایی که از آن منبع سرچشمه گرفته است دقت کنید.  آیا درست به نظر می رسند؟ آیا آدرس اینترنتی دارند؟  آیا "داستان خبر" یک جانبه به قاضی رفته است یا در جهت عقیده خاصی، سوگیری دارد؟  به نویسنده خبر دقت کنید آیا مدرکی وجود دارد که نشان دهد نویسنده خبر یک شخص واقعی است؟  درباره منبع و نویسنده خبر جست و جو کنید،‌ ببینید چه مطالب دیگری از آن ها منتشر شده است و دیگران درباره آن ها چه می گویند؟  گاهی اوقات با کپی کردن یک خبر در یک موتور جست و جو مثل www.google.com و بررسی آن در سایت های مختلف می توانید متوجه شوید که آیا آن خبر حقیقت دارد یا نه. اغلب با این کار می توانید به سایت هایی دسترسی پیدا کنید که خبر را تکذیب یا تأیید کرده اند، اما در عین حال ممکن است با سایت های خبری نامعتبر دیگری روبرو شوید که اخبار دروغ را تکرار می کنند.  سایت های معتبر را جستجو کنید، بشناسید و اخبار را از آنجا پیگیری کنید  با افراد مورد اعتماد و آگاه در مورد این خبرها مشورت کنید. وقتی با اخبار دروغ روبرو می شوید، برخورد مناسب و درست چیست؟ - به هیچ عنوان نباید اخبار دروغ را گسترش دهید و برای دیگران ارسال کنید. - وقتی کسی اخبار دروغ یا مطلب نامعتبری را گزارش می کند ، نظرات اصلاح کننده خود را در باره آن خبر بیان کنید، تا به این صورت برای تصحیح آن قدمی بردارید. - گاهی تبلیغات طوری طراحی می شوند که واقعی به نظر برسند. یک راه برای شناسایی آن ها این است که ببینیم آیا گزارش سعی دارد شنونده را متقاعد کند محصول خاصی را بخرد و یا از فرد یا گروه خاصی حمایت کند یا آیا صرفاً می خواهد اطلاعاتی در مورد یک موضوع ارائه می دهند. - با افراد مورد اعتماد صحت این اخبار را چک کنید و درباره آن ها گفتگو کنید. وارد سایت پلیس فتا شوید و نمونه هایی از اخبار دروغ را در آنجا جستجو کنید. درباره این اخبار با دوستانتان گفتگو کنید. فضای مجازی چه اثری روی ما دارد؟ به طور کلی اگر به عنوان یک نوجوان از فضای مجازی در جهت یادگیری و برقراری ارتباطات صحیح استفاده کنید، تأثیر مثبتی در سلامت آن ها شما خواهد داشت. در صورتی که بدون هدف خاصی وارد فضای مجازی شوید، یعنی صرفاً برای وقت گذرانی و پرسه زدن در سایت ها و شبکه های مختلف اقدام به این کار کنید، احتمال مشکلات جسمی و روان شناختی در شما افزایش پیدا می کند . فضای مجازی می تواند چه اثرات مفیدی بر روی شما داشته باشد؟ - فعالیت ها و بازی های آنلاین به دلیل متنوع بودن و نیاز به پیدا کردن راه حل های مختلف می توانند باعث رشد خلاقیت شما شوند. همچنین به دلیل آنکه این فعالیت ها اکثراً به صورت گروهی انجام می شوند، می توانند باعث افزایش توان کار تیمی و روحیه ی کار مشترک در شما شوند. - فضای مجازی می تواند به بهبود و پیشرفت عملکرد تحصیلی شما کمک کند. برای مثال شما با عضویت در گروه هایی که زبان انگلیسی می خوانند می توانید توانایی خود را در صحبت کردن بالا ببرید. - فضای مجازی می تواند هوش بینایی و هماهنگی چشم ها و دست ها را در کارها بهبود ببخشد. - استفاده مناسب و بهینه از فضای مجازی می تواند پردازش اطلاعات در مغز شما را سرعت بخشد و به شما کمک می کند بتوانید با راحتی بیشتری اطلاعات درست را از غلط تشخیص دهند. سرعت پردازش اطلاعات یکی از ویژگی های لازم برای پاسخدهی مناسب به موقعیت ها می باشد. - شما می توانید در فضای مجازی اطلاعات جالب و علمی را با یکدیگر به اشتراک بگذارید و دانش خود را افزایش دهید. - با عضویت در سایت ها و شبکه های معتبر، می توانید در جریان اطلاعات به روز دنیا قرار بگیرید و هماهنگ با تغییرات تکنولوژی اطلاعات خود را به روز کنید. - فضای مجازی به شما اجازه می دهد به طور آنلاین و به روز با تاریخ، جغرافیا و فرهنگ مناطق مختلف دنیا آشنا شوید و برای دیدن و مسافرت به این مکان ها برنامه ریزی کنید. - دوستان شما در هر کجای دنیا که باشند، می توانند در فضای مجازی به راحتی با شما ارتباط برقرار کنند و از حمایت های یکدیگر برخوردار شوید. فضای مجازی می تواند چه زیان هایی برای سلامت شما داشته باشد؟  خیره شدن به دستگاه های الکترونیکی در مدت طولانی می تواند موجب اشکال در قدرت بینایی شما شود.  از آنجایی که زمان نوجوانی دوران رشد سریع بدن می باشد، نشستن های طولانی مدت به دلیل غرق شدن در فضای مجازی موجب ایجاد مشکلات جسمی و بروز چاقی در شما می شود. همچنینکار کردن طولانی مدت در فضای مجازی باعث می شود دیرتر به خواب روید و نوجوانان و در نتیجه در طول روز کارایی لازم برای انجام کارهای روزمره خود را نداشته باشید  تمرکز طولانی مدت بر روی فضای مجازی باعث خستگی و کاهش انعطاف پذیری مغز شما و کاهش قدرت پردازش مغز شما می شود. این امر در طولانی مدت موجب افت تحصیلی شما می گردد.  عضویت در کانال هایی و سایت هایی که محتوای جنسی و مستهجن دارند می تواند موجب برانگیختگی شما از لحاظ جنسی و تشدید کنجکاوی آن ها شما نسبت به مسائل جنسی شود. همچین تحت تأثیر این مطالب ممکن است سلامت جسمی و روانی شما به خطر بیفتد.علاوه براین،سایت ها و بازی های آنلاینی که محتوای پرخاشگرانه دارند باعث افزایش پرخاشگری می شوند.  در فضای مجازی ممکن است با شکارچیان اینترنتی برخورد کنید و درگیر خشونت و قلدری اینترنتی شوید.  درگیری و فعالیت بیش از حد در فضای مجازی موجب بالا رفتن احساس تنهایی و انزوا و احساس جدایی از زندگی واقعی می شود.استفاده بیش از حد و بی اصول از فضای مجازی ممکن است باعث اعتیاد اینترنتی در شما شود.  فعالیت بیش از حد در فضای مجازی باعث کاهش قوه ی تمایز واقعیت از داستان ها، خیالات و ایده آل های موجود در فضای مجازی می شوند.  فعالیت بیش از حد در فضای مجازی موجب درگیری شما و خانواده و افزایش مشکلات بین فردی می گردد.  اعتیاد به فضای مجازی همراه با پیامدهای ناشی از آن موجب افزایش احتمال افسردگی می شود.  برخی نوجوانان به دلیل آن که مشکلاتی در فضای واقعی زندگی دارند وارد فضای مجازی می شوند و درگیر این فضا می شوند. ناراحتی های مربوط به فضای واقعی زندگی با عوامل خطر مربوط به فضای مجازی ترکیب می شوند و نوجوان را درگیر مشکلات جدی تری می کنند.  عضویت در سایت ها و شبکه هایی که به ارزش ها، فرهنگ و اخلاق اهمیتی نمی دهند احتمال انحراف از مسیر اخلاقی را برای نوجوانان بیشتر می کنند. می توانید بگویید فضای مجازی چه اثرات مثبت و منفی بر روی شما داشته است؟ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ------------------------- آشنایی با قوانین فضای مجازی آشنایی با قوانین موجود در فضای مجازی بخشی از سواد رسانه به شمار می رود. آشنایی با این قوانین به شما کمک می کند مرزهای فعالیت امن در فضای مجازی را بشناسید و آگاهی و احساس مسئولیت شما در برخورد و استفاده از اطلاعات خاص افزایش یابد. چه محتوا و کارهای در فضای مجازی جرم به شمار می روند؟ - هر گونه محتوایی که در فضای مجازی علیه عفت و اخلاق عمومی منتشر شود. این محتوا شامل تحریک، تشویق، تهدید یا دعوت به فساد، ارتکاب جرائم مرتبط با بی بند و باری های جنسی، انتشار محتوای مبتذل و مستهجن، استفاده ابزاری از افراد در تصاویر و پیام ها، تبلیغ محتوای نامشروع و غیرقانونی و راه اندازی پایگاه هایی که نیاز به مجوزهای قانونی دارند می باشد. - هر گونه توهین به اعتقادات و مقدسات اسلامی - هر گونه توهین به اشخاص، مقامات و نهادها و سازمان های دولتی و عمومی. - هرگونه تبلیغ بر ضد شئونات اسلامی - انتشار هرگونه محتوایی که علیه امنیت و آسایش عمومی باشد. - هرگونه تبلیغ، تهدید یا تشکیل گروه های مجازی بر خلاف امنیت کشور و عموم مردم - انتشار هرگونه محتوا بر خلاف نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی - انتشار و فاش نمودن غیرمجاز دستورها و مسائل محرمانه دولتی و عمومی - انتشار هرگونه اخبار دروغ درباره افراد، مقامات، سازمان ها و نهادها - توزیع و انتشار برنامه ها و نرم افزارهایی که به هرگونه با هدف ارتکاب جرم در فضای مجازی به کار می رود. - ایجاد مراکز شرط بندی و قمار در فضای مجازی - هرگونه انتشار رمز عبور یا هک کردن سایت ها و شبکه های مربوط به سازمان ها و نهادهای کشور - جعل پایگاه های اینترنتی سازمان ها و مراکز دولتی کشور - انتشار مطالبی که منجر به ترغیب افراد به خشونت یا خودکشی می گردد. - تبلیغ و ترویج انواع مواد مخدر، روان گردان و سیگار - تبلیغ و تشویق افراد به ارتکاب جرائمی که موجب اخلال در نظم، تخریب اموال عمومی، کلاهبرداری و قاچاق می گردد. - تبلیغ یا فروش هرگونه ماده یا سلاح یا تجهیزات نظامی بدون مجوز - راه اندازی شبکه ها و برنامه ها بدون مجوز - انتشار و پشتیبانی از بازی های رایانه ای غیرمجاز - انتشار و پشتیبانی آثار سمعی و بصری بدون مجوز - تبلیغ محتوای سمعی و بصری غیر مجاز - کپی برداری و نقض مالکیت معنوی آثار سمعی و بصری - انتشار هر گونه محتوای مجرمانه در زمان انتخابات شامل تشویق مردم به تحریم یا کاهش شرکت در انتخابات، ایجاد رعب و وحشت، توهین، انتشار اخبار دروغ، تشویش اذهان عمومی - انتشار مطالب مخالف موازین اسلامی - اشاعه فحشا و منکرات و تصاویر و مطالب خلاف عفت عمومی - تبلیغ و ترویج اسراف - ایجاد اختلاف بین اقشار مختلف جامعه به ویژه مسائل قومی و نژادی وارد سایت پلیس فتا (cyberpollice.ir)شوید و دربخش اخبار نمونه هایی از نقض قوانین فضای مجازی را پیدا کنید و درباره آن با دوستانتان گفتگو کنید. همچنین شما می توانید وارد بخش مقررات شوید و قوانین و مجازات ها نقض قوانین را در این بخش مطالعه کنید. حریم خصوصی در فضای مجازی حریم خصوصی در فضای مجازی به این معناست که شما مرزهایی را برای اطلاعات هویتی خود (مثل اسم، سن، محل زندگی، مدرسه، جاهایی که می روید، رمز های ورود به حساب های شخصی و مالی) و فعالیت هایی که در فضای آنلاین انجام می دهید برقرار کنید. همچنین نسبت به حفظ امنیت اطلاعات خصوصی افراد دیگر حساس باشید. گزارش های مربوط به پلیس و پژوهش های مختلف نشان می دهند:  افراد سودجو، سایت ها و شبکه هایی را که شما نوجوانان به آن علاقمند هستید، می شناسند و با عکس های یک نوجوان دیگر یا آواتارهای جذاب وارد گروه های نوجوانان می شوند.  پروفایل شما می تواند اطلاعات بسیاری را در مورد شما به دیگران بدهد.  بعضی از افراد وارد فضای شخصی شما می شوند و از شما درخواست دوستی می کنند، در حالی که شما هرگز قبلاً با آن ها برخوردی نداشته اید.  بعضی از افراد از شما در خواست می کنند که عکس هایی از خود و دوستانتان برای آن ها بفرستید.  بعضی از افراد در مورد خانواده و وضعیت زندگی شما سوال هایی را می پرسند که اطلاعات شخصی به شمار می روند.  افراد ناشناس عضویت در گروه هایی را به شما پیشنهاد می دهند که ممکن است محتوایی نامناسب مثل توهین، فیلم ها و پیام های جنسی داشته باشند.  افراد ناشناس ممکن است شما را به گروه های بزرگسالان دعوت کنند در صورتی که شما احساس می کنید عضویت در چنین گروه هایی مخالف با اصول و ارزش های شماست.  گاهی پیام هایی برای شما در فضای مجازی می آید که با یک کلیک بر روی آن ها ممکن است امنیت اطلاعات شما به خطر بیفتد یا ویروس هایی به دستگاه الکترونیکی شما وارد شوند. برای اجتناب از این خطرات می توانید چه واکنشی نشان دهید.  به عنوان یک نوجوان شما مسئولیت حفاظت از اطلاعات شخصی خود و دیگران را دارید. بنابراین وقتی که از ایمیل، شبکه های اجتماعییا هر برنامه دیگری استفاده می کنید، مراقب اطلاعات شخصی خود، خانواده و دوستانتان باشید.  در یک محیط عمومی در فضای مجازی هرگز عکس ها و فیلم هایی را که احتمال می دهید در آینده برای شما، خانواده و دوستانتان مشکل ایجاد خواهد کرد به اشتراک نگذارید. این عکس ها و فیلم ها می توانند آینده تحصیلی، شغلی و ارتباط شما با اطرافیان را در خطر قرار دهند.  وقتی که در شبکه های اجتماعی عضو هستید، تنظیمات مربوط به محیط خصوصی را در هر یک از این شبکه ها فعال کنید. برای مثال در اینستاگرام و تلگرام می توانید فقط به کسانی اجازه ی ورود به فضای شخصی خود را بدهید که از نزدیکان شما باشند.  در گروه های اجتماعی و هر جا که احساس می کنید اطلاعات شما ممکن است در خطر قرار گیرند، از یک نام مستعار یا آواتارهایی استفاده کنید که برای غریبه ها قابل شناسایی نباشید.  در سایت پلیس فتا (www.cyberpolice.ir) می توانید اطلاعات مربوط به تنظیمات امنیتی در گوشی همراه، تبلت و کامپیوترها را در برنامه های مختلف بیاموزید.  برای آنکه بدانید در میان گذاشتن اطلاعات خصوصی چه دردسرهایی را برای نوجوانان همسن شما به وجود آورده است، بخش اخبار سایت پلیس فتا (www.cyberpolice.ir) را مطالعه کنید.  هرگز اطلاعات مهم و رمزهای خود را در اختیار دیگران قرار ندهید. تنها افراد مورد اعتماد والدین شما هستند.  برای ورود به گوشی همراه، پروفایل شخصی یا ایمیل خود از رمزهایی استفاده کنید که به آسانی قابل حدس زدن نباشند.  هرگز با یک غریبه وارد گفتگوی آنلاین نشوید، شما ممکن است برای کنجکاوی یا تفریح به صحبت با این افراد بپردازید اما هرگز نمی دانید که در پشت فضای مجازی، چه کسی و با چه هدفی با شما ارتباط برقرار می کند.  هرگز اطلاعات شخصی خود را در اختیار فردی که در فضای مجازی با او آشنا شده اید، قرار ندهید.   اگر مایل هستید که اطلاعاتی را از والدین، دوستان و خانواده با دیگران به اشتراک بگذارید، ضروری است که قبل از آن با خود آن ها مشورت کنید و اجازه ی آن ها را کسب کنید.  اگر در مورد به اشتراک گذاشتن برخی اطلاعات در فضای مجازی شک دارید، تفکر نقاد خود را به کار بگیرید و با افراد مورد اعتماد مشورت کنید.  قبل از به اشتراک گذاشتن اطلاعات فکر کنید آیا واقعاً به اشتراک گذاشتن این اطلاعات به خودم، خانواده و دوستانم ممکن است صدمه ای برساند؟  همیشه به یاد داشته باشید که وقتی اطلاعاتی را برای دیگران می فرستید یا در اینترنت به اشتراک می گذارید، بازگشت آن ها غیر ممکن است. اینترنت یک فضای عمومی است که همگان می توانند اطلاعات شما را مشاهده کنند، مگر آن که تنظیمات مربوط به حریم خصوصی را انجام داده باشید. حتی در این صورت نیز ممکن است اطلاعات از طریق افرادی که در صفحه مجازی شما حضور دارند، به فضای عمومی منتشر شوند.  برای اینکه اطمینان حاصل کنیدکه اطلاعات برای همیشه در اینترنت باقی می مانند و هرگز از بین نمی روند، اطلاعات مربوط به چند سال پیش را در گوگل سرچ کنید. در بخش مربوط به عکس های گوگل شما با میلیون ها عکس مواجه می شوید که از سال ها پیش در آنجا وجود دارند.  