توصيه های مهم دارويي در ايام نوروز/ نحوه معدوم سازی داروهای فاسد

به گزارش مهر، توجه به تاریخ انقضای دارو، ضرورت مصرف به موقع داروهای تجویزی در طول سفر، نحوه نگهداری داروها و معدوم سازی آنها، از جمله مواردی است که می بایست از سوی هموطنان و مسافران نوروزی در تعطیلات سال نو مورد توجه قرار گیرد.

توصیه های دارویی در منزل

1) داروهايي كه تاريخ انقضاء آنها فرا رسيده است، از بسته بندي اصلي خارج نمایيد و داخل کیسه زباله ریخته، معدوم نمائيد. برای جلوگیری از مصرف نابجای داروهای دورریخته شده، بهتر است قرص ها و کپسولها را با زباله های تر مانند تفاله چای مخلوط نمایید تا ظاهر ناخوشایند آن مانع مصرف داروها توسط کودکان و... شود.
2) تاريخ انقضاء معمولا به تاریخ شمسی یا میلادی روی جعبه مقوایی داروها، همچنین در انتهای ورقه های آلومینیومی بسته بندی قرصها و کپسول ها، بر روی شیشه آمپول و ویالهای تزریقی و درخصوص پمادها و كرمهاي موضعي بر روي انتهاي تيوب پماد و کرم و یا روی جعبه مقوایی آنها حک شده است.
3) شربت های تاریخ گذشته (به جزآنتی بیوتیک ها) را در فاضلاب خالي كرده و شيشه هاي آن را دور بريزيد. سوسپانسیون آنتی بیوتیک ها را بعد از گذشت 10 روز از مصرفشان داخل سطل زباله بیندازید.
4) قطره هاي چشمي كه از باز شدن درب آن یک ماه گذشته است ديگر استريل نیستند و بايد دور ريخته شوند.
5) آمپولها و سرنگهاي تاريخ گذشته را در كيسه زباله بريزيد و معدوم نمایيد.
6) کرمها و فرآورده های آرایشی و بهداشتی هم دارای تاریخ انقضایی (بسته به نوع فرآورده) از 6 ماه تا 24 ماه پس از بازکردن درب ظرف می باشند که به صورت تصویر یک قوطی با درب باز شده روی بسته بندی فرآورده ترسیم می شود.
7) داروهايي كه تاريخ انقضاء آنها فرا نرسيده است ولي استفاده اي در منزل ندارد مي تواند به مراكز منتخب جمعيت هلال احمر جهت استفاده اهداء شود. لازم به ذکر است داروخانه های سطح شهر از پس گرفتن داروهایی که قبلا به صورت آزاد یا بیمه فروخته شده معذور می باشند.

توصیه های دارویی در مسافرت 

ممكن است در ايام تعطيلات عيد دسترسي شما به داروخانه هاي روزانه به دليل تعطيلي آنها مقدور نباشد ولي هميشه داروخانه هاي شبانه روزي و برخي داروخانه هايي كه ملزم به باز بودن داروخانه به صورت شيفت از پيش تعيين شده مي باشند، قابل دسترسي هستند.

