جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 29 Mar 2024
تاریخ انتشار :
يکشنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۰ / ۱۷:۱۵
کد مطلب: 3012
۱
۱

نقش بازخورده های مثبت افراطی در دانش آموز

   باز خورد و نقش آن در یادگیری   سرآغاز در مدارس ما "آزمون" وسیله و ابزاری است برای "ارزشیابی پیشرفت تحصیلی" ارزشیابی پیشرفت تحصیلی، یعنی سنجش عملکرد یادگیرندگان و مقایسه ی نتایج حاصل با هدف های آموزش از پیش تعیین شده، به منظور تصمیم گیری درباره ی این که آیا فعالیت های آموزشی معلم و تلاش های یادگیری دانش آموزان به نتایج مطلوب انجامیده اند و به چه میزانی؟ از این تعریف می توان نتیجه گرفت، ارزشیابی پیشرفت تحصیلی، مستلزم دو اقدام اساسی است: 1- تعیین هدف های آموزشی  2- سنجش یا اندازه گیری عملکرد یادگیرندگان کلاس درس، مکان پویایی است که در آن معلم و دانش آموز مرتباً در تعامل با یکدیگر قرار دارند؛ معلم سؤال می کند، باز خورد ارائه می دهد، تشویق و انتقاد می کند، پرسش ها و تقاضاهای دانش آموزان را پاسخ می دهد و اگر دانش آموزی با مشکلی مواجه شود، او را راهنمایی و هدایت می کند و ... در این نوشته، به بررسی تأثیر بازخورد معلم روی انگیزش دانش آموزان می پردازیم.  معلم   بازخورد معلم بازخورد، واکنشی است در برابر یک پدیده. و راهبردی مهم در فرایندهای آموزشی. بازخورد های معلم چهار نوع است: 1- بازخورد عملکردی 2- بازخورد انگیزشی 3- بازخورد اسنادی 4- بازخورد راهبردی   بازخورد عملکردی بازخورد عملکردی، بازخوردی است که در مورد صحت کار دانش آموز به او داده می شود و ممکن است شامل اطلاعات اصلاحی هم باشد. بازخورد عملکردی، بر یادگیری دانش آموزان اثر مهمی دارد. شاید بتوان گفت، معلمان در راستای چهار گونه از پاسخ های دانش آموزان، به آن ها بازخورد عملکردی ارائه می دهند: - پاسخ صحیحی که به سرعت و با قاطعیت داده می شود. - پاسخ صحیحی که با تردید داده می شود. - پاسخ غلطی که نشان دهنده ی بی دقتی است. - پاسخ غلطی که نشان دهنده ی ندانستن موضوعی یا آگاهی نداشتن از نحوه ی انجام کار است. بازخورد انگیزشی بیشتر بازخوردهایی که معلمان به دانش آموزان می دهند، جنبه ی انگیزشی دارد. هدف اصلی بازخورد انگیزشی این است که دانش آموزان را هر چه بیشتر به انجام فعالیت های آموزشی مستمر تشویق و هدایت کند. بازخوردهای مثبت و اطمینان دهنده، بر احساس کارامدی تأثیر به سزایی دارند. مثلاً اگر فردی قابل اطمینان مانند معلم به دانش آموز بگوید که قدرت یادگیری خوبی دارد، او کارآمدی بالایی را تجربه خواهد کرد.   بازخورد اسنادی در بازخورد اسنادی، به منظور افزایش انگیزش دانش آموز، عملکرد او را به یک یا چند سند (عواملی که تصور می شود در حاصل کار او دخیل بوده اند)، ربط می دهند. برخی از دانش آموزان که در مراحل اولیه ی یادگیری دچار مشکل می شوند، آن را به کم توانی خود نسبت می دهند. دانش آموزانی که عقیده دارند فاقد توانایی لازم برای عملکرد خوب هستند، ممکن است با علاقه کار نکنند و به راحتی تسلیم شوند. این نوع اثرات انگیزشی منفی، روند یادگیری را کند می کنند. در این حالت، معلمان می توانند به دانش آموزان یادآوری کنند که موفق نشدن خود را به جای عوامل غیر قابل کنترل، به عوامل قابل کنترل مانند تلاش کم، یا استفاده از راهبرد نامناسب نسبت دهند تا بتوانند با تلاش بیشتر و انتخاب راهبردی دیگر، عدم موفقیت خود را جبران کنند. زیرا تحقیقات نشان داده است، اگر دانش آموزی شکست خود را به تلاش کم نسبت دهد، ممکن است در آینده بیشتر کار کند، چرا که تلاش ، امری قابل کنترل است و او ممکن است عقیده داشته باشد که با تلاش بشتر، به نتایج بهتری خواهد رسید. پس معلمان می توانند به دانش آموزان یاد بدهند که نتیجه ی کار خود را به تلاش و کوشش نسبت دهند نه ناتوانی. این نوع بازخورد دادن به تلاش دانش آموزان، اثرات سودمندی روی خودباوری کارامدی، و انگیزش آن ها خواهد داشت.   