مهندسی نفت ( گروه علوم ریاضی )
حیات در کره زمین که مدام در جنب و جوش و حرکت است، بیشترین انرژی جنبشی، گرمایی و شیمیایی خود را از نفت می گیرد. در واقع به یاری این ماده حیاتی است که کوچکترین موتور ماشین تا غول آسانترین ناوگان های سنگین به حرکت در می آید و هزاران نوع تولیدات و مصنوعات صنایع سنگین و جدید پتروشیمی، کودهای شیمیایی، فراورده های دارویی، پارچه ها و الیاف مصنوعی، پلاستیک ها، چسب ها، فراورده های بهداشتی و آرایشیو پوشش های استحفاظی ساخته می شود.
خوشبختانه کشور ما که در دل خلیج نفت خیر فارس آرمیده است، به عنوان یکی از منابع و معادن بزرگ نفتی و گاز جهان به شمار می رود. از هیمن رو تربیت نیرو انسانی متخصص و کارآمد بر ای بهره برداری درست و بهینه از این سرمایه خداداد و جوابگویی افراد به نیازهای آتی صنعت نفت کشور، بسیار ضروری است. به همین منظور مجموعه کارشناسی مهندسی نفت که دارای چهار گرایش مهندسی اکتشاف نفت، مهندسی استخراج نفت- مخازن نفت، مهندسی استخراج نفت- حفاری و مهندسی استخراج نفت- بهره برداری از منابع نفت می باشد، در دانشگاه صنعت نفت از سال 1378 دایر شده است.
اساس دروس اين رشته در همه گرايش ها مبتني بر مكانيك سيالات، ديناميك گازها، ترموديناميك سيالات، انتقال جرم و اقتصاد مهندسي است و هدف آن تربيت مهندسين كارآمدي است كه بتوانند روش هاي بهينه بهره برداري از منابع نفت و گاز را طراحي و اجرا كنند.
گرايش مهندسي اكتشاف
اولين مرحله براي بهره برداري يا برداشت نفت، كشف حوزه هاي نفتي است كه اين كار توسط لرزه نگاري انجام مي گيرد. مهندسين اكتشاف ، امواج صوتي را به اعماق زمين فرستاده و سپس امواج برگشتي را اندازه گيري و پردازش مي كنند تا به وجود نفت يا عدم وجود نفت در درون زمين پي ببرند. اين گرايش ارتباط ارتباط نزديكي با زمين شناسي دارد.
درس هاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترك در گرايش هاي مختلف مهندسي نفت:
رياضي عمومي، معادلات ديفرانسيل، رياضيات مندسي، شيمي عمومي، شيمي آلي، فيزيك، برنامه نويسي كامپيوتر، زمين شناسي عمومي، موازنه انرژي و مواد، استاتيك و مقاومت مصالح، ترموديناميك، مكانيك سيالات، انتقال حرارت، كنترل فرآيندها، زمين شناسي نفت، مباني فرآيندهاي صنايع نفت، خواص سنگ هاي مخزن، خواص سيالات مخزن، كارگاه عمومي، كاربرد رياضيات در مهندسي شيمي، مباني چاه آزمايي، نمودارگيري چاه، مهندسي مخازن، زمين شناسي ساختمان.
دروس تخصصي گرايش مهندسي اكتشاف:
ژئوفيزيك، ژئوشيمي آلي(نفت)، تخمين و ارزيابي ذخاير نفتي، زمين شناسي ايران و مناطق همجوار، روش هاي افزايش برداشت از مخازن، عمليات زمين شناسي ايران، مهندسي مخازن نفت، ميكرو پالئونتولوژي، اصول حفاري، گل حفاري و سيمانكاري چاه ها، زمين شناسي نفت، چاه نگاري، زمين شناسي مهندسي، زمين ساخت، مكانيك محيط هاي ناپيوسته سنگي، زمين شناسي مناطق دريايي، زمين شناسي ساختماني، سنگ شناسي( رسوبي – آذرين و دگرگوني)، كاني شناسي، برداشت زمين شناسي، زمين شناسي ساختماني، فتوژئولوژي و سنجش از راه دور، پترو فيزيك، مكانيك سيالات، فسيل شناسي(ديرينه شناسي)، رسوب شناسي، چينه شناسي، بررسي فني- اقتصادي، مباني مهندسي نفت، زمين شناسي زيرزميني.
