مسخ فرهنگ ملی در قاب ماهواره/ زخم کاری به بنیان اخلاقی خانواده
امروزه ماهواره این ابررسانه جمعی با نفوذ در حریم خلوت و خصوصی مردم تبدیل به فرمانروای اجتماعی و فرهنگی شده تا فرهنگ و ارزشهای جامعه غربی را بتدریج و بدون مقاومت جایگزین دغدغه و هویت کاربران خود کند.
به گفته برخی صاحبنظران ماهواره زمانی در ایران مطرح شد که کشور تازه بحران جنگ را پشت سر گذاشته بود و جامعه در حال پوست اندازی بود. رفاه اقتصادی، ارتباط با جهان خارج، رنگ، شادی، مصرف، تبلیغات بازرگانی و مفاهیم دیگر به تدریج به زندگی روزمره تزریق شد. پدیده ماهواره در این شرایط بوجود آمد و مورد استقبال قرارگرفت. پدیده ای مدرن که به راحتی در تکمیل این مفاهیم قرارگرفت. بحث دیگر آنکه در این زمان جامعه تازه از محدودیت های زمان جنگ که البته درهمه جای دنیا طبیعی است دور شده بود. ماهواره به سان پنجره ای بود که مردم می توانستند با آن دنیا را ببینند و دیگر این که به هر حال ماهواره یک فناوری جدید بود و انسان ها هم کنجکاو نسبت به فناوری جدید. قصه از کجا شروع شد؟ اوایل دهه هفتاد، بین سالهای 71 و 72 بود که نفوذ ماهواره در ایران آغاز شد. آن موقع تب تند ماهواره مثل امروز بین مردم شایع نشده بود. دیشهای ماهواره و گیرنده های آنالوگ ابزارهایی بودند که از طریق آنها فقط می شد تعداد محدودی از کانالهای خارجی را دریافت کرد. درست همان زمانها بود که اصطلاحاتی از قبیل ماهواره ترک، اروپا، عرب و ... بین مردم باب شد. در نهایت با وجود تصویب قانون ممنوعیت بکار گیری از تجهیزات ماهواره ای، مراسم رونمایی از این بشقاب فلزی در ساعاتی از نیمه شب وقتی همه در خواب بودند در پشت بام منزل خریدار انجام می شد... آن روزها سر و ته ماهواره را که جمع می کردی چند تا کانال ترک زبان در کنار تعداد محدودی شبکه اروپایی و چند کانال هندی و عربی بود. این قصه ادامه پیدا کرد تا اواخر دهه هفتاد. یعنی درست بعد از پرتاب موفقیت آمیز مجموعه ماهواره ای هاتبرد. با این انقلاب ماهواره ای موجی از گیرنده های دیجیتال وارد بازار شدند و البته دلالان ایرانی هم از آن بی بهره نماندند. خیلی زود بازار قاچاق انواع و اقسام ریسورها و دیشهای مختلف در ایران به راه افتاد. به فاصله زمانی کوتاهی پشت بام خانه ها تبدیل شد به نمایشگاهی از انواع دیش های ماهواره ای. بالا شهر و پایین شهر معنا نداشت. حتی در دور افتاده ترین روستا ها هم اگر لقمه ای نان سر سفره پیدا نمی شد، حتما یک ریسور کارتی آخرین مدل در کلکسیون لوازم صوتی و تصویری که معمولا هم درایران بالاترین قسمت اتاق جایش است به چشم می خورد. حالا کسانی که حتی نمی توانستند واژه ریسور را درست تلفظ کنند در یک چشم به هم زدن تمام مدلهای اصل و فرع آن را برایت ردیف می کردند. ماهواره در بعضی خانواده ها از نان شب هم واجب تر شد. اینجا بود که شب و روز آدم ها خلاصه شد در این قاب تصویری شبانه روزی. حالا نقل همه محافل بحث داغ ماهواره بود؛ شبکه های آنچنانی با بیش از هزار کانال، خیلی ها ساعات خواب و کار و خوراکشان را با آن تنظیم کرده بودند. مثلا اگر در فلان کشور شمال غرب اروپا ساعت 7 بعد از ظهر بود، تماشاچی برنامه ماهواره در ایران، طوری زمان بندی می کرد که بتواند در ساعت 4 صبح سریال مورد علاقه اش را به موقع ببیند و یا بر عکس...!
