وقتی مدرسه کمک درسی های نوشته معلمان خود را معرفی می کند

میگنا: رقابت شدید در صحنه آموزش که روزگاری به کسب رتبه های برتر در کنکور منحصر می شد، امروز به تمام پایه های تحصیلی تسری یافته و کتب کمک درسی را به متون مقدس خانواده های و معلمان تبدیل کرده است.

تبلیغات فراوان کتاب های کمک درسی و کلاس های آموزشی موسسات خصوصی در همه رسانه ها از بیلبوردهای شهری تا فضای مجازی و صداوسیما دانش آموزان و اولیای آن ها را به خرید این کتاب ها و شرکت در آن کلاس ها برای موفقیت در آزمون های پایان سال مدارس، ورودی مدارس نمونه و آزمون سراسری دعوت می کند.

در همین حال براساس آمار خانه کتاب مجموع کتاب های منتشر شده در شهریور 97 شامل کتاب های چاپ اول و تجدید چاپ شامل شش هزار و 665 عنوان و سه هزار 918 عنوان چاپ اول و دو هزار و 747 عنوان تجدید چاپ است.

بر همین اساس از 6 هزار و 665 عنوان، هزار و 584 عنوان یعنی نزدیک به 30 درصد این کتاب ها در رده بندی کمک درسی قرار می گیرند که آمار قابل توجهی به ویژه با توجه به وضعیت بازار کاغذ و نشر به شمار می آید و بعد از کتاب های کمک درسی کتاب های ادبیات با یکهزار و 82 عنوان قرار دارد که با توجه به گستردگی و اقبال عمومی نسبت به آن چندان نیست.

با وجود این، آمار و تقاضایی که برای این کتاب ها وجود دارد و عملا عرضه آنها را به تجارتی پرسود برای ناشران تبدیل کرده است، مسئولان وزارت آموزش و پرورش دستکم در دولت دوازدهم بارها با توسل به این کتاب ها در مدارس به ویژه دوره دبستان مخالفت و بر مهارت آموزی تاکید کرده اند و از طرف دیگر ناگفته پیداست وابستگی بیش از حد به این کتاب ها نه تنها موجب افزایش فشار و استرس دانش آموزان و خانواده ها شده، مانع از تحقق اهداف آموزشی کتاب های درسی می شود.

اما اولیای مدارس گاه به دلیل وجود کمبودهای کتاب های درسی یا برای یافتن پاسخ سوالاتی که در این کتاب ها آمده است یا برای رسیدن به تمرین های بیشتر این کتاب ها را برای فرزندان خود تهیه می کنند، در بعضی موارد نیز معلمان از اولیا می خواهند این کتاب ها را برای دانش آموز تهیه کنند یا مدیران مدارس کتاب ها را خریده و بعد از دریافت مبلغ آن به دانش آموزان می دهند، در نهایت امروزه نه تنها در بعضی مقاطع خاص یا متوسطه دوم و سال های پیش از آزمون سراسری، بلکه حتی در مقطع دبستان نیز کتاب های کمک درسی به متون مقدس دانش آموزان و اولیا تبدیل شده اند.

خبرگزاری ایرنا برای پی بردن به دلایل اقبال به این کتاب ها در گزارش هایی با ذی نفعان مختلف یعنی اولیای دانش آموزان، آموزگاران و مولفان کتاب های درسی و غیردرسی همچنین کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت گفت وگو کرده است.