هشیار باشید، همانگونه که ممکن است شمادر فضای مجازی خود را به طور کامل معرفی نمی کنید، افراد دیگری نیز وجود دارند که در پشت عکس های مختلف، تفکرات و قصدهای متفاوتی دارند.  به یاد داشته باشید که شما در ارتباط با فضای مجازی و اطلاعات شخصی خودتان دارای حقوقی در فضای مجازی هستید. همچنین دیگران نیز از این حقوق برخوردارند. بنابراین بایست به صورت احترام آمیز با اطلاعات شخصی دیگران برخورد کنید.  در صورتی که متوجه شدید اطلاعات شخصی شما در فضای مجازی مورد سوء استفاده قرار گرفته است، حتماً به والدین خود اطلاع دهید.  پلیس فتا (www.cyberpolice.ir) وظیفه برقراری امنیت در فضای مجازی را بر عهده دارد، بنابراین اگر با مسائلی در رابطه با سوءاستفاده از فضای شخصی خود مثل انتشار عکس ها، فیلم ها و رمزهای مالی و شخصی روبرو شدید، با مشورت والدین با پلیس فتا تماس بگیرید.  یک رمز قوی شامل خصوصیات زیر است: - ترکیبی از حداقل 8 حرف و عدد می باشد. - اطلاعات شخصی مثل سن، اسم، آدرس خانه و مدرسه، اسم مدرسه، محله یا شهر در آن نیست. - رمزها را طوری انتخاب کنید تا بتوانید آن را به خاطر بسپارید. - این رمزها متعلق به شما هستند و غیر از افراد مورد اعتماد مثل پدر و مادر نباید کسی به آن ها دسترسی داشته باشد قبل از آنکه اطلاعاتی را درباره دیگران در فضای مجازی به اشتراک بگذارید این سوالات را از خود بپرسید: - آیا من اجازه دیگران را درباره ی انتشار اطلاعات آن ها دارم؟ - چگونه می توانم مطمئن شوم با اشتراک اطلاعات دیگران، اتفاقات بدی برای آن ها نمی افتد؟ - آیا فردی که این اطلاعات را با من به اشتراک گذاشته است، منظورش این بوده است که می توانم آن را با دیگران به اشتراک بگذارم؟ - اگر من این مطلب را پست کنم به فرد مقابل چه احساسی دست می دهد؟ اگر والدین، معلمان و دوستان او این مطالب را ببینند چه می شود؟ - آیا ممکن است ای مطلبی که من به شوخی پست می کنم به احساسات دیگری ضربه بزند؟ خشونت یا قلدری اینترنتی تمامی وسایل ارتباطی موجود در اینترنت علاوه بر ایجاد فضایی مثبت برای شما و دوستانتان، می توانند تبدیل به فضایی شوند که شما در آنجا احساس کنید مورد آزار و خشونت و قلدری از سوی دیگر کاربران قرار گرفته اید. خشونت یا قلدری اینترنتی می تواند شکل های مختلفی داشته باشد اما به طور کلی خشونت یا قلدری اینترنتی به هر گونه عملی گفته می شود که فرد از طریق آن قصد دارد به دیگران صدمه بزند. فردی که اقدام به خشونت یا قلدری اینترنتی می کند و برای دیگران پیام های تهدیدآمیز می فرستد، معمولاً سن بالاتری دارد و از لحاظ جسمی یا اجتماعی قدرت بیشتری دارد. این افراد ممکن است در مدرسه با شما آشنا باشند یا در محله شما زندگی کنند. قلدری اینترنتی به افراد سوءاستفاده گر این فرصت را می دهد بدون اینکه با شما در واقعیت روبرو شوند به آزار شما بپردازند. بنابراین لازم است شما این پدیده را بشناسید و راه حل های برخورد با آن را بدانید.  ممکن است فردی ناشناس به شما تصاویر، فیلم ها یا پیام های تهدیدآمیزی در مورد فاش کردن اطلاعات شخصی تان در فضای مجازی بفرستد.  ممکن است فردی ناشناس پیام هایی به شما بفرستد و شما یا خانواده تان را تهدید به صدمه ی جسمی کند.  ممکن است فردی ناشناس پیام هایی زشت و توهین آمیز برای شما و خانواده تان بفرستد.  هدف این پیام ها این است که در شما احساس ترس و عدم امنیت ایجاد کنند. اگر کسی در اینترنت پیام هایی تهدیدآمیز برای شما فرستاد چه واکنشی نشان دهید. - به یاد داشته باشید، هیچ فردی از لحاظ انسانی و قانونی حق ندارد برای دیگران پیام های تهدید آمیز بفرستد. - هرگز به پیام تهدید آمیز جواب ندهید. در بسیاری از موارد اگر شما پیام را نادیده بگیرید و به آن پاسخ ندهید، فرد تهدید کننده، مدتی بعد پیامی برای شما نخواهد فرستاد. - در فضای مجازی دسترسی آن فرد ناشناس را به صفحه یا شبکه اجتماعی خود مسدود یا به اصطلاح بلاک کنید. این کار باعث می شود که دیگر پیامی از سوی آن فرد دریافت نکنید. - شواهد و پیام های فرد ناشناس را نگه دارید و آن ها را پاک نکنید. این پیام ها در ردیابی فرد ناشناس به پلیس کمک خواهند کرد. - خشونت و قلدری را به والدین، معلم، مشاور مدرسه اطلاع دهید. - به سازندگان برنامه ها اطلاع دهید. در برخی سایت ها، نرم افزارها و شبکه هایی مثل تلگرام و واتس اپ گزینه هایی وجود دارد که از طریق آن ها می توانید سازندگان برنامه را در جریان مزاحمت های اینترنتی قرار دهید. - اگر تهدیدهای مربوط به امنیت شما و خانواده شما جدی بودند، به پلیس فضای مجازی خبر دهید. - اگر در جایی با پیامی تهدید کننده روبرو شدید، آن را برای دیگر دوستان خود نفرستید. زیرا با این کار شما در پراکنده کردن ترس به شخص تهدید کننده کمک کرده اید. به خاطر داشته باشید که دیگران هم مثل شما ممکن است بترسند. - اطلاعات خود را در معرض دید همگان قرار ندهید، این کار باعث می شود که شما به آسانی طعمه ی خشونت افراد در فضای اینترنت شوید. - دقت کنید که وقتی اطلاعات را در فضای اینترنت پس می کنید، کنترل تان بر روی آن ها از دست شما خارج می شود و هر کسی می تواند به هر گونه که مایل است از آن استفاده کند. - دقت کنید چه نوع اطلاعاتی را در اینترنت پست می کنید، یک نوع متن یا تصویر ممکن است به نظر شما عادی یا خنده دار باشد اما ممکن است پیامدهای بدی برای دیگران داشته باشد و خشم یک فرد دیگر را برانگیزد و در صدد تلافی برآید. با توجه به موارد بالا آیا هرگز تجربه ی خشونت اینترنتی را داشته اید؟ می توانید بگویید اگر با پیام هایی تهدید آمیز از سوییک ناشناس روبرو شوید چه واکنشی نشان خواهید داد؟   آشنایی با افراد غریبه در فضای مجازی برخی افراد در شبکه های اجتماعی با افرادی در گروه ها و اتاق های گفتگو آشنا می شوند که هرگز قبلاً آن ها را ندیده اند و نمی شناسند. از آنجایی که چنین موقعیتی می تواند بالقوه اثرات نامطلوبی بر روی شما داشته باشد، راهکارهای زیر را به شما پیشنهاد می دهیم:  با والدینتان مشورت کنید و نظر آن ها را بپرسید.  توجه کنید که دوستی های آنلاین به دلیل آن که شما فرد را از نزدیک ندیده اید و هیچ اطلاعی از زندگی او ندارید، می توانند خطرناک باشند.  به خود زمان دهید و فرد مورد نظرتان را بشناسید. از او سوال های مختلف بپرسید و ببینید آیا پاسخ های او با یکدیگر مطابقت دارند؟  درباره اطلاعات شخصی خود مراقب باشید. تا زمانی که فرد مورد نظرتان را به درستی نشناخته اید، آدرس یا اطلاعات خصوصی ای را که ممکن است شما را دچار مشکل کند در اختیار وی قرار ندهید.  تفکر نقاد داشته باشید و به طور ناگهانی تصمیم به دیدن او نکنید.  اگر تصمیم گرفتید با فردی که به طور آنلاین با او دوست شده اید ملاقات کنید، توجه کنید که مهم نیست چقدر از زمان آشنایی آنلاین شما با یکدیگر می گذرد، حتماً لازم است در هنگام ملاقات یک فرد مورد اعتماد یا گروهی از افراد همراه شما باشند.  اطمینان حاصل کنید که ملاقات شما در یک مکان عمومی که مردم در آنجا حضور دارند (برای مثال رستوران) صورت بگیرد. مکان ملاقات، وسیله و مسیر حمل و نقل را خودتان انتخاب کنید و پیشنهاد ملاقات در یک فضای خصوصی یا خانه خود یا او را رد کنید.  اگر فرد مورد نظر از شما اجازه خواست که با شما تماس بگیرد، شماره تلفن منزل را به او ندهید. از شماره تلفن همراه استفاده کنید تا موقعیت مکانی خانه شما قابل شناسایی نباشد.  به غریزه تان اعتماد کنید: اگر احساس می کنید که اوضاع غیر عادی است به احساستان اعتماد کنید و ارتباط را قطع کنید. سوءاستفاده جنسی در فضای مجازی اینترنت و گوشی های تلفن همراه بالقوه این امکان را دارند که از طریق آن ها افراد سوءاستفاده گر بتوانند با دختران و پسران نوجوان تماس و ارتباط برقرار کنند. افراد سوءاستفاده کننده عموماً از طریق شبکه های اجتماعی و محیط های چت گروهی، بازی های آنلاین و جاهایی از فضای مجازی که نوجوانان بیشتر در آنجا حضور دارند، با نوجوانان ارتباط برقرار می کنند. آن ها اطلاعات مربوط به سن و جنسیت شما را از روی پروفایل ها و صحبت های شما در فضای مجازی به دست می آورند و بعد ممکن است وارد فضای شخصی شما شوند. متخلفان جنسی در ابتدا سعی می کنند اعتماد نوجوانان را به خود جلب کنند. برای مثال آن ها اطلاعاتی از خودشان را برای شما فاش می سازند و به تدریج شما را وارد یک مکالمه صمیمی با خود می کنند. آن ها علایق شما را در فضای مجازی دنبال می کنند و از این طریق صحبت های مشترکی را با شما به راه می اندازند و طوری وانمود می کنند که با شما خواسته ها و علایق مشترکی دارند. اما به مرور متوجه می شوید که آن ها صحبت ها را به سمت مسائل و موضوعات جنسی می برند. آن ها در ابتدا ممکن است وانمود کنند که به طور منطقی و با هدف آگاه شدن شما از این موضوعات عکس ها و فیلم هایی را برای شما ارسال می کنند اما در نهایت شما متوجه می شوید که موضوع مکالمه و بحث آن ها فقط در مورد موضوعات جنسی است و ممکن است از شما نیز دعوت کنند که فیلم ها و عکس هایی از خودتان که از نظر جنسی برای آن ها جذاب است برایشان ارسال کنید. آن ها همچنین از شما دعوت می کنند که در گفتگوهای تصویری آنلاین با آن ها در مورد مسائل جنسی صحبت کنید یا کارهایی که آن ها مایل هستند را انجام دهید. آن ها ممکن است هدایایی برای شما بفرستند یا بلیط سینما، کنسرت یا جاهای دیدنی را تهیه کنند و از شما درخواست ملاقات کنند و شما را به مکان هایی ببرند که امکان سوءاستفاده از شما برایشان راحت می باشد. آن ها ممکن است از این دیدارها فیلم تهیه کنند و برای اخاذی از شما مورد استفاده قرار دهند. همچنین ممکن است فیلم هایی جنسی از خودشان تهیه کنند و برای شما ارسال کنند. برای اجتناب از سوءاستفاده جنسی در فضای مجازی چه باید کرد؟ سوء استفاده کنندگان در تلاشند تا در شما احساس امنیت، اعتماد و آشنایی را ایجاد کنند و در نهایت زمینه را برای ملاقات های حضوری و سوءاستفاده های بعدی فراهم کنند. بنابراین برای اجتناب از چنین خطری ما راهکارهای زیر را به شما پیشنهاد می دهیم:  از اطلاعات شخصی خود در فضای مجازی محافظت کنید. در دنیای واقعی شما هرگز اطلاعاتی مثل عکس های خصوصی تان را برای دیگران ارسال نمی کنید و با افراد ناشناس در مورد اطلاعات شخصی خودتان صحبت نمی کنید. فضای مجازی به دلیل آنکه فضای خصوصی بیشتری برای گفتگوی راحت تر فراهم می کند، ممکن است در نهایت شما را به سمت یک احساس صمیمیت کاذب پیش ببرد و بخواهید اطلاعات مربوط به زندگی شخصی خود را برای دیگران ارسال کنید.  حتی اگر شما یک دوستی پایدار را در فضای مجازی شکل داده باشید و در آن احساس صمیمیت و راحتی زیادی داشته باشید، هرگز این واقعیت را از یاد نبرید که شما نمی دانید در آن طرف کامپیوتر یا فضای مجازی چه کسی روبروی شماست و چه هدفی دارد.  برای ورود به اتاق های گفتگو یا شبکه های اجتماعی در فضای مجازی شما بایست اطلاعات اولیه ای از خود را برای ثبت نام وارد کنید. در این موارد هشیار باشید که لازم نیست اطلاعات واقعی خود مثل اسم، شماره تلفن، آدرس مدرسه یا آدرس ایمیل خود را وارد کنید یا در دسترس همگان قرار دهید. از اسم ها و آدرس های مستعار استفاده کنید و تصاویر و آواتارهایی را انتخاب کنید که می دانید هویت واقعی شما را فاش نمی سازند.  اگر شما در مورد احساسات صمیمی خود در رابطه با جنس مخالف کنجکاو هستید یا می خواهید درباره احساسات جنسی خود اطلاعاتی به دست آورید بهتر است برای اطمینان بیشتر از افراد و منابعی که معتبر هستند و آن ها را می شناسید کمک بگیرید.  اگر در موقعیت هایی گیر افتادید که امکان سوءاستفاده از شما وجود دارد یا هم اکنون احساس می کنید کسی از شما سوءاستفاده می کند، بهتر است با یک بزرگسال مورد اعتماد مثل والدین، مشاور مدرسه یا یک روان شناس درباره ی آن صحبت کنید تا شما را در این مسیر راهنمایی و کمک کنند.  ارائه دهندگان خدمات اینترنتی اغلب به کاربران اجازه می دهند گزارش های مربوط به وقایع را با کلیککردن بر روی گزینه های"گزارش" اطلاع دهند. بنابراین از این طریق سوءاستفاده را گزارش دهید.  با مشورت والدین می توانید پلیس (www.cyberpolice.ir) را در جریان سوءاستفاده قرار دهید. کپی برداری و دانلود غیرقانونی در فضای مجازی  تمامی پیام ها، متن های گفتگو و شواهد مربوط به سوءاستفاده را ذخیره کنید. این اطلاعات در ردیابی افراد سوءاستفاده گر به پلیس کمک خواهند کرد. همانطور که می دانید در شبکه اینترنت شما می توانید به هرگونه اطلاعاتی دسترسی داشته باشید و آن ها را دانلود کنید. کافی است شما در مورد یک موضوع درسی، کلید واژه ای را در موتور جستجوی گوگل وارد کنید تا هزاران مطلب برای شما به نمایش درآید. برخی از آن ها برای استفاده ی عموم آزاد هستند. برخی در سایت های خاص علمی موجودند و برای دسترسی به برخی باید پول پرداخت کنید. اما توجه کنید که بر طبق قوانین کپی رایت شما مجاز به استفاده از هر گونه منبعی نیستید. برای مثال نویسندگان بعضی از مطالب در پایان نوشته هایشان ذکر می کنند که برای استفاده از مطالب آن ها بایست حتما منبع آن ها را گزارش دهید و یا از طریق ایمیل اجازه ی شخصی آن ها را دریافت کنید. امروزه کتاب های بسیاری در فضای مجازی موجودند که بدون آنکه حق انتشار از سوی نویسنده دریافت شده باشد در فضای مجازی قابل دانلود هستند.  وقتی که شما بدون اجازه از صاحب یک اثر آن را دانلود کرده و مورد استفاده قرار می دهید این کار غیر اخلاقی به شمار می رود. مگر آنکه صاحب اثر طبق شرایطی استفاده از آن را مجاز دانسته باشد.  وقتی مطلبی را از مقاله یا کتابی در فضای مجازی در جایی می خوانید یا ذکر می کنید حتماً منبع آن را ذکر کنید.  برخی اوقات جملاتی از بزرگان در فضای مجازی انتشار می یابند که هرگز متعلق به آن ها نبوده اند، در مورد منبع مطالبی که می خوانید هشیار باشید. عدم رعایت این اصل باعث می شود که به نظر برسد شما از لحاظ علمی دقت کافی ندارید.  شما از طریق نرم افزارها و شبکه های اجتماعی می توانید متن ها، عکس ها و فیلم هایی را برای یکدیگر بفرستید که صاحب اثر اجازه ی انشار کپی های آن را نداده است. بنابراین از لحاظ اخلاقی شما مجاز به این کار نیستید.  دانلود موسیقی ها و فیلم ها از سایت های غیر مجاز منجر به صدمه دیدن صاحبان اثر از لحاظ مالی می شود. همچنین با این کار ممکن است شما به نسخه های اصیل و با کیفیت این اثرها دسترسی پیدا نکنید و در نهایت تقلب در میان همگان تبدیل به امری عادی می شود.  انتشار مطالبی که هنوز به طور رسمی از سوی صاحب اثر در فضای مجازی منتشر نشده اند، دزدی محسوب می شود و غیر اخلاقی و غیرقانونی است.  