بستر ها فراهم آمد. زخمی ایجاد شد و در یک چشم به هم زدن جراحتی پدید آمد که حتی قویترین داروها هم نمی توانست جلوی گسترش آن را بگیرد. ماهواره همان وسیله ای که تا چند سال پیش وظیفه انتقال اطلاعات فضایی را داشت به جعبه ای برای تفریح و سرگرمی، وقت گذرانی و... تبدیل شد و در یک چشم به هم زدن نه تنها توانست جای بسیار محکمی را در بین مردم باز کند بلکه موفق شد افکار، عقاید و حتی منش و گویش خیلی ها را تغییر دهد...
پخش برنامه‌های مبتذل از 235 شبکه
هم اکنون طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در کشور 5/4 میلیون گیرنده و دیش ماهواره غیر مجاز فعال است و از تعداد 17 هزار و 666 شبکه ماهواره ای در جهان سه هزار شبکه ماهواره در داخل ایران با آنتن های معمولی قابل دریافت است که 380 شبکه اختصاص به موسیقی 740 شبکه به تبلیغات، مدل لباس و لوازم آرایشی،273 شبکه به تبلیغ ادیان های ساختگی و 235 شبکه برنامه های مبتذل پخش می کنند.
اگر من را می بینی بگو این چیه؟
این جمله اولین جمله ای بود که در تاریخ افتتاح شبکه های فارسی از دهان مجری یک برنامه فارسی زبان خارج شد. او در حالی که سیبی را به سمت دوربین گرفت این جمله را تکرار کرد و بیننده با شنیدن این جمله با شماره زیر نویس تلویزیون تماس گرفت و...! این جمله داستان شروع اولین شبکه فارسی زبان ماهواره است و بعد از آن موجی از شبکه های فارسی با رشدی عمدتا قارچ گونه و با رویکردی هدفمند به راه افتاد. تا جایی که در حال حاضر بیش از 40 شبکه فارسی وجود دارد که مضمون های مختلفی مثل سیاست، تبلیغات،موسیقی، فیلم، سریال ، مد و... را دنبال می کنند.
امروزه تلویزیون را که روشن می کنی از کم پشتی مو، اضافه وزن و خرید آپارتمان در فلان کشور گرفته تا داروی ترک اعتیاد، ناباروری،افزایش قد و هزاران هزار چیز دیگر برای عرضه وجود دارد که عمده آنها خریداران زود باور را به گردابی بی نام و نشان می کشانند. در این میان طی یکی دو سال اخیر شبکه های حرفه ای فارسی زبان اروپایی کار را برای شبکه های ضعیف سخت کرده اند. آنها با زیرکی تمام فهمیدند که مخاطبشان بیشتر خواهان چه موضوعاتی است و آمدند علاوه بر پخش موزیک بساط فیلم ها و سریال های روز و البته دوبله شده را نیز پهن کردند.این شبکه ها با دقت خاصی سریال هایی با سوژه های خانوادگی را تهیه کرده و مخاطب را هر روزسر ساعت و زمان خاصی پای تلویزیون می نشانند. در حقیقت حلقه مفقوده برای اغوای بیشتر مخاطب در این میان پیدا شد. حلقه ای که مشخصاً خانواده را مرکز توجه قرار داد و با هدف منفعل و منحرف نمودن آن کار کرد.
