روان‌پریشی (psychosis) اختلالی است که جنبه‌های گوناگون ذهن،‌ مثل افکار، احساسات و ادراک را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اسكيزوفرني،‌ شايع‌ترين اختلال روان‌پريشانه است اما چند شخصيتي نيست. اختلال اسكيزوفرني، بدون دليل روشني رخ مي‌دهد ولي ممكن است در خانواده اي شايع‌تر باشد و گاهي نيز نتيجه اختلال مصرف دارو است. مبتلايان به اختلال اسكيزوفرني،‌ اغلب نمي‌دانند،‌ مشكلي دارند. آن‌ها اغلب بدبين مي‌شوند و فكر مي‌كنند كه بقيه دنيا مشكل دارند يا ديگران در مقابل آن‌ها هستند،‌ در نتيجه داوطلبانه براي كمك پزشكي مراجعه نمي‌كنند. بهترين اقدام براي جلب همكاري بيمار از طريق همدلي و تاكيد بر مشكلاتي است كه خودش نيز آنها را قبول دارد كه از جمله آن، مي‌توان به بي‌خوابي يا تغيير اشتها اشاره كرد.

ريشه اين بيماري، همانند ديگر اختلالات ذهني، عدم توازن شيميايي در مغز است. بنابراين، اين اختلال‌ها با داروهايي كه به اصلاح به اين عدم توازن،‌ كمك مي‌كنند، قابل كنترل است.


بيماري روان‌پريشي، علائم مختلف دارد. قطع ارتباط با دوستان، خانواده و انزوا طلبي، توهم (شنيدن صداها و ديدن چيزهايي كه وجود واقعي ندارد)،‌ توجه نكردن به پوشش و بهداشت، مشكلات گفتاري، ناتواني در انجام وظايف تحصيلي يا كاري و علاوه براين، فكرهاي عجيب،‌ به ويژه فكر تحت كنترل خارجي قرار داشتن و همچنين، رفتارهاي غير طبيعي از جمله برخي از علائم و نشانه‌هاي اين بيماري است.