1) چنانچه شما و يا بستگانتان، به دلیل ابتلا به بیماری مزمن، دارويي را به صورت مرتب مصرف مي كنيد، مطمئن شويد دارو را به حد نياز و تا پايان تعطيلات و ضمن سفر در اختيار داريد. چرا كه بسياري از داروها مانند داروهاي ضد تشنج، داروهاي بيماريهاي قلبي و فشارخون، داروهاي ضد افسردگي و اختلالات عصبی، داروهاي ضد ديابت و چربي خون و برخي داروهاي مسكن و همچنين آنتي بيوتيك ها، بايد مرتب مصرف شوند و قطع ناگهاني اين داروها، بيمار را دچار مشكل خواهد كرد.
2) چنانچه ضمن حركت اتومبيل، قطار، كشتي و يا هواپيما، دچار سرگيجه و حالت تهوع مي شويد، به خاطر داشته باشيد با مصرف 1 يا 2 قرص 50 ميلي گرمي ديمن هيدرينات، نيم ساعت قبل از شروع سفر و تكرار يك قرص هر 4 تا 6 ساعت يكبار در طي سفر، مي توان عوارض ناشي از حركت، تهوع و سرگيجه را برطرف كرد. بايد توجه داشت كه در طول 24 ساعت نبايد بيشتر از 8 عدد قرص مصرف شود. در صورت بارداری یا شیردهی، با داروساز یا پزشک مشورت نمایید.
3) چنانچه به امارات متحده عربي (دبي، شارجه، ابوظبي) و یا عربستان سفر مي كنيد، از همراه بردن داروهاي آرامبخش مانند داروهاي ديازپام، اگزازپام، لورازپام و...، داروهاي مسكن كدئين دار (مانند استامينوفن كدئين، اکسپکتورانت کدئین) و تركيبات روانگردان جداً اجتناب نمائيد. براساس قوانين اين كشور، متهمين به حمل اين داروها با مجازات سنگيني مواجه خواهند بود. در صورت نیاز به مصرف این داروها، نسخه پزشک معالج را همراه داشته باشید و یا نسبت به جایگزینی داروها با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.
4) چنانچه به برخي از كشورهاي افريقايي و يا آسيايي سفر مي كنيد مطمئن شويد كه آيا تزريق واكسن خاصي (مانند مننژیت ویا تب زرد) پيش از سفر مورد نياز است يا خير.
5) جهت پيشگيري از گزش حشرات در محيط هاي گرم و مرطوب و استوایی، پشه بند، حشره كش هاي خانگي و يا پماد و اسپری دافع حشرات همراه داشته باشيد.
6) همراه داشتن جعبه كمك هاي اوليه، خصوصاً در مورد خانواده هايي كه فرزند خردسال دارند، همچنين همراه داشتن پوشک، شيرخشك شيرخوار، درجه تب، داروهاي بدون نسخه مانند شربت تب بر، شربت سرماخوردگی، قطره و يا شربت مولتي ويتامين و آهن، پماد سوختگی، پنبه و گاز استریل و ديگر داروهايي كه كودك در حال مصرف مي باشد در طي سفر ضروري مي باشد.
7) نحوه نگهداري داروها را از دكتر داروساز، هنگام تحويل گرفتن دارو از داروخانه بپرسيد و هيچگاه داروهاي خود را در اتومبيلي كه زير نور آفتاب پارك شده است و يا در شيشه عقب اتومبيل (حتی در زمستان) قرار ندهيد. داروهاي يخچالي را در همراه با یخ و یا در داخل ظروف خنك كننده حمل نماييد.
8) در خصوص بيماران ديابتي كه انسولين تزريق مي كنند توجه به موارد زير در هنگام سفر براساس توصيه هاي مركز تحقيقات غدد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي تهران، ضروري مي باشد:
1- فراهم نمودن انسولين و داروهاي مصرفي و سرنگ براي تمام مدت سفر.
2- همراه داشتن دستگاه يا نوار كنترل قند خون، قند حبه اي، نبات، بيسكوئيت و آب ميوه براي درمان كاهش احتمالي قند خون. همراه داشتن ميان وعده مناسب (مانند ميوه و ساندويچ كوچك).
ط) در خصوص بیماران مبتلا به فشار خون بالا، بهتر است دستگاه فشار سنج و داروهای مصرفی همراه بیمار باشد و از مصرف مواد غذایی حاوی نمک مانند آجیل و تنقلات و مواد غذایی چرب خودداری شود.

بطور کلی در صورت نیاز می توانید سوالات خود را در زمینه اطلاعات دارویی و موارد مسمومیت، با موضوعات ذیل و با کارشناسان مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم به شماره تلفن 1490 در میان بگذارید.
• نحوه نگهداری و مصرف صحیح داروها
• تداخل مصرف همزمان داروها با هم و با مواد غذایی
• مصرف داروها در دوران بارداری و شیردهی
• عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها
• سازگاری و نحوه اختلاط داروهای تزریقی
• مسمومیت با داروها، سموم و مواد شیمیایی، گیاهان و گازهای سمی، گزیدگی ها