کپی کردن مطالب و پاسخ سوالات درسی از روی کتاب ها در فضای مجازی، منجر به این می شود که در یادگیری و پیشرفت شخصی شما مشکل ایجاد شود. این راه حل ممکن است در کوتاه مدت اضطراب شما را کاهش دهد اما در طولانی مدت به دلیل اینکه مطالب را به خوبی یاد نگرفته اید و آن ها را تمرین نکرده اید، در امور تحصیلی دچار مشکل می شوید.   اجتناب از سایت ها و شبکه هایی که مطالب غیرقانونی یا غیر اخلاقی ارائه می دهند. به عنوان یک نوجوان، شما علایق و کنجکاوی های فراوانی برای یادگیری چیزهای جدید و کشف دنیای اطراف خود دارید و اینترنت فضایی است که بسیاری از این نیازها را برآورده می کند. در عین حال اینترنت جایی است که افراد مختلف هر چیزی را در آن به اشتراک می گذارند. بنابراین دنیایی از اطلاعات درست و نادرست وجود دارند که تشخیص آن ها از یکدیگر می تواند مشکل باشد. سایت هایی از اطلاعات وجود دارند که مناسب سن شما نیستند. سایت هایی هستند که به طور تعصب آمیز از یک عقیده خاص دفاع می کنند و سایت هایی نیز وجود دارند که با قصد ارائه ی اطلاعات غیر اخلاقی مثل عکس ها و فیلم های جنسی (پورنوگرافی) سعی دارند شما را درگیر خود سازند. این سایت ها راه های خود را به شبکه های اجتماعی، ایمیل ها و کانال ها باز می کنند و ممکن است شما با هر نوع اطلاعاتی روبرو شوید. برای محافظت از خود در برابر چنین اطلاعاتی ما راهکارهای زیر را به شما پیشنهاد می دهیم:  قبل از اینکه بخواهید مطلبی را در اینترنت جستجو کنید باید بدانید به دنبال چه هستید.  برای اجتناب از اطلاعات حاشیه ای از روش های جستجوی پیشرفته استفاده کنید. مثلاً اگر می خواهید در مورد ورزش جستجوکنید، گزینه های مربوط به اطلاعات ورزشی را در جستجوهای خود وارد کنید یا وارد سایت هایی شوید که منحصراً اطلاعات ورزشی می دهند.  در هنگام جستجو تفکر نقاد خود را به کار بگیرید و ببینید آیا این سایت اطلاعات درستی ارائه می دهد یا نه. برای مثال وقتی وارد این سایت شدید آیا به طور خودکار صفحات دیگری نیز باز شدند؟ آیا اکثر مطالب سایت در مورد موضوع مورد جستجوی شماست یا بر خلاف هدف شما، سایت های نامربوط دیگری به طور خودکار باز شده اند که مطالب تبلیغاتی به شما ارائه می دهند.  آیا منبع مطالب موجود در سایت مشخص است و نام نویسنده مطالبی که در جستجوی آن بودید، درج شده است؟  دقت کنید که برای یافتن مطلب مورد نظرتان می توانید چندین نوع جستجوی دیگر با کلید واژه های متفاوت را امتحان کنید تا از همخوانس و صحت اطلاعات مطمئن شوید.  آیا مطالب سایت با نظم منطقی و به صوت علمی نوشته شده اند یا به نظر می رسد دقتی در نوشتن مطالب وجود نداشته است.  آیا در سایت تاریخ درج اطلاعات نوشته شده است؟ آیا در مورد حق کپی یا چاپ مطالب، قانونی ذکر شده است؟  اگر با سایتی روبرو شدید که حاوی مطالب غیر اخلاقی، سوءاستفاده از کودکان و نوجوانان و مطالب غیرقانونی هستند، به خانواده در مورد آن بگویید و از احساس و تاثیری که بر روی شما گذاشته اند حرف بزنید.  برخی سایت ها، کانال ها و شبکه ها، منحصراً با هدف آشنا کردن و سوق دادن نوجوانان به سمت ارتباط جنسی، محتوایی را ارائه می دهند که متناسب با سن و شرایط کنونی شما نیستند، به یاد داشته باشید اگرچه این سایت ها ممکن است برای شما جذاب باشند اما پیامدهای آن ها برای سلامت روانی شما بسیار بدتر از میزان جذابیت آن می باشد.  اگر سایت یا شبکه ای حاوی اطلاعات نامربوط و غیراخلاقی می باشد، آن را به دوستانتان معرفی نکنید. چگونه از امنیت یک وبسایت مطمئن شویم؟ برای اینکه از امنیت یک وبسایت مطمئنن شوید باید دو شاخص مهم را بررسی کنید: 1. آدرس وبسایت را بررسی کنید. زمانی که شما وارد یک سایت می شوید در بخش بالای مرورگر در آن که آدرس سایت نوشته شده است باید "https" را ببینید. در صورتی که به جای این عبارت، یک عبارت دیگر "http" را مشاهده کنید این سایت امن نمی باشد. شما می توانید به صورت دستی حرف"S" را بعد از کلمه hTTP وارد نمایید و درصورت برخورداری این سایت از این پروتکل، وب سایت برای شما بصورت امن بارگذاری مجدد می گردد. 2. در کنار آدرس سایت شما می توانید یک نشان قفل را مشاهده کنید که حاکی از امن بودن سایت می باشد. برای مثال در مرورگر اینترنت که در زیر نشان داده شده است شما می توانید علامت قفل را در انتهای آدرس مشاهده کنید.     برای اینکه در فضای مجازی دچار مشکلات امنیتی نشوید: - همواره URL یا آدرس سایت را دو بار چک کنید. در این صورت مطمئن خواهید بود که اطلاعات شخصیتان را به دلیل تشابه آدرس سایت در اختیار دیگران قرار نمی دهید. بهترین راه برای جلوگیری از اشتباه این است که آدرس سایت مورد نظرتان را دستی وارد کنید و هیچ گاه به لینک هایی که درایمیل شما ارسال می شود، اعتماد نکنید. - ممکن است ایمیلی با موضوع "ویدئوی خانوادگی صمیمی ترین دوست شما در FaceBook " را در ایمیل های خود مشاهده کنید. هیچگاه روی لینکی که از این ایمیل ها در اختیار شما قرار گرفته، کلیک نکنید. چون اگر آدرس URL سایت را دقیق چک نکنید و صفحه ای مشابه صفحه سایت Facebook را مشاهده کنید، بدون شک Username و Password خود را به راحتی در اختیار یک سایت ناشناس قرار می دهید. - استفاده از سرویس Norton Safe Web: سرویس Norton Safe Web تنها یک URL از شما می خواهد و در پاسخ به این URL، با یک چراغ رنگی پاسخ شما را می دهد. سبز به معنای امن بودن سایت و قرمز به معنای این است که سایت حاوی بدافزار می باشد.برای اطلاعات بیشتر به سایت https://safeweb.norton.com مراجعه کنید. - استفاده از سرویس Google Safe Browsing: شما با وارد کردن IP یا آدرس سایت مورد نظر، می توانید از امنیت آن اطمینان حاصل کنید. این سرویس ظاهرا فعلا غیرفعال است ولی برای استفاده از آن می توانید از لینک زیر استفاده کنید. در قسمت Address Bar انتهای آدرس را پاک کرده و آدرس سایت مورد نظر را به جای آن درج کنید. به طور مثال در آدرس زیر، می توانید به جای sarzamindownload.com انتهای URL، نام سایت مورد نظرتان را درج کنید. http://www.google.com/safebrowsing/diagnostic?site=sarzamindownload.com - استفاده از سرویس McAfee SiteAdvisor: این سرویس توسط شرکت امنیتی McAfee راه اندازی شده است. در این سرویس کافی است نام سایت مورد نظر را وارد کنید تا اطمینان حاصل کنید که آیا این سایت حاوی اطلاعات مخرب و بدافزار است یا خیر. این سرویس اطلاعات بیشتری از Google Safe Browing در اختیار شما قرار می دهد. برای اطلاعات بیشتر به سایت http://www.siteadvisor.com مراجعه کنید.   بازی های رایانه ای بازی های رایانه ای یکی از جذاب ترین بخش های فضای مجازی می باشد . این بازی ها علاوه بر اینکه موجب سرگرمی و افزایش خلاقیت فرزندان شما می شوند ممکن است در اثر استفاده نامناسب موجب مشکلاتی مثل پرخاشگری، افت تحصیلی، وابستگی و اعتیاد به بازی ها در شما شوند.  بازی ها چه فوایدی برای شما دارند؟ در صورتی که زمان استفاده از بازی رایانه ای مناسب باشد (کمتر از دو ساعت در روز) و بازی متناسب با رده سنی شما باشد موجب موارد زیر می شود: - استفاده از راه حل های متفاوت برای رسیدن به هدف در بازی ها موجب افزایش خلاقیت در شما خواهد شد. - افزایش هماهنگی میان حرکات دست و چشم ها از اثرات مثبت بازی ها روی نوجوانان می باشد. - بازی های فکری و معمایی و آن هایی که نیاز به سرعت عمل دارند موجب افزایش سرعت واکنش مغز و بدن شما می شونند. - بازی های مفید موجب افزایش اطلاعات و مهارت های مختلفی مثل ریاضیات، یادگیری حروف و زیان (با توجه به نوع بازی) در شما می شوند. - بازی ها می توانند هیجان های شاد را در شما افزایش دهند و به مرور زمان موجب افزایش پشتکار شما در فعالیت های مختلف شوند. اثرات منفی بازی ها - در صورتی که شما بیش از 3-2 ساعت را در روز صرف بازی کنید ممکن استمشکلاتی در سازگاری با امور زندگی روزمره خود پیدا کنید و بسیاری از فعالیت های روزانه تان دچار مشکل شوید. - ممکن است در اثر استفاده ی بیش از حد از بازی ها ارتباط شما با خانواده و دوستانتان دچار مشکل شود. - استفاده بیش از حد از بازی ها ممکن است باعث شود شما از دنیای واقعی کناره بگیرید و ارتباطات مهم خود را از دست بدهید. - با استفاده بیش از حد از بازی ها احساس رضایت شما از زندگی کاهش پیدا می کند و شما ممکن است از دنیای واقعی لذت کمتری ببرید. - استفاده بیش از حد از بازی ها و بی تحرکی ناشی از آن ها باعث اضافه وزن و چاقی می شود. - در صورتی که وقت زیادی را برای بازی ها صرف کنید، ممکن است دچار افت تحصیلی شوید. - درد های بدنی مثل درد گردن، دست ها و کمر درد از عوارض بازی بیش از حد می باشد. - اختلال در شروع خواب، بی خوابی یا پرخوابی و مشکلات بینایی از عوارض استفاده بیش از حد از بازی ها می باشند. در هنگام انجام بازی های آنلاین ممکن است با تهدیدهای زیر روبرو شوید: - در هنگام بازی های آنلاین ممکن است افراد غریبه سعی در برقراری ارتباط با شما داشته باشند. - ممکن است افرادی ناشناس پیام های تمسخرآمیز برای شما بفرستند یا حرف های توهین آمیز به شما بزنند یا شما را تهدید کنند. - استفاده بیش از حد از بازی ها ممکن است موجب ایجاد اعتیاد به اینترنت در شما شوند. - در هنگام بازی ممکن است با محتوای نامناسب و غیر اخلاقی روبرو شوید و سلامت جسمی و روانی شما تحت تأثیر منفی قرار گیرد.   محتوای نامناسب در بازی های رایانه ای خشونت و پرخاشگری رایج ترین نگرانی های مربوط به بازی های رایانه ای می باشند. پژوهش ها نشان می دهند بازی های پرخاشگرانه اثراتی منفی بر سلامت شما می گذارند. در بازی های پرخاشگرانه، صحنه های خشونت و دعوا، کشتار انسان ها، نمایش تکه تکه شدن بدن انسان و خونریزی و فحاشی رایج هستند. علاوه بر خشونت، یک مشکل دیگر درباره بازی های رایانه ای، محتوای جنسی است . در این بازی ها زنان با پوشش های نیمه برهنه یا تقریباً برهنه نمایش داده می شوند و صحنه های ارتباط جنسی مرد با زن از خصوصیات این بازی هاست. یک نوع محتوای دیگر در بازی های رایانه ای، محتوای اهانت به دین و اعتقادات اسلامی از طریق تصاویر و صداها، مصرف الکل و مواد مخدر، بی بند و باری و عدم احترام به شخصیت انسان ها می باشد. این محتواها معمولاً به صورت زیرآستانه ای و در حاشیه ی بازی نمایش داده می شوند و ممکن است به طور خودآگاه یا ناخودآگاه شما را تحت تأثیر قرار دهند. چه بازی هایی متناسب با سن شما می باشند؟ شما می توانیدبه سایت های مربوط به فروش بازی ها مراجعه کنید. معتبرترین سایت در ایران برای بررسی بازی ها و رده سنی مربوط به آن ها سایت www.esragames.com می باشد. بخش های مختلف این سایت مرور کنید. در بخش مربوط به معرفی بازی ها، ویژگی های کلی، روند و داستان هر بازی بیان شده است.  معرفی نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای (ESRA) این سازمان متناسب بودن بازی ها را بر اساس سه دیدگاه روانی شناسی، جامعه شناسی و علوم و معارف اسلامی بررسی و رده بندی سنی می کند. همچنین توانایی های جسمی و حرکتی ، ذهنی و عقلی و خصوصیات عاطفی و اجتماعی متناسب با سن شما برای رده بندی سنی بازی ها در نظر گرفته شده اند. محتوای آسیب زا مثل ترس، خشونت، نقض ارزش های دینی، محتوای جنسی، الکل، مواد مخدر، دخانیات و قمار در بازی ها مورد بررسی دقیق این نظام قرار می گیرد و سپس مجوز انتشار پیدا می کند. اکثر بازی هایی که در کشور منتشر می شوند دارای مجوز از این سازمان می باشند. بازی ها به 5 دسته اصلی 3+ (حداقل سنی سه سال و بالاتر)، 7+ (هفت سال و بالاتر)، +12 (دوازده سال و بالاتر)، +15 (پانزده سال و بالاتر) و +18 (هجده سال و بالاتر) تقسیم بندی می شوند. وارد سایت نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای (ESRA) http://www.esragames.com شوید و در آنجا بازی های جالب و متناسب با سن خود را جستجو کنید و با ویژگی های بازی ها آشنا شوید. برای حفظ امنیت و سلامت خود در هنگام انجام بازی های رایانه ای نکات زیر را در نظر بگیرید: - بسیاری از سایت ها و شبکه های اجتماعی بازی هایی را به شما پیشنهاد می دهند که ممکن است روی سلامت شما تأثیر منفی بگذارد.بنابراین لازم است بازی را سایت ها و مراکز معتبر خریداری کنید. - برای خرید یا دانلود بازی با والدین خود یا یک بزرگسال مورد اعتماد که بازی ها را می شناسد مشورت کنید. - برای انتخاب بازی به داستان و رده سنی بازی ها توجه کنید. - بازی هایی که محتوای جنسی و پرخاشگرانه دارند اثر مستقیمی روی سلامت روانی و جسمی خواهند داشت بنابراین از این بازی ها اجتناب کنید. - در بازی های آنلاین از نام مستعار استفاده کنید و اطلاعات شخصی اش را به هیچ وجه در اختیار دیگران قرار ندهید. - مدت زمان معینی از روز را که کمتر از دو ساعت می باشد به بازی اختصاص دهید و بازی را زمانی انجام دهند که دیگر تکالیف روزانه ی خود را انجام داده باشید. - بازی های به دلیلی درگیری فکری و هیجانی که دارند ممکن است موجب اختلال در تغذیه و خواب شوند بنابراین مراقب سبک تغذیه و خواب خود باشید و قبل از خواب بازی نکنید. - مراقب چشم ها، دست ها و حالت بدن خود در هنگام بازی باشید. هر 15 تا 30 دقیقه به چشم ها و دستان خود استراحت دهید و برای جلوگیری از خشک شدن بدنتان حرکات کششی انجام دهید. همچنین هر 45 دقیقه از جای خود بلند شوید و تحرک داشته باشید. - از بازی هایی استفاده کنید که موجب تقویت حافظه، فکر و خلاقیت در شما می شود. - علاوه بر بازی های رایانه ای سرگرمی های دیگری (ورزش، تماشای فیلم، ارتباط با دوستان)داشته باشید. آیا فضای مجازی برای شما مشکل آفرین شده است؟ در این قسمت به مواردی اشاره شده است که به شما کمک می کند تصمیم بگیرید آیا فضای مجازی برای شما مشکل آفرین شده است یا خیر. در صورتی که شما در این موارد دچار مشکل می باشید، نیاز دارید که آن را دقیق تر بررسی کنید و هرچه سریع تر با یک متخصص مشورت کنید. این متخصص می تواند روانشناس یا مشاور مدرسه شما باشد.  آیا از زمانی که شروع به استفاده از فضای مجازی کرده اید، احساس اعتماد به نفس شماکاهش یافته است؟  آیا اکثر مواقع پس از استفاده از اینترنت روحیه شما تغییر می کند؟ برای مثال بدخلق می شوید؟  آیا پس از استفاده از رسانه های اجتماعی و دیدن برخی محتوا و تصاویر در رسانه های اجتماعی مدام خودتان و زندگی خانواده را به طور منفی با دیگران مقایسه می کنید؟  آیا پس از مشاهده محتوای رسانه های اجتماعی به طور مداوم بر عیب ها و نقص های خود و خانواده تأکید می کنید و درباره آن ها صحبت یا به آن ها فکر می کنید؟  