***مدارس برای آزمون ورودی کتاب های مولفان خود را معرفی می کنند
فاطمه. ب مادر دو فرزند 8 و 16 ساله دختر و پسر است که یکی از آنها در کلاس دوم دبستان و دیگری در کلاس دهم تحصیل می کند، وی در مورد استفاده از کتاب های کمک درسی برای این دو فرزند خود می گوید: برای دخترم که کلاس دوم دبستان است، امسال هنوز کتاب کمک درسی نگرفته ام ولی سال قبل از یک کتاب خواندن و نوشتن استفاده کردم.
وی دلیل این امر را کم کاری معلم در کلاس عنوان کرد و افزود: دنبال کتابی بودم که با عکس و دیگر مفاد آموزشی موضوع را به خوبی به فرزندم یاد دهد. البته او مشکل نداشت، ولی احساس کردم به دلیل کم کاری معلم فقط با اتکا به کتاب درسی نمی تواند کامل موفق شود، با سوال از مادران دیگر دانش آموزان یک کتاب کمک درسی را انتخاب کردم و خریدم که مفید هم بود.
او در مورد فرزند دیگرش که در کلاس دهم تحصیل می کند گفت: سال گذشته که پسرم کلاس نهم بود مدرسه کتاب هایی معرفی کرده بود و خریدیم، مدارسی هم که فرزندم می خواست در امتحان ورودی آنها شرکت کند کتاب هایی معرفی کردند که برای آزمون ورودی مطالعه کند.
این مادر ادامه داد: وقتی برای ثبت نام در آزمون ورودی یکی از این مدارس رفتیم گفتند اگر می خواهید، کتاب هایی را تهیه کنید که معلمان همین مدرسه نوشته اند که ما هم همانجا کتاب ها را تهیه کردیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا از کتاب های کمک درسی برای اینکه بتوانید به سوالات فرزندتان پاسخ دهید استفاده کرده اید؟ گفت: گاهی اتفاق افتاده است که که در درس هایی مانند ریاضی خودم مطلب را از روی کتاب های کمک درسی بخوانم و وقتی متوجه شدم برای پسرم توضیح دهم.
او افزود: امسال هم که فرزندم کلاس دهم است، معلم ها برای درس های ریاضی، فیزیک و هندسه کتاب های کمک درسی معرفی کردند که تهیه کرده ایم.

***معلم؛ عامل مهم در یادگیری
مریم. ج مادری که یک فرزند پسر او در کلاس ششم تحصیل می کند، با اشاره به اینکه فرزندش زیاد به کتاب های کمک درسی وابسته نیست و نیاز ندارد گفت: من یکبار وقتی پسرم کلاس دوم دبستان بود، کتاب کمک درسی برای چند درس او خریدم زیرا می ترسیدم خودم نتوانم از عهده سوالاتش برآیم.
وی در مورد اینکه اگر مشکلی در تفهیم درس ها داشته باشد به چه منبعی رجوع می کند گفت: اگر مشکلی داشته باشد از معلمش می پرسد و با توجه به تغییر روش های تدریس هم معتقدم بهتر است ما در آموزش بچه ها دخالت نکنیم. مدرسه همیشه در مورد نخریدن این کتاب ها تاکید داشت ولی دو سال اخیر تاکیدها خیلی جدی تر شده است.
این مادر با تاکید بر نقش معلم در کلاس گفت: آموزش دقیقا به نحوه تدریس معلم بستگی دارد؛ اگر معلم به تدریس اهمیت دهد دانش آموزان نیازی به کتاب های کمک درسی و کلاس های خصوصی نخواهند داشت.

***مخالفت با کتاب های کمک درسی توسط مدرسه
ناهید. پ نیز که یک فرزند پسر او در کلاس دوم دبستان درس می خواند در این مورد می گوید: سال قبل مدرسه فهرستی از کتاب های کمک درسی در همه دروس را داد و ما هم تهیه کردیم.

وی افزود: اما امسال مدرسه اعلام کرد مخالف خرید کتاب های کمک درسی است ولی من خودم کتاب های کمک درسی ریاضی و علوم را برای پسرم خریدم زیرا می خواستم منابعی برای تمرین بیشتر داشته باشد.

این مادر تاکید کرد: به نظر من تمرین های کتاب درسی و حتی آموزش های داخل کلاس کافی نیست، حتی سوال ها هم امروز سخت شده و دانش آموز نمی تواند به راحتی مفهوم سوال را بفهمد به همین علت از نظر من کتاب های کمک درسی مفید است اما کتاب هایی که پاسخنامه نداشته باشند.