پاي سوداگري به حوزه روان‌شناسي باز شد!

به گزارش ايمنا، زندگی شهری و هزاران دردسر رنگارنگ و جدید می‌تواند هرآدم متعادلی را از مسیر تعادل منحرف کند. وقتی به دنبال شغل مي‌گردي، امكانات و توان ازدواج نداري، توانايي پرداخت قسط‌هایت را نداشته باشی و فشار مالی هم امان ببرد و در زندگي زناشويي هم دچار مشكل باشي، دلت مي‌خواهد به هر شكلي جایی وجود داشته باشد که بتوانی خودت را خالی کنی يا به هر نحوي از شر تنش‌هايت به نحوي خلاص شوی. نیاز به شنیده شدن و آرامش روانی، همان دلیلی است که باعث می‌شود بازار همایش‌هاي متنوع همیشه داغ باشد و همواره هم مشتری‌های پروپاقرص خودش را داشته باشد.

از آنجا که معادله دو سویه‌ای به نام افزایش تنش‌های روزمره و نیاز به آرامش روانی، همیشه در زندگی شهری وجود دارد، در نتیجه تا وقتی این معادله پابرجاست، تعداد این همایش‌ها نه‌تنها کم نمی‌شود، بلکه روزبه‌روز هم بیشتر خواهد شد.

همایش‌هایي از جنس كاسبكارانه
خیلی از همایش‌های موفقیت شغلي و زندگي که این روزها در سطح شهرهای مختلف برگزار می‌شود، بیشتر از آن‌که با هدف آرامش روانی حضار و اصلاح سبک زندگی آن ها برگزار شود، به دید کاسبکارانه نگاه می‌کنند. سخنران‌های ناشناخته که کمتر محفل علمی، صلاحیت آن ها را تائید می‌کند و مطرح کردن مباحث تکراری، پیش پا افتاده و شعاری که در آن واقعا دردی از آلام مردم دوا نمی‌شود، مشکلی است که در بسیاری از همایش‌های موفقیت و شاد زیستن، وجود دارد.
این‌که با گفتن چند جمله تحریک‌آمیز انگیزشی و بالا بردن حرارت صدا، سخنران تلاش کند که نبض جمعیت را دستش بگیرد و آن ها را شارژ کند، روش محکمی نیست که بتواند مسیر زندگی افراد را عوض کند. مثلا فرض کنید فردی متاهل، مستاجر و دارای مدرک دانشگاهی، مثل خیلی از فارغ‌التحصیلان ما بیکار باشد. طبیعی است که این فارغ‌التحصیل از وضعیت فعلی‌اش ناراضی باشد و دربه‌در به دنبال پیدا کردن شغلی متناسب با رشته تحصیلی‌اش بگردد. حالا اگر همین فرد در همایش شاد زیستن شرکت کند و اگر اتفاقا بعد از همایش هم کلی سرحال و شاد باشد، ولی همین که دوباره به جامعه برگردد و مشکلات چون حقیقتی انکارناپذیر تمام زندگی او را تحت‌تاثیر قرار بدهد، آن‌وقت دیگر خودش هم می‌فهمد که حضور در این همایش‌ها نمی‌تواند برایش اشتغال ایجاد کند. آن وقت فقط به فاصله چند روز بعد از همایش، به همان آدم قدیمی تبدیل می‌شود.
به همین دلیل است که شرایط اجتماعی و رفاهی جامعه، نقش خیلی مهمی در سلامت روانی افراد دارد و نمی‌شود به زور با همایش‌های شاد زیستن و گفتار درمانی، واقعیت‌های زندگی را تغییر داد. این وسط، فقط برگزارکننده‌های این‌گونه همایش‌ها هستند که برای خودشان کسب و کاری راه می‌اندازند و در هر کجا که فکر کنید تبلیغ می‌کنند.

