پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - 28 Mar 2024
تاریخ انتشار :
جمعه ۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۱ / ۰۷:۴۱
کد مطلب: 11117
۵
۴

جایگاه و راهکارهای کارگروهی درمدارس ابتدایی

اختصاصی سایت میگنا عنوان مقاله:
جایگاه وراهکارهای کارگروهی درمدارس ابتدایی
استادراهنما:جناب آقای حسین نژاد
نام دانشجو:نرگس قدیمیان سیف*


چکیده:
مقاله ای توصیفی است که بامروری برکتاب ها ونظریه های موجود مرتبط با فعالیت های گروهی درابتدا تعریفی از همیاری شده و در ادامه به بررسی مزایای همیاری وگروه پرداخته شده است. و با مشخص شدن پیامد کلیدی فعالیت های گروهی یعنی همکاری و یادگیری مشارکتی را مورد بحث قرار داده است . فعالیت گروهی در کارها ،کیفیت زندگی را بهبودمی بخشد،شادی واحساس لذت ودوستی رابرایمان به ارمغان می آورد. پیروان نظریه ی سازندگی نیز بر همین باورند که بسیاری از مسائل راکه هیچ یادگیرنده ای به تنهایی نمی تواند آنها راحل کند ، از طریق تبادل اندیشه ومشا رکت گروهی یادگیرنده ای حل می شود .
کلید واژه ها : همیاری ،گروه، یادگیری گروهی ، بحث گروهی*

 
مقدمه
یادگیری یک فرایند اجتماعی است وفعالیت های یادگیری برای رسیدن به مرحله تولید اندیشه واطلاعات حیاتی است . این فکر راژان پیاژه ، که از محققان پیشگام درزمینه تعیین تحول فکر به شمار می رود ، تایید می کند.
پیاژه نشان داده است که بیشترآموخته های مهم ما حاصل تعامل بادیگران است.اگردانش آموزان در مورد یک کتاب ،یک تکلیف وبا یک مسئله  فقط نظرات ،واکنش ها وپرسش های خود راداشته باشند،یادگیری آنان به اندازه ی زمانی که به نظرات دیگران نیزدسترسی داشته باشند،پربار نخواهد بود.عمده ترین هدف این روش کوشش برای دستیابی به فعالیت های عالی ذهنی است.
دانشجوی دوره کارشناسی نا پیوسته آموزش ابتدایی مرکز تربیت معلم عترت واوان آموزگار پایه دوم مدارس ابتدایی منطقه 18 تهران

طبق نظر جانسون،جانسون وهالویک،معلمان در مدارس با سه موقعیت آموزشی روبه رو هستند که در بیشتر موارد یکی از آنها را انتخاب می کنند. ممکن است در هر کلاس معلمان دروس را به نحوی سازماندهی کنند که دانش آموزان وادار شوند برای برنده شدن تلاش کنند.همچنین، آنان به دانش آموزان اجازه می دهند که برابر با میل خود به یادگیری بپردازند ودر برخی موارد،معلمان دانش آموزان را به صورت سازماندهی می کنند که در قالب گروه هایی با یاری یکدیگر مطالب درسی را فرا می گیرند. ولی در بیشتر موارد دیده می شود که در کلاسها دانش آموزبه تنهایی کار می کند.به هر کدام از دانش آموزانگفته می شود که سرت به کار خودت باشد. با بغل دستیصحبت نکن و..
امروز می بینم که بیشتر فعالیت های یادگیری از طریقهمیاری ترغیب میشود زمینه ی دانشی وعاطفی واجتماعی به هم پیوند می خورند و جنبه های گوناگون شخصیت فراگیرندگان مورد تایید قرارمی گیرند.(آقازاده ،1390،ص 370)روش های آموزشی فردی ورقابتی در برنامه ی آموزشی جایگاه خاصی دلرند ولی باید به وسیله یادگیری مشارکتی متعادل گردند.هر یک ازاعضای گروه،نه تنها مسئول یادگیری آن چیزی است که تدریس شده است بلکه مسئول کمک به یادگیری سایر اعضای گروه خود نیز هست تا بدین ترتیب فضای از پیشرفت تحصیلی ایجاد شود. موفقیت این روش در طول 50 سال ،مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته و تاثیرالبته در زمینه هایی از قبیل بهتر شدن رفتار دانش آموزان و حضور آنها درمدرسه،افزایش اعتماد به نفس و انگیزه ،دوست داشتن مدرسه  تحقیقات نشان می دهدکه وقتی دو عنصر کلیدی یعنی یعنی اهداف گروهی و مسئولیت فردی با هم مورد استفاده قرار گیرند. نتایج پیشرفت تحصیلی کاملا مثبت و محرز می شود . و دانش آموزانی که با هم کار می کنند یک دیگر را دوست خواهند داست و بیشتر دانش آموزان کلاس که دارای ناتوانایی های یادگیری هستند، در اثر استفاده از این راهبرد با سایر هم کلاسی های خود در کلاس روابط بهتری پیدا می کنند. (شهر تاش ،1384،ص 252) migna.ir