گرايش مهندسي حفاري
طراحي تجهيزات حفاري و انجام عمليات در مناسب ترين شرايط و ارزيابي اثرات تكنولوژي حفاري و استخراج بر محيط زيست كشور و ارائه راه هاي مناسب براي جلوگيري از تخريب آن جزو فعاليت هاي اين گرايش است.
يك مهندس حفار روش هايي را ارائه مي دهد كه هزينه حفاري را پايين و راندمان كار را بالا مي برد.
دروس تخصصي گرايش مهندسي حفاري:
مباني مهندسي برق، ديناميك، مهندسي حفاري، سيمان حفاري، گل حفاري، مهندسي حفاري پيشرفته، اسيدكاري در عمليات.
گرايش مهندسي مخازن نفت
دانش مهندسي مخازن به اين مي پردازد كه ما در يك حوزه نفتي در اعماق زمين مثلا در عمق 2 يا 3 هزار متري چه مقدار نفت و گاز داريم و چه مقدار از آن قابل دسترسي مي باشد و با چه سرعتي مي توان از مخزن مورد نظر برداشت؟ مهندسي نفت گرايش مخازن، نوع مخزن نفت يا گاز و همچنين فشار، دما و عمق آن از سطح زمين را مشخص مي كند زيرا موارد فوق در نحوه برداشت و استخراج نفت از مخازن تاثير دارد.
دروس تخصصي گرايش مهندسي مخازن نفت:
مكانيك سيالات دو فازي، انتقال جرم، ترموديناميك، مهندسي مخازن، مطالعات مخازن، عمليات بهره برداري، روش هاي افزايش و برداشت مخازن، مديريت و صيانت از مخازن.
گرايش مهندسي بهره برداري از منابع نفت
امروزه اكثر مخازن نفت كشور ما دچار افت فشار شده اند به همين دليل نفت به صورت طبيعي به سطح زمين نمي رسد و در نتيجه حضور مهندسين بهره برداري از منابع نفت، يك ضرورت اجتناب ناپذير است. افاردي كه با استفاده از روش هاي علمي بهتر و اصولي تر از مخازن نفتي بهره برداري مي كنند.
دروس تخصصي گرايش مهندسي بهره برداري از منابع نفت:
مكانيك سيالات دوفازي، اصول ژئوفيزيك اكتشافي، مهندسي مخازن، مهندسي حفاري، عمليات بهره برداري، روش هاي افزايش و برداشت از مخازن، تخمين مخازن در چاه هاي اكتشافي، آزمايشگاه نفت.
تونايي ها لازم
علاوه بر دو درس رياضي و فيزيك كه دو درس پايه در تمامي رشته هاي مهندسي از جمله رشته مهندسي نفت است، درس زبان انگليسي نيز در اين رشته اهميت ويژه اي دارد. در ضمن به دليل اينكه نوع كار فارغ التحصيلان اين رشته سنگين است و محيط كارشان نيز خارج از شهر است، دانشجويان اين رشته از بين داوطلبان نرد انتخاب مي شوند. براي مثال يك مهندس حفاري در وزارت نفت بايد 15 روز خارج از شهر و دور از خانواده باشد و سپس يك هفته مرخصي دارد.
موقعيت شغلي در ايران
قطعا اولين بازار كار موجود براي فارغ التحصيلان اين رشته وزارت نفت است اما دانشگاه صنعت نفت در حال حاضر دانشجويان اين رشته را بورس نمي كند بلكه اگر سطح علمي دانشجويي خوب باشد، در نهايت جذب وزارت نفت مي شود. البته در حال حاضر بيش از 70 درصد از دانشجويان جذب وزارت نفت مي شوند و مابقي آنان نيز جذب صنايع شيميايي خصوصي مي شوند چرا كه بيشتر واحدهاي رشته مهندسي نفت با رشته مهندسي شيمي مشترك است.