توصیه های مرتبط با نحوه پیشگیری از مسمومیتها در منزل

1. كودكان 1 تا 6 ساله، پر خطرترين گروه سني از نظر بروز مسموميت هستند. داروهاي خود را در مقابل چشم كودكان نخوريد، چرا كه كودكان از رفتار بزرگسالان تقليد مي كنند و ممكن است دور از چشم والدين داروها را به دهان ببرند.
2. در هنگام مصرف دارو و يا استفاده از فرآورده هاي شيميايي حتماً در نور كافي برچسب روي بسته بندي را مطالعه نموده سپس مصرف نمائيد. استفاده از داروها و مواد شيميايي د ر تاريكي مي توانند خطرناك باشد.
3. بسياري از داروها و محصولات خانگي مانند جوهر نمك، مواد شوينده و لك بر، لاک پاک کن، سموم حشره كش و جونده كش (مانند مرگ موش)، تينر، ضديخ، بنزين و نفت مي توانند در صورت بلعيده شدن و تماس با پوست و چشم و يا در صورت تنفس، بسیار سمي باشند.
4. در هنگام استفاده از مواد شيميايي و فرآورده هاي شوينده و پاك كننده، پنجره ها را باز كنيد تا هوا به خوبي در محيط جريان داشته باشد. از اختلاط مواد شيميايي مانند جوهر نمك و مواد سفيد كننده و لک بر جداً خودداري كنيد. بخارات و گازهاي ناشي از اين اختلاط بسيار سمي و خفه كننده مي باشند.
5. هميشه پس از استفاده از مواد شيميايي سريعاً درب آن را ببنديد و دقت نمایید که هيچ ظرف دربسته اي از دسترسي كودكان در امان نيست.
6. نام داروي مصرفي و ميزان مصرف آن را به خاطر بسپاريد و يا يادداشت كنيد تا دوز تكراري مصرف ننماييد.
7. كيف دستي، ساك خريد و كيسه هاي نايلوني را دور از دسترس كودكان قرار دهيد. ممكن است داخل آنها وسايلي باشد كه توسط كودك بلعيده شود و يا كودك ضمن بازي آنها را روي سر خود كشيده و سبب خفگي وي شود.
8. مسموميت با گياهاني مانند خرزهره، ديفن باخيا، كرچك و برخی از قارچهای خودرو مي تواند كشنده باشد. در صورت وقوع  مسموميت با اين گياهان  مصدوم را در اسرع وقت به نزديكترين مركز درماني منتقل كنيد.
9. در صورتيكه كودك شما ماده اي غير خوراكي را بلعيد، با مركز اورژانس 115و يا مركز اطلاع رساني داروها و سموم 1490 تماس بگيريد.
10. محصولات شيميايي و شوينده، نفت و بنزين و داروها خصوصاً شربت ترک اعتیاد متادون  را هميشه در ظرف اصلي آن نگهداري كنيد. هيچگاه اين فرآورده ها را در ظرف مواد خوراكي (مانند بطري نوشابه) نگهداري نكنيد. اين عمل سبب خورده شدن اشتباهي اين مواد توسط كودكان و مسمومیت شدید ایشان خواهد شد.
