بازي‌هاي مجازي ،زيان‌هاي واقعي
روزي 2 بازي رايانه‌اي به بازار مي‌آيد
رايانه امروزه با تمامي جنبه‌هاي زندگي از تولد تا مرگ همراه شده است. تعجبي ندارد كه اين موضوع حتي در دنياي بازي‌هاي كودكانه نيز رسوخ كرده است. امروزه ديگر به جاي چوب الك‌دولك دسته‌هاي پلي‌استيشن فعاليت مي‌كنند و فيفا 2010 جاي توپ پلاستيكي را گرفته است. مثل تمام مظاهر فناوري، اين مورد هم اگر كنترل نشود مي‌تواند مشكلات زيادي ايجاد كند.
از ديدگاه روانشناسان، بازي يكي از نيازهاي اساسي كودكان محسوب مي‌شود. بسياري از آموزش‌هاي تربيتي را مي‌توان از طريق بازي‌ها به كودك انتقال داد، همچنين از خلال بازي‌هاي كودك به شرايط عاطفي، احساسات و افكار او مي‌توان پي برد. بنابراين بسيار لازم است كه مربيان به اهميت بازي در زندگي كودك توجه داشته باشند و شرايط مناسب را براي بازي‌هاي مناسب فراهم سازند. ميل به بازي در سنين بالا كم‌كم كاهش پيدا مي‌كند و كارهاي مهمي جاي آن را مي‌گيرد ولي به اعتقاد روانشناسان تا سال‌هاي پاياني عمر نيز تمايل به بازي در انسان وجود دارد، هر چند شكل و ظاهر و هدف بازي عوض شده باشد. بازي‌هاي كامپيوتري با استفاده از تصاوير جذاب، پرتحرك و زنده و صداهاي مهيج، دنيايي از هيجان را به كودكان پر جنب و جوش ارزاني مي‌كند. اين جذبه و كشش، كودك را به عالمي از تخيلات مي‌برد كه در آن خود را قهرمان اصلي ماجرا مي‌پندارد. اين بازي‌ها با ترفندهاي مختلف چنان تاثيري بر فكر و اعصاب كودك مي‌گذارند كه او خود را جزيي از اين مجموعه ماشيني مي‌پندارد. از زماني كه صنعت كامپيوتر در توليدات خود بيش از پيش پيشرفته شده ، بازي‌ها شكل واقعي‌تري از وقايع و موضوعات را نشان مي‌دهند. از اين رو متن‌هاي بازي(دستورالعمل‌هاي نحوه انجام بازي) ايده تجربه حسي تجسم يافته را افزايش مي‌دهد. كودكان آسيب‌پذير امروزه بازي‌هاي ويدئويي و رايانه‌اي به لحاظ تأثيرگذاري خود در زمينه فرهنگ‌سازي، رشد و تكوين شخصيت فرهنگي و علمي و ايفاي نقش‌هاي آموزشي و كمك آموزشي و همچنين پر كردن بخش عمده‌اي از اوقات فراغت گروه‌هاي سني مختلف جامعه از جايگاه ويژه و مهمي برخوردار هستند. اما كودكان در اين بين جايگاه خاصي دارند. متأسفانه به دليل ناآشنايي والدين با عارضه‌هاي ناشي از اين بازي‌ها و همچنين نبود قوه نظارتي قدرتمند و تأثيرگذار در كشور، دايره آسيب‌پذيري كودكان ايراني بيش از ديگر كودكان در دنياي بازي‌هاي رايانه‌اي است. بازي‌هاي رايانه‌اي به‌گونه‌اي طراحي و ساخته ميشوند كه مخاطب را وادار سازد تا به هر نحو ممكن، به گمان خود به انتهاي بازي و در نهايت برتري در آن دست يابد؛ اين نقطه آغازين حمله به ذهن و روح يك كودك يا نوجوان است. استرس و اضطراب ناشي از برتري