شبکه های انحرافی با نقاب مذهب
اما در این میان تعدادی شبکه های ظهور نیز روی کار آمدند که با نقاب مذهب وارد این بازار مکاره شدند. آنها با تبلیغات مذهبی سعی در اشاعه ادیان های مختلف و جذب مخاطب به سوی مذاهب گوناگون دارند. در حوزه سیاست در کنار تمام این شبکه ها 32 شبکه فارسی زبان سیاسی نیز در حال فعالیت هستند که با القای ارزشهای ضد اسلامی و وارونه جلوه دادن رویداهای داخلی و خارجی سعی در دستکاری و تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی دارند. شبکه های فارسی زبان سیاسی با تفکرات افراطی، ایجاد رعب و وحشت و بزرگنمایی مخاطب را در حالت اضطراب نگه می دارند و به این وسیله اقتدار ملی او را زیر سوال می برند. هر سال 5 شبکه به شبکه های فارسی زبان ماهواره اضافه می شود.
در نبرد رسانه ای، باید سلاح ها به سان طرف مقابل باشد
بی شک منطقی نیست که تسلیم این ابر قدرت فرهنگی شویم اما نباید تدبیر مسئولان تنها به جمع آوری فیزیکی آنتن های ماهواره هم خلاصه شود. در نبرد رسانه ای، باید سلاح ها به سان طرف مقابل باشد تا موثر واقع شود. باید پذیرفت که برخورد فیزیکی و جمع آوری آنتن ها از پشت بام خانه ها می تواند تقدیم هدیه ای از نارضایتی به شهروندان باشد.
آمارها و میزان افزایش لحظه به لحظه استفاده کنندگان ماهواره حاکی از آن است که نحوه مواجهه نهادهای رسمی با ماهواره و ممنوع کردن آن تا چه اندازه ای میزان استقبال عمومی را تشدید کرده است. برخوردهای سلبی با پدیده ماهواره های خانگی وقتی زیاد شد که بینندگان زیادی برنامه های آن را دیده بودند و به وضوح تفاوت برنامه های داخلی را با آن لمس کرده بودند. درست مانند این که شخص تشنه ای را از خوردن آب منع کنیم. نتیجه ولع زائدالوصفی می شود که او را برای فرو نشاندن این عطش به خفا پناه می کشاند.
در یک نمونه گیری تصادفی در سال 1373 مشخص شد که 30 هزار آنتن ماهواره روی پشت بام ها وجود دارد. این در حالی است که 5 سال بعد تعداد این آنتن ها به 500 هزار افزایش یافت و در حال حاضر در یک نمونه گیری تقریبی خبر از 3 میلیون ماهواره در ایران داده می شود.
چرا من ماهواره می بینم؟
موضوع چرا من ماهواره می بینم موضوعی است که پرداختن به آن بسیاری از شاخه های علوم انسانی و جامعه شناختی را درگیر می کند. کارشناسان مسائل اجتماعی معتقدند از آنجا که مسئله بحران هویت و بی توجهی به ضعف های رسانه ای تمایل افراد را در گرایش به سمت ماهواره زیاد می کند، جوانان هر چه بیشتر دچار بی هویتی اجتماعی شوند، به همین میزان بیشتر به سمت الگوهای بیگانه گرایش پیدا می کنند. به این پژوهش که جامعه آماری 400 نفر از شهروندان مشهدی در سنین 15 سال و بیشتر در سال 1385 می باشد دقت کنید. در سنجش بعد شناختی گرایش به ماهواره، اکثریت پاسخگویان ماهواره را باعث افزایش دانش خود و پاسخگوی نیازهای مختلف گروه های سنی و جنسی دانسته و در بعد عاطفی گرایش به ماهواره هم اکثریت پاسخگویان برنامه های ماهواره را لذت بخش، سرگرم کننده و جالب می دانند. در بعد رفتاری اکثریت مردم به تماشای برنامه های ماهواره ای تمایل دارند و لیکن تشویق دیگران به تماشای ماهواره را وظیفه خود نمی دانند. همچنین میانگین اعتقاد به باورها و رفتارهای دینی در دو گروه کسانی که به ماهواره دسترسی دارند و کسانی که به ماهواره دسترسی ندارند، تفاوت قابل توجهی با یکدیگر دارد. به گونه ای که کسانی که از ماهواره استفاده نمی کنند بیشتر به باورها و رفتارهای دینی پایبند بوده اند.
