بازدهي زبان انگليسي در مدارس بسيار كم است
يك دبير بازنشسته زبان انگليسي با اشاره به ريشههاي بازدهي پايين آموزش زبان انگليسي در مدارس گفت: تمركز بيش از حد بر موضوع "قواعد " دستور زبان، عامل اصلي بازدهي اندك آموزش زبان در مدارس است.
به گزارش فارس ، درس «زبان انگليسي» يكي از دروس رسمي در نظام آموزش و پرورش كشورمان است كه از سال اول راهنمايي در نظام درسي دانشآموزان قرار ميگيرد و تا پايان دوره پيشدانشگاهي ادامه دارد.
اما هميشه اين سؤال پيش روي تمام افراد جامعه به ويژه اهالي آموزش و پرورش قرار دارد كه چرا با وجود حدود 7 سال آموزش مستمر، نتيجهاي كه لازم است به دست نميآيد؟! به گونهاي كه عليرغم صرف وقت و هزينه از سوي آموزش و پرورش براي به كارگيري دبيران اين رشته، نه تنها دانشآموزان با پايان يافتن دوره متوسطه خود، توان "مكالمه " را ندارند، بلكه از درك مفهوم يك متن ساده يا مكالمه در حد احوالپرسي ساده نيز ناتوانند.
هر از چند گاهي نيز اظهاراتي از سوي مسئولان وزارت آموزش و پرورش در خصوص راههاي بهبود آموزش زبان انگليسي و تغيير «محتواي آموزشي» اين درس مطرح ميشود كه به نظر ميرسد تا تبديل شدن به عمل و واقعيت فاصله قابل توجهي دارد.
* آموزش زبان در آموزش و پرورش براي ترجمه متون است، نه مكالمه
حميدرضا حاجيبابايي وزير آموزش و پرورش 15 آبان 89 در گفتوگو با خبرنگاران در پاسخ به پرسشي درباره راههاي بهبود آموزش زبان انگليسي در مدارس و افزايش توان يادگيري دانشآموزان به ويژه براي مكالمه گفت: آموزش زبان انگليسي در مدارس يك نياز است اما به اين معنا نيست كه حتماً بايد تدريس زبان در مدارس در طي 7 سال به گونهاي باشد كه همه دانشآموزان بتوانند مكالمه كنند.
وي خاطرنشان كرد كه «آموزش زبان در مدارس به صورت آموزش ترجمه متون است نه مكالمه كه بر اساس آن آموزش و يادگيري بايد به گونهاي باشد كه افراد در تخصصهاي گوناگون و در هنگام ورود به دانشگاه توان مراجعه به منابع ديگر و ترجمه آنها را داشته باشند».
به رغم تأكيد وزير آموزش و پرورش بر هدف اين وزارتخانه براي دستيابي دانشآموزان به توان "ترجمه " متون انگليسي، اما به نظر ميرسد كه همين هدف نيز با وضعيت كنوني آموزش زبان در مدارس كشورمان دور از دسترس باشد.
شايد يكي از بهترين راههاي موجود براي ريشهيابي اين موضوع، رفتن به سراغ دبيران زبان انگليسي در مدارس باشد كه عليرغم توان تخصصي آنها در اين زمينه، اما بنا به هر دليلي دانشآموزان اين معلمان بهره كافي را از يادگيري زبان دوم در داخل مدرسه نميبرند.
فاطمه خواجوي فرهنگي بازنشستهاي است كه 72 سال دارد و پس از سالها تدريس زبان انگليسي در مدارس تهران، در سال 1364 بازنشسته شده است؛ در گفتوگو با اين فرهنگي پيشكسوت تلاش شده است تا به طور خلاصه ضمن ريشهيابي اين مشكل، پيشنهادي نيز براي رفع آن ارائه شود.
* "هدف " آموزش زبان دوم در مدارس مشخص نشده است
فاطمه خواجوي دبير بازنشسته زبان انگليسي در گفتوگو با فارس در رابطه با علت بازدهي پايين آموزش زبان انگليسي در مدارس اظهار داشت: براي پاسخ به اين پرسش كه دغدغه بسياري از افراد نيز هست، ابتدا بايد ببينيم كه "زبان دوم " را با چه هدفي ميآموزيم و آموزش ميدهيم.