11. جهت كاهش احتمال بروز مسموميت با گاز منوكسيد كربن (كه بي رنگ، بي بو و شديدا" سمي است) بايد يك سيستم تهويه هوا در محيط باشد. ضمن اطمینان از استاندارد بودن وسایل گرمایشی (بخاری نفتی و گازی)، آبگرم کن و پکیج دیواری، دائما" از سلامت عملکرد آنها اطمينان حاصل نمائيد و دودکش این وسایل را خصوصاً اگر محل جدیدی را برای گذران تعطیلات عید درنظر دارید، کنترل کنید.
12. چنانچه در يك محيط بسته و داراي بخاري نفتي يا گازي حالت تهوع، سرگيجه و خواب آلودگي داشتيد، سريعاً بقيه را در جريان بگذاريد و اگر مشكوك به مسموميت با منوكسيد كربن هستيد محيط را ترك كنيد. هر شخصي كه با گاز منوكسيد كربن در تماس بوده و داراي علايم فوق می باشد بايد فوراً توسط پزشك معاينه شود. نوزادان و افراد مسن، زنان حامله، افرادي كه داراي ناراحتي هاي قلبي عروقي هستند چنانچه با اين گاز در تماس باشند حتي در صورت نداشتن علامت حتماً بايد توسط پزشك معاينه شوند.
13. غذاهاي مسموم كننده ممكن است بو يا مزه ناخوشايندي نداشته باشند. با وجوديكه اكثر مسموميت هاي غذايي معمولاً ظرف 24 ساعت برطرف مي شوند، اما بعضي از آنها مانند مسمومیت با غذای کنسروی مي توانند كشنده باشند.
14. مسمومیت و مرگ ناشی از بوتولیسم، در اثر غذا و کنسرو آلوده بروز می کند و بسیار کشنده است. بیمار مبتلا سریعاً باید به یک مرکز درمانی مجهز، جهت تزریق داروی ضد سم منتقل شود.
15. بوتوليسم نوعي مسموميت غذايي كشنده است كه در اثر مصرف كشك غير پاستوريزه، غذاهاي كنسروي (كه قبل از مصرف حرارت مناسب به آنها نرسيده است) و يا سوسيس و كالباس آلوده بروز مي كند. علايم و نشانه هاي اين مسموميت با تاخير (بعد از 12 تا 24 ساعت) ظاهر مي شود و شامل تاري ديد، دوبيني، افتادگي پلك فوقاني، عدم توانايي حركتي، اختلال تكلم، لكنت زبان، سختي بلع، و خشكي و درد گلو مي باشد. مهمترين اقدام درماني در اين مسموميت تجويز سريع داروی ضد سم (Anti toxin)  در مركز درماني مي باشد. در صورت عدم درمان ممكن است فرد مسموم در اثر فلج تنفسي فوت نمايد.
16. با جوشاندن کنسرو به مدت 20 دقیقه می توان از خطر مسمومیت کشنده بوتولیسم پیشگیری نمود.
17. هرگز غذاهاي پخته شده را بيش از 2 ساعت (اگر هواي اتاق گرم مي باشد، بيش از يك ساعت) در دماي محيط رها نكنيد. براي دوباره گرم كردن غذاهاي باقيمانده آنها را تا 74 درجه سانتي گراد گرما دهيد تا غذا بخار کند و همچنين غذاهايي كه بيش از 3 روز باقيمانده اند را مصرف نكنيد.
18. هميشه قبل از آماده كردن و يا خوردن غذا، دستهايتان را با صابون بشوييد. نوعي  از اسهال ميكروبي در طي سفر و به دليل عدم رعايت بهداشت قابل انتقال است. به خاطر داشته باشيد دستهايتان را بعد از استفاده از سرويسهاي بهداشتي، برداشتن گوشت خام، سيگار كشيدن، دست زدن به حيوانات و دست زدن به زباله ها حتماً بشوئيد.
