نشست سهشنبههای مشاوره‌ای با سخنرانی دکتر حمید علیزاده در دانشگاه علامه طباطبائی
«ترس» دلیل بسیاری از مشکلات است/ منبع اصلی انگیزه علایق اجتماعی هستند
میگنا: نشست سهشنبههای مشاوره‌ای با سخنرانی دکتر حمید علیزاده، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی دانشگاه علامه طباطبائی با موضوع «رویکرد آدلری به مشکلات رفتاری کودکان»۳۰ آبان ماه به همت گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی، انجمن مشاوره ایران و انجمن علمی-دانشجویی مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی برگزار شد.
به گزارش عطنا عضو هیئت علمی گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به تاریخچه نظریه آدلر، گفت: نظریه آدلر هم رویکرد کلاسیک و هم رویکرد جدید دارد، روانشناسی آدلر به صد سال قبل و نقطه آغاز آن به جدایی آدلر از فروید باز می‌گردد. نام اولیه نظریه آدلر، روان‌کاوی آزاد بود و بعدها به روانشناسی فردی تغییر پیدا می‌کند، آدلر مفاهیم فلسفی را وارد حوزه روانشناسی کرد و نظریه روانشناسی فردی را ارائه داد اما فرد دیگری به نام درایکورس این مفاهیم را به صورت کاربردی درآورد.
عليزاده، در رابطه با انتقاد آدلر از فروید توضیح داد: آدلر بر منبع اصلی انگیزه انتقاد می‌کند و می‌گوید درست است انگیزه‌های روانی و جنسی اهمیت دارند ولی انگیزه‌ها و علایق اجتماعی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد، همچنین فروید با تقسیم انسان بر بخش‌های مختلف او را به صورت تکه تکه می‌بیند و نگاهی کل‌نگر ندارد، علی‌رغم فروید، آدلر تاکید داشت که باید انسان را در بافت خانواده و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند بررسی کرد و نه تنها رابطه او با مادر، بلکه رابطه او با اجتماع را باید مد نظر قرار داد.
وی افزود: از نظر آدلر تن و روان یکپارچه‌اند و در خدمت رسیدن به هدف عمل می‌کنند، از این رو اگرچه وی پنج سال اول زندگی فرد را مهم می‌داند اما نگاهی گذشته‌نگر دارد و آینده فرد را در نظر نمی‌گیرد. آدلر فقط محیط‌زیست و تربیت را در شکل‌دهی انسان در نظر نمی‌گرفت، بلکه قدرت اختیار و تصمیم‌گیری انسان نیز در شکل‌دهی بر شخصیت او موثر است. او با اشاره بر مفهوم تعلق تشریح کرد: مفهوم تعلق در مورد انسان منبع مهم انگیزش است و نقش تکاملی دارد، انسان یاد گرفته است امنیت و احساس رضایتش را از کنار دیگران بودن کسب کند، به زبان ساده با همکاری امنیت و احساس رضایت را کسب می‌کند، بسیاری از مشکلات انسان‌ها به خاطر رفتار خودمحور و عدم تمایل به کمک دیگران است، بنابراین اولین گام برای کمک به دیگران، همدلی کردن است.
او درباره منابع انگیزشی از نظر آدلر گفت: از نظر آدلر یکی از منابع انگیزه انسان، گریز از احساس حقارت است، نزدیک‌ترین مفهوم به احساس حقارت در فرهنگ ما احساس ضعف است، اگر انسان برای جبران این احساس ضعف به سمت همکاری و مشارکت در امور اجتماعی رفت، این امری طبیعی است اما اگر فقط منفعت شخصی‌اش را در نظر گرفت، آسیب‌زا خواهد بود، از نظر آدلر همه انسان‌ها با احساس ضعف به دنیا می‌آیند.
علیزاده مسئله ترس را از نظر آدلر بیان کرد و گفت: آدلر می‌گوید «ترس» دلیل بسیاری از مشکلات است که انسان را رها نمی‌کند و اگر به فرد کمک کنیم که به جای گریز از ترسش با آن رو‌به‌رو شود، می‌تواند بر آن غلبه کند. آدلر بر ویژگی‌های مشاور از جمله وقت‌شناس بودن، محترم بودن، ارزش قائل شدن برای مراجع و احساس همدلی تاکید می‌کرد. آدلر همچنین بر دلگرم‌سازی تاکید بسیاری داشت و اظهار می‌کرد مشاور باید مراجع را دلگرم کند تا نگرش امیدوارانه و خوش‌بینانه نسبت به جامعه در او بیدار شود، آدلر کودک را نه بیمار بلکه دلسرد می‌دانست و برای کمک به او در ابتدا سعی می‌کرد او را دلگرم کند. آموزش به والدین با جهت‌دهی رفتار، خانواده درمانی و بازی‌درمانی از جمله وجوه درمانی آدلر برای کودکان بود.
