احتمال پیشگیری و درمان اسکیزوفرنی با داروی های ضد التهاب
به گزارش منابع خبری، حدود صد سال از زمانی که اسکیزوفرنی به صورت علمی توضیح داده و شناخته شد، می گذرد اما با وجود پیشرفت های دانش پزشکی هنوز علت بیماری، راه پیشگیری و درمان موثر برای آن به طور دقیق روشن نیست.
اساس درمان این بیماری در حال حاضر داروهایی هستند که با تغییر فعالیت عصبی-شیمیایی مغز علایم بیماری را سبک می کنند، اما این داروها هیچکدام سبب درمان دایمی نمی شوند، در مواردی بی تاثیر هستند و عوارض جانبی آنها معمولا چنان آزاردهنده و سنگین است که بیماران از ادامه درمان خودداری می کنند. بیشتر این داروها که در دهه 60 میلادی تولید شدند، در اساس تفاوت بنیادی با داروهای فعلی ندارند و فقط در دهه 90 میلادی داروهایی با عوارض جانبی کمتر وارد بازار شدند. اما اکنون محققان به نتیجه ای رسیده اند که قابلیت ایجاد تحولی بزرگ را در درمان این بیماری دارد.
برای این تحقیق 14 نفر از افرادی که احتمال ابتلای آنها به اسکیزوفرنی زیاد بود، انتخاب شدند؛ آنها برای علایمی مانند پارانویا یا توهم به پزشک مراجعه کرده اما هنوز دچار مرحله سایکوز (روان پریشی) نشده بودند. معمولا سرنوشت 20 تا 35 درصد این افراد به تشخیص قطعی اسکیزوفرنی ختم می شود. محققان مغز این 14 نفر را پت اسکن (PET scan) کردند به این صورت که ماده ای در رگ بیمار تزریق می شود و پرتوهایی که این ماده ساطع می کند، ردیابی می شود. با تجزیه و تحلیل نقاطی که این ماده در آن تجمع پیدا می کند، می توان فعالیت بافت های مختلف را ارزیابی و سلامت یا اختلال را شناسایی کرد. اسکن مغز این افراد نشان داد که سلول های التهابی مغز (مایکروگلیا) در مغز این افراد فعالتر هستند؛ این سلول ها در واقع رفتگرهای مغز هستند و بافت مغز را از سلول های عصبی آسیب دیده، رسوبات مواد و عفونت ها پاک می کنند.
محققان مغز افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و افراد سالم را نیز اسکن کردند و با این نتایج مقایسه کردند؛ این مقایسه نشان داد فعالیت التهابی در مغز افرادی که در خطر ابتلا به اسکیزوفرنی هستند و افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، بیشتر از افراد سالم است. از این رو، دانشمندان فکر می کنند ممکن است به راهی برای تشخیص زودهنگام و حتی پیشگیری از این بیماری نزدیک شده باشند. کارآزمایی بالینی با استفاده از آنتی بیوتیکی به نام ماینوسایکلین در حال حاضر آغاز شده است. این آنتی بیوتیک خاصیت ضد التهابی دارد و محققان می خواهند ببینند آیا با کاهش التهاب سلول های عصبی در مغز می توانند از این بیماری پیشگیری یا آن را درمان کنند. اگر این موضوع به یقین تبدیل شود، در پیشگیری و درمان دیگر بیماری های روانپزشکی نیز تحولی ایجاد خواهد شد.