19. علايم و نشانه هاي برخي از مسموميتهاي غذايي با تاخير ظاهر مي شود. يعني ممكن است 12 تا 24 ساعت بعد از مصرف غذاي آلوده، علايم در فرد مسموم بروز نمايد. علايم و نشانه هاي اين مسموميت ها شامل سردرد، تب، خستگي، تهوع، استفراغ، اسهال آبكي شديد، كم شدن آب بدن، ضعف و درد شكم مي باشند.
20. دستور طلائي پيشگيري از مسموميت غذايي: " پختن غذا و خوردن آن در همان روز " است.
21. هنگام تفرج در دشت و جنگل از دستکاری سنگها و راهپیمایی بدون کفش برای جلوگیری از گزش مار سمی و عقرب خودداری نمایید.
22.  در هنگام مارگزیدگی بيمار را آرام كنيد و از حركات بيش از حد او جلوگيري كنيد. عضو محل گزيدگي مار را بايد بي حركت و هم سطح يا كمي پايين تر از سطح قلب نگه داشت.
23.  گزش عقرب مي تواند منجر به بروز درد شديد در ناحيه گزش شود اما با اینکه علائم تهديدكننده حيات و حوادث منجر به مرگ به ندرت رخ مي دهد، مصدوم را به نزدیک ترین مرکز درمانی برای تزریق پادزهر منتقل نمایید.
24.   زنبور گزيدگي ممكن است در اثر نيش  انواع زنبور مانند زنبورعسل و زنبورسرخ بروز نمايد. از دستکاری کندوی زنبور های خصوصاً وحشی خودداری کنید. حمله و گزش دسته جمعی زنبورها می تواند کشنده باشد.
25.  نيش زنبورعسل ماده، به كيسه محتوي زهر متصل است و پس از گزش در زخم باقي مي ماند بنابراین برداشتن سريع نيش از روي زخم، جهت جلوگيري از ورود بيشتر سم به زخم ضروري است.
26.  اگر فرد زنبورگزيده مشكل تنفسي داشت و يا تورم شديد و سريع در محل گزش بروز كرد، بايد به پزشك مراجعه نمايد.
27. صدمات ناشی از حشره "دراكولا یا بند"  در مناطق شمالی کشور و در فصول گرم و تابستان شایع است. این حشره که ظاهری شبیه مورچه بالدار دارد، نه نيش مي زنند و نه گاز مي گيرند بلكه تركيبات سمي و محركي ترشح مي كند كه باعث ايجاد زخمهاي پوستي و چشمي مي شود.
28.  سم حشره دراکولا یا بند باعث ايجاد صدمات بافتي، زخم و تاول مي شود. علائم به صورت قرمز شدن موضعي، جوشهاي كوچك همراه با خارش و در انتها ورقه ورقه شدن و پوسته پوسته شدن پوست مي باشد. درمان قطعي براي سم حشره دراکولا یا بند وجود ندارد و عارضه بعد از مدتي خود به خود خوب مي شود.
29. براي تخفيف عارضه پوستی سم حشره دراکولا، می توان در ساعات ابتدايي، با آب و صابون معمولي محل عارضه را شستشو داد و به طور تجربي استعمال الكل سفيد بر روي موضع آلوده به سم حشره دراکولا یا بند مي تواند در كاهش علايم موثر باشد.