آیا وقتی در شبکه های اجتماعی وارد می شوید مدام با حسرت خود را با دیگران مقایسه می کنید؟  آیا در اوقات فراغت، بیشترین سرگرمی شما چرخیدن در فضای مجازی است؟  آیا نسبت به گذشته کمتر با دوستان و خانواده ارتباط دارید؟  آیا احساس می کنید که توجه و تمرکز کردن برای تان سخت شده است؟  آیا وقتی که خارج از فضای مجازی با افراد تعامل می کنید، در برخورد با آن ها دچار اضطراب می شوید؟  آیا زمانی که آفلاین هستید، مدام درباره فضای مجازی صحبت می کنید یا دوست دارید همه کارهای خود را در فضای مجازی به اشتراک بگذارید؟  آیا زمانی که بعد از مدتی آفلاین بودن، وارد فضای مجازی می شوید از مشاهده فعالیت های دیگران در فضای مجازی دچار احساس غمگینی می شوید یا احساس می کنید از دیگران عقب مانده اید؟  آیا به این دلیل از شبکه های اجتماعی استفاده می کنید که می خواهید حواس خودتان را از ناراحتی هایی که در خانواده اتفاق افتاده است پرت کنید؟  آیا برنامه خواب تان به هم ریخته و نامنظم شده است؟ آیا دچار بی خوابی شده اید؟ یا سرکلاس به اندازه کافی هشیار نیستید؟ به شیوه استفاده خودتان از فضای مجازی فکر کنید. شما کدامیک از مشکلات بالا را در ارتباط با فضای مجازی تجربه کرده اید. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------   اعتیاد به فضای مجازی اینترنت جذابیت های مختلفی دارد و به همین دلیل می تواند تبدیل به یک مساله اعتیاد آور برای شما شود. جالب است بدانید که بیش از 50 درصد نوجوانان در فضای مجازی دچار مشکل می شوند. بنابراین ضرورت دارد اعتیاد اینترنتی را بشناسید و بدانید از چه راه حل هایی برای درمان آن استفاده کنید. به داستان زیر توجه کنید: سارا نوجوان 16 ساله ای است که در دوره ی متوسطه تحصیل می کند. مادر سارا در مورد او اینطور می گوید: مدتی است که سارا شب ها دیر می خوابد، وقتی وارد اتاقش می شوم می بینم که با گوشی همراهش مشغول است. او دختری خجالتی است و دوستان زیادی ندارد، زیاد اهل تفریح نیست و وقتی به او می گویم که گوشی همراهت را کنار بگذار فریاد می کشد و مخالفت می کند. به خاطر این که شب ها دیر می خوابد صبح ها نمی تواند زود بیدار شود. مسئولین مدرسه دوبار با من تماس گرفته اند و گفته اند که او در کلاس گوشی به همراه دارد و دائم با آن مشغول است یا در حال چرت زدن می باشد. وقتی سارا از مدرسه می آید، غذایش را سریع می خورد و وارد اتاقش می شود و در را می بندد. وقتی از او می پرسم که در گوشی همراهت چه خبر است توجهی نمی کند و جواب مرا نمی دهد. به خاطر اینکه مدت ها یک جا می نشیند و با گوشی اش مشغول است، وزنش بالا رفته و گاهی به خاطر آن نگران می شود. دیگر به درس هایش رسیدگی نمی کند و تمام زندگی اش صرف گوشی همراهش و اینترنت شده است. در صورتی که احساس می کنید به فضای مجازی اعتیاد پیدا کرده اید، این موارد را درخودتان چک کنید:  آیا احساس می کنید که استفاده از فضای مجازی برای شما تبدیل به یک اجبار شده است و باید حتماً از آن استفاده کنید؟  آیا علی رغم میل باطنی برای دور ماندن از اینترنت، باز هم به سوی آن کشیده می شوید؟  آیا احساس می کنید روز به روز تمایل بیشتری به فضای مجازی پیدا می کنید و ساعت های طولانی در این فضا به سر می برید؟  آیا زمانی که در فضای مجازی نیستید یا ناگهان ارتباطتان با آن قطع می شود واکنشی مثل خشم، عصبانیت، اضطراب یا غمگینی نشان می دهید؟  آیا به طور دائم ذهن تان مشغول فضای مجازی است؟ مثلاً مدام در این باره فکر می کنید که در فضاهایی مثل اینستاگرام و تلگرام یا سایت ها چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است؟  آیا زندگی شما به قدری تحت تاثیر فضای مجازی قرار گرفته است که از دیگر جنبه های زندگی مثل ارتباط با دوستان، خانواده، مدرسه و کارهای مهم تان غافل شده اید و دچار عملکردتان در مدرسه دچار افت شده است؟ آیا هر یک از علائم بالا یا مجموعه ای از علائم بالا را در خودتان مشاهده کرده اید؟ ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ در صورتی که علائم بالا را در خودتان مشاهده می کنید لازم است برای پیشگیری از بدتر شدن اوضاع و بهبود وضعیت با یک بزرگسال مورد اعتمادتان مثل والدین، معلم یا یک مشاور درباره آن صحبت کنید و از خدمات مشاوره روانشناسی بهره مند شوید.   جلسات مشاوره روانشناسی برای کاهش مشکلات مربوط به فضای مجازی و اعتیاد به آن چگونه است؟ یکی از روش های مدیریت استفاده از اینترنت و فضای مجازی،شرکت درجلسات مشاوره و رواندرمانی است. معمولاً روان درمانی توسط فردی که در زمینه مشکلات مربوط به فضای مجازی مهارت دارد انجام می شود. مشاور در ابتدا با شما رابطه ای مناسب و حمایت گر ایجاد می کند و به صحبت های شما با جدیت گوش می دهد. مشاور سعی می کند اطلاعاتی کامل در مورد مشکل شما به دست بیاورد و سپس بر اساس آن ها راهکاری درمانی لازم را برنامه ریزی کند. در ابتدا ممکن است به دلیل نگرانی از قضاوت ها و نگرش های مشاور یا روانشناس، علاقه ای به حضور در جلسات روان درمانی و مشاوره نداشته باشید، اما روانشناس یک متخصص است که از لحاظ حرفه ای رازدار شماست و کار او حل کردن مشکلاتی است که ممکن است به سلامت شما آسیب برسانند. شما می توانید چند جلسه را با یک مشاور کار کنید و اگر مایل بودید به آن ادامه دهید. او با همکاری شما روش هایی را به شما یاد خواهد داد که بتوانید بر مشکلتان غلبه کنید. جلسه مشاوره روانشناسی معمولاً در هفته یک بار و هر بار به مدت 45 دقیقه برگزار می شود. برای مدیریت استفاده از فضای مجازی می توانید چه کارهایی انجام دهید؟ - اولین گام بزرگ این است که بدانید استفاده بیش از حد از فضای مجازی شادی و سلامت شما را تحت تأثیر قرار داده است و نسبت به تغییر اوضاع متعهد باشید. - پیامدهای منفی که در نتیجه ی استفاده بیش از حد برای شما ایجاد شده است را لیست کنید و آن ها را به خاطر بسپارید. - حمایت یکی از اعضای خانواده را در کنار خود داشته باشید. از او بخواهید شما را در این تغییر همراهی کند. - سعی کنید زمانی که در اینترنت حضور ندارید، با اعضای خانواده، دوستان و آشنایان حمایت گر و مورد علاقه تان در فضای واقعی زندگی ارتباط برقرار کنید. - هنگام ارتباط با دیگران و وقتی در یک جمع نشسته اید، وسایل الکترونیکی مربوط به فضای مجازی را دور از خود قرار دهید تا مجبور به چک کردن آن ها نباشید. - ارتباط خود را با کسانی که علایقی مشابه با شما دارند بیشتر کنید. - وقتی وسوسه می شوید از فضای مجازی استفاده کنید با فردی از اعضای خانواده یا دوستتان که از شما حمایت می کنند صحبت کنید. - لیستی از فعالیت هایی را که می توانند جایگزین فعالیت شما در فضای مجازی شوند را تهیه کنید. توجه کنید که این فعالیت ها بایست قابل اجرا و مورد علاقه شما باشند. - برای اوقاتی از روز که احتمال بیشتری دارد به خاطر بی حوصلگی وارد فضای مجازی شوید، برنامه تفریحی بریزید. برای مثال با دوستتان به مکان های دیدنی بروید. برای هواخوری با اعضای خانواده پیاده روی کنید یا برنامه مورد علاقه تان را دنبال کنید. - فعالیت های جدیدی مثل موسیقی، زبان یا خواندن یک کتاب را امتحان کنید. این کار به افزایش مهارت و دانش شما کمک می کنند. - کارهایتان را اولویت بندی کنید و زمان استفاده از فضای مجازی را مدیریت کنید. - زمان خوابتان را منظم کنید. هر شب در موقعی خاص به رختخواب بروید و سعی کنید به طور متوسط 7 ساعت خواب شبانه داشته باشید تا روز بعد انرژی کافی برای کارهایتان داشته باشید. - زمان اتصال به اینترنت را مدیریت کنید. برای مثال اوقاتی از روز را به طور کامل از اینترنت خارج شوید. برای کاهش وسوسه تان برای ورود به فضای مجازی گروه ها و شبکه های اجتماعی را در حالت بی صدا قرار دهید. - با یک روان شناس یا روانشناس در ارتباط باشید و از حمایت درمانی او برخوردار شوید. - به یاد داشته باشید که تغییر عادت های مربوط به فضای مجازی با اینکه سخت می باشد ولی امکان پذیر است. - اگر احساس می کنید که احساس تنهایی یا اعتماد به نفس پایین یا افسردگی شما را به سوی فضای مجازی می کشاند، برای حل آن ها به یک روان شناس مراجعه کنید. آیا می توانید راهکارها دیگری برای مدیریت فضای مجازی پیشنهاد دهید؟ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------   چگونه استفاده سالمی از فضای مجازی داشته باشید؟ فضای مجازی با تمامی خطرات و پیامدهایی که دارد، ما را با فرصت هایی روبرو کرده است که در هیچ زمان دیگری برای انسان ها فراهم نبوده است. وقتی به استفاده سالم از فضای مجازی فکر می کنید این امر را در نظر داشته باشید که این رسانه چگونه می تواند به پیشرفت ذهن و دیدگاه شما نسبت به جهان کمک می کند و احساس شادی و آرامش را برایتان به همراه می آورد.  در جوامع، کانال ها و گروه هایی عضو شوید و مشارکت کنید که حمایت گر و آموزشی هستند و شناخت و بینش شما را نسبت به اتفاقات و رویدادهای سالم و موردعلاقه ی شما افزایش می دهند.  کارهایتان را اولویت بندی کنید و زمان استفاده از فضای مجازی را مدیریت کنید.  در زمانی که کارهای دیگری مثل غذا خوردن، درس خواندن، صحبت با خانواده را انجام می دهید از فضای آنلاین استفاده نکنید.  در کنار فضای مجازی علایق دیگرتان را نیز برنامه ریزی کنید. برای مثال خواندن یک کتاب مورد علاقه، دیدنیک فیلم خوب یا رفتن به باشگاه ورزشی تفریحات مناسبی هستند.  زمان آنلاین بودن خود را مدیریت کنید. لازم نیست همیشه آنلاین باشید. زمانی را تعیین کنید که فقط در آن زمان آنلاین باشید و دیگر اوقات را به کارها و علایق دیگرتان اختصاص دهید.  لازم نیست در همه ی شبکه های اجتماعی عضو باشید. شبکه هایی را که به آن ها علاقمندید انتخاب کنید و از آن ها استفاده کنید.  لازم نیست در همه ی کانال ها عضو باشید. کانال هایی را انتخاب کنید که به پیشرفت شما کمک می کنند و اوقات خوشی را برای شما فراهم می کنند.  از فضاهای مجازی برای حفظ ارتباطات مفید، مطالعه مقالات و مطالب آموزنده، پژوهش و جستجوی منابعی که کیفیت زندگی خارج از دنیای مجازی شما را بهبود می بخشند، استفاده کنید.  با نظرات، پست ها و لایک های خود در فضای مجازی، به دنبال بهبود پیوندها و ارتباط های موجود در فضای واقعی زندگی باشید.  با نظرات مثبت، سازنده و کمک کننده خود در فضای مجازی، حمایت، همدلی و حسن نیت و نیکخواهی برای دیگران را تقویت کنید.  در مورد صحت اطلاعات و شناخت هایی که در فضای مجازی به دست می آورید، ذهنی نقاد داشته باشید و از منابع و مراجع دیگر نیز صحت اطلاعات دریافتی را چک کنید تا در مورد خود و جهان اطرافتان بیشتر بیاموزید.  در شبکه هایی عضو شوید که به آینده تحصیلی و شغلی شما کمک می کنند و اطلاعاتی مفید در اختیار شما می گذارند.  در فضای مجازی خلاقیت داشته باشید. برای مثال به جای کپی کردن عکس های دیگران، خودتان عکاسی کنید و عکس هایی را از جهان اطراف و موضوعات مختلف که اطلاعات مفیدی به دیگران می دهند با دیگران به اشتراک بگذارید.  مراقب اثراتی که با نظرات خود بر دیگران می گذارید باشید. افراد درون فضای مجازی نیز انسان هایی با باورها و احساسات خاص خودشان می باشند.  نسبت به نظرات مخالف در فضای مجازی انعطاف پذیر باشید.  در فضای مجازی همواره با احترام و تأمل برخورد کنید.       گزارش موارد غیر اخلاقی، غیرقانونی و سوءاستفاده در فضای مجازی امروزه در کشورهای خارجی سایت هایی وجود دارند که مردم می توانند سوءاستفاده و مزاحمت های افراد در فضای مجازی را گزارش کنند. در ایران نیز، پلیسِ فضای تولید و تبادل اطلاعات ایران (پلیس فتا) یا پلیس سایبری ایران این وظیفه را بر عهده دارد. وظیفه پلیس فتا جلوگیری و مبارزه با کلاهبرداری های اینترنتی، جرائم سازمان یافته رایانه ای، موارد سوءاستفاده اخلاقی و تجاوز به حریم خصوصی افراد است.  برای آگاهی از جرایم مربوط به فضای مجازی به سایت پلیس فتا مراجعه کنید و فایل اطلاعات مربوط به آن را مطالعه کنید.  اگر فردی ارتباط نامناسبی را با ماهیت جنسی با شما برقرار کرد یا تصاویر جنسی را در صفحه مجازی شما به اشتراک گذاشت یا هر گونه جرمی را بر اساس قانون فضای مجازی کشور مرتکب شد، شما مجاز هستید که با پلیس فتا تماس بگیرید.  به ارائه دهندگان خدمات اینترنتی اطلاع دهید. در برخی برنامه ها و نرم افزارهای موجود در فضای مجازی مثل فیس بوک و تلگرام بخش هایی وجود دارد که با استفاده از آن ها می توانید ارائه دهندگان خدمات مربوط به این نرم افزارها را از مشکلات موجود آگاه کنید.  در صورتی که فردی از طریق ارتباط اینترنتی سعی کرد مرزهای رفتار بهنجار را بشکند، پلیس محل زندگی یا پلیس فتا را در جریان بگذارید. منابعی برای مطالعه بیشتر   www.cyberpolice.ir: این سایت متعلق به پلیس فتا یا پلیس سایبری ایران می باشد، در این سایت می توانید با وظایف و محدوده ی اختیارات پلیس فتا آشنا شوید و شکایت های مربوط به فضای مجازی را ثبت کنید.   http://www.esragames.com: سایت نظام ارزیابی و رده بندی بازی های رایانه ای. در این سایت شما می توانید به بازی های متناسب با سن خودتان دسترسی داشته باشید و راهنمایی های لازم را درباره بازی های مناسب دریافت کنید.   http://ebazi.org: مرکز ساماندهی بازی های رایانه ای. در این سایت می توانید به بازی های مورد حمایت وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی و مراکز خدمات بازی ها دسترسی داشته باشید.   www.saramad.ir: مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال. در این سایت شما می توانید به اطلاعاتی در مورد رسانه های دیجیتال و روش های محافظت ازخودتان دست پیدا کنید.   www.iranhoshdar.ir: پایگاه آگاه سازی و اطلاع رسانی جرایم اقتصادی در فضای مجازی   www.ircg.ir : بنیاد ملی بازی های رایانه ای   www.majazi.ir: مرکز ملی فضای مجازی منابع - Livingstone S, Haddon L, Görzig A, Ólafsson K. Risks and safety on the internet: the perspective of European children: key findings from the EU Kids Online survey of 9-16 year olds and their parents in 25 countries. - Guidelines for Children on Child Online Protection. https://www.itu.int/dms_pub/itu-s/opb/gen/S-GEN-COP.CHILD-2013 https://www.itu.int/en/cop/Documents/S-GEN-COP.CHILD-2016. - Guidelines for Children on Child Online Protection. https://www.itu.int/en/cop/Documents/S-GEN-COP.CHILD-2016. - Guidelines for Industry on Child Online Protection – Unicef. https://www.unicef.org/csr/files/COP_Guidelines_English.pdf.