درک نادرست فرد از خود، ترس از چگونگی ارزیابی دیگران از وی و نگرانی فرد از جایگاهی که می تواند در جامعه داشته باشد، از دیگر عواملی هستند که باعث می شوند تا افراد برای فرار از این حالت به پیروی از الگوهای بیگانه روی آورند.
بحران بی هویتی عامل تشدید کننده گرایش به ماهواره
هوس اجتماعی و مد اجتماعی را هم می توان از دیگر عوامل موثر در گرایش جوانان به الگوهای بیگانه دانست. هوس اجتماعی به عنوان روند زودگذری که فرد در رفتار خود نشان می دهد و مد اجتماعی به عنوان شیوه رفتاری که فرد به صورت دوره ای تکرار می کند. در این میان والدین به لحاظ عاطفی، نزدیکترین رابطه را می توانند با فرزندان خویش داشته باشند و علاوه بر آن، الگوی همیشه در دسترس فرزندان خود محسوب شوند. افرادی که در همان دوران کودکی الگوی ثابت و قابل قبولی داشته اند، در دوران نوجوانی و جوانی کمتر به تبعیت از الگوهای بیگا نه روی آورده اند.
مخاطبی که در بحران بی هویتی قرار دارد پیوسته در صدد است تا فرایند هویت یابی را به هر شکل برای خود پدید آورد. به این منظور ناآگاهانه دنبال اساس پوشالی می رود که هیچ سنخیتی با فرهنگ جامعه اش ندارد. پس بحث فرهنگسازی در کشورهای دریافت کننده برنامه های ماهواره، نکته قابل بررسی است که باید مورد توجه مسئولان و کارشناسان مسائل اجتماعی قرار بگیرد و از آنجا که جوانان بیشترین آمار کاربران ماهواره را به خود اختصاص داده اند بررسی و پژوهش در خصوص نیازها، انگیزه ها، چرایی و چگونگی های این گروه مورد توجه صاحبنظران قرار بگیرد. در واقع می شود با بالا بردن سطح آگاهی و اطلاع افراد جامعه زمینه های داوری و انتقاد را برای آنها فراهم کرد تا با توجه به گرایشات و اخلاق صحیح اجتماعی مفاهیم درست را از نادرست تمیز داده و خوب یا بد را گزینش و ارزیابی کند.
...................................
گزارش از افسانه مهربانیان
به گفته برخی صاحبنظران ماهواره زمانی در ایران مطرح شد که کشور تازه بحران جنگ را پشت سر گذاشته بود و جامعه در حال پوست اندازی بود. رفاه اقتصادی، ارتباط با جهان خارج، رنگ، شادی، مصرف، تبلیغات بازرگانی و مفاهیم دیگر به تدریج به زندگی روزمره تزریق شد. پدیده ماهواره در این شرایط بوجود آمد و مورد استقبال قرارگرفت. پدیده ای مدرن که به راحتی در تکمیل این مفاهیم قرارگرفت. بحث دیگر آنکه در این زمان جامعه تازه از محدودیت های زمان جنگ که البته درهمه جای دنیا طبیعی است دور شده بود. ماهواره به سان پنجره ای بود که مردم می توانستند با آن دنیا را ببینند و دیگر این که به هر حال ماهواره یک فناوری جدید بود و انسان ها هم کنجکاو نسبت به فناوری جدید. قصه از کجا شروع شد؟ اوایل دهه هفتاد، بین سالهای 71 و 72 بود که نفوذ ماهواره در ایران آغاز شد. آن موقع تب تند ماهواره مثل امروز بین مردم شایع نشده بود. دیشهای ماهواره و گیرنده های آنالوگ ابزارهایی بودند که از طریق آنها فقط می شد تعداد محدودی از کانالهای خارجی را دریافت کرد. درست همان زمانها بود که اصطلاحاتی از قبیل ماهواره ترک، اروپا، عرب و ... بین مردم باب شد. در نهایت با وجود تصویب قانون ممنوعیت بکار گیری از تجهیزات ماهواره ای، مراسم رونمایی از این بشقاب فلزی در ساعاتی از نیمه شب وقتی همه در خواب بودند در پشت