جويي از همان لحظات اول بازي ذهن و روح او را تحت فشار مي‌گذارد. پس از 6 دهه توليد و پيدايش بازي‌هاي كامپيوتري در دنيا به سال 1947 ميلادي برمي‌گردد. طبق آمارهاي منتشر شده، روزانه 2 بازي رايانه‌اي جديد به بازار مي‌آيد و تخمين زده مي‌شود كه گردش مالي اين بازي‌ها تنها در آمريكا تا پايان اين دهه به بيش از يك ميليارد دلار در سال برسد. امروزه صنعت بازي‌هاي رايانه‌اي در جهان از چنان جايگاه ويژه‌اي برخوردار است كه در 6 ماه نخست سال 2007 ميلادي فروش اين بازي‌ها در كشورهاي اروپايي از فروش فيلم‌هاي هاليوودي بيشتر بوده است. بازي‌هاي رايانه‌اي براساس شيوه انجام بازي و حالت گرافيكي به گروه‌هاي زيادي از جمله آموزشي، اتومبيلراني، استراتژي، اكشن ـ ماجرايي، اينترنتي، تيراندازي، شبيه‌سازي، ضرباهنگي، ماجرايي، مبارزه‌اي، معمايي، ورزشي و هزارتو (لابيرنتي) تقسيم ميشوند. افزايش خشونت خشونت نوجوانان يكي از بزرگ‌ترين مشكلاتي است كه دانشمندان در هزاره جديد با آن مواجه‌اند. محققان علوم رفتاري معتقدند بازي‌هاي ويدئويي/رايانه‌اي خشونت‌آميز پيام‌هاي كاذب و گمراه‌كننده‌اي را به بازيگران القاء مي‌دارد. بازيگر مي‌پندارد مشكلات مي‌تواند بسرعت و باسرمايه شخصي اندك رفع شود و بهترين راه براي حل مشكلات حذف كردن منبع و علت مشكل است، همچنين بهره جستن از رفتارهاي غريزي به جاي رفتارهاي متفكرانه و مسووليت‌دار درقبال واكنش به مشكلات بهتر است. تاكنون هزاران پژوهش مختلف در اين زمينه انجام شده كه آيا خشونت‌هاي شبيه‌سازي شده در بازي‌هاي كامپيوتري، تأثيرات زيانباري بر بازي‌كنندگان دارد يا خير؟ اكثر اين مطالعات نشان مي‌دهند بين خشونت در اين بازي‌ها و رفتارهاي ضداجتماعي بويژه ميان بازيگران نوجوان، رابطه‌اي مستقيم وجود دارد. كودكان ممكن است اعمال تهاجمي و پرخاشگرانه را همان‌گونه كه در بازي‌هاي الكترونيكي مشاهده مي‌كنند، تقليد نمايند. ضمنا كودكان ممكن است فراگيرند كه خشونت روش مفيد و كارآمدي براي حل مشكلات شخصي است. در محيط‌هاي ويژه آزمايشگاهي محققان دريافتند كودكان مي‌توانند به منظور انجام اعمال خشونت‌آميزتر در نتيجه قرار گرفتن در معرض رفتار خشونت‌آميز در بازي يا تلويزيون تشويق و ترغيب شوند. بد نيست بدانيد 2 تيرانداز مسوول تراژدي سال 1999 در آمريكا، مثال خوبي از حساسيت جوانان نسبت به تصاوير خشونت‌آميز رسانه‌هاي الكترونيكي هستند. در اين واقعه تلخ 2 پسربچه نوجوان 12 دانش‌آموز همكلاسي‌هاي خود را همراه آموزگار در دبيرستان كلمباين به ضرب گلوله كشتند و سپس اقدام به خودكشي كردند. حدس و گمان براين است كه 2 پسر(2 تيرانداز) مقلد شخصيت‌هايي بودند كه آنها در كامپيوترهاي خانگي خود در نقش آنان بازي كرده بودند. براساس