به گزارش عطنا عضو هیئت علمی گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به تاریخچه نظریه آدلر، گفت: نظریه آدلر هم رویکرد کلاسیک و هم رویکرد جدید دارد، روانشناسی آدلر به صد سال قبل و نقطه آغاز آن به جدایی آدلر از فروید باز می‌گردد. نام اولیه نظریه آدلر، روان‌کاوی آزاد بود و بعدها به روانشناسی فردی تغییر پیدا می‌کند، آدلر مفاهیم فلسفی را وارد حوزه روانشناسی کرد و نظریه روانشناسی فردی را ارائه داد اما فرد دیگری به نام درایکورس این مفاهیم را به صورت کاربردی درآورد.
عليزاده، در رابطه با انتقاد آدلر از فروید توضیح داد: آدلر بر منبع اصلی انگیزه انتقاد می‌کند و می‌گوید درست است انگیزه‌های روانی و جنسی اهمیت دارند ولی انگیزه‌ها و علایق اجتماعی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد، همچنین فروید با تقسیم انسان بر بخش‌های مختلف او را به صورت تکه تکه می‌بیند و نگاهی کل‌نگر ندارد، علی‌رغم فروید، آدلر تاکید داشت که باید انسان را در بافت خانواده و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند بررسی کرد و نه تنها رابطه او با مادر، بلکه رابطه او با اجتماع را باید مد نظر قرار داد.
وی افزود: از نظر آدلر تن و روان یکپارچه‌اند و در خدمت رسیدن به هدف عمل می‌کنند، از این رو اگرچه وی پنج سال اول زندگی فرد را مهم می‌داند اما نگاهی گذشته‌نگر دارد و آینده فرد را در نظر نمی‌گیرد. آدلر فقط محیط‌زیست و تربیت را در شکل‌دهی انسان در نظر نمی‌گرفت، بلکه قدرت اختیار و تصمیم‌گیری انسان نیز در شکل‌دهی بر شخصیت او موثر است. او با اشاره بر مفهوم تعلق تشریح کرد: مفهوم تعلق در مورد انسان منبع مهم انگیزش است و نقش تکاملی دارد، انسان یاد گرفته است امنیت و احساس رضایتش را از کنار دیگران بودن کسب کند، به زبان ساده با همکاری امنیت و احساس رضایت را کسب می‌کند، بسیاری از مشکلات انسان‌ها به خاطر رفتار خودمحور و عدم تمایل به کمک دیگران است، بنابراین اولین گام برای کمک به دیگران، همدلی کردن است.
او درباره منابع انگیزشی از نظر آدلر گفت: از نظر آدلر یکی از منابع انگیزه انسان، گریز از احساس حقارت است، نزدیک‌ترین مفهوم به احساس حقارت در فرهنگ ما احساس ضعف است، اگر انسان برای جبران این احساس ضعف به سمت همکاری و مشارکت در امور اجتماعی رفت، این امری طبیعی است اما اگر فقط منفعت شخصی‌اش را در نظر گرفت، آسیب‌زا خواهد بود، از نظر آدلر همه انسان‌ها با احساس ضعف به دنیا می‌آیند.
علیزاده مسئله ترس را از نظر آدلر بیان کرد و گفت: آدلر می‌گوید «ترس» دلیل بسیاری از مشکلات است که انسان را رها نمی‌کند و اگر به فرد کمک کنیم که به جای گریز از ترسش با آن رو‌به‌رو شود، می‌تواند بر آن غلبه کند. آدلر بر ویژگی‌های مشاور از جمله وقت‌شناس بودن، محترم بودن، ارزش قائل شدن برای مراجع و احساس همدلی تاکید می‌کرد. آدلر همچنین بر دلگرم‌سازی تاکید بسیاری داشت و اظهار می‌کرد مشاور باید مراجع را دلگرم کند تا نگرش امیدوارانه و خوش‌بینانه نسبت به جامعه در او بیدار شود، آدلر کودک را نه بیمار بلکه دلسرد می‌دانست و برای کمک به او در ابتدا سعی می‌کرد او را دلگرم کند. آموزش به والدین با جهت‌دهی رفتار، خانواده درمانی و بازی‌درمانی از جمله وجوه درمانی آدلر برای کودکان بود.
تصاویر بیشتر: اینجا