بام منزل خریدار انجام می شد... آن روزها سر و ته ماهواره را که جمع می کردی چند تا کانال ترک زبان در کنار تعداد محدودی شبکه اروپایی و چند کانال هندی و عربی بود. این قصه ادامه پیدا کرد تا اواخر دهه هفتاد. یعنی درست بعد از پرتاب موفقیت آمیز مجموعه ماهواره ای هاتبرد. با این انقلاب ماهواره ای موجی از گیرنده های دیجیتال وارد بازار شدند و البته دلالان ایرانی هم از آن بی بهره نماندند. خیلی زود بازار قاچاق انواع و اقسام ریسورها و دیشهای مختلف در ایران به راه افتاد. به فاصله زمانی کوتاهی پشت بام خانه ها تبدیل شد به نمایشگاهی از انواع دیش های ماهواره ای. بالا شهر و پایین شهر معنا نداشت. حتی در دور افتاده ترین روستا ها هم اگر لقمه ای نان سر سفره پیدا نمی شد، حتما یک ریسور کارتی آخرین مدل در کلکسیون لوازم صوتی و تصویری که معمولا هم درایران بالاترین قسمت اتاق جایش است به چشم می خورد. حالا کسانی که حتی نمی توانستند واژه ریسور را درست تلفظ کنند در یک چشم به هم زدن تمام مدلهای اصل و فرع آن را برایت ردیف می کردند. ماهواره در بعضی خانواده ها از نان شب هم واجب تر شد. اینجا بود که شب و روز آدم ها خلاصه شد در این قاب تصویری شبانه روزی. حالا نقل همه محافل بحث داغ ماهواره بود؛ شبکه های آنچنانی با بیش از هزار کانال، خیلی ها ساعات خواب و کار و خوراکشان را با آن تنظیم کرده بودند. مثلا اگر در فلان کشور شمال غرب اروپا ساعت 7 بعد از ظهر بود، تماشاچی برنامه ماهواره در ایران، طوری زمان بندی می کرد که بتواند در ساعت 4 صبح سریال مورد علاقه اش را به موقع ببیند و یا بر عکس...!
بستر ها فراهم آمد. زخمی ایجاد شد و در یک چشم به هم زدن جراحتی پدید آمد که حتی قویترین داروها هم نمی توانست جلوی گسترش آن را بگیرد. ماهواره همان وسیله ای که تا چند سال پیش وظیفه انتقال اطلاعات فضایی را داشت به جعبه ای برای تفریح و سرگرمی، وقت گذرانی و... تبدیل شد و در یک چشم به هم زدن نه تنها توانست جای بسیار محکمی را در بین مردم باز کند بلکه موفق شد افکار، عقاید و حتی منش و گویش خیلی ها را تغییر دهد...
پخش برنامه‌های مبتذل از 235 شبکه
هم اکنون طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در کشور 5/4 میلیون گیرنده و دیش ماهواره غیر مجاز فعال است و از تعداد 17 هزار و 666 شبکه ماهواره ای در جهان سه هزار شبکه ماهواره در داخل ایران با آنتن های معمولی قابل دریافت است که 380 شبکه اختصاص به موسیقی 740 شبکه به تبلیغات، مدل لباس و لوازم آرایشی،273 شبکه به تبلیغ ادیان های ساختگی و 235 شبکه برنامه های مبتذل پخش می کنند.
اگر من را می بینی بگو این چیه؟
این جمله اولین جمله ای بود که در تاریخ افتتاح شبکه های فارسی از دهان مجری یک برنامه فارسی زبان خارج شد. او در حالی که سیبی را به سمت دوربین گرفت این جمله را تکرار کرد و بیننده با شنیدن این جمله با شماره زیر نویس تلویزیون تماس گرفت و...! این جمله داستان شروع اولین شبکه فارسی زبان ماهواره است و بعد از آن موجی از شبکه های فارسی با رشدی عمدتا قارچ گونه و با رویکردی هدفمند به راه افتاد. تا جایی که در حال حاضر بیش از 40 شبکه فارسی وجود دارد که مضمون های مختلفی مثل سیاست، تبلیغات،موسیقی، فیلم، سریال ، مد و... را دنبال می کنند.