گزارش‌هاي رسانه‌ها، اين 2 نوجوان تيرانداز از انجام بازي DOOM كه از جانب ارتش ايالات متحده به منظور آموزش سربازان براي كشتن موثرتر و كارآمدتر مجوز و پروانه گرفته بود، لذت مي‌بردند. همه ما بازي‌هاي رايانه‌اي را به عنوان يكي از سرگرمي‌هاي كودكان و نوجوانان عصر جديد پذيرفته‌ايم. با گسترش روزافزون انواع بازي‌هاي رايانه‌اي و بيشتر شدن افراد علاقه‌مند به اين بازي‌ها، بحث درباره فوايد و زيان بازي‌هاي رايانه‌اي بالا گرفته است و مطالعات مختلفي روي تاثير اين بازي‌ها بر روحيات افراد صورت گرفته كه نتايج مختلفي را پيش روي ما قرار داده است. بسياري از افراد بازي‌هاي خشن را براي روحيه افراد مضر مي‌دانند ولي بايد دانست كه برانگيخته شدن پاسخ‌هاي هيجاني فقط در نتيجه بازي‌هاي خشن ايجاد نمي‌شود. اخيرا ديده شده است كه بازي‌هاي رانندگي مي‌توانند نواحي بيشتري از مغز را كه در تحليل هيجاني نقش دارند، فعال كنند. بيشتر مطالعات نشان داده‌اند كه وحشيگري در بازي‌هاي رايانه‌اي منجر به خشونت مي‌شود. بدن‌هاي فرسوده بازي‌هاي رايانه‌اي تنها روي اعصاب اثر نمي‌گذارند، بلكه جسم را نيز فرسوده مي‌كنند. هنگام بازي چشم به دليل خيره شدن مداوم به صفحه نمايش رايانه و كم شدن پلك زدن بشدت تحت فشار نور قرار مي‌گيرد و دچار عوارض مختلفي مي‌شود. نوجوانان چنان غرق بازي ميشوند كه توجه نمي‌كنند تا چه حد از لحاظ بينايي و ذهني برخود فشار مي‌آورند. مهم‌ترين علائم بينايي‌ناشي‌از بازي كامپيوتري به مدت طولاني خستگي چشم، خشكي چشم، سوزش، اشك ريزش و تاري ديد هستند. علت هم اين است كه وظيفه اصلي اشك چشم، مرطوب نگه داشتن و شستشوي مداوم سطح كره چشم و رساندن اكسيژن و مواد غذايي به قرنيه است. يكي از مهم‌ترين دلايل خشكي و سوزش چشم هنگام كار با كامپيوتر، كاهش ميزان پلك زدن است. اين مسأله همراه خيره شدن به صفحه مانيتور و تمركز روي موضوع كار سبب مي‌شود تا پلك‌ها مدت بيشتري باز بمانند و در نتيجه اشك روي سطح چشم سريع‌تر تبخير مي‌شود. از سوي ديگر، به دليل اين كه كودك در يك وضعيت ثابت تا ساعت‌ها مي‌نشيند، ستون فقرات و استخوان‌بندي او دچارمشكل مي‌شود. همچنين احساس سوزش و سفت شدن گردن، كتف‌ها و مچ دست از ديگر عوارض كار نسبتا ثابت و طولاني مدت با رايانه است. ايجاد تهوع و سرگيجه خصوصا در كودكان و نوجواناني كه زمينه صرع دارند، از ديگر عوارض بازي‌هاي رايانه‌اي هستند. متخصصان اعصاب معتقدند بازي‌هاي پرهيجان رايانه‌اي كه طي آن صفحه نمايشگر رايانه پي‌درپي از فلاش‌ها و شعاع‌هاي خيره‌كننده نوري پوشيده مي‌شود، در نوجوانان كه از نظر عصبي ضعيف‌اند و براي ابتلا به صرع آمادگي دارند، هيجانات شديد عصبي پديد مي‌آورند. ضمن اين‌كه حدود يك درصد از كودكان غير