توصیه های مرتبط با نحوه پیشگیری از مسمومیتها در سفر

1. هنگام بازي كودكان در فضاي باز مراقب آنها باشيد تا توسط گلها و گياهان سمي، مسموم نشوند. تماس پوست با برخي از اين گياهان و يا به دهان بردن آنها منجر به مسموميت كودكان مي شود.
2. در سفر از خوردن گياهان و قارچهاي خودرو اجتناب نماييد و گياهان يا قارچها را به دليل مصرف آنها توسط جانوران، غير سمي تلقي ننماييد. زيرا تشخيص گياهان و قارچهاي سمي از انواع بي خطر بسيار مشكل است.
3. در صورتيكه كودك شما ماده اي غير خوراكي را بلعيد، با مركز اورژانس 115و يا مركز اطلاع رساني داروها و سموم 1490 تماس بگيريد.
4. هيچگاه در داخل اتومبيل با موتور روشن در مدت هرچند كوتاه، نخوابيد. اين كار سبب بروز مسموميت كشنده با منوكسيد كربن خواهد شد. همچنين از روشن كردن گاز پيك نيكي در داخل چادر و يا اتومبيل و يا در  محيط بسته ديگري به منظور تامين گرما، جدا" خودداري نمائيد.
5. رعايت ايمني غذايي مانع بروز مسموميت غذايي مي شود. ضمن سفر از حمل گوشت خام و تخم مرغ خام و فرآورده هاي لبني با ماندگاري كوتاه خودداري نماييد، چرا كه سريعا" فاسد مي شوند.
6. از خريد قوطي هاي كنسرو داراي برآمدگي، فرورفتگي و يا نشتي خودداري كنيد و مطمئن شويد كه درپوش آن ها شكسته نشده باشد. اگر فرآورده اي ظاهر و يا بوي ناخوشايندي داشت، به هيچ عنوان آن را نچشيد و کنسروها را قبل از مصرف 20 دقیقه در آب درحال جوشیده حرارت دهید و سپس مصرف نمایید.
7. در طي سفر براي حمل مواد غذايي فاسد شدني، از يخدان مناسب استفاده كنيد. غذاهایی که حاوی سس، تخم مرغ و خامه می باشند خیلی زود فاسد می شوند.
8. در مارگزیدگی، يك نوار محكم و پهن، چند انگشت بالاتر از محل گزيدگي مار بويژه اگر محل گزيدگي در دست ها يا پاها باشد ببندید. هر 10 تا15 دقيقه، به مدت یک دقيقه نوار را باز كرده و دوباره ببنديد. اين كار بايد تا زمان آماده شدن پادزهر در بیمارستان ادامه يابد.
9. هر چه سريعتر فرد مار گزيده را به اورژانس بيمارستان منتقل كنيد و زمان را با تلاش براي كشتن و يا گرفتن مار از دست ندهيد همچنین از سرد كردن عضو مارگزیده با آب سرد يا يخ خودداري كرد.
10. اگر طي 5 تا 7 سال اخير مصدوم مارگزيده، واكسن كزاز تزريق نكرده است به پزشك اطلاع دهيد.
11. تورم ناشي از گزش عقرب، عموماً محدود به ناحيه گزش است و احساس بي حسي و سوزش در ناحيه گزش براي 4 تا 6 ساعت بوجود مي آيد و معمولاً پس از 24 ساعت بهبود مي يابد.
12. اقدامات اوليه در گزش هاي معمولي زنبور عبارتند از: محل زنبور گزيدگي را با آب و صابون بشوئيد، روي محل زنبور گزيدگي كمپرس سرد يا كيسه محتوي يخ قرار دهيد و به طور متوالي هر 15 دقيقه يكبار كيسه يخ را از روي پوست برداريد، از قراردادن مستقيم يخ روي پوست اجتناب نمائيد و از گرم كردن موضع بپرهيزيد.
13. در مناطقي كه حشرات زيادی وجود دارد، بهتر است روي پوست بدن مخصوصاً بدن كودك از کرمهای دور کننده حشرات استفاده نمود. اما بايد توجه داشت استفاده دائم از اين مواد سبب حساسيت بيشتر می شود.
14. برای پیشگیری از گزش حشرات در محيط‌‌هاي باز، پيراهن آستين بلند و شلوار بلند به كودكان بپوشانید.

اگر با موارد مسموميت در خانه یا سفر برخورد كرديم، چه بايد بكنيم

1. در مسموميتهاي دارويي و شيميايي بايد بدانيم فرد مسموم چه نوع ماده ای، چه مقدار، چه موقع و از چه راهي مصرف كرده است.

2. اگر بيمار هوشيار بود با مركز اطلاع رساني داروها و سموم به شماره 1490 و یا اورژانس 115، تماس گرفته و در خصوص اقدامات بعدي  سوال مي نماييد.

3. اگر فرد مسموم هوشيار نبود و يا مواد اسيدي، قليايي و يا نفتي را بلعيده بود، از ايجاد استفراغ در فرد مسموم خودداري كنيد و سريعا" مسموم را به نزديكترين مركز درماني منتقل نماييد.

در صورت بروز مسمومیت، پیش از رسیدن به مرکز درمانی چه باید بکنیم

چرا باید تماس بگیریم؟ ابتدا این کار را انجام دهید: چه باید بکنیم؟
بعضی از مواد شدیدا کشنده اند و یا اینکه علائمی دارند که باید حتما در یک مرکز اورژانس درمان شود

پزشک اورژانس تنها فردی است که می تواند تعیین کند درمان اضافه تر نیاز است یا خیر • هرچه سریعتر فرد مسموم باید به هوای آزاد برده شود
• از تنفس دود و گازهای تولید شده پرهیز کنید
• درها و پنجره ها را باز کنید
• اگر فرد مسموم نفس نمی کشد، تنفس مصنوعی را شروع کنید
• سپس بااورژانس تماس بگیرید مسمومیت از راه تنفس