به باور  ویگو تسکی، فرآیندهای عالی ذهنی در انسان از راه تعامل اجتماعی شکل میگیرد.پیروان نظریه ی سازندگی نیز بر همین باورند،بنابرین مشارکت اجتماعی را یکی از شرایط مهم یادگیری به شمار می روند. طبق این باور،بسیاری از مسائل را که هیچ یادگیرنده ای به تنهایی نمیتواند آنها را حل کند،از طریق تبادل اندیشه و مشارکت گروهی یادگیرندگان حل می شوند. درگذشته این گونه تصور می شد که کلاس درسی ساکت،آرام وبدون مترک که دانش آموزان تنها به سخنان معلمان گوش میدهند،بهترین فضا وشرایط رابرای یادگیری دانش آموزن فراهم می آورد.
تاریخچه ی کوجه به آموزش گروهی و یادگیری مشارکتی به اوایل دهه ی 1930 باز می گردد ولی عملا تا سال 1975 از این روش آن طور که باید،استقبال نشد. به دنبال تجدید نظر در برنامه های درسی ،یادگیری مشارکتی بر سازماندهی دانش آموزان گروه های کوچک برای کمک به یک دیگر در یادگیری مطالب درسی،تبادل تجربه ها و نظریه هاو تسهیل فرآیند یادگیری و کشف پدیده هاست.(شهر تاش،1384،ص 21) برای تشویق یادگیرندگان به مشارکت،بایداز آنان خواست تا نظریات خود رابیان کنند.
و به نظریات دیگران نیز گوش فرا دهند.همچنین،بایدآنان آموخت که از اندیشه ها و نظریات خود دفاع کنند ودر عین حال،به اندیشه هاو نظریات دیگران احترام بگذارید.
به منظور داشتن یک کار گروهی موفق مهمترین عامل ،آموزش کار به دانش آموزان می باشد که باید هدف مشترک در کار گروهر را بدانندوبا تقسیم کار و وظایف اختیارات آشنا شوند.
بحث گروهی:
یکی از پیامدهای کلیدی فعالیت گروهی بحث گروهی است.حسن این روش آن است که شاگردان در فعالیت یاددهی- یادگیری فعالانه شرکت میکنند و مسئولیت یادگیری را خود برعهده میگیرد.آنها در جریان بحث با افراد گروه خود و با گروههای دیگر، یاد میگیرند که چگونه تفکرات و بینش ها و نظرات خود را به دیگران ابراز کنند، چگونه از آنها دفاع کنند و یا چگونه مودبانه نظرات دیگران را بپذیرند.این روش در امر تقویت توانش ارتباطی دانش آموزان بسیار موثراست.
آنها با این روش یاد میگیرند که:
- عقاید خود را در قالب بیانات شفاهی سازماندهی و ابراز کنند.
- اندیشه های دیگران را با گوش دادن دقیق به صحبت هایشان دریافت و ارزیابی کنند.
- تفکر انتقادی و بالعکس انتقادپذیری را در خود پرورش دهند.
- روش های ایجاد رابطه ی مطلوب اجتماعی از راه زبان شفاهی را درست به کار ببرند.
در واقع بحث گروهی، دانش آموزان را برای مشارکت مفید در فعالیت های اجتماعی آماده میکند و به آنها می آموزد که به دقت گوش کنند و با دقت صحبت میکنند.(زندی، 1383، ص 120)