مبتلا به بيماري صرع، به نور حساسيت دارند. اين حساسيت و تحمل تغيير مداوم شدت و ضعف نور در بازي‌هاي رايانه‌اي براي اين گروه نيز مشكل ايجاد مي‌كند. از روي ناچاري والدين به عنوان تسهيل‌كننده مسير بازي كودك هستند. كودكان با توجه به شرايط سني خود نوع بازي را انتخاب مي‌كنند. لازم است والدين دقت كنند موقعيت بازي يك موقعيت سالم، امن و مناسب باشد تا مشكلي كودك را تهديد نكند. اين امر در خصوص بازي‌هاي رايانه‌اي نيز صدق مي‌كند. گاهي گريزي از انجام بازي رايانه‌اي توسط كودك نيست. در اين شرايط اگر قرار باشد كودك از بازي‌هاي رايانه‌اي استفاده كند بايد بازي مناسب با سن و شرايط او از سوي والدين انتخاب شود. بهتر است بازي‌هاي تصويري خلاق كه كودكان به وسيله آنها بايد معماهايي را حل كنند، توسط والدين انتخاب شوند، همچنين اگر كودكان دسته‌جمعي با اين ابزارها بازي كنند بسيار بهتر است بنابراين سعي‌كنيد بازي‌هايي را انتخاب كنيد كه بازي بيش از يك بازيكن در آنها تشويق شده و باعث مي‌شود 2 يا 3 نفر با هم بازي كنند. اين اسباب بازي‌ها زماني مخرب خواهند بود كه كودك به تنهايي براي ساعات طولاني، غرق بازي شود. بدترين بازي‌هاي رايانه‌اي، بازي‌هايي هستند كه تصاوير آنها به‌طور مكرر بر صفحه ظاهر ميشوند و كودك بايد به تمام تصاويري كه از برابر چشم وي مي‌گذرند، شليك كند. روانشناسان به علت آسيب‌هاي جسمي و رواني اين بازي‌ها توصيه مي‌كنند از اين‌گونه بازي‌ها كمتر در دسترس كودك قرار گيرند. اگر قرار است شما بازي را انتخاب كنيد سعي كنيد بازي‌هايي را انتخاب كنيد كه به كودك فرصت‌هاي پيروزي را با روش‌هاي مختلف مي‌دهند. به عبارت ديگر لازم نباشد براي ادامه يافتن بازي، كاربر حتما از يك مهارت بخصوص كه تكرار آن براي كودك دشوار است، استفاده كند. تصويرهاي كم تحرك و طولاني كه با رمز و راز تغيير مي‌كند، كودك را خسته خواهد كرد؛ مزرعه‌هاي اعداد يا جنگل‌هاي پر از موسيقي كه كودك را به دنبال خود مي‌كشد. نقش والدين كودكان به آساني به مسائل مختلف عادت كرده، ولي بسختي عادت نادرست را ترك مي‌كنند. اين موضوع در خصوص بازي هم صدق مي‌كند. بازي‌هاي رايانه‌اي همچون بسياري از مصاديق فناوري بايد در مسير صحيح و جايگاه واقعي خود قرار گيرند تا بتوانند سودمند واقع شوند، در غيراين‌صورت مي‌توانند ضررهاي بسياري را در بر داشته باشند. بازي‌هاي رايانه‌اي كه محبوب‌ترين بازي كودكان در عصر كنوني محسوب ميشوند مي‌توانند به عنوان يك تهديدكننده جدي براي سلامت روح و روان و جسم آنان نيز به شمار روند. پدر و مادر در اين شرايط بايد هوشيار باشند و آنچه را به صلاح كودكشان است انتخاب كنند، آنچه مناسب سن او باشد و پيغام‌هاي نادرست به او ندهد. علي اخوان بهبهاني - جام‌جم - چهارشنبه 29 دي 1389
