بيشتر مردم به علت مشغله فراوان و شيوه زندگي ناسالم و کمبود وقت، در غذا خوردن عجله مي کنند تا سر وقت به محل کار يا مدرسه برسند غافل از اين که استرس و اضطراب ناشي از اين کار به سلامت آن ها به خصوص دستگاه گوارش لطمه مي زند.
به منظور اطلاع رساني درباره يکي از اختلالات گوارشي رايج، با دکتر خديجه رحماني متخصص تغذيه و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران گفت وگو کرده ايم.نفخ يک اختلال شايع است که علاوه بر احساس سيري و سفتي شکم در حرکت روده و عبور گاز اختلال ايجاد مي کند. به طور کلي گازهايي که در معده توليد مي شود و به تمامي قسمت هاي بدن راه پيدا مي کند يا از طريق هواي بلعيده شده و يا در پي مصرف مواد غذايي غيرقابل هضم و گازدار به وجود مي آيد. پس به بيان ديگر ۳عامل باعث ايجاد نفخ مي شود: بلعيدن هوا هنگام صحبت کردن يا غذا خوردن؛ مصرف مواد غذايي غيرقابل هضم و غذاهايي که فاقد آنزيم هايي مانند فيبر و نشاسته هاي غيرقابل هضم است و سوم مصرف غذاهاي گازدار. نفخ از معده شروع مي شود و در صورت هضم نشدن غذا فرد دچار ورم معده و مشکلات روده اي مي شود. به طور متوسط افراد روزانه ۷۰۰ ميلي ليتر گاز دفع مي کنند که اين ميزان طبيعي است. اما اگر دفع گاز بيش از اين حد باشد، باعث ناراحتي فرد مي شود.
دکتر رحماني با بيان اين مقدمه ادامه مي دهد: اضطراب که باعث بلع بيشتر هوا مي شود، در ايجاد گاز معده نقش زيادي دارد. برخي مواد غذايي غيرقابل هضم مانند موادغذايي حاوي فيبر به بهبود عملکرد دستگاه گوارش به خصوص روده و پيشگيري از يبوست و سرطان هاي دستگاه گوارش کمک مي کند اما مصرف بيش از حد اين نوع مواد باعث توليد گاز زيادي مي شود. از آن جا که آنزيم کافي در بدن براي هضم فيبر وجود ندارد، فيبر در دستگاه گوارش با جذب آب حجيم مي شود که اين امر باعث تسريع دفع مواد از معده و روده ها مي شود و حرکت دستگاه گوارش را بهبود مي دهد. از طرفي فيبر در دستگاه گوارش باعث رشد باکتري هاي مفيد مي شود. در واقع فيبر ماده اي است که باکتري هاي مفيد از آن تغذيه مي کنند و از طريق تخمير باکتري مقداري انرژي و بعضي از ويتامين ها مانند B12، K و... توليد مي شود. اين دسته از باکتري ها را پروبيوتيک مي ناميم. هنگامي که توصيه مي کنيم مردم غذاهاي حاوي پروبيوتيک مصرف کنند، در واقع مي خواهيم باکتري هاي مفيد وارد دستگاه گوارش شود. به طور کلي در بدن تمام افراد يک دسته باکتري هاي طبيعي وجود دارد که ممکن است در اثر عوامل متعدد از جمله رژيم غذايي نامطلوب دچار اختلال در عملکرد شود.مصرف بيش از حد آنتي بيوتيک، غذاهاي سبوس دار يا غذاهاي نفاخ مانند حبوبات، انواع کلم، ترب، پياز، شلغم، خيار، آلوخشک، موز، کشمش، سيب، غذاهاي حاوي لاکتوز مانند لبنيات به ويژه براي افرادي که تحمل لاکتوز ندارند، باعث از بين رفتن باکتري هاي مفيد و ايجاد اختلال در عملکرد دستگاه گوارش مي شود. مصرف ۹ تا ۱۴ گرم لاکتوز در افراد معمولي مشکلي ايجاد نمي کند که معادل يک ليوان شير است. اما برخي از افرادي که تحمل لاکتوز ندارند نمي توانند حتي يک ليوان شير هم بنوشند يا اگر بيشتر مصرف کنند دچار نفخ شديد مي شوند.
دکتر رحماني به غذاهايي که خوب هضم نمي شود و گاز توليد مي کند اشاره مي کند و مي گويد: مواد شيرين کننده مصنوعي موجود در غذاهاي رژيمي مانند سوربيتول و مونيتول، اگر بيش از ۱۰ گرم در روز مصرف شود، ايجاد گاز مي کند. ميوه هايي که حاوي فروکتوز است، اگر ميزان مصرف آن به بيش از ۲۰ تا ۲۵ گرم فروکتوز در روز برسد، منجر به افزايش توليد گاز مي شود. بنابراين مصرف ۲ تا ۳ ميوه در روز و نه بيشتر کفايت مي کند. به طور کلي بدن انسان براي هر ماده غذايي آستانه تحملي دارد. حتي ساکارز که قند طبيعي است، اگر بيشتر از ۲۵ تا ۵۰ گرم مصرف شود، گاز توليد مي کند، اين متخصص تغذيه تاکيد مي کند: براي پيش گيري از بروز اين اختلال مصرف غذاهايي که ذکر شد، بايد محدود شود. بايد مواد غذايي را که نفخ ايجاد مي کند شناسايي و مصرف آن را محدود کرد. همچنين از استرس و اضطراب نيز که باعث ورود هوا به معده مي شود بايد پرهيز کرد.
در صورت بروز اختلالات دستگاه گوارش، استفاده از مشاوره تخصصي ضروري است. چند نکته به نقل از سايت «Readers digest» را نيز در اين باره بخوانيد. براي هضم کامل، آرام غذا بخوريد. به همراه غذا خوردن آب ننوشيد زيرا پايين رفتن غذا با نوشيدن آب، مانع از شکسته شدن کامل مواد غذايي مي شود. از مصرف نوشيدني هاي کافئين دار که باعث نفخ مي شود، خودداري کنيد. همچنين فعاليت جسمي و مصرف آب کافي طي روز (نه همراه با غذا) در پيش گيري از اين اختلال موثر است.
به عنوان درمان خانگي مصرف زنجبيل که ترشحات دستگاه گوارش را زياد مي کند و نفخ و حالت تهوع را از بين مي برد نيز مفيد است. قرص نعناع، روغن نعناع، چاي نعناع، زيره و رازيانه نيز خاصيت نفخ بردارد. افزودن يک قاشق مرباخوري جوش شيرين، مقداري آب ليمو و اندکي نمک در يک ليوان آب نفخ را به ميزان زيادي برطرف مي کند.
خراسان / شماره انتشار 18225
دریافت صفحه با کد QR