پیتر بلومفیلد نویسنده اصلی این تحقیق می گوید: نکته جالب ارتباط شدت التهاب با شدت علایم بود؛ در جریان تحقیق دو نفر از این چهارده نفر به اسکیزوفرنی یا بیماری های اسکیزوئید مبتلا شدند و اینها افرادی بودند که مایکروگلیای مغزشان بیشترین فعالیت را نشان می داد. در صورتی که نتایج این تحقیق مهم و نویدبخش در مطالعات بزرگتر و تکرار شود، پزشکان برای اولین بار راهی برای شناسایی افرادی که در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی هستند، خواهند داشت و می توانند درمان های پیشگیرانه را آغاز کنند. دکتر الیور هاویس رییس گروه روانپزشکی مرکز تحقیقات بالینی امپریال کالج لندن این تحقیق را یک قدم واقعی در شناخت اسکیزوفرنی می داند و می گوید: برای اولین بار شواهدی از فعالیت بیش از حد، پیش از بروز علایم بیماری داریم.
وی می افزاید: اگر پیش از بروز کامل بیماری، بتوانیم این فعالیت را کاهش دهیم، ممکن است بتوانیم از بیماری پیشگیری کنیم. این موضوع باید به آزمایش گذاشته شود اما این یکی از مهمترین پیامدهای این تحقیق است.
هاویس می گوید: مایکروگلیاها مانند باغبانی هستند که گاهی در هرس و وجین کردن افراط می کنند و برخی شاخ و برگ های سالم و مهم را نیز قطع می کنند، از این رو باعث می شود برخی ارتباطات مهم شبکه عصبی مغز قطع شده و در نتیجه بیماری ایجاد شود. اما هنوز معلوم نیست چرا سیستم ایمنی مغز در برخی افراد فعالیت بیش از حد دارد. بررسی های ژنتیکی نشان داده است که ژن ها در کنترل دستگاه ایمنی نقش دارند از این رو می توان یک زمینه ارثی را درنظرگرفت. علاوه بر این اسکیزوفرنی در افرادی که بستگان نزدیکشان این بیماری را دارند، بیشتر دیده می شود. پیش از این نقش عوامل محیطی از جمله آلودگی هوا در ایجاد برخی بیماری های مزمن مغز مطرح شده بود، به جز این نقش استرس های شدید در دوران زندگی نیز هنوز به عنوان یکی از عوامل مطرح است.
پروفسور استیون لوری رییس گروه روانپزشکی دانشگاه ادینبورو می گوید این تحقیق نشان می دهد امکان پیشگیری و درمان یکی از بدترین بیماری های نوع بشر امکان پذیر است.
اساس درمان این بیماری در حال حاضر داروهایی هستند که با تغییر فعالیت عصبی-شیمیایی مغز علایم بیماری را سبک می کنند، اما این داروها هیچکدام سبب درمان دایمی نمی شوند، در مواردی بی تاثیر هستند و عوارض جانبی آنها معمولا چنان آزاردهنده و سنگین است که بیماران از ادامه درمان خودداری می کنند. بیشتر این داروها که در دهه 60 میلادی تولید شدند، در اساس تفاوت بنیادی با داروهای فعلی ندارند و فقط در دهه 90 میلادی داروهایی با عوارض جانبی کمتر وارد بازار شدند. اما اکنون محققان به نتیجه ای رسیده اند که قابلیت ایجاد تحولی بزرگ را در درمان این بیماری دارد.
برای این تحقیق 14 نفر از افرادی که احتمال ابتلای آنها به اسکیزوفرنی زیاد بود، انتخاب شدند؛ آنها برای علایمی مانند پارانویا یا توهم به پزشک مراجعه کرده اما هنوز دچار مرحله سایکوز (روان پریشی) نشده بودند. معمولا سرنوشت 20 تا 35 درصد این افراد به تشخیص قطعی اسکیزوفرنی ختم می شود. محققان مغز این 14 نفر را پت اسکن (PET scan) کردند به این صورت که ماده ای در رگ بیمار تزریق می شود و پرتوهایی که این ماده ساطع می کند، ردیابی می شود. با تجزیه و تحلیل نقاطی که این ماده در آن تجمع پیدا می کند، می توان فعالیت بافت های مختلف را ارزیابی و سلامت یا اختلال را شناسایی کرد. اسکن مغز این افراد نشان داد که سلول های التهابی مغز (مایکروگلیا) در مغز این افراد فعالتر هستند؛ این سلول ها در واقع رفتگرهای مغز هستند و بافت مغز را از سلول های عصبی آسیب دیده، رسوبات مواد و عفونت ها پاک می کنند.
محققان مغز افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و افراد سالم را نیز اسکن کردند و با این نتایج مقایسه کردند؛ این مقایسه نشان داد فعالیت التهابی در مغز افرادی که در خطر ابتلا به اسکیزوفرنی هستند و افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، بیشتر از افراد سالم است. از این رو، دانشمندان فکر می کنند ممکن است به راهی برای تشخیص زودهنگام و حتی پیشگیری از این بیماری نزدیک شده باشند. کارآزمایی بالینی با استفاده از آنتی بیوتیکی به نام ماینوسایکلین در حال حاضر آغاز شده است. این آنتی بیوتیک خاصیت ضد التهابی دارد و محققان می خواهند ببینند آیا با کاهش التهاب سلول های عصبی در مغز می توانند از این بیماری پیشگیری یا آن را درمان کنند. اگر این موضوع به یقین تبدیل شود، در پیشگیری و درمان دیگر بیماری های روانپزشکی نیز تحولی ایجاد خواهد شد.
پیتر بلومفیلد نویسنده اصلی این تحقیق می گوید: نکته جالب ارتباط شدت التهاب با شدت علایم بود؛ در جریان تحقیق دو نفر از این چهارده نفر به اسکیزوفرنی یا بیماری های اسکیزوئید مبتلا شدند و اینها افرادی بودند که مایکروگلیای مغزشان بیشترین فعالیت را نشان می داد. در صورتی که نتایج این تحقیق مهم و نویدبخش در مطالعات بزرگتر و تکرار شود، پزشکان برای اولین بار راهی برای شناسایی افرادی که در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی هستند، خواهند داشت و می توانند درمان های پیشگیرانه را آغاز کنند. دکتر الیور هاویس رییس گروه روانپزشکی مرکز تحقیقات بالینی امپریال کالج لندن این تحقیق را یک قدم واقعی در شناخت اسکیزوفرنی می داند و می گوید: برای اولین بار شواهدی از فعالیت بیش از حد، پیش از بروز علایم بیماری داریم.
وی می افزاید: اگر پیش از بروز کامل بیماری، بتوانیم این فعالیت را کاهش دهیم، ممکن است بتوانیم از بیماری پیشگیری کنیم. این موضوع باید به آزمایش گذاشته شود اما این یکی از مهمترین پیامدهای این تحقیق است.
هاویس می گوید: مایکروگلیاها مانند باغبانی هستند که گاهی در هرس و وجین کردن افراط می کنند و برخی شاخ و برگ های سالم و مهم را نیز قطع می کنند، از این رو باعث می شود برخی ارتباطات مهم شبکه عصبی مغز قطع شده و در نتیجه بیماری ایجاد شود. اما هنوز معلوم نیست چرا سیستم ایمنی مغز در برخی افراد فعالیت بیش از حد دارد. بررسی های ژنتیکی نشان داده است که ژن ها در کنترل دستگاه ایمنی نقش دارند از این رو می توان یک زمینه ارثی را درنظرگرفت. علاوه بر این اسکیزوفرنی در افرادی که بستگان نزدیکشان این بیماری را دارند، بیشتر دیده می شود. پیش از این نقش عوامل محیطی از جمله آلودگی هوا در ایجاد برخی بیماری های مزمن مغز مطرح شده بود، به جز این نقش استرس های شدید در دوران زندگی نیز هنوز به عنوان یکی از عوامل مطرح است.
پروفسور استیون لوری رییس گروه روانپزشکی دانشگاه ادینبورو می گوید این تحقیق نشان می دهد امکان پیشگیری و درمان یکی از بدترین بیماری های نوع بشر امکان پذیر است.
مرجع : خبرگزاری ایرنا