بازار کار شیک و دائم !
البته اصلا منکر برخي خوبی‌های این جلسات نیستیم و اتفاقا گاهی همین جلسات می‌تواند تلنگری به افراد بزند تا دیدشان را نسبت به طرز فکرشان، شیوه زندگی، به دنیا و آدم‌ها عوض کنند، ولی نکته اینجاست که این اتفاق زمانی می‌افتد که سخنران این همایش‌ها، از چنان وجاهت علمی برخوردار باشد که علمش بدون لفاظی‌ها و بازی با زبان بدن هم پرمغز و جذاب باشد، اما متاسفانه روح کلی بسیاری از این همایش‌ها از این حرف‌هایی که گفتیم، خالی است و این همایش‌ها تبدیل به یک بازار کار شیک و دائم برای خیلی‌ها شده است.
از طرف دیگر حتی اگر این همایش‌ها را در بهترین حالت یک مشاوره روان درمانی موفق فرض کنیم، باز هم به اتکای یک جلسه مشاوره گروهی نمی‌شود انتظار معجزه داشت. استفاده از خدمات روان درمانی، مشاوره و شاد زیستن، به شدت نیاز به استمرار دارد؛ حالا این استمرار می‌خواهد به صورت مشاوره‌های فردی باشد یا شرکت مداوم در همایش‌ها. اما دیگر تقریبا دستمان آمده است که بیشتر افرادی که در این همایش‌ها شرکت می‌کنند، حضور مداومی در جلسات مشاوره و روان‌درمانی ندارند و به این جلسات بیشتر به دید اتفاقی جدید و جالب، رویدادی هیجان‌انگیز یا یک دورهمی صمیمی نگاه می‌کنند.
كم‌كاري با صلاحيت‌ها، پركاري كم‌صلاحيت‌ها وقتی طیف زیادی از جامعه به همایش‌هایی مثل موفقیت علاقه دارند و تلاش می‌کنند که در این‌گونه همایش‌ها شرکت کنند، به وضوح نشان می‌دهد که جامعه تشنه برگزاری این دوره‌هاست. در چنین شرایطی نباید این نیاز را سرکوب کرد، بلکه باید این نیاز روزافزون را مدیریت کرد تا جامعه به مسیر اشتباه نرود. اما متاسفانه این روزها شاهد هستیم بسیاری از افرادی که در علم روان‌شناسی صلاحیت دارند، مویی سفید کرده و از وجه علمی لازم هم برخوردار هستند، وارد گود نمی‌شوند و در زمینه راه‌های رسیدن به موفقیت به مردم اطلاعات نمی‌دهند. باید از آن ها پرسیدکه چرا در گوشه‌ای نشسته‌اند و درباره نیازهای واقعی مردم بحث نمی‌کنند. جوان ما نیاز دارد که فردی با صلاحیت علمی بیاید و او را برای مسئولیت‌پذیری، مستقل شدن و حضور فعال در بازار کار آماده کند و به او آموزش دهد.

بسیاری از مردم، در زندگی‌شان احساس موفقیت ندارند و به همین علت هم از هر پیامی از بیرون که آن ها را به سمت آموزش‌های موفقیت هدایت کند، به شدت استقبال می‌کنند. ولی واقعیت این است که ما نتوانسته‌ایم این نیازها را مدیریت کنیم و بسیاری از خبرگان روان‌شناسی که می‌توانند در زمینه راه‌های رسیدن به موفقیت، حرفی برای گفتن داشته باشند، خود را وقف اموری کرده‌اند که نیاز روزمره مردم نیست و مثلا به درد یک جوان بیکار نمی‌خورد.
در حقیقت کم‌کاری افرادی که صلاحیت علمی دارند، باعث شده بسیاری از همایش‌های موفقیت از سوی افرادی برگزار شود که صلاحیت علمی لازم را ندارند.

جای خالی نظارت بر آشفته بازار همایش‌ها
دنیای مجازی هم از هجوم سمینارهای بی‌محتوا و غیرکارشناسی در امان نمانده‌اند؛ سمینارها و همایش‌هایی که با هزینه‌های گزاف و گاهی دور از ذهن از 30 هزار تومان برای سخنرانان تازه کار گرفته تا صدها هزار تومان و بیشتر برای چهره‌هایی که در این عرصه اسم و رسمی به هم زده‌اند؛ موضوعی که وقتی در کنار غیرکاربردی بودن مباحث مطرح شده در این مراکز قرار می‌گیرد، بحث نظارت‌های سختگیرانه‌تر را پیش می‌کشد .