ضرورت فعالیت های گروهی
جانسون و همکارانش ادعا میکنند که بهره گیری از روش های یادگیری مشارکتیدست کم دو دشواری ممکن را از بین میبرد: افت پیشرفت تحصیلی و افزوده شدن گوشه گیری، از خود بیگانگی، بی هدف و ناراحت بودن در فعالیت های جمعی.و این روشی است بر نگرش مثبت به مدرسه می افزاید، سبب بالا رفتن اعتماد به نفس شده و روابط فردی بین دانش آموزان را بهبود می بخشد.
برای گریز از گوشه گیری گروه های یادگیری،الزامی است گروه ها با یکدیگر ارتباط داشته باشند، کاهایشان را به هم نشان دهند و در صورت نیاز از کارهای یکدیگر دیدن کنند و الگو بگیرند.
فعالیت های گروهی باعث میشود که بیش از حد انتظار بیاموزند زیرا یاد دادن به دیگران به فرد کمک میکند تا آموخته های خود را بهتر بفهمد.افراد دارای مسئولیت متقابل نسبت به یکدیگر میشوند و مهارت های اجتماعی به صورت مستقیم آموخته میشود.(آقازاده، 1390) migna.ir

معیارهای تشکیل گروه های ناهمگن

برای ایجاد گروه هایی که آمیزه و مخلوطی از مهارت ها ویژگی های گوناگون دانش آموزان رادارا باشند ، در هر دانش آموز باید وویژگی های زیررادر نظر گرفت:
-- میزان پیشرفت تحصیلی
-- میزان استعداد
-- نگرش به کار وفعالیت
-- قومیت
-- شخصیت(از قبیل درون گرا یا برون گرا)
-- طبقه اجتماعی
-- جنسیت
-- نیاز های ویژه

علت های گروه بندی نا همگن
--دانش آموزان از راه با هم کار کردن برای رسیدن به هدفی مشترک، متوجه تفاوت های مردم با خودشان می شوند
--کیفیت کار هردانش آموز بر اثر در آمیختن با دیدگاه های متفاوت با خودش،بهتر می شود وپیشرفت می کند.
--دانش آموزان سخت کوش میتوانند الگو های مثبت برای دیگران بشوند.
--گوناگونی فکر واندیشه افزایش می یابد .
--از آن جا که در این نوع همکاری،موفق ترها به ناموفق ها کمک می کنند بنابراین کمک رسانی ویاری دادن ترویج می شود .(اثر الکوب1390 ص45)
یادتان باشد که گروه غیر همگن معمولا بهتر کار می کنند. تفاوت های افراد گروه باعث کار آمد شدن یادگیری از طریق همیاری میشود.فکر نکنید که باید دانش آموزانی را که مایل اند با هم کار کنند در این گروه قرار دهید.توجه کنید که یکی از هدف های یادگیری از طریق همیاری این است که دانش آموزان یاد بگیرند با هر کسی کارکنند.
(الیس،1376،ص33)
مزایای فعالیت های گروهی
پیشرفت تحصیلی
شرکت فعال تر فراگیران در جریان یادگیری
انگیزش بیش تر برای یادگیری
مسئولیت پذیری بیش تر برای آموختن و یادگیری خویش
پرورش مهارت های همکاری وبرقراری ارتباط
علاقه مندی بیش تر به درس و مدرسه
تدرک فرصت های بیش تر برای مشاهدهو ارزیابی معلم از یادگیری های دانش آموزان
کسب توانایی ابراز نقاط قوت خود
فراگیری پیوند زدن چند فکر با همدیگر
افزایش عزت نفس
پرورش مهارت های خود مدیریتی
پرورش تفکر نقاد
توجه به تفاوت سبک های یادگیری
از طریق آموزش جمعی توان خود را برای کار با یکدیگر افزایش می دهند.
احساس لذت دانش آموزان از بخش های یادگیری
اعضای گروهها از یکدیگر می آمزند.(بهرنگی،1384)
مزیت اصلی کار در گروه مشارکت و همکاری است که در کار گروهی تشویق و ترغیب می شوند که به رشد مهارت های اجتماعی دانش آموز نیز کمک می کند.(موریس،1384)