امروزه تلویزیون را که روشن می کنی از کم پشتی مو، اضافه وزن و خرید آپارتمان در فلان کشور گرفته تا داروی ترک اعتیاد، ناباروری،افزایش قد و هزاران هزار چیز دیگر برای عرضه وجود دارد که عمده آنها خریداران زود باور را به گردابی بی نام و نشان می کشانند. در این میان طی یکی دو سال اخیر شبکه های حرفه ای فارسی زبان اروپایی کار را برای شبکه های ضعیف سخت کرده اند. آنها با زیرکی تمام فهمیدند که مخاطبشان بیشتر خواهان چه موضوعاتی است و آمدند علاوه بر پخش موزیک بساط فیلم ها و سریال های روز و البته دوبله شده را نیز پهن کردند.این شبکه ها با دقت خاصی سریال هایی با سوژه های خانوادگی را تهیه کرده و مخاطب را هر روزسر ساعت و زمان خاصی پای تلویزیون می نشانند. در حقیقت حلقه مفقوده برای اغوای بیشتر مخاطب در این میان پیدا شد. حلقه ای که مشخصاً خانواده را مرکز توجه قرار داد و با هدف منفعل و منحرف نمودن آن کار کرد.
شبکه های انحرافی با نقاب مذهب
اما در این میان تعدادی شبکه های ظهور نیز روی کار آمدند که با نقاب مذهب وارد این بازار مکاره شدند. آنها با تبلیغات مذهبی سعی در اشاعه ادیان های مختلف و جذب مخاطب به سوی مذاهب گوناگون دارند. در حوزه سیاست در کنار تمام این شبکه ها 32 شبکه فارسی زبان سیاسی نیز در حال فعالیت هستند که با القای ارزشهای ضد اسلامی و وارونه جلوه دادن رویداهای داخلی و خارجی سعی در دستکاری و تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی دارند. شبکه های فارسی زبان سیاسی با تفکرات افراطی، ایجاد رعب و وحشت و بزرگنمایی مخاطب را در حالت اضطراب نگه می دارند و به این وسیله اقتدار ملی او را زیر سوال می برند. هر سال 5 شبکه به شبکه های فارسی زبان ماهواره اضافه می شود.
در نبرد رسانه ای، باید سلاح ها به سان طرف مقابل باشد
بی شک منطقی نیست که تسلیم این ابر قدرت فرهنگی شویم اما نباید تدبیر مسئولان تنها به جمع آوری فیزیکی آنتن های ماهواره هم خلاصه شود. در نبرد رسانه ای، باید سلاح ها به سان طرف مقابل باشد تا موثر واقع شود. باید پذیرفت که برخورد فیزیکی و جمع آوری آنتن ها از پشت بام خانه ها می تواند تقدیم هدیه ای از نارضایتی به شهروندان باشد.
آمارها و میزان افزایش لحظه به لحظه استفاده کنندگان ماهواره حاکی از آن است که نحوه مواجهه نهادهای رسمی با ماهواره و ممنوع کردن آن تا چه اندازه ای میزان استقبال عمومی را تشدید کرده است. برخوردهای سلبی با پدیده ماهواره های خانگی وقتی زیاد شد که بینندگان زیادی برنامه های آن را دیده بودند و به وضوح تفاوت برنامه های داخلی را با آن لمس کرده بودند. درست مانند این که شخص تشنه ای را از خوردن آب منع کنیم. نتیجه ولع زائدالوصفی می شود که او را برای فرو نشاندن این عطش به خفا پناه می کشاند.
در یک نمونه گیری تصادفی در سال 1373 مشخص شد که 30 هزار آنتن ماهواره روی پشت بام ها وجود دارد. این در حالی است که 5 سال بعد تعداد این آنتن ها به 500 هزار افزایش یافت و در حال حاضر در یک نمونه گیری تقریبی خبر از 3 میلیون ماهواره در ایران داده می شود.