رايانه امروزه با تمامي جنبه‌هاي زندگي از تولد تا مرگ همراه شده است. تعجبي ندارد كه اين موضوع حتي در دنياي بازي‌هاي كودكانه نيز رسوخ كرده است. امروزه ديگر به جاي چوب الك‌دولك دسته‌هاي پلي‌استيشن فعاليت مي‌كنند و فيفا 2010 جاي توپ پلاستيكي را گرفته است. مثل تمام مظاهر فناوري، اين مورد هم اگر كنترل نشود مي‌تواند مشكلات زيادي ايجاد كند.از ديدگاه روانشناسان، بازي يكي از نيازهاي اساسي كودكان محسوب مي‌شود. بسياري از آموزش‌هاي تربيتي را مي‌توان از طريق بازي‌ها به كودك انتقال داد، همچنين از خلال بازي‌هاي كودك به شرايط عاطفي، احساسات و افكار او مي‌توان پي برد. بنابراين بسيار لازم است كه مربيان به اهميت بازي در زندگي كودك توجه داشته باشند و شرايط مناسب را براي بازي‌هاي مناسب فراهم سازند. ميل به بازي در سنين بالا كم‌كم كاهش پيدا مي‌كند و كارهاي مهمي جاي آن را مي‌گيرد ولي به اعتقاد روانشناسان تا سال‌هاي پاياني عمر نيز تمايل به بازي در انسان وجود دارد، هر چند شكل و ظاهر و هدف بازي عوض شده باشد. بازي‌هاي كامپيوتري با استفاده از تصاوير جذاب، پرتحرك و زنده و صداهاي مهيج، دنيايي از هيجان را به كودكان پر جنب و جوش ارزاني مي‌كند. اين جذبه و كشش، كودك را به عالمي از تخيلات مي‌برد كه در آن خود را قهرمان اصلي ماجرا مي‌پندارد. اين بازي‌ها با ترفندهاي مختلف چنان تاثيري بر فكر و اعصاب كودك مي‌گذارند كه او خود را جزيي از اين مجموعه ماشيني مي‌پندارد. از زماني كه صنعت كامپيوتر در توليدات خود بيش از پيش پيشرفته شده ، بازي‌ها شكل واقعي‌تري از وقايع و موضوعات را نشان مي‌دهند. از اين رو متن‌هاي بازي(دستورالعمل‌هاي نحوه انجام بازي) ايده تجربه حسي تجسم يافته را افزايش مي‌دهد. كودكان آسيب‌پذير امروزه بازي‌هاي ويدئويي و رايانه‌اي به لحاظ تأثيرگذاري خود در زمينه فرهنگ‌سازي، رشد و تكوين شخصيت فرهنگي و علمي و ايفاي نقش‌هاي آموزشي و كمك آموزشي و همچنين پر كردن بخش عمده‌اي از اوقات فراغت گروه‌هاي سني مختلف جامعه از جايگاه ويژه و مهمي برخوردار هستند. اما كودكان در اين بين جايگاه خاصي دارند. متأسفانه به دليل ناآشنايي والدين با عارضه‌هاي ناشي از اين بازي‌ها و همچنين نبود قوه نظارتي قدرتمند و تأثيرگذار در كشور، دايره آسيب‌پذيري كودكان ايراني بيش از ديگر كودكان در دنياي بازي‌هاي رايانه‌اي است. بازي‌هاي رايانه‌اي به‌گونه‌اي طراحي و ساخته ميشوند كه مخاطب را وادار سازد تا به هر نحو ممكن، به گمان خود به انتهاي بازي و در نهايت برتري در آن دست يابد؛ اين نقطه آغازين حمله به ذهن و روح يك كودك يا نوجوان است. استرس و اضطراب ناشي از برتري جويي از همان لحظات اول بازي ذهن و روح