بازخورد راهبردی بازخورد راهبردی به دانش آموز اطلاع می دهد که آیا او از راهبرد خود به خوبی استفاده می کند یا خیر و استفاده از راهبرد، چه قدر عملکرد او را بهبود بخشیده است. راهبرد ها به دانش آموزان کمک می کنند، به تکالیف توجه بیشتری کنند و روی مطالب مهم متمرکز شوند. مطالب را سازمان دهی کنند و فضای فعال و مساعدی را برای یادگیری عمیق مهیا و آن را پایدار کنند. استفاده از راهبردها، به کارایی بهتر منجر می شود، که خود این عمل، کارامدی و انگیزش دانش آموز را افزایش می دهد.   نقش بازخورده های مثبت افراطی در دانش آموز
باید به این نکته مهم توجه داشت که بازخوردهای مثبت افراطی هم نقش مخربی در شخصیت کودک دارد. باز خورد ها باید فرد را به تلاش بیشتر وا دارد . جملاتی مانند ،" تو همیشه موفق هستی " نوعی خوشبینی بیش از حد را به وجود می آورد که ممکن است سطح تلاش کودک را کاهش دهد . اگر قصد دارید این مفهوم را برسانید که دانش آموز نیازمند کمک در مورد خاص اشاره دارد، جملات خود را با این عبارت ها آغاز کنید : -  نیازمند آن است که .... -  در زمینه ... به تقویت نیاز دارد " داری" -  به نظر می رسد در ... مشکل دارد " داری " باید توجه داشت که در اینجا دقیقاً به فرد گفته شود که چه کاری را باید انجام دهد. پس ، این که تنها اشاره می شود " باید تلاش بیشتری بکنی " ، مبهم و نارسا است . لذا باید به وی گفت چه تلاشی به چه میزان و چگونه ؟ برخی جملات و کلمات را نباید در بازخورد های توصیفی به کار برد زیرا ممکن است در اعتماد به نفس دانش آموز خللی وارد کند . جملاتی مانند : -  نمی تواند یا نمی توانی . - همیشه اشتباه می کنی . -  قادر نیستی یا قادر نیست . - همیشه ناقص می نویسی . و هر برچسبی که منجر به برداشت منفی از توانایها و قابلیتهای دانش آموز شود ، نباید به کار برد . به عنوان مثال فرض کنید که به دانش آموزان تکلیفی داده شده است که براساس آن دانش آموزان اطلاعاتی را درباره گیاهان دارویی فراهم کنند . هدف اصلی این تکلیف پروش مهارت جمع آوری اطلاعات است . معلم بعد از مشاهد گزارش دانش آموز به او چنین باز خورد می دهد " دختر گلم ، اطلاعات خوبی جمع آوری کرده ای می بینم توانسته ای با دقت اطلاعات مناسبی به دست آوری . گزارشت را یکبار دیگر بخوان و نقطه گزاری آن را اصلاح کن " در این باز خورد دانش آموز هم به میزان موفقیتهایش و هم به ضعف های موجود در کارش آشنامی شود .   بازخوردهای معلم از جه منابعی به دست می آید :  
-     پوشه کار ، که آثار کوشش های یادگیری فرد به شکل منطقی در آن نگهداری می شود. -     مشاهدات به عمل آمده از دانش آموزان حین فعالیت های یادگیری که احتمال دارد معلم با ابزارهایی مانند چک لیست یا ثبت رویداد آنها را نزد خود نگهداری کرده باشد . -  تحلیل آزمونهایی که دانش آموزان انجام داده اند مانند آزمونهای عملکردی و یا آزمونهای مداد- کاغذی (آزمون در خانه ، آزمون کتاب باز ، آزمون گروهی و ......) -  فعالیت ها و تکالیف تنوع این منابع برای ارائه بازخورد به دانش آموز، به این دلیل است که دانش آموز لزوماً و منحصراً نباید از معلم بازخورد دریافت داد بلکه باید از هم کلاسی ها و والدین و حتی خودش باز خورد دریافت کند . جملات پیشنهادی برای بازخورد به فعالیتهای دانش آموز
