رگبار خلاصی بر پیکر نیمه جان بهداشت روان و رشته روان شناسی بالینی در کشور

میگنا- دکتر پرویز دباغی؛ روان شناسی بالینی با ارسال يادداشتي براي سايت میگنا به اشاره به استانداردهای موجود ایجاد، گسترش و آموزش رشته روان شناسی بالینی در دوره کارشناسی ارشد دانشگاه ها به مقايسه نحوه پذيرش و آموزش دانشجوي ارشد در دانشگاه آزاد اسلامي پرداخته است:
-

خدمت و گسترش با هزینه نابودی
در آستانه ورود به قرن بيست و يكم، بروز روز افزون استرس ها و مسائل رواني، اجتماعي، بحرانها، و ساير عوامل تخريب روان از يكسو و كاهش نقش منابع اصلی حمايتي مانند والدین و خانواده و نیز كمبود مراكز ارائه خدمات بهداشتي و درماني و نيروي انساني متخصص از سوي ديگر، مسئولان و متولیان امور بهداشت و درماني کشور را بر آن داشت تا به منظور تأمين، حفظ و ارتقاء سطح سلامتي آحاد جامعه، تدابير و سياست هاي جديدي را اتخاذ نمايند. از جمله اين سياست ها و ديدگاه ها مي‏ توان به گسترش مراکز آموزش عالی و نیز افزایش پذیرش و تربیت نیروی انسانی متخصص اشاره نمود. این تدابیر در برهه ای خاص از زمان با فرض موقتی بودن و نیز مفروضه های فدا نکردن تمامی کیفیت با کمیت و نیز جایگزینی خدمات به جای صدمات و فراهم نمودن حداقل ملزومات آموزش بالینی می توانست موثر باشد، با مروری بر وضعیت موجود و نقدی مختصر بر پیامد این تدابیر، با در نظر گرفتن شاخص های حداقلی استاندارد، بر خلاف اهداف مورد انتظار، به روشنی می توان جایگزینی کمیت با کیفیت، صدمات با خدمات، کاسبکاری علمی با فرآیند مستند، مبتنی بر شواهد و اثبات گرایی علمی را در عرصه سلامت روان و به ويژه تربیت نیروی متخصص و گسترش آموزش عالی رشته روان شناسی بالینی را مشاهده نمود.

در این نوشتار به عنوان نمونه، به یکی از شاخص های اصلی بهداشت روان، وضعیت پذیرش و آموزش و تربیت نیروی متخصص رشته روان شناسی بالینی در یکی ازسیستم های دانشگاهی کشور و مقایسه وضعیت موجود با استانداردهای موردنیاز، نگاهی اجمالی خواهیم داشت، شاید تلنگری باشد بر بیداری مسئولان و متولیان آموزش عالی و سلامت کشور و نیز ترکشی باشد بر پیکره اندکی از متخصصان شعار زده، سوداگر و کاسبکار حوزه بهداشت روان در کشور.

استانداردهای موجود ایجاد،گسترش و آموزش روان شناسی بالینی در مقطع کارشناسی ارشد
• الف: عضو هیات علمی مورد نیاز،"حداقل سه نفر دکترای تخصصی روان شناسی بالینی شامل یک نفر استادیار و دونفر دانشیار یا استاد،به علاوه وجود یک نفر دکترای روانشناسی بالینی به ازاء سه نفر دانشجوی ارشد.
• وجود یک نفر سوپروایزر آموزشی و بالینی به ازاء 6 نفر دانشجو در مرحله کارورزی
• وجود فیلد آموزش بالینی ،شامل بیمارستان، کلینیک، دوربین مداربسته یا اتاق آئینه،کتابخانه، سایت و.........
• فرآیند آموزش بالینی به صورت حداقل سه روز در هفته دوره کارورزی از بدو شروع به تحصیل
• هر عضو هیات علمی روان شناسی بالینی حداکثر استاد راهنمای سه پایان نامه در سال