او را تحت فشار مي‌گذارد. پس از 6 دهه توليد و پيدايش بازي‌هاي كامپيوتري در دنيا به سال 1947 ميلادي برمي‌گردد. طبق آمارهاي منتشر شده، روزانه 2 بازي رايانه‌اي جديد به بازار مي‌آيد و تخمين زده مي‌شود كه گردش مالي اين بازي‌ها تنها در آمريكا تا پايان اين دهه به بيش از يك ميليارد دلار در سال برسد. امروزه صنعت بازي‌هاي رايانه‌اي در جهان از چنان جايگاه ويژه‌اي برخوردار است كه در 6 ماه نخست سال 2007 ميلادي فروش اين بازي‌ها در كشورهاي اروپايي از فروش فيلم‌هاي هاليوودي بيشتر بوده است. بازي‌هاي رايانه‌اي براساس شيوه انجام بازي و حالت گرافيكي به گروه‌هاي زيادي از جمله آموزشي، اتومبيلراني، استراتژي، اكشن ـ ماجرايي، اينترنتي، تيراندازي، شبيه‌سازي، ضرباهنگي، ماجرايي، مبارزه‌اي، معمايي، ورزشي و هزارتو (لابيرنتي) تقسيم ميشوند. افزايش خشونت خشونت نوجوانان يكي از بزرگ‌ترين مشكلاتي است كه دانشمندان در هزاره جديد با آن مواجه‌اند. محققان علوم رفتاري معتقدند بازي‌هاي ويدئويي/رايانه‌اي خشونت‌آميز پيام‌هاي كاذب و گمراه‌كننده‌اي را به بازيگران القاء مي‌دارد. بازيگر مي‌پندارد مشكلات مي‌تواند بسرعت و باسرمايه شخصي اندك رفع شود و بهترين راه براي حل مشكلات حذف كردن منبع و علت مشكل است، همچنين بهره جستن از رفتارهاي غريزي به جاي رفتارهاي متفكرانه و مسووليت‌دار درقبال واكنش به مشكلات بهتر است. تاكنون هزاران پژوهش مختلف در اين زمينه انجام شده كه آيا خشونت‌هاي شبيه‌سازي شده در بازي‌هاي كامپيوتري، تأثيرات زيانباري بر بازي‌كنندگان دارد يا خير؟ اكثر اين مطالعات نشان مي‌دهند بين خشونت در اين بازي‌ها و رفتارهاي ضداجتماعي بويژه ميان بازيگران نوجوان، رابطه‌اي مستقيم وجود دارد. كودكان ممكن است اعمال تهاجمي و پرخاشگرانه را همان‌گونه كه در بازي‌هاي الكترونيكي مشاهده مي‌كنند، تقليد نمايند. ضمنا كودكان ممكن است فراگيرند كه خشونت روش مفيد و كارآمدي براي حل مشكلات شخصي است. در محيط‌هاي ويژه آزمايشگاهي محققان دريافتند كودكان مي‌توانند به منظور انجام اعمال خشونت‌آميزتر در نتيجه قرار گرفتن در معرض رفتار خشونت‌آميز در بازي يا تلويزيون تشويق و ترغيب شوند. بد نيست بدانيد 2 تيرانداز مسوول تراژدي سال 1999 در آمريكا، مثال خوبي از حساسيت جوانان نسبت به تصاوير خشونت‌آميز رسانه‌هاي الكترونيكي هستند. در اين واقعه تلخ 2 پسربچه نوجوان 12 دانش‌آموز همكلاسي‌هاي خود را همراه آموزگار در دبيرستان كلمباين به ضرب گلوله كشتند و سپس اقدام به خودكشي كردند. حدس و گمان براين است كه 2 پسر(2 تيرانداز) مقلد شخصيت‌هايي بودند كه آنها در كامپيوترهاي خانگي خود در نقش آنان بازي كرده بودند. براساس گزارش‌هاي رسانه‌ها، اين 2 نوجوان تيرانداز