چرا من ماهواره می بینم؟
موضوع چرا من ماهواره می بینم موضوعی است که پرداختن به آن بسیاری از شاخه های علوم انسانی و جامعه شناختی را درگیر می کند. کارشناسان مسائل اجتماعی معتقدند از آنجا که مسئله بحران هویت و بی توجهی به ضعف های رسانه ای تمایل افراد را در گرایش به سمت ماهواره زیاد می کند، جوانان هر چه بیشتر دچار بی هویتی اجتماعی شوند، به همین میزان بیشتر به سمت الگوهای بیگانه گرایش پیدا می کنند. به این پژوهش که جامعه آماری 400 نفر از شهروندان مشهدی در سنین 15 سال و بیشتر در سال 1385 می باشد دقت کنید. در سنجش بعد شناختی گرایش به ماهواره، اکثریت پاسخگویان ماهواره را باعث افزایش دانش خود و پاسخگوی نیازهای مختلف گروه های سنی و جنسی دانسته و در بعد عاطفی گرایش به ماهواره هم اکثریت پاسخگویان برنامه های ماهواره را لذت بخش، سرگرم کننده و جالب می دانند. در بعد رفتاری اکثریت مردم به تماشای برنامه های ماهواره ای تمایل دارند و لیکن تشویق دیگران به تماشای ماهواره را وظیفه خود نمی دانند. همچنین میانگین اعتقاد به باورها و رفتارهای دینی در دو گروه کسانی که به ماهواره دسترسی دارند و کسانی که به ماهواره دسترسی ندارند، تفاوت قابل توجهی با یکدیگر دارد. به گونه ای که کسانی که از ماهواره استفاده نمی کنند بیشتر به باورها و رفتارهای دینی پایبند بوده اند.درک نادرست فرد از خود، ترس از چگونگی ارزیابی دیگران از وی و نگرانی فرد از جایگاهی که می تواند در جامعه داشته باشد، از دیگر عواملی هستند که باعث می شوند تا افراد برای فرار از این حالت به پیروی از الگوهای بیگانه روی آورند.
بحران بی هویتی عامل تشدید کننده گرایش به ماهواره
هوس اجتماعی و مد اجتماعی را هم می توان از دیگر عوامل موثر در گرایش جوانان به الگوهای بیگانه دانست. هوس اجتماعی به عنوان روند زودگذری که فرد در رفتار خود نشان می دهد و مد اجتماعی به عنوان شیوه رفتاری که فرد به صورت دوره ای تکرار می کند. در این میان والدین به لحاظ عاطفی، نزدیکترین رابطه را می توانند با فرزندان خویش داشته باشند و علاوه بر آن، الگوی همیشه در دسترس فرزندان خود محسوب شوند. افرادی که در همان دوران کودکی الگوی ثابت و قابل قبولی داشته اند، در دوران نوجوانی و جوانی کمتر به تبعیت از الگوهای بیگا نه روی آورده اند.
مخاطبی که در بحران بی هویتی قرار دارد پیوسته در صدد است تا فرایند هویت یابی را به هر شکل برای خود پدید آورد. به این منظور ناآگاهانه دنبال اساس پوشالی می رود که هیچ سنخیتی با فرهنگ جامعه اش ندارد. پس بحث فرهنگسازی در کشورهای دریافت کننده برنامه های ماهواره، نکته قابل بررسی است که باید مورد توجه مسئولان و کارشناسان مسائل اجتماعی قرار بگیرد و از آنجا که جوانان بیشترین آمار کاربران ماهواره را به خود اختصاص داده اند بررسی و پژوهش در خصوص نیازها، انگیزه ها، چرایی و چگونگی های این گروه مورد توجه صاحبنظران قرار بگیرد. در واقع می شود با بالا بردن سطح آگاهی و اطلاع افراد جامعه زمینه های داوری و انتقاد را برای آنها فراهم کرد تا با توجه به گرایشات و اخلاق صحیح اجتماعی مفاهیم درست را از نادرست تمیز داده و خوب یا بد را گزینش و ارزیابی کند.
...................................
گزارش از افسانه مهربانیان