دانشگاه هاي پذيرنده:
صنعت نفت، صنعتي شريف، اميركبير.
خوشبختانه کشور ما که در دل خلیج نفت خیر فارس آرمیده است، به عنوان یکی از منابع و معادن بزرگ نفتی و گاز جهان به شمار می رود. از هیمن رو تربیت نیرو انسانی متخصص و کارآمد بر ای بهره برداری درست و بهینه از این سرمایه خداداد و جوابگویی افراد به نیازهای آتی صنعت نفت کشور، بسیار ضروری است. به همین منظور مجموعه کارشناسی مهندسی نفت که دارای چهار گرایش مهندسی اکتشاف نفت، مهندسی استخراج نفت- مخازن نفت، مهندسی استخراج نفت- حفاری و مهندسی استخراج نفت- بهره برداری از منابع نفت می باشد، در دانشگاه صنعت نفت از سال 1378 دایر شده است.
اساس دروس اين رشته در همه گرايش ها مبتني بر مكانيك سيالات، ديناميك گازها، ترموديناميك سيالات، انتقال جرم و اقتصاد مهندسي است و هدف آن تربيت مهندسين كارآمدي است كه بتوانند روش هاي بهينه بهره برداري از منابع نفت و گاز را طراحي و اجرا كنند.
گرايش مهندسي اكتشاف
اولين مرحله براي بهره برداري يا برداشت نفت، كشف حوزه هاي نفتي است كه اين كار توسط لرزه نگاري انجام مي گيرد. مهندسين اكتشاف ، امواج صوتي را به اعماق زمين فرستاده و سپس امواج برگشتي را اندازه گيري و پردازش مي كنند تا به وجود نفت يا عدم وجود نفت در درون زمين پي ببرند. اين گرايش ارتباط ارتباط نزديكي با زمين شناسي دارد.
درس هاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترك در گرايش هاي مختلف مهندسي نفت:
رياضي عمومي، معادلات ديفرانسيل، رياضيات مندسي، شيمي عمومي، شيمي آلي، فيزيك، برنامه نويسي كامپيوتر، زمين شناسي عمومي، موازنه انرژي و مواد، استاتيك و مقاومت مصالح، ترموديناميك، مكانيك سيالات، انتقال حرارت، كنترل فرآيندها، زمين شناسي نفت، مباني فرآيندهاي صنايع نفت، خواص سنگ هاي مخزن، خواص سيالات مخزن، كارگاه عمومي، كاربرد رياضيات در مهندسي شيمي، مباني چاه آزمايي، نمودارگيري چاه، مهندسي مخازن، زمين شناسي ساختمان.
دروس تخصصي گرايش مهندسي اكتشاف:
ژئوفيزيك، ژئوشيمي آلي(نفت)، تخمين و ارزيابي ذخاير نفتي، زمين شناسي ايران و مناطق همجوار، روش هاي افزايش برداشت از مخازن، عمليات زمين شناسي ايران، مهندسي مخازن نفت، ميكرو پالئونتولوژي، اصول حفاري، گل حفاري و سيمانكاري چاه ها، زمين شناسي نفت، چاه نگاري، زمين شناسي مهندسي، زمين ساخت، مكانيك محيط هاي ناپيوسته سنگي، زمين شناسي مناطق دريايي، زمين شناسي ساختماني، سنگ شناسي( رسوبي – آذرين و دگرگوني)، كاني شناسي، برداشت زمين شناسي، زمين شناسي ساختماني، فتوژئولوژي و سنجش از راه دور، پترو فيزيك، مكانيك سيالات، فسيل شناسي(ديرينه شناسي)، رسوب شناسي، چينه شناسي، بررسي فني- اقتصادي، مباني مهندسي نفت، زمين شناسي زيرزميني.