مشکلات فعالیت های گروهی
با دانش آموزانی که نمی پذیرند درفعالیتهای گروه شرکت کنند. چه باید کرد؟
1- با دانش آموزان ناراضی یا سرکش از پیش صحبت کنیدوهمانکاری را که در گروه از وی انتظار می رود به او بیاموزید . در این کار به شیوه مثبت و تشویق کننده عمل کنید چنان که گویی مطئ هستید او مشارکت خواهد کرد،هرچند امکان دارد مطمئن نباشید.
2- از اعضای گروه های یادگیری برای حل مشکل کمک بگیریدو به راه حل های آنها توجه نشان دهید.
اگر راه حل های فوق اثر گذار واقع نشد به دانش آموزان مشکل دار اجازه دهید به تنهایی کار کند.از آنجا که مسائل درس در گروه بهتر حل می شوند، این امر عامل ترغیبی برای مشارکت دانش آموز سرکش در فعالیت های گروهی است.
اگر دانش آموزان بسیار خوب در گروه نخواهند با دانش آموزان نیازمند به تلاش کار کنند. چه باید کرد؟
1- پیش از گروه بندی اهمیت یادگیری گروهی را به آنان توضح دهیم که مهارت هایی رافرا خواهند گرفت که همیشه به آنان کهک خواهند کرد.
2- یاد دادن به دیگران به فرد کمک می کند تا آموخته های خود را بهتر بفهمند.(آقا زاده،1390،ص 376)
دانش آموزانی که نمی خواهند به صورت گروهی کار کنند ابتدا به صورت انفرادی درس بخوانند ولی بعد تشویق می شوند در بحث های گروهی شرکت کنند چون می بینند که بدون گروه انجام فعالیت ها برایشان مشکل است.(گلاسر،1386،ص127) migna.ir

مسئولیت فردی
در کارهای گروهی یکی بیش ترین نگرانی ها این است که یکی دو عضو گروه سعی کنند با بهره گیری از هم گروهی های سخت کوش خود کمترین کاری را که در توان دارند انجام دهند. این گونه افراد سربار، نه تنها فرصت های یادگیری خود را محدود می کنند، بلکه با محروم کردن هم گروهی ها از اندیشه ها و نیروی بیشتر و همچنین صدمه زدن به روحیه ی گروهی سبب محدود شدن موفقیت گروه می شوند. مسئولیت فردی به این معناست که هر عضو برای یادگیری و موفقیت گروه و نمایش شایستگی آن، مسئول است. هر دانش آموز در کمک به گروه برای یادگیری و نشان دادن شایستگی گروه به همگان احساس مسئولیت می کند.(مرتضوی نصیری، 1390، ص82)
مشارکت برابر:
هنگامی که دانش آموزان در قالب گروه کار و تلاش می کنند، معمول است که برخی اعضاء کنترل امور را در دست گرفته و بر جریان کارها و گفتگو مسلط شوند، و برخی از دایره مشارکت بیرون بمانند.

انتظارات از نقش دانش آموز
دانش آموزان، با توجه به نقشی که بازی می کنند، انتظار می رود با سایر دانش آموزان به تعامل بپردازند، اشتراک فکر و مواد آموزشی داشته باشند، به پیشرفت و اشتیاق تحصیلی یکدیگر کمک کنند و یکدیگر را در برابر یادگیری سایرین مسئول بدانند. انتظار هر دانش آموزان است که دیگر دانش آموزان نیز نهایت تلاش خود را به کار گیرند تا موفقیت گروه محرز شود.
چگونه می توان دانش آموزان را به کار در گروه تشویق کرد تا خلاقیت با شواهد دیگری از تفکر سطح بالاتر از خود بروز دهند؟
1-    دانش آموزان در هنگام ورود به مدرسه، این مهارت ها را ندارند. در خلال تدریس این مهارت ها و مخصوصا مهارت هایی همچون بارش مغزی، تجزیه و تحلیل به دانش آموزان آموخته می شود.
2-    در آموختن از مهارت های تفکر استفاده شود.
3-    باید سوال هایی پرسید که بیش از یک پاسخ مناسب داشته باشد تا دانش آموزان بفهمند برای سوال فقط یک جواب درس وجود ندارد.
4-    بهتر است پاسخ های غیرمنتظره اما معقول دانش آموزان را پذیرفت.
5-    باید فرصت و زمان کافی برای پاسخگویی داد.(ژاکوب، 1390، ص191)