وي افزود: ممكن است شخصي زبان دوم را براي ايجاد ارتباط كلامي با ديگران يا شخص ديگري براي درك مطلب كتابهاي علمي يا كار مطبوعاتي و ترجمه ياد بگيرد، بنابراين ابتدا بايد يادگيري زبان دوم "هدفگذاري " شود.
خواجوي ادامه داد: كتابهاي درسي زبان انگليسي در حال حاضر شامل تعداد اندكي "مكالمه " آن هم به صورت ناقص است، اما به جاي آن در آموزش و پرورش ما به آموزش "قواعد " زبان انگليسي (گرامر) بسيار اهميت ميدهند، به گونهاي كه گرامر را تا سطح بالاتر از مقدماتي (intermediate ) به دانشآموزان آموزش ميدهند، به گونهاي كه بيشتر سؤالات امتحاني حتي در آزمونهاي سراسري نيز مربوط به قواعد زبان است، نه درك مطلب و مكالمه.
اين فرهنگي بازنشسته اظهار داشت: ممكن است يك فارغالتحصيل ديپلمه در نظام آموزش و پرورش ما در حد «intermediate » انگلستان از "قواعد " زبان انگليسي مطلع باشد، اما در رابطه با "لغات " اطلاعات اندكي دارد و با وجود آنكه اين هدف دنبال ميشود كه دانشآموزان بتوانند روزنامههاي عادي را بخوانند، اما اين چرخه آموزش كامل نميشود.
* "زمان هفتگي " آموزش زبان انگليسي در مدارس كم است
وي تأكيد كرد: دليل ناقص ماندن چرخه آموزش زبان انگليسي در نظام آموزش و پرورش ما اين است كه ساعتهايي كه براي آموزش زبان در مدارس در نظر گرفته ميشود، بسيار اندك و شايد "حدود 3 ساعت در هفته " باشد، در حالي كه در كشورهاي ديگر حتي در خاورميانه، "حداقل 6 ساعت در هفته " را به آموزش زبان دوم در مدارس اختصاص ميدهند؛ البته "كيفيت آموزش " نيز در جاهاي مختلف متفاوت است، در واقع اهميتي كه دبيران به "نمره " ميدهند نيز در اين امر تأثيرگذار است.
خواجوي در ادامه با اشاره به ضرورت مشخص شدن انتظار و هدف دبيران زبان انگليسي از دانشآموزان در جريان "يادگيري و ياددهي " گفت: انتظاري كه ما به عنوان دبير زبان از دانشآموز داريم بسيار مهم است و اين سؤال وجود دارد كه نظام آموزش و پرورش و دبيران درس زبان انگليسي با تدريس زبان، چه انتظاري از دانشآموز خود دارند.
وي ادامه داد: اين سؤال وجود دارد كه «آيا دانشآموز بايد خوب بخواند يا خوب بنويسد يا انشاء زبان انگليسي را به خوبي بنويسد؟»؛ اين در حالي است كه به هيچكدام از اين سؤالها پاسخي داده نشده است و واقعيت اين است كه به آن ميزان كه در مدارس ما به "قواعد " زبان انگليسي توجه ميشود، نسبت به "مكالمه " تكيه نميشود.
خواجوي در رابطه با دليل كمتوجهي نظام آموزش و پرورش به آموزش مكالمه در زبان انگليسي تصريح كرد: يكي از مهمترين دلايل اين مسئله اين است كه زمان در اختيار نظام آموزش و پرورش بسيار كم است و فقط براي يادگيري حداكثر 2 تا 3 هزار لغت در تمام دوران تحصيل و مكالمه در حد احوالپرسي روزانه كفايت ميكند.
* هدفگذاري آموزش زبان در مدارس بايد به سمت "مكالمه " تغيير يابد
اين دبير بازنشسته زبان انگليسي تأكيد كرد: اگر "هدفگذاري " در آموزش زبان انگليسي در مدارس تغيير يابد و به عنوان مثال اينطور شود كه «دانشآموزان بر مكالمه مسلط شوند»، به دنبال آن كتابها نيز تغيير مييابد، اما در اين رابطه بايد توجه داشت كه بايد از "كتابهاي جانبي مفيد " نيز بهره گرفته شود.
وي اظهار داشت: كتابهاي آموزشي جانبي بسياري در ايران و ديگر كشورها توليد شده است اما لازم است كه بهترين و مفيدترين شناسايي و به دانشآموزان معرفي شود.