با این توضیحات به معلم پیشنهاد می شود برای ارائه یک بازخورد سازنده از فعالیت کودک بهتر است جملات خود را با این عبارتها آغاز کنند . -  دختر خوبم شما موفق شده اید که ... - با خوشحالی زیاد می گویم که شما از عهدۀ ... - توانایی ات در ...... بهتر شده است . -کارت نسبت به قبل بهتر شده است . -  پیدا است که برای این کار خیلی تلاش کرده ای -  امروز از کارت لذت بردم . - و مانند اینها .   انواع بازخورد:  
1.  غیر رسمی 2. رسمی 3. جمعی یا فردی 4. بازخورد دانش آموز به معلم 5. بازخورد دانش آموز به همکلاسان 6.  بازخورد دانش آموز به خودش معلم  غیر رسمی ، مانند صحبت های شفاهی معلم با دانش آموزان در حین کار و فعالیت یادگیری و مشورت دانش آموز با معلم . رسمی ، به صورت نوشتنی مانند چک لیست ، رهنمودها و توصیه های که بر آثار دانش آموز ثبت می شود . بازخورد ، همچنین می تواند جمعی و یا فردی و نیز تکوینی و پایانی باشد. مثلاً گزارش پیشرفت ، همان باز خورد رسمی پایانی است که به صورت فردی ارائه می شود ، معلم باید اشکال گوناگون بازخورد را در جریان یاددهی – یادگیری دانش آموزان به کاربرد و باآنها یادگیری دانش آموزان را هدایت و رهبری کند . تردیدی نیست که گاهی از ناحیه دانش آموزان به معلم ازآ نها برای بهبود فعالیت های خود استفاده می کند . بازخورد دانش آموز به همکلاسان ، همچنین دانش آموزان می توانند به همکلاسیهایشان بازخورد ، بدهند . در شکل عمیق تر ، دانش آموز به خود بازخورد می دهد که این شکل بازخورد همان "خود ارزشیابی " است . به سخن دیگر منبع بازخورد نباید تنها معلم باشد ، بلکه باید منابع متعدد ، جریان سیالی از بازخورد را با هدف بهبود فرایند یادگیری در کلاس به وجود آورند . این سخن در بردارنده توصیه مهمی به معلمان است که در حین مدیریت کلاس فرصت کافی را برای خود و شاگردانش به وجود آوردتا از جریان بازخورد ها که مستمراً رخ می دهد ، بهره کافی ببرند . در ایجاد مهارت لازم برای ارائه اینگونه بازخورد از ناحیه خود و همکلاسی ها ( خود سنجی و همسال سنجی ) ایجاد  مهارت لازم برای ارائه اینگونه بازخورد ها در دانش آموز، ضروری است . به سخن دیگر دانش آموزان باید یاد بگیرند که چگونه از این بازخورد ها استفاده کنند . در صورتی که دانش آموزان آمادگی لازم برای بهره گیری و ارائه این بازخوردها نداشته باشند ، مسائلی را برای کلاس درس ایجاد می کند. اما اگر معلم با دقت از شیوه "خودسنجی " و " همسال سنجی " " استفاده کند، مهارت "نقد خود " و منش " سعه صدر " و "پذیرش نقد " در دانش آموزان ایجاد می شود ؛ یعنی آثار جنبی اخلاقی اینگونه ارزشیابیها در کلاس بسیار در خور توجه است . فرایند بازخورد به مثابه هسته ی اصلی فرایند یاددهی – یادگیری در کلاس درس باید چنین ویژگی هایی را داشته باشد : الف ) پیوسته باشد ؛ یعنی دانش آموزان باید در حین فرایند یادگیری بازخورد ، دریافت دارند. ب) سودمند باشد ؛ یعنی حاوی اطلاعاتی باشد که دانش آموز آگاه شود ، چه فعالیتی را انجام دهد تا انتظارات آموزشی را به خوبی محقق کند. ج) منبع باز خورد متنوع باشد ؛ یعنی از منابع مختلف دریافت شود تا از منظرهای مختلف و متفاوت آثار و فعالیت دانش آموزبررسی شود . د) توصیفی باشد ؛ یعنی برای دانش آموزان ساده و قابل فهم باشد . بازخورد توصیفی
باز خورد ، نظر و واکنش معلم ، نسبت به وضعیت یادگیری دانش آموز است . در جریان بازخورد برای دانش آموز مشخص می شود که در چه وضعیتی قرار دارد و چه فعالیت هایی را باید انجام دهد و چه انتظاراتی از وی می رود و چه انتظارات آموزشی اهمیت بیشتری دارد. در حقیقت باز خورد ، هسته مرکزی فرایند یاددهی – یادگیری است ؛ لذا فرایند بازخورد باید بر روی انتظارات آموزشی و فعالیت های دانش آموز متمرکز باشد و به گونه ای انجام گیرد تا به دانش آموز کمک کند ، خطاها و اشتباهاتش را در جریان یادگیری کاهش داده ، وظایف و تکالیفش را با دقت و دانشی که کسب کرده است اطلاعاتی می دهد ، بلکه به او می گوید که چگونه مهارتها و دانش خود را ارتقا دهد . هدف معلم از فعال نمودن جریان بازخورد در حین فرایند یاددهی یادگیری این است که این فرایند را به شکل مستمر با نیازهای یادگیری دانش آموزان و انتظارات آموزشی منطبق و سازگار کند . این کار ، تدریس را واقعی تر و او را از دانش تصورات غیر واقعی درباره نیازهای دانش آموزان دور می سازد . چکیده