نتیجه گیری:
زندگی انسان بدون همکاری و همیاری بسیار بی معنی است. انسان از تنهایی می گریزد و خود را در جمع می یابد . همکاری کردن، به دانش آموزان راه و رسم دوستی کردن و کار با افراد گوناگون را می آموزد. همیاری کردن یادگیری را بسیار خوشایندتر می کند.
پژوهشگران از پاسخ سوالات طرح شده برای دانش آموزان سه فرهنگ متفاوت (آلمان، کانادا، ایران) دریافتند که از میان انواع روش های تدریس و یادگیری، دانش آموزان روش یادگیری مشارکتی را ترجیح می دهند.(آقازاده، 1390، ص371)
یادگیری مشارکتی یک روش تدریس موفق در گروه های کوچک است در این روش، در هریک از گروه ها، دانش آموزان با توانایی های متفاوت و با استفاده از فعالیت های یادگیری گوناگون درک خود را نسبت به موضوع درسی بالا می برند.
در فعالیت های گروهی بر پشتیبانی، تشویق، تقویت و یاری همه ی افراد گروه اهمیت زیادی داده می شود. چنین باور و اعتمادی، عامل محرک فعالیت گروه و مشوق فعالیت فردی در گروه می باشد. دانش آموزان با یکدیگر به تعامل می پردازند، به تشریک مساعی اقدام می کنند، پیشرفت تخصیلی را هم حمایت و پشتیبانی کرده و مسئولیت یادگیری یکدیگر را به عهده می گیرند.
-    به دانش آموزان فرهنگ با هم بودن، همفکری، همکاری و گروهی بودن را بیاموزیم.
-    تشویق و ترغیب دانش آموزان موفق در کارهای گروهی، تا هم خودشان جدی تر کار کنند و هم باعث به کار آمدن و تشویق دیگران شوند.
-    ارتباط اعضای گروه صمیمانه باشد و همه خمد را در انجام آن سهیم بدانند.
-    آموزش کارگروهی و بیان هدف مشترک آن
-    دادن نقش به اعضای گروه
-    ارتباط داشتن گروه ها با یکدیگر و نشان دادن کارها به گروها
-    کمک گروه ها به گروه هایی که کارشان تکمیل نشده
-    اعضای گروه ها در طول سال تحصیلی می تواند تغییر کنند تا هم گروه شدن با سایرین را نیز تجربه کنند می توانند به طور انفرادی درس بخوانند ولی تشویق می شوند در بحث های گروهی شرکت کنند و به عنوان دستیار معلم احساس کنند در کلاس مشارکت دارند.  

منابع :
1- آقازاده، محرم(1390)، روش های نوین تدریس، چاپ ششم، تهران، نشر آییژ
2- الیس، سوزان، سوزان والن،(1376) آشنایی با یادگیری از طریق همیاری، ترجمه طاهره رستگار، مجید ملکان، نشر نی
3- جویس، بروس(1384)، الگو های تدریس 2004، ترجمه محمدرضا بهرنگی، چاپ اول
4-    زندی، بهمن(1383)، خودآموز روش تدریس زبان فارسی، چاپ دوم، تهران، چاپ و نشر کتاب های درسی ایران
5-ژاکوپ، جورج، پاورمایکل، لووان این(1390)، همیاری در آموختن فنون عملی، اصول بنیادی و پرسش های رایج، مترجمان، سید حسن مرتضوی نصیری، محمدرضا وحدانی اسدی، انتشارات رشد
6-شهرتاش، فرزانه(1384)، مبانی نظری و مهارت های آموزش علوم، تهران، چاپ و نشر کتاب های درسی ایران
7-گلاسر، ویلیام(1386)، هر دانش آموزی می تواند موفق شود، ترجمه مهرداد فیروزبخت، چاپ اول، تهران، نشر رسا
8-مورس، دانیل، دیوید رینولفر،(1384)، آموزش موثر، مترجمان، محمدعلی بشارت، حمید شمسی پور، تهران     انتشار : سایت میگنا www.migna.ir
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

ک. خدیوی
Malaysia
با سلام,
تحقیق شما جالب و کاربردی است. آیا عملا" آنچه را نوشته اید را تجربه کرده اید یا آموزش داده اید؟
با آرزوی موفقیت برای شما.
خدیوی
زهرا
Iran, Islamic Republic of
سلام ، خیلی خیلی ممنون از مقاله مفیدتون ، با اجازتون من بریا تحقیقات دانشگاهم از مطالب مفیدتون استفاده کردم
آیدین زارعی
Iran, Islamic Republic of
من کپی پیست کردم.
نجمه
United States
سلام.متشکربسیاربسیار...
میبخشید من پایان نامه ام راجع به بررسی کارگروهی و عوامل موثربرآن در سازمان ها است...چندتا نظریه راجع به کارگروهی میخاستم تاباتوجه به انهاسوالات سنجش متغیروابسته راطرح کنم...میتونید ازطریق ایمیلم کمکم کنید..چون مطالعه شمابالاتراست بهرحال...نظریات راجع به کارتیمی یاگروهی..بخصوص درسازمان ها.
سپاس.موفق باشید
دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
سخن گفتن با خدا مانند صحبت کردن با یک دوست پشت تلفن است... ممکن است او را در طرف دیگر نبینیم، اما می دانیم که دارد گوش می دهد...