مانند مسمومیت با منوکسیدکربن، گاز چاه فاضلاب،
گاز ناشی از اختلاط مواد سفیدکننده و جرم بر
بعضی از مواد بسیار قوی هستند و می توانند سبب سوختگی پوست شوند

پزشک اورژانس تنها فردی است که می تواند تعیین کند درمان اضافه تر نیاز است یا خیر • لباسهای و پوشش آلوده را درآورید
• پوست را با آب جاری به مدت 10 دقیقه شستشو دهید
• پوست را با آب و صابون بشویید
• پوست را خوب آبکشی کنید
• سپس بااورژانس تماس بگیرید مسمومیت از راه پوست

مانند مسمومیت با سموم آفت کش،
مواد شیمیایی، اسید و قلیا، مواد شوینده لک بر، جرم بر
بعضی از مواد بسیار قوی هستند و می توانند سبب بروز صدمات دائمی در چشم شود. بقیه اقدامات باید در بخش اورژانس بیمارستان صورت گیرد

پزشک اورژانس تنها فردی است که می تواند تعیین کند درمان اضافه تر نیاز است یا خیر.

چشم مصدوم را با آب جاری ولرم شستشو دهید
• روش انجام این کار آن است که فرد زیر دوش آب حمام بایستد و اجازه دهد جریان آب روی پیشانی ریخته و سپس به سمت هر دو چشم رفته، هر دو را شستشو دهد
• این عمل 15 دقیقه باید ادامه داشته باشد
• فرد مسموم باید در حین شستشوی چشم با آب جاری، تا جای ممکن مرتباً چشمها را (مانند چشمک زدن) باز و بسته کند
• اصراری به باز نگهداشتن چشمها نداشته باشید
• سپس بااورژانس تماس بگیرید مسمومیت از راه چشم

مانند تماس  با انواع گاز، اسید و قلیا، مواد شوینده، سموم دفع آفات، مواد شیمیایی، مواد شوینده خانگی و گاز متصاعد شده از آنها، تماس چشمی اشتباه با برخی داروها و سموم
بعضی از مواد شدیدا کشنده اند و یا اینکه علائمی دارند که باید حتما در یک مرکز اورژانس درمان شود

بعضی از مواد در صورت خورده شدن، شدیدا کشنده اند. مقادیر بالای داروها، خصوصا در کودکان می توانند تهدیدکننده سلامت باشند

پزشک اورژانس تنها فردی است که می تواند تعیین کند درمان اضافه تر نیاز است یا خیر • اگر فرد مسموم نفس نمی کشد، تنفس مصنوعی را شروع کنید
• اگر فرد مسموم هوشیار است، کنترل کنید آیا می تواند چیزی را ببلعد یا خیر
• قبل از هماهنگ نمودن با مرکز کنترل مسمومیت ها (شماره تلفن 1490) مسموم را وادار به استفراغ نکنید
• در برخی موارد، استفراغ سبب بروز صدمات بیشتر خواهد شد.
• نمونه ای از ترکیبی که فرد با آن مسموم شده است را همرا بیمار به بیمارستان ببرید مسمومیت از راه دهان

مانند مصرف اشتباه داروها، مواد قلیایی و اسیدی، ترکیبات نفتی، مواد روانگردان و مخدر، مواد شوینده خانگی، باتری دیسکی یا مینیاتوری، سموم دفع آفات، شربت ترک اعتیاد متادون
Reference: 2010 An-Najah National University,Poison control & Drug Information Center

چگونه داروهای غیر قابل استفاده را معدوم نماییم؟

در خیلی از موارد پس از مراجعه به پزشک و دریافت دارو، داروهای تجویز شده تا انتها مصرف نمی شوند. گرچه تصور اشتباه نگهداری این داروها در منزل برای روز مبادا بسیار خطرناک و نادرست است، ولی شاهد هستیم که جمع آوری و انبار داروها در خیلی از منازل در محلی به نامهای قفسه دارویی و یا جعبه های دارویی، در آشپزخانه و یا یخچال صورت می گیرد.

از آنجا که داروخانه ها به هیچ عنوان مجاز به تحویل گرفتن داروی مصرف نشده از بیماران نمی باشند، گاهی اوقات مراکز هلال احمر وظیفه جمع آوری این داروهای بلا استفاده را برعهده می گیرند.