بازخورد در زنجیره سنجش و ارزشیابیی توصیفی نقش  کلیدی داشته و حمایت سنجش کیفی به آن وابسته است . اهمیت وجود بازخورد به خودی خود تا حدی است که برخی وجود آن را مهمتر از ماهیت و محتوای اطلاعات بازخورد می دانند . نوسان های موجود در فعالیت ها و یادگیری ، بازخورد های پیوسته در سمت و سوی انتظارات آموزشی قرار می گیرد؛ به سخن دیگر بازخورد است که ارزشیابی را در خدمت یادگیری بهتر قرار می دهد . بازخورد از نتایج ارزشیابی پرونده فعالیت به یادگیرندگان ، وظیفه مهم و ضروری است این بازخورد چیزی از ارائه یک نمره به فرد و کار وی می باشد تهیه یک گزارش مختصر و مکتوب توسط مربی و شرح جنبه های قوت و ضعف کار و تهیه نیمرخی از توانایی ، خصوصیات و مهارتهای دانش آموز و مشخص ساختن اهداف و خط سیر بعدی رشد فراگیر و ادامه ی مسیر و یادگیری او همه می تواند حاصل ارزشیابی کار و ارائه بازخورد به افراد باشد در حال حاضر این مرحله از کار از اهمیت زایدی برخوردار است . همه اقدامات صورت گرفته توسط معلم ، فراگیر ، والدین ، دوستان و همکلاسی ها باشد . به هر حال استفاده صحیح و به جا ازبازخورد های توصیفی به ویژه نوع کتبی آن که ارتباط بین معلم و دانش آموز را بهبود می بخشد و در عین مثبت بودن به شخصیت کودکان نیز احترام می گذارد .     نتیجه گیری - به آزمون های تکوینی بیش از پیش توجه کنیم. زیرا به کمک این آزمون ها، نقاط ضعف دانش آموزان شناسایی می شود و به استناد آن ها می توانیم به آن ها بازخورد مناسب بدهیم. - برای اطمینان از اثر بخشی فعالیت های یاددهی و یادگیری، با توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان، بهتر است به کمک معلمان راهنما، شناخت بهتری از آن ها داشته باشیم. - در آزمون های کلاسی فقط به دادن نمره اکتفا نکنیم، بلکه بر اساس شناختی که از دانش آموزان بدست آورده ایم، رهنمودهای  لازم را برای رفع نواقص یادگیری به آن ها گوشزد کنیم. - فراموش نکنیم که که هدف از آموزش های مدرسه ای، فقط آموزش ریاضی، فیزیک یا شعر نیست، بلکه هدف اصلی، تربیت انسان شایسته ای است که تمام ابعاد جسمی، عاطفی، فکری، روانی و اخلاقی او، به بهترین وجه پرورش یافته باشد. - به خاطر داشته باشیم که امروزه، "آموختن علم" همه جا و درهر زمانی مقدور است، ولی برای "آموزش های تربیتی و رشد همه جانبه ی دانش آموزان"،  هیچ گزینه ای شایسته تر از معلم و هیچ جایی مناسب تر از " کلاس درس و مدرسه" نیست. پس:
"تربیت، هدف اصلی مدرسه، و تسلط بر روش های تربیتی، مهم ترین وظیفه ی هر معلم است."  
منابع و مأخذ : مقدمه ای بر ارزشیابی کیفی آموخته های فراگیران ، تألیف دکتر مهدی فراهانی ارزشیابی توصیفی ، تألیف دکتر محمد حسنی ارزشیابی در خدمت آموزش ، تألیف طاهره رستگار سایت تبیان   گردآوری ها از : خانم ها: شکوفه باصری اتابک زاده
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

Iran, Islamic Republic of
با سلام بنده قصد دارم كه مقاله ي شما را در زمينيه اي استفاده كرده و همين را ارائه دهم مي خواستم از شما حلاليت بطلبم. لطفا پاسخ مرا بدهيدباتشكر-------------با ذکر نام سایت میگنا ، و آدرس اینترنتی هیچ اشکالی ندارد
دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
تا حالا هيچ آدم قوى اى كه گذشته آسونى داشته باشه نديدم .