پزشکان به این دلیل به سوالات بیماران پاسخ دهند!
یک روانپزشک معتقد است: اگر متخصصان رشته‌های پزشکی به سوالات بیمارانشان پاسخ دهند و ارتباط درمانی خوبی با بیماران برقرار کنند، روحیه بیمار بالا رفته و روند درمانی او تسهیل میشود.دکتر امیر شعبانی، متخصص روانپزشکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه افسردگی به بسیاری از عوامل درونی و بیرونی بستگی دارد، گفت: بیماری‌های جسمی فرد مانند دیابت، سرطان، MS، سکته قلبی و مغزی و داروهایی که فرد مصرف میکند باید در درمان افسردگی مد نظر قرار داده شود.
شعبانی با اشاره به اینکه درمان افسردگی، به شدت آن نیز بستگی دارد، افزود: برای برخی از اختلال‌های افسردگی، درمان دارویی اثربخش است و در بعضی موارد نیز این روش مؤثر نیست و از سایر روش‌های درمانی استفاده میشود. وی همچنین با بیان اینکه "افسردگی یک علامت است و به خودی خود بیماری نیست"، افزود: باید برای تشخیص بیماری که افسردگی نشانه‌ای از آن است اقدام شود و در این تشخیص گذاری باید شدت افسردگی، نشانه‌های همراه آن، دلایل بروز آن و میزان مداخله آن در کارکرد فرد، بررسی شود.
شعبانی با اشاره به وجود دو نوع افسردگی یک قطبی و دو قطبی، ادامه داد: بیماران مبتلا به افسردگی‌های دو قطبی، به غیر از افسردگی، دوره‌های شیدایی یا نیمه شیدایی را نیز تجربه کرده‌اند؛ در این دوره‌ها این بیماران علائم بسیار متفاوتی از علائم افسردگی دارند. آن‌ها بسیار پرانرژی، بیش از حد بشاش، پرکار با فعالیت مغزی زیاد، پرحرف و احیانا ولخرج، عصبانی و پرخاشگر هستند.
وی با تاکید بر اینکه با توجه به علائم بسیار متفاوت، تشخیص افسردگی راحت نیست، گفت: اگر فرد افسردگی داشته باشد و هیچ بیماری دیگری علت افسردگی او نباشد و نیز هر نوع ماده‌ای اعم از مخدر یا محرک مصرف نکرده باشد، در صورت شدید بودن علائم، متوجه می‌شویم بیمار «افسردگی اساسی» دارد. در این حالت، کارهای حمایتی که باعث میشود بیمار احساس کند پزشکی دلسوز دارد و نیز ارتباط برقرار کردن روانپزشک با بیمار بسیار مهم است.
این روانپزشک همچنین تاکید کرد: زمانی که بیمار مبتلا به سرطان یا دیگر بیماری‌های صعب العلاج، به خاطر بیماری اش افسرده میشود، پزشک معالج او، نباید همه کار را به روانپزشک ارجاع دهد و خود نیز باید ارتباط درمانی خوبی با بیمار برقرار کند. به این صورت که به سوالات او با حوصله جواب دهد، وقت کافی برای او صرف کند، سعی کند جلسه به جلسه ارتباطش با بیمار ارتقا پیدا کند و توضیح مفصلی درباره بیماری به بیمار داده و اطلاعات لازم را در اختیار او قرار دهد.
وی همچنین با بیان اینکه پزشک باید تمام انتخاب‌های بیمار را برای او شرح دهد و او را در درمان دخیل کند، افزود: اگر درمان‌های متفاوت از نظر پزشک بر یکدیگر برتری نداشته باشند، او باید تمام درمان‌ها و راه حل‌ها را به بیمار توضیح دهد؛ عوارض و فواید داروها را بگوید و از بیمار بخواهد که خود در این انتخاب مشارکت کند. این کار می‌تواند روی روحیه بیمار تاثیر زیادی بگذارد و باعث شود احساس حمایت شدن و تسلط بر شرایط کند. این موضوع بر چگونگی روند درمان هم موثر است.
شعبانی ادامه داد: برعکس، اگر بیمار احساس کند پزشک نمی‌خواهد به سوالات او پاسخ دهد و پزشک با رفتار خود به طور غیر مستقیم این موضوع را به بیمار بفهماند، ارتباط درمانی قطع میشود و این واقعه شوم روی سیر بیماری، پاسخ به درمان و تبعیت بیمار از پزشک، تاثیر منفی می‌گذارد. به این ترتیب که بیمار دیگر داروها را به طور مرتب مصرف نمی‌کند، مرتبا به پزشک مراجعه نمی‌کند، از ادامه درمان مایوس میشود و یا احساس میکند که پزشک صلاحیت کافی را ندارد. در این صورت بیمار پزشک معالج خود را تغییر می‌دهد که این موضوع باعث اختلال در روند درمان یا تاخیر آن خواهد شد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران همچنین در پاسخ به اینکه حضور متخصص روانپزشکی در بیمارستان‌ها را چقدر ضروری می‌دانید، گفت: در گذشته بیمارستان‌های روانپزشکی تک تخصصی ساخته می‌شد اما امروزه گفته میشود بخش روانپزشکی مانند بخش‌هایی چون زنان، داخلی، جراحی و کودکان، در بیمارستان‌های عمومی وجود داشته باشد.
وی همچنین با تاکید بر اینکه حدود 30 درصد افرادی که بیماری غیر روانپزشکی دارند، به بیماری‌های روانپزشکی نیز مبتلا هستند، تصریح کرد: هر کدام از این بیماری‌ها، می‌توانند یکدیگر را تشدید کنند. در عین حال برای مثال یک متخصص قلب نمی‌تواند بگوید از آن جایی که من متخصص قلب هستم، بدون توجه به عوارض داروها بر اعصاب بیمار، دارو تجویز می‌کنم و روانپزشک هم نمی‌تواند بدون در نظر گرفتن تداخل با داروهای قلبی و سایر داروها دارویی تجویز کند. این روانپزشک همچنین تاکید کرد روانپزشکان و سایر پزشکان باید با هم تعامل کنند.
وی با اشاره به اینکه این موضوع باعث ارتباط بهتر روانپزشکان و سایر پزشکان و تبادل نظر بین آن‌ها میشود، افزود: در صورت وجود بخش روانپزشکی در بیمارستان، دیگر لازم نیست دکتر متخصص بیمارش را برای مشاوره به بیمارستانی دیگر بفرستد. شعبانی همچنین تاکید کرد: بیماری که مشکلات جسمی دارد به احتمال زیاد بیش از سایر افراد، مشکل روانپزشکی نیز دارد. پس باید حتما روانپزشک در بیمارستان وجود داشته باشد. بیمارستان‌هایی مثل بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص)، بیمارستان امام خمینی و بیمارستان امام حسین (ع) امروزه این قانون را رعایت می‌کنند.