گرايش مهندسي حفاري
طراحي تجهيزات حفاري و انجام عمليات در مناسب ترين شرايط و ارزيابي اثرات تكنولوژي حفاري و استخراج بر محيط زيست كشور و ارائه راه هاي مناسب براي جلوگيري از تخريب آن جزو فعاليت هاي اين گرايش است.
يك مهندس حفار روش هايي را ارائه مي دهد كه هزينه حفاري را پايين و راندمان كار را بالا مي برد.
دروس تخصصي گرايش مهندسي حفاري:
مباني مهندسي برق، ديناميك، مهندسي حفاري، سيمان حفاري، گل حفاري، مهندسي حفاري پيشرفته، اسيدكاري در عمليات.
گرايش مهندسي مخازن نفت
دانش مهندسي مخازن به اين مي پردازد كه ما در يك حوزه نفتي در اعماق زمين مثلا در عمق 2 يا 3 هزار متري چه مقدار نفت و گاز داريم و چه مقدار از آن قابل دسترسي مي باشد و با چه سرعتي مي توان از مخزن مورد نظر برداشت؟ مهندسي نفت گرايش مخازن، نوع مخزن نفت يا گاز و همچنين فشار، دما و عمق آن از سطح زمين را مشخص مي كند زيرا موارد فوق در نحوه برداشت و استخراج نفت از مخازن تاثير دارد.
دروس تخصصي گرايش مهندسي مخازن نفت:
مكانيك سيالات دو فازي، انتقال جرم، ترموديناميك، مهندسي مخازن، مطالعات مخازن، عمليات بهره برداري، روش هاي افزايش و برداشت مخازن، مديريت و صيانت از مخازن.
گرايش مهندسي بهره برداري از منابع نفت
امروزه اكثر مخازن نفت كشور ما دچار افت فشار شده اند به همين دليل نفت به صورت طبيعي به سطح زمين نمي رسد و در نتيجه حضور مهندسين بهره برداري از منابع نفت، يك ضرورت اجتناب ناپذير است. افاردي كه با استفاده از روش هاي علمي بهتر و اصولي تر از مخازن نفتي بهره برداري مي كنند.
دروس تخصصي گرايش مهندسي بهره برداري از منابع نفت:
مكانيك سيالات دوفازي، اصول ژئوفيزيك اكتشافي، مهندسي مخازن، مهندسي حفاري، عمليات بهره برداري، روش هاي افزايش و برداشت از مخازن، تخمين مخازن در چاه هاي اكتشافي، آزمايشگاه نفت.
تونايي ها لازم
علاوه بر دو درس رياضي و فيزيك كه دو درس پايه در تمامي رشته هاي مهندسي از جمله رشته مهندسي نفت است، درس زبان انگليسي نيز در اين رشته اهميت ويژه اي دارد. در ضمن به دليل اينكه نوع كار فارغ التحصيلان اين رشته سنگين است و محيط كارشان نيز خارج از شهر است، دانشجويان اين رشته از بين داوطلبان نرد انتخاب مي شوند. براي مثال يك مهندس حفاري در وزارت نفت بايد 15 روز خارج از شهر و دور از خانواده باشد و سپس يك هفته مرخصي دارد.
موقعيت شغلي در ايران
قطعا اولين بازار كار موجود براي فارغ التحصيلان اين رشته وزارت نفت است اما دانشگاه صنعت نفت در حال حاضر دانشجويان اين رشته را بورس نمي كند بلكه اگر سطح علمي دانشجويي خوب باشد، در نهايت جذب وزارت نفت مي شود. البته در حال حاضر بيش از 70 درصد از دانشجويان جذب وزارت نفت مي شوند و مابقي آنان نيز جذب صنايع شيميايي خصوصي مي شوند چرا كه بيشتر واحدهاي رشته مهندسي نفت با رشته مهندسي شيمي مشترك است.
دانشگاه هاي پذيرنده:
صنعت نفت، صنعتي شريف، اميركبير.