حیدر علی عابدی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اشاره به همین موضوع به ما می‌گوید: اگر هرکدام از این همایش‌ها از سوی دانشگاه‌ها و مراکز علمی معتبر برگزار شوند، مجوزهای لازم را گرفته‌اند و از فیلترهای خاصی گذشته‌اند، آن وقت می‌توان به آنها اعتماد کرد، اما تعداد زیادی از این برنامه‌ها در خارج از فضای دانشگاهی کشور برگزار می‌شود و بهتر است مسئولان مربوط با دقت نظر بیشتری به این گروه‌ها اجازه فعالیت بدهند. ساماندهی آشفته بازار همایش‌های روان‌شناسی و موفقیت و خانواده، موضوعی است که عابدی با تاکید بر آن می‌گوید: نباید این طور باشد که هرکسی در هر گوشه‌ای از شهر که خواست، همایش روان‌شناسی برگزار کند، چراکه مباحث روان‌شناسی با روان مردم درگیرند و می‌توانند به عموم جامعه آسیب برسانند.
این نماینده مجلس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، پای سه وزارتخانه را برای متولی بودن این موضوع وسط می‌کشد؛ وزارت بهداشت و درمان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مراجعی هستندکه به گفته وی باید با نظارت دقیق‌تر و بررسی مدارک و اعتبارسنجی آن ها، به برگزارکنندگان اجازه فعالیت بدهند. نکته مهم و جالب توجه این است که برخی برگزارکنندگان این همایش‌های روان‌شناسی بی‌هیچ نگرانی در شبکه‌های ماهواره‌ای خارجی نیز تبلیغ می‌کنند تا به این ترتیب نیز مشتری‌های بیشتری را شکار کرده باشند.
رئيس انجمن آسيب‌شناسي ايران در اين زمينه به خبرنگار ايمنا گفت: نفس اين كار چيز بدي نيست اما اينكه اين قضيه از جانب برخي كلينيك‌ها و مراكز باب شده و ترويج مي‌شود به نوعي ماهي گرفتن از آب گل‌آلود در شرايطي است كه مردم با انواع مشكلات اقتصادي، خانوادگي و شغلي دست به گريبان هستند. گاهي ديده مي‌شود حتي اين جلسات از طرف افرادي صورت مي‌گيرد كه تخصص لازم براي انتقال داده‌ها را ندارند.
برخي از اين همايش‌ها در جلسه اول رايگان برگزار می شود و مخاطبان خود را از اين جلسات رايگان بدست مي‌آورند و در ادامه مبالغ كلاني از آنها اخذ مي‌كنند.

كوروش محمدي استاد دانشگاه در ادامه مي‌گويد: اين همايش‌ها اگر از سوي دستگاه‌هاي متولي همچون بهزيستي يا سازمان نظام روان شناسي نظارت شوند مي‌توانند در راستاي هماهنگ كردن اطلاعات مردم كمك كننده باشد و از آنجا كه جامعه ما يك جامعه غيرماهر است همواره به كسب مهارت و آموزش نياز دارد.

اين استاد دانشگاه تصريح كرد: بايد نظارت لازم انجام شود تا افراد غيرمتخصص انحرافي در آموزش ها ايجاد نكنند چرا كه احتمال دارد برخي نگاه سوداگري به اين قضيه كنند.

مشاور معجزه نمي‌كند
رئيس انجمن آسيب‌شناسي با تاكيد بر اينكه برخي از اين كارگاه‌ها با ديد عوام‌فريبي و ديدگاه‌هاي پوپوليستي صورت مي‌گيرد گفت: برخي از اين همايش‌ها مي‌خواهند راه صدساله را يكشبه بپيمايند! در صورتي كه فرد در طول 30 يا 40 سال شخصيت و تفكرش شكل گرفته و يك شبه با يك كارگاه نمي‌تواند تفكرش را عوض كند و اين روش تنها باعث سردرگمي افراد مي‌شود اما اگر اين جلسات شكل منطقي و اصولي داشته باشد و از يك روال منطقي سلسله مباحث از صفر تا صد آن را شروع كند و بر روي اساتيد و موضوعات مورد مطرح شده هم نظارت دستگاه‌هاي ذيربط باشد به نظر مي‌تواند در رشد دانش و آگاهي مردم نقش موثري داشته باشد.