از انجام بازي DOOM كه از جانب ارتش ايالات متحده به منظور آموزش سربازان براي كشتن موثرتر و كارآمدتر مجوز و پروانه گرفته بود، لذت مي‌بردند. همه ما بازي‌هاي رايانه‌اي را به عنوان يكي از سرگرمي‌هاي كودكان و نوجوانان عصر جديد پذيرفته‌ايم. با گسترش روزافزون انواع بازي‌هاي رايانه‌اي و بيشتر شدن افراد علاقه‌مند به اين بازي‌ها، بحث درباره فوايد و زيان بازي‌هاي رايانه‌اي بالا گرفته است و مطالعات مختلفي روي تاثير اين بازي‌ها بر روحيات افراد صورت گرفته كه نتايج مختلفي را پيش روي ما قرار داده است. بسياري از افراد بازي‌هاي خشن را براي روحيه افراد مضر مي‌دانند ولي بايد دانست كه برانگيخته شدن پاسخ‌هاي هيجاني فقط در نتيجه بازي‌هاي خشن ايجاد نمي‌شود. اخيرا ديده شده است كه بازي‌هاي رانندگي مي‌توانند نواحي بيشتري از مغز را كه در تحليل هيجاني نقش دارند، فعال كنند. بيشتر مطالعات نشان داده‌اند كه وحشيگري در بازي‌هاي رايانه‌اي منجر به خشونت مي‌شود. بدن‌هاي فرسوده بازي‌هاي رايانه‌اي تنها روي اعصاب اثر نمي‌گذارند، بلكه جسم را نيز فرسوده مي‌كنند. هنگام بازي چشم به دليل خيره شدن مداوم به صفحه نمايش رايانه و كم شدن پلك زدن بشدت تحت فشار نور قرار مي‌گيرد و دچار عوارض مختلفي مي‌شود. نوجوانان چنان غرق بازي ميشوند كه توجه نمي‌كنند تا چه حد از لحاظ بينايي و ذهني برخود فشار مي‌آورند. مهم‌ترين علائم بينايي‌ناشي‌از بازي كامپيوتري به مدت طولاني خستگي چشم، خشكي چشم، سوزش، اشك ريزش و تاري ديد هستند. علت هم اين است كه وظيفه اصلي اشك چشم، مرطوب نگه داشتن و شستشوي مداوم سطح كره چشم و رساندن اكسيژن و مواد غذايي به قرنيه است. يكي از مهم‌ترين دلايل خشكي و سوزش چشم هنگام كار با كامپيوتر، كاهش ميزان پلك زدن است. اين مسأله همراه خيره شدن به صفحه مانيتور و تمركز روي موضوع كار سبب مي‌شود تا پلك‌ها مدت بيشتري باز بمانند و در نتيجه اشك روي سطح چشم سريع‌تر تبخير مي‌شود. از سوي ديگر، به دليل اين كه كودك در يك وضعيت ثابت تا ساعت‌ها مي‌نشيند، ستون فقرات و استخوان‌بندي او دچارمشكل مي‌شود. همچنين احساس سوزش و سفت شدن گردن، كتف‌ها و مچ دست از ديگر عوارض كار نسبتا ثابت و طولاني مدت با رايانه است. ايجاد تهوع و سرگيجه خصوصا در كودكان و نوجواناني كه زمينه صرع دارند، از ديگر عوارض بازي‌هاي رايانه‌اي هستند. متخصصان اعصاب معتقدند بازي‌هاي پرهيجان رايانه‌اي كه طي آن صفحه نمايشگر رايانه پي‌درپي از فلاش‌ها و شعاع‌هاي خيره‌كننده نوري پوشيده مي‌شود، در نوجوانان كه از نظر عصبي ضعيف‌اند و براي ابتلا به صرع آمادگي دارند، هيجانات شديد عصبي پديد مي‌آورند. ضمن اين‌كه حدود يك درصد از كودكان غير مبتلا به بيماري صرع، به نور حساسيت