وضعیت پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد در مقطع کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی در دانشگاه آزاد در سال 1395 و مقایسه آن با شاخص های استاندارد (دانشگاه های پیام نور،غیر انتفاعی و دولتی باشد در مجالی دیگر).
• تعداد مراکز و واحدهای پذیرش کننده دانشجوی دانشگاه آزاد 57 واحد دانشگاهی در کشور
• تعداد پذیرش دانشجو در هر واحد به طور بسیار خوشبینانه و میانگین در هر واحد 50 تا60  نفر دانشجو در سال
• مجموع پذیرش دانشجو حدود 3200 نفر در سال 1395

امکانات موجود دانشگاه:
• عضو هیات علمی دارای دکترای تخصصی روان شناسی بالینی 3 یا 4 نفر در کل کشور!!!!!!!!
• با توجه به استاندارد حداقل هیات علمی دکترای تخصصی روان شناسی بالینی صرفاً جهت اخذ مجوز پذیرش دانشجو 57 ضربدر 3 برابر 171 نفر ،کسری ،منفی 168 نفر به عبارتی دانشگاه مذکور برابر استاندارد تنها می تواند جهت یک واحد وحداکثر 6 نفر دانشجو در کل کشور پذیرش نماید.
• فضای آموزش بالینی رسمی صفرمرکزحتی اگر تمامی مراکز بیمارستانی و کلینیک های روانپزشکی و روان شناسی بالینی در کشور بسیج شوند پاسخگوی یک صدم این تعداد دانشجو در یک سال هم نمی باشند.!!!هر چند که برخی مراکز قرارداد با مراکز بیمارستانی دارند اما جه قراردادی!!!

• به ازاء یک استاد برای آموزش سه نفر دانشجو و استاد راهنما پایان نامه ها دانشگاه مذکور نیازمند داشتن 1067نفر دکترای تخصصی روان شناسی بالینی می باشد و این در حالی است که تعداد کل این متخصصان در کشور حدود 200 نفر می باشند و 150 نفر از این 200 نفر در دانشگاه های وزارت بهداشت حضور دارند و آموزش حدود 60 نفر دانشجو در سال در دانشگاه های وزارت بهداشت را بر عهده دارند. متوجه عمق فاجعه می شوید؟!!!!!!!!!
• سایت و کتابخانه وسایر ملزومات آموزشی بماند!!!
-
پیامد فرآیند موجود:
• بعد از دو سال آموزش نظری با چه کیفیتی بماند!! و یک پایان نامه .........از کجا و چگونه بماند!!!!!! و گذراندن تعدادی واحد کارورزی و پرداخت هزینه هاي بسيار و اما در کجا، با چه کیفیتی، زیر نظر چه کسی بماند!!!! همه این فارغ التحصیلان توسط سازمانی حرفه ای کمی زود یا دیرتر مفتخر به کسب مجوز ارائه خدمات روانشناختی و مشاوره به نیازمندان جامعه می شوند، اما چه متخصصانی،چگونه خدماتی و با چه شایستگی نیز بماند !!!!!!!!

حال چند سوال:
1-مقام عالي وزارت علوم و ریاست محترم شورای گسترش آموزش عالی کشور و ریاست محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور، با کدام منطق، و بر اساس کدام معیار،شاخص اینگونه با سلامت روانی آحاد جامعه بازی می کنید؟ خدمت یا آسیب؟!!

2- وزیر محترم بهداشت و درمان و آموزش پزشكي و متولیان محترم بهداشت و درمان کشور، سیستم پایش و نظارت امور بهداشت و درمان در این زمینه چرا هیچگونه اقدامی انجام نمی دهید؟!!!!!

3-سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور و اساتید متعهد و دلسوز آن، چرا هیچگونه واکنش،بیانیه،شکوائیه ای در این خصوص ارائه نمی نمايند؟!!!!
4- چرا هیچ سازمان،ارگان و مسئولی از این کاسبکاری و بازار بزرگ اقتصادی جلوگيري نمي كنند؟!!!

نظر شما چيست؟