بلایی که موبایل سر انسان می‌آورد

میگنا: قرار گرفتن طولانی مدت در مقابل نور، بخصوص اگر خارج از ریتم شبانه‌روزی فعالت‌های شخص باشد، در برنامه‌ خواب اختلال ایجاد کرده و سلامت انسان را به خطر می‌اندازد. یکی از شایع‌ترین علت‌های قرار گرفتن در معرض نور در شب، استفاده از تلفن همراه قبل از خواب است.

محققان مؤسسه‌ سالک (Salk)، در راستای یافتن درمانی برای بیخوابی شبانه، پا‌های بی‌قرار، میگرن و اختلال در نظم برنامه‌خواب، به این نتیجه رسیده‌اند که از بین رفتن نظم شبانه‌روزی ساعت بدن، در نهایت مشکلات متعددی برای سلامتی انسان به وجود می‌آورد که بعضی از آن‌ها مانند سندرم متابولیک، مقاومت به انسولین، چاقی مفرط، اختلال‌های شناختی و در برخی موارد حاد، سرطان، نیازمند درمان‌های طولانی مدت هستند.

از آنجا که امروزه اکثر منابع نوری که استفاده می‌کنیم، مصنوعی هستند، چرخه‌ خواب و بیداری دیگر وابسته به الگوی شب و روز نیست. از آن گذشته، با ورود تلفن‌های هوشمند به زندگی انسان، مدت زمان استفاده از تکنولوژی و خیره شدن به نور صفحه‌ آن‌ها از هر زمان دیگری بیشتر شده است.


ساعت خواب و نظم شبانه‌روزی بدن
همانطور که می‌دانید، ساعت بدن از الگوی بیست و چهار ساعته‌ شبانه‌روز پیروی می‌کند که چرخه‌ خواب و بیداری نیز تحت تأثیر این زمان‌بندی قرار می‌گیرد. در حقیقت تمام سلول‌ها، بافت‌ها و اعضای بدن وابسته به این الگو هستند.

تحقیقات اخیر بر گروهی از سلول‌ها در شبکیه و حساس به نور متمرکز شده است. همانطور که گفته شد، این سلول‌ها به نور حساسند، اما تصویری به مغز ارسال نمی‌کنند، بلکه سطح نور محیط را بررسی می‌کنند تا سیگنال‌های مرتبط با عملکرد بیولوژیکی را به مغز ارسال کنند.

پروتئینی به نام ملانوپسین در این سلول‌ها، به پردازش نور محیط کمک می‌کند و اگر مدت طولانی مقابل نور قرار بگیرد، مجدد درون سلول‌ها احیا می‌شود. ادامه یافتن این فرایند، به مغز سیگنال‌هایی مرتبط با قرار گرفتن مقابل نور پایدار ارسال می‌شود و در نتیجه مغز الگوی خواب و زمان استراحت را تغییر می‌دهد و به این صورت است که در نظم خواب اختلال ایجاد می‌شود.

پس از بررسی این فرایند، محققان با بررسی ملانوپسین در سلول‌های چشم، پی برده‌اند که اگرچه بعضی از سلول‌ها حساسیت خود را در طولانی مدت نسبت به نور پایدار از دست می‌دهند، اما بعضی دیگر، همچنان این حساسیت را حفظ می‌کنند. زیرا سلول‌های دسته دوم دارای ملانوپسینی هستند که حاوی ارستین (Arrestin) است.

نگاه کردن بیش از حد به صفحه‌ تلفن‌های هوشمند، بخصوص شب‌ها و زمان خواب، به علت تغییر دادن نظم نور دریافتی چشم و همانطور که گفته شد، ارسال سیگنال‌های دریافت نور به مغز می‌تواند باعث اختلال در ساعت بدن شده و برای مدت طولانی احساس نیاز به خواب را از بین ببرد. پس بهتر است سعی کنید استفاده از تلفن همراه را به زمانی غیر از زمان خواب موکول کنید.