دارند. اين حساسيت و تحمل تغيير مداوم شدت و ضعف نور در بازي‌هاي رايانه‌اي براي اين گروه نيز مشكل ايجاد مي‌كند. از روي ناچاري والدين به عنوان تسهيل‌كننده مسير بازي كودك هستند. كودكان با توجه به شرايط سني خود نوع بازي را انتخاب مي‌كنند. لازم است والدين دقت كنند موقعيت بازي يك موقعيت سالم، امن و مناسب باشد تا مشكلي كودك را تهديد نكند. اين امر در خصوص بازي‌هاي رايانه‌اي نيز صدق مي‌كند. گاهي گريزي از انجام بازي رايانه‌اي توسط كودك نيست. در اين شرايط اگر قرار باشد كودك از بازي‌هاي رايانه‌اي استفاده كند بايد بازي مناسب با سن و شرايط او از سوي والدين انتخاب شود. بهتر است بازي‌هاي تصويري خلاق كه كودكان به وسيله آنها بايد معماهايي را حل كنند، توسط والدين انتخاب شوند، همچنين اگر كودكان دسته‌جمعي با اين ابزارها بازي كنند بسيار بهتر است بنابراين سعي‌كنيد بازي‌هايي را انتخاب كنيد كه بازي بيش از يك بازيكن در آنها تشويق شده و باعث مي‌شود 2 يا 3 نفر با هم بازي كنند. اين اسباب بازي‌ها زماني مخرب خواهند بود كه كودك به تنهايي براي ساعات طولاني، غرق بازي شود. بدترين بازي‌هاي رايانه‌اي، بازي‌هايي هستند كه تصاوير آنها به‌طور مكرر بر صفحه ظاهر ميشوند و كودك بايد به تمام تصاويري كه از برابر چشم وي مي‌گذرند، شليك كند. روانشناسان به علت آسيب‌هاي جسمي و رواني اين بازي‌ها توصيه مي‌كنند از اين‌گونه بازي‌ها كمتر در دسترس كودك قرار گيرند. اگر قرار است شما بازي را انتخاب كنيد سعي كنيد بازي‌هايي را انتخاب كنيد كه به كودك فرصت‌هاي پيروزي را با روش‌هاي مختلف مي‌دهند. به عبارت ديگر لازم نباشد براي ادامه يافتن بازي، كاربر حتما از يك مهارت بخصوص كه تكرار آن براي كودك دشوار است، استفاده كند. تصويرهاي كم تحرك و طولاني كه با رمز و راز تغيير مي‌كند، كودك را خسته خواهد كرد؛ مزرعه‌هاي اعداد يا جنگل‌هاي پر از موسيقي كه كودك را به دنبال خود مي‌كشد. نقش والدين كودكان به آساني به مسائل مختلف عادت كرده، ولي بسختي عادت نادرست را ترك مي‌كنند. اين موضوع در خصوص بازي هم صدق مي‌كند. بازي‌هاي رايانه‌اي همچون بسياري از مصاديق فناوري بايد در مسير صحيح و جايگاه واقعي خود قرار گيرند تا بتوانند سودمند واقع شوند، در غيراين‌صورت مي‌توانند ضررهاي بسياري را در بر داشته باشند. بازي‌هاي رايانه‌اي كه محبوب‌ترين بازي كودكان در عصر كنوني محسوب ميشوند مي‌توانند به عنوان يك تهديدكننده جدي براي سلامت روح و روان و جسم آنان نيز به شمار روند. پدر و مادر در اين شرايط بايد هوشيار باشند و آنچه را به صلاح كودكشان است انتخاب كنند، آنچه مناسب سن او باشد و پيغام‌هاي نادرست به او ندهد. علي اخوان بهبهاني - جام‌جم - چهارشنبه 29 دي 1389
