خانواده‌های امروز مصنوعی‌اند
روابط خانوادگی در بحران است
شهیندخت مولاوردی –معاون رئیس‌جمهور در اموز زنان- درباره این بحران گفت: "هر چند خانواده ها زیر یک سقف زندگی می کنند ولی عشق، مودت که برای یک خانواده به عنوان یک شاخص در نظر گرفته شده هم اکنون در خانواده ها کمتر است و ارتباط خانواده از نظر کلامی، دیداری و شنیداری به حداقل می‌رسد. یکی از علت های این امر به خاطر مباحث معیشتی و اقتصادی و حضور فیزیکی کمتر مردان در خانه است.”
تبعات فاصله گرفتن اعضای خانواده از یکدیگر نیز، به گفته کارشناسان اجتماعی و روانشناسی در مرحله اول به تنش‌ها، در مرحله بعد به طلاق عاطفی و در نهایت می‌تواند به طلاق واقعی بیانجامد.
مصطفی اقلیما –رئیس انجمن علمی مددکاری ایران- درباره کم‌شدن روابط عاطفی و محبت‌آمیز در میان اعضای خانواده، می‌گوید: خانواده‌های امروزی در ایران در حال تبدیل شدن به خانواده‌های مصنوعی هستند؛ خانواده‌هایی در فضاهایی محدود و کوچک، با درآمدی ناچیز و در معرض انواع فشارهای روانی و اقتصادی که هیچ‌گاه توان ایجاد فضایی مملوء از محبت را نمی‌یابند.
اقلیما اظهار کرد: خانواده یک تعریف کلی دارد و آن جایی است متشکل از زن و شوهر و فرزندانی که در آرامش کنار یکدیگر زندگی می‌کنند، با هم تعامل دارند، گفتگو می‌کنند، به یکدیگر کمک می‌کنند و به هم علاقه دارند. تمام مراجع دینی بر لزوم خانه خوب برای داشتن خانواده خوب تاکید کرده‌اند، اما آیا در حال حاضر ما با چنین وضعیتی روبرو هستیم؟
رئیس انجمن علمی مددکاری ایران در ادامه گفت: فضاهای امروز زندگی خانواده، بدل به فضاهایی با متراژ پایین شده‌اند، که در آن مکان‌های مجزای کمی برای والدین و فرزندان وجود دارد و همین فضای کوچک منجر شده تا ارتباطان خانوادگی به هم بریزند. این شاید اولین نیاز برای داشتن یک خانواده سالم با روابطی سالم باشد.
وی با اشاره به مشکلات اقتصادی که مستقیما بر روابط خانوادگی تاثیر می‌گذارند اظهار کرد: مشکلات مالی و اقتصادی نقش بسزایی در شرایط موجود در خانواده دارند. پدری که تنها نان‌آور خانواده است و درآمد مکفی ندارد، مجبور است بیشتر کار کند که در نتیجه زمان کمتری را در خانه خواهد بود. این در حالی است که در همان زمان اندک نیز او دچار عصبانیت است؛ عصبانیت از حقی که احساس می‌کند در جامعه به او داده نمی‌شود. درنتیجه هنگام حضور او در خانه گفتگوها محدود به موارد لزوم خواهد شد؛ سخن گفتن از هزینه آب و برق، هزینه تحصیل فرزندان و... . در این شرایط نباید انتظار داشت که روابط عاطفی و سالمی میان اعضا شکل بگیرد.
وی با انتقاد از اینکه وضعیت بد خانواده را نباید به وسایل ارتباط جمعی مرتبط دانست در ادامه تصریح کرد: نمی‌توان شبکه‌های ارتباطی را در کمرنگ شدن روابط خانوادگی موثر دانست. چرا که مشکلات ریشه‌ای‌ترند و به زیرساخت‌ها بازمی‌گردند. همچنین اگر گفته میشود که شبکه‌های ماهواره‌ای نقش موثری بر خانواده دارد، چه اقدامی در تلویزیون ملی و رسانه‌های دولتی شده که مردم را به خانواده بازگرداند؟ متاسفانه در رسانه‌های تنها گفته میشود که چه‌کاری باید کرد، اما گفته نمی‌شود که چگونه و به نظرات کارشناسی توجهی نمی‌شود. این چیزی نیست که جامعه ما به آن نیاز داشته باشد.
اقلیما همچنین گفت: یکی دیگر از موارد موثر در به‌هم خوردن سیستم خانواده در ایران، ازدواج‌های اشتباه در آن است. متاسفانه بسیاری از جوانان امروز برای تشکیل یک خانواده و نیاز به همزبان و یار ازدواج نکرده و بلکه اهداف دیگری را در ازدواج دنبال می‌کنند؛ برای مثال فردی که به دلیل فقر پدرش تن به ازدواج می‌دهد، پسری که برای اشتغال ازدواج می‌کند، دختری که برای فرار از فضای خانه به زندگی مشترک رو می‌آورد و... . هنگامی که ازدواج‌ها برپایه اشتباه شکل بگیرند، چه انتظاری داریم که روابط خانوادگی روابطی خوب و سالم و پر مهر و محبت باشند؟
این مددکار اجتماعی تصریح کرد: بنابراین ما هنگامی باید به فضای خانواده انتقاد وارد کنیم که زیرساخت‌های آن دچار مشکل نباشند، که متاسفانه زیرساخت‌های خانواده در ایران با مشکلات زیاد فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی رودرروست. اینکه دو نفر در زیر یک سقف با یکدیگر زندگی کرده و بعد از مدتی نیز یک فرزند به آن‌ها اضافه شود، لزوما به معنای این نیست که آن‌ها یک خانواده هستند.
اقلیما با تاکید بر اینکه عدم وجود زیرساخت‌های مناسب منجر به تبعات بدی بر خانواده شده است، در ادامه تصریح کرد: تعداد زیادی از خانواده‌های امروز، خانواده‌های صوری و مصنوعی‌اند؛ به همین دلیل نیز هست که گفته میشود در 80 درصد خانواده‌ها طلاق عاطفی وجود دارد.
این مددکار اجتماعی در انتها و با اشاره به اینکه خانواده‌های ایرانی در دهه‌های گذشته و پیش از تغییر در فضاها و سبک زندگی، گفت: در دوره‌های گذشته، با اینکه فضا در بسیاری از خانواده‌ها کم بود، اما با این وجود والدین تلاش می‌کردند که تا با ابزارهایی ساده فضاهایی مجزا در خانه ایجاد کنند، تا روابط دچار مشکل نشود. در زمان فعلی اما آپارتمان‌ها بدون استاندارد شکل گرفته‌اند؛ یک خانواده چهارنفره مجبور به زندگی در خانه‌ای 50-60 متری است. این در حالی است که در کشورهای توسعه افراد تعداد خانواده برای زندگی در یک خانواده اهمیت زیادی دارد و در این زمینه محدودیتی که در اینجا وجود دارد، حاکم نیست.
