میگنا: نوزادی که به بیماری هیرشپرونگ مبتلا باشد، معمولاً نمیتواند در روزهای پس از تولد حرکات روده داشته باشد؛ در موارد خفیف، ممکن است این بیماری تا دیرتر در کودکی تشخیص داده نشود.
بیماری هیرشپرونگ هنگامی رخ میدهد که سلولهای عصبی در روده بزرگ به طور کامل شکل نگیرند؛ اعصاب در روده بزرگ انقباضات عضلانی را کنترل میکند که مواد غذایی را از طریق روده منتقل میکند، بدون انقباضات، مدفوع در روده بزرگ باقی میماند.
هیرشپرونگ بیماری مادرزادی است که در دوران بارداری ایجاد میشود و در بدو تولد وجود دارد؛ برخی از شرایط مادرزادی به دلیل رژیم غذایی مادر یا به دلیل بیماری که در دوران بارداری داشته است رخ میدهد، برخی دیگر به دلیل ژنهایی هستند که والدین به نوزاد خود منتقل میکنند.
محققان نمیدانند که چرا برخی از افراد مبتلا به بیماری هیرشپرونگ هستند، اگرچه آنها معتقدند که این بیماری به نقص دستورالعملهای DNA مربوط میشود؛ اگرچه این بیماری میتواند کشنده باشد، اما طب مدرن قادر به حل مشکل جراحی است و کودکانی که تحت درمان قرار گرفته اند میتوانند زندگی عادی و سالم داشته باشند.
هرآنچه نیاز است از هیرشپرونگ بدانید
دکتر سیدمحمدصادق غفوری پزشک عمومی و عضو انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران اظهار کرد: بیماری هیرشپرونگ، روده بزرگ نوزادان و خردسالان را درگیر میکند؛ این بیماری موجب جلوگیری از حرکات رودهای میشود و بنابراین مدفوع در روده بزرگ حرکت نمیکند و علت اصلی این امر نبودن برخی شاخههای عصبی در قسمت پایینی روده بزرگ است.
او با اشاره به اینکه هیرشپرونگ یک نقص مادرزادی است، گفت: گاهی اوقات مشکل مدفوع کردن از همان بدو تولد آغاز میشود، اما در موارد خفیفتر، اولین علائم بیماری ماهها یا حتی سالها بعد از تولد آشکار میشوند.
عضو انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران ادامه داد: بیماری هیرشپرونگ میتواند موجب یبوست، اسهال، استفراغ و گاهی برخی عوارض جدی برای روده مانند انتروکولیت و مگاکولون سمی شود که این عوارض بسیار جدی و خطرناک است؛ بنابراین بسیار مهم است که بیماری هیرشپرونگ در اولین فرصت ممکن تشخیص داده شده و درمان شود.
این مشکل در پسران بیشتر از دختران بروز میکند؛ به ازای هر ۴ کودک پسر، یک کودک دختر به این بیماری مبتلا میشود، همچنین کودکان مبتلا به سندرم دان، بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
او بیان کرد: در برخی از موارد، ابتلا به هیرشپرونگ میتواند با عوامل ژنتیکی در ارتباط باشد؛ اگر یکی از والدین به بیماری هیرشپرونگ مبتلا بوده باشد، احتمال بروز این بیماری در کودک بیشتر است، خصوصاً در صورتی که مادر، سابقه ابتلا به این بیماری را داشته باشد، خطر بروز آن بیشتر است، در صورتی که یکی از فرزندان خانواده به این بیماری مبتلا باشد، احتمال آنکه فرزند بعدی نیز این بیماری را داشته باشد، بین ۳ تا ۱۲ درصد است.
علائم و نشانهها چیست؟
عضو انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران افزود: هشتاد درصد از کودکان مبتلا به هیرشپرونگ، در همان شش هفته اول زندگی خود، علائم ابتلا به بیماری را نشان میدهند؛ نوزادانی که از این بیماری رنج میبرند، معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول زندگی خود، علائم ابتلا به بیماری را نشان میدهند، اما در کودکانی که تنها قسمت بسیار کوتاهی از رودهها، عصبهای عادی را ندارد، ممکن است تا چندین ما یا حتی چندین سال، هیچ علائمی بروز نکند.
هرچند بیماران مختلف، علائم بسیار متنوعی دارند، اما شایعترین علائم عبارتاند از عدم داشتن حرکات رودهای طی ۴۸ ساعت اولیه زندگی، تورم تدریجی و مشخص شکم، ابتلای تدریجی به حملات استفراغی، تب است.
او ادامه داد: کودکانی که علائم زودهنگام ندارند، ممکن است علائم زیر را داشته باشند که شامل سپسیس (عفونت شدید)، یبوست که با گذشت زمان بدتر میشود، مدفوع کم و آبکی، بیاشتهایی، تأخیر در رشد و رشد کم کودک است؛ لازم است که پزشک، نوزاد را با دقت بسیار زیاد معاینه کند.
عضو انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران بیان کرد: اطلاعات بهدستآمده از معاینه فیزیکی به سن نوزاد و شدت وخامت بیماری او بستگی دارد؛ برای تشخیص دادن صحیح و قطعی باید برخی از تستهای تشخیصی انجام شوند، از جمله رادیولوژی از شکم، نمونهگیری از رکتوم و مانومتری آنورکتال است.
وی با اشاره به راههای درمانی هیرشپرونگ، یادآوری کرد: در تمامی موارد ابتلا به بیماری هیرشپرونگ، تنها راه درمان قطعی انجام جراحی است؛ طی این جراحی بخشی از روده که بدون عصب است برداشته میشود و بخشی از روده که با آزمایش نمونهگیری، سالم بودن آن مشخص شده است، کشیده شده و به مقعد متصل میشود.