گرچه داروها نقش موثری در درمان بسیاری از بیماری ها دارند ولی زمانیکه دیگر نیازی به آنها نباشد ضروری است که برای جلوگیری از ضرر رسانی آنها به دیگران، داروها را به شکل مناسبی معدوم نماییم. در اینجا روشهای صحیح انهدام داروهای تاریخ گذشته و یا مصرف نشده را ذکر می نماییم.

در برخی از کشورها روند مشخصی برای بازگرداندن دارو وجود دارد. ولی از آنجاکه در کشور ما این سیستم وجود ندارد شما می توانید از روشهای ساده زیر برای دور ریختن دارو از طریق زباله منزل استفاده نمایید.

1. داروها را بدون خرد کردن قرصها و کپسولها، از بسته بندی اصلی خارج نمایید و با مواد ناخوشایندی مانند تفاله چای یا قهوه مخلوط کنید. مخلوط را در کیسه پلاستیکی دربسته قرار دهید و سپس داخل سطل زباله بیندازید. مخلوط حاصل را می توانید همچنین در قوطی حلبی خالی یا دیگر ظروف مشابه بریزید تا از نشت دارو یا ریختن آن به بیرون از سطل زباله جلوگیری شود.
2. شربت ها و سوسپانسیونها را در فاضلاب ریخته و بطری آنرا در زباله دان بیندازید.
3. قبل از دور انداختن بطری خالی دارو، دستور مصرف روی آنرا برای جلوگیری از مصرف نابجا مخدوش نمایید.
4. تعداد کمی از داروها هستند که ممکن است ذاتاً خطرناک باشند یا با مصرف تنها یک دوز در فردی که دارو به او تعلق ندارد، کشنده باشند. برای جلوگیری از مصرف این مواد توسط کودکان، حیوانات خانگی یا دیگر افراد، به محض اینکه دیگر مورد نیاز نباشند باید سریعاً از طریق فاضلاب دور ریخته شوند. مانند چسب پوستی فنتانیل که برای تسکین درد مصرف می شود و باید به محض خاتمه مدت مصرف، آنرا داخل فاضلاب توالت انداخت تا از مصرف اتفاقی آن جلوگیری شود. از داروهای این دسته، مسکن های مخدر می باشند مانند: فنتانیل، مورفین، بوپره نورفین، متیل فنیدیت، مپریدین، دیازپام، متادون، هیدرومورفون، اکسی مورفون، اکسی کودون.
5. چنانچه شرکت سازنده دارو، روشی را برای معدوم سازی دارو روی بسته بندی آن ذکر کرده است باید بر اساس آن عمل نمایید.
6. داروها را به دوستان خود ندهید چراکه پزشک بر اساس سابقه بیماری شما دارو را برای خود شما تجویز کرده است و دارویی که برای شما موثر بوده است چه بسا برای دیگری خطرناک باشد.
7. اگر راه صحیح دور ریختن دارو را نمی دانید از یک داروساز سئوال نمایید.

بر اساس ملاحظات زیست محیطی محققان، از آنجا که تاکنون عارضه ای ناشی از باقیمانده دارو در محیط زیست انسان و خصوصاً آب ملاحظه نشده است، ریختن داروها در فاضلاب بلامانع است.
در داخل اسپری داروهای استنشاقی که جهت درمان بیماریایی مانند آسم و بیماری انسدادی ریوی موجودند، موادی به نام پروپلانت وجود دارد. این مواد گازهای بی اثری مانند کلرو فلوروکربن هستند که به عنوان حامل دارو محسوب می شوند و آزاد سازی آنها منجر به صدمه لایه ازون خواهد شد. از سال 2013 مقرر شده است که این ماده با ترکیبات دوستدار محیط جایگزین شود.
پوکه این اسپری ها در صورتیکه سوراخ شوند و یا داخل آتش و یا کوره زباله سوز قرار گیرند می تواند خطرناک باشد. نحوه صحیح انهدام این پوکه ها را از سیستم بازیافت زباله می توان جویا شد.