میهمان‌های کوچک در اتاق خواب پدر و مادر
راهکارهایی برای جدا کردن محل خواب کودک
به گزارش میگنا، به نقل از تبیان، نباید فراموش کرد که جدا کردن جای خواب کودک مرحله حساسی است، بنابراین باید با احتیاط و حساب شده در این مسیر قدم برداشت. این کار ممکن است هفته‌ها طول بکشد و گاهاً والدین با شکست روبرو شوند. ناامید نشوید و با یک برنامه صحیح پیش بروید. ممکن است در ابتدا با گریه، بدخلقی و مقاومت کودکمواجه شوید، اما بدانید اگر مرحله جداخوابی در زمان مناسب، همراه با روند منطقی و راهکارهای صحیحی اتفاق بیفتد، نه تنها مشکلاتی برای کودک نداشته، بلکه می‌تواند از او یک فرد مستقل و قوی بسازد.
حجت‌الاسلام سیدعلیرضا تراشیون، کارشناس تربیتی حوزه کودک و نوجوان ارتباط محبت و جداخوابی کودک را این‌گونه بیان می‌کند: «اگرچه محبت از نیازهای انسان است اما در زمانی که فرد می‌خوابد بعضی از نیازها ساقط میشود. اگر والدین محبت را به اندازه و در حد ظرفیت فرزندان در طول روز نثار آنها کنند، با جداخوابی نه تنها مشکلی پیش نمی‌آید، بلکه کودکان استقلال و اعتماد به نفس خوبی کسب می‌کنند.»
بهترین زمان برای جداخوابی
خیلی اوقات دلهره و ترس پدر و ماد‌رها اجازه نمی‌دهد جای خواب کودک خود را جدا کنند. اما باید یادآور شویم که وقت را از دست نداده و هرچه زودتر شروع کنید. تراشیون بهترین زمان برای جداخوابی کودک را بین یک تا دو سال دانسته و فرزندان را را در این مدت میهمان اتاق والدین معرفی کرده و ادامه می‌دهد: «قبل از دوسالگی ترس‌های ماورایی در بچه‌ها وجود ندارد. مفهموم هیولا و لولو را درک نمی‌کنند. با وجود این میهمانان کوچک، والدین باید در روابط خود یک سری دقت‌هایی داشته باشند و اصل را بر ندانستن کودک قرار ندهند؛ زیرا در این سن کودک شاید نتواند دیده‌ها و دریافت‌های ذهنی خود را برای دیگران بیان کند، اما از محیط اطراف خود داده‌های زیادی را دریافت می‌کند که در آینده و شکل‌گیری شخصیت وی نقش بسیار مهمی دارد.»
والدین توجیه باشند
اولین چیزی كه برای جدا كردن اتاق كودك از والدین نیاز است، همراهی والدین به‌ویژه مادر خانواده است. بعضی والدین هنوز خودشان توجیه نیستند که این جداخوابی فرزند چقدر می‌تواند اهمیت داشته باشد. از این‌رو شاهد هستیم بعضی از مادران از روی تنبلی اقدام به این كار نکرده و به جای مقابله با واكنش‌های كودك به این جدایی، صورت‌مسئله را پاك می‌كنند.
تراشیون در ادامه 3 دلیل مهم را برای دلیل جداخوابی کودک و توجیه والدین بر این امر بیان می‌کند:
1- بچه‌ها وقتی در اتاق خواب پدر ومادر می‌خوابند، به‌مرور دچار آسیب‌های اخلاقی خواهند شد.
2- بچه‌هایی که جدا می‌خوابند، خودیاری و اعتماد به نفس بیشتری داشته و به عکس بچه‌هایی که با والدین می‌خوابند، ترسشان بیشتر، اعتماد به نفس، خودیاری و دیگر یاریشان کمتر است.
3- زن و شوهری که بچه‌ها طولانی مدت در کنار آنها می‌خوابند، روابطشان سرد میشود.
دروغ نگویید
یکی از اشتباهات بسیار بدی که برخی والدین انجام می‌دهند این است که گاهی آنها به دروغ به کودک می‌گویند: «تا صبح کنار تو خواهیم ماند»، اما وقتی کودک می‌خوابد او را ترک می‌کنند. در چنین شرایطی اگر کودک بین شب بیدار شود و پدر و یا مادرش را نبیند، به آنها بی‌اعتماد میشود.
از جدول ستاره‌دار استفاده کنید
در مورد کودکان سه سال به بالا خیلی خوب است که از جدول ستاره استفاده شود. به این معنی که هر روز صبح که کودک بلند میشود و در رختخوابش بوده، یک برچسب جایزه بگیرد و به ازای مثلاً هر پنج برچسب یک جایزه به او داده شود.
ترس‌های کودک را بپذیرید
ترس یکی از ویژگی‌های طبیعی در افراد مخصوصاً کودکان است. تراشیون در این‌باره می‌گوید: «آمارها نشان می‌دهد کودک تا 14 سالگی بین 1 تا 12 نوع دچار ترس میشود. این جمله غلط است که به فرزند خود بگوییم «این ترس ندارد»، نمی‌گوییم هم که این ترس دارد. والدین باید با جملات آرامش‌بخش کودک خود را همراهی کنند. اگر کودک می‌گوید از اینکه به تنهایی بخوابد، می‌ترسد، تا حدتوان عوامل ایجاد ترس را برای او رفع کرده و به او اطمینان خاطر دهید تا وقتی خوابش ببرد در کنار او هستید.»
مراقب خواب، خوراک و فعالیت‌بدنی کودک باشید
بچه‌ها باید خسته باشند تا مقاومتشان برای خوابیدن کمتر شود. زمانی که می‌خواهید شروع به جداخوابی بچه‌ها کنید، حدالامکان او را ظهر نخوابانید. بین خواب عصر و شب باید حداقل7 تا 8 ساعت فاصله باشد. بهترین زمان خواب روز بچه بین 1 تا 3 بعد از ظهر است.
از طرف دیگر مراقب باشید تا بچه‌ها از دو ساعت قبل از خواب فعالیت‌های بدنی زیاد و تماشای برنامه‌های پرهیجان نداشته باشند، چراکه هیجان مانع خواب کودک میشود. نکته دیگر اینکه بچه‌ها باید در زمان هوشیاری شام خوب خورده باشند و حتما سیر بخوابند. زمان مناسب بین خوردن شام و خواب شب 1 ساعت و نیم است.
از قصه‌گویی استفاده کنید
با استفاده از قصه‌گویی، جداخوابی را برای کودکان جذاب کنید. قصه یک روز کودکی را برای بچه ترسیم کنید. شخصیت اصلی قصه را جوری بