دوره پسامدرک و دانشگاه‌های فست‌فودی!؟
به گزارش ایسنا، عباس کاظمی در گردهمایی "روزمره شدن دانشگاه" که در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی برگزار شد، بیان کرد: اگر حتی بخواهیم نگاهی مارکسیستی به دانشگاه داشته باشیم، می‌بینیم که کمیت، کیفیت را تغییر می‌دهد. وقتی جمعیت دانشگاه چند برابر میشود، ساختار آن تغییر میکند و نیازها، مطالبات و جهت‌گیری‌ها تغییر میکند و هدف دانشگاه دیگر تولید علم نیست بلکه بیشتر به دنبال تولید هویت‌های جدید می‌گردد.
وی در ادامه با اشاره به مبحث روزمرگی در دانشگاه‌ها عنوان کرد: عنوان روزمره شدن دانشگاه نه صرفا بار مثبت دارد و نه صرفا بار منفی. این بسته به دیدگاه اشخاص دارد و حاکی از پیچیده بودن پدیده‌ها و تک‌بعدی نبودن آن است.
عضو اسبق هیات علمی دانشگاه تهران در رابطه با مسائلی که موجب روزمرگی در دانشگاه‌ها شده است، خاطرنشان کرد: یکی از دلایل این امر، همه‌گیر شدن و یک کالای دوست داشتنی و همه پسند شدن ، تحصیل در دانشگاه است و درس خواندن تبدیل به یکی از مهمترین آرمان‌ها در زندگی روزمره شده است.
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی در ادامه تصریح کرد: طبق بررسی‌ها و مطالعاتی که انجام شده بین 70 تا 80 درصد دانشجویان می‌خواهند تحصیلات تکمیلی داشته باشند و مدرک دکتری یا کارشناسی ارشد بگیرند. همچنین این آمار رو به افزایش بوده در حالی که همین گروه امیدی به پیدا کردن کار ندارند.
به گفته کاظمی، همه‌گیر شدن دانشگاه جمعیت نامتجانسی را وارد دانشگاه کرده است و این هم ناشی از بین رفتن غول کنکور است. غولی که مقداری ضعیف و فرتوت شده است. کنکوری که مباحثی خاص خود را ایجاد کرده بود و در حال از بین رفتن است.
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی در ادامه با اشاره به وجود دانشگاه‌های متعدد در کشور عنوان کرد: در حال حاضر کمتر خانه‌ای هست که در آن دانشجو نداشته باشیم. شاید در 10 سال آینده کمتر خانه‌ای باشد که در آن دکتر نداشته باشیم و می‌بینیم که دانشگاه رفتن، پدیده ساده‌ای شده است و طیف‌های متعدد مانند شاغلین، زنانه خانه‌دار، بازنشسته‌ها و... در دانشگاه‌ها حضور دارند.
وی که پیش از این هیات علمی دانشگاه تهران بود، اضافه کرد: مطلب بعد، همه جایی شدن دانشگاه است. اینکه در هر مکانی به سادگی می‌توان یکی دانشگاه پیدا کرد و این در حدی است که ما دانشگاه‌های مجازی را داریم و دانشگاه حتی به اتاق خواب ما نیز آمده است.
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی خاطرنشان کرد: دانشگاه در حد یک ذائقه پایین آمده است و فست‌فودی شده است و همانطور که خیلی از کارها را دوست داریم انجام دهیم، مثلا به مسافرت برویم، همانطور دوست داریم به دانشگاه برویم.
کاظمی تصریح کرد: خصوصی شدن دانشگاه، تجاری شدن دانشگاه و اقتصاد سیاسی حاکم مساله‌ای است که نمی‌شود آن را نادیده گرفت. این تلاش دولت برای حضور بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری آن در دانشگاه راه درست خود را طی نکرد. در حال حاضر هدف دانشگاه‌های خصوصی فقط کسب درآمد است و نه کسب علم و اهداف علمی. روند جذب اساتید در این دانشگاه‌ها بیانگر این موضوع است.
وی در خصوص حضور زنان در دانشگاه نیز خاطرنشان کرد: در دانشگاه‌ها می‌بینم که به لحاظ جنسیتی زنان دو دهه است که حضورشان بر مردان غالب است. اما از سوی دیگر شاهد این هستیم که نرخ اشتغال زنان رشد محسوسی نداشته است. لذا می‌بینیم که صرفا دلیل زنان هم اشتغال نبوده و دلایل منزلتی و جایگاهی بسیاری در این بین نقش دارد.
عضو اسبق هیات علمی دانشگاه تهران گفت: ما حضور بازنشسته‌ها را در دانشگاه‌ها داریم که نه برای مدرک گرفتن آمده‌اند و نه برای تولید علم. بلکه برای این آمده‌اند که معنایی به زندگی خود بدهند. در دیگر سو زنانی را شاهد هستیم که برای خروج از ملال زندگی روزمره به دانشگاه می‌آیند.
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی عنوان کرد: برخی از نخبگان بیکار و ناامید در حال حاضر مشغول نوشتن پایان‌نامه‌ها هستند و با حداقل حقوق کار می‌کنند و برای دیگران و به نام دیگران مقاله می‌نویسند.
کاظمی در خصوص فضای حاکم بین دانشجو و استاد خاطرنشان کرد: دانشگاه در حال حاضر تبدیل به جایی برای مصرف شده است و دانشجو انگیزه کافی برای تحصیل ندارد و کیفیت آموزش یک فضای ناامیدی بین دانشجو و استاد را به وجود آورده است. در خیلی از دانشگاه‌ها مقاله‌ها دست به دست می‌چرخد و فقط نام آن تغییر میکند. امروزه دانشگاه مثل گذشته دانشجوها را تغییر نمی‌دهد بلکه این دانشجوها هستند که دانشگاه را تغییر می‌دهند.