از دست رفتن اعتماد مردم به روانشناسان محمدي در پايان گفت: مشاوره مربوط به زمان‌هاي بحراني در زندگي نيست بلكه مشاوره مي‌تواند حال خوب افراد را در زمانهاي خوب زندگي حفظ كند نه اينكه تنها زمان‌هاي بحران در زندگي دست به دامن مشاوره و روانشناسان شويم.
رئيس انجمن آسيب‌شناسي با تاكيد بر اينكه مشاوران معجزه نمي‌كنند گفت: نگاه غيراصولي به حوزه روانشناسي براي جامعه خطرناك است و تنها نگاه مردم را به روانشناسان تغيير مي‌دهد.

جاي خالي سازمان نظام روان شناسي و مشاوره
رئيس سازمان نظام روان شناسي و مشاوره اصفهان در رابطه با موضوع افزايش همايش‌هاي روانشناسي گفت : به هر ترتيب طبق قانون، سازمان نظام روانشناسي و مشاوره مسئول نظم دادن و ساماندهي به امور روانشناسي و مشاوره در تمام زمينه‌هاست و اين مورد در اصول اين سازمان قيد شده است.
سالار فرامرزي با ابراز تاسف از افزايش اينگونه سمينارها و همايش‌ها كه روان مردم را درگير خود مي‌كند گفت: متاسفانه نظام روان‌شناسي

جايگاه خود را در سطح استان و كشور به دست نياورده است و در حال حاضر در سطح كشور و به خصوص اصفهان عده‌اي بدون توجه به قوانين و مقررات مورد نظر اقداماتي در حوزه روان شناسي و مشاوره انجام مي‌دهند و گاها مي‌شنويم كه فلان همايش روان شناسي از انواع مختلف شغلي يا زناشويي و غيره در فلان نقطه شهر برگزار مي‌شود كه اهداف و مقاصد آن ها مي‌تواند چيزهاي ديگري باشد.

به گفته فرامرزي بايد بين سازمان روان شناسي و نهادهايي كه مسئوليت دارند تعاملاتي صورت بگيرد كه باعث پيشگيري از اين هرج‌ومرج‌ها در حوزه روان شناسي باشيم.
رئيس نظام روانشناسي و مشاوره اصفهان در ادامه تصريح كرد: دركل سازمان نظام روانشناسي و مشاوره به منظور ساماندهي روانشناسان و دفاع از حقوق آن ها و البته رعايت و دفاع از حقوق شهروندان شكل گرفته است و روانشناسان بايد خدماتي به شهروندان ارائه بدهند كه از معيارهاي استاندارد و درستي برخوردار باشد.

فعاليت مشاوران و روانشناسان بدون پروانه نظام روانشناسي!
سالار فرامرزی در ادامه مي‌گويد: نظام روان شناسي به روان شناسان پروانه نظام روان شناسي مي‌دهد و آن ها بايد براي فعاليت شماره پروانه نظام روانشناسي و مشاوره داشته باشند. اين پروانه به آن ها اجازه مي‌دهد در حوزه‌اي كه تخصص دارند فعاليت كنند اما متاسفانه برخي كلينيك‌هايي در سطح شهر وجود دارند كه از دستگاه‌هاي مختلف مجوز گرفته‌اند اما افراد متخصصي در آنها فعاليت نمي‌كنند و حتي تحصيلات آنها مشاوره و روان شناسي نيست!
وی در پايان گفت: نهادهاي متنوع صادركننده مجوز مشكل ما نيست بلكه مشكل اين است كه افرادي كه در اين مراكز مشغول فعاليت هستند بدون نظام روانشناسي و پروانه كار هستند و سازمان ها و نهادهاي صادركننده مجوز بايد مجوزها را به افرادي بدهند كه پروانه و شماره نظام روانشناسي و مشاوره دارند.
اين مقام مسئول در مورد ساماندهي و نظارت همايش‌هاي روان شناسي هم عنوان كرد: ما در اين راه نيازمند كمك نهادهايي چون پليس امنيت، معاونت اجتماعي استانداري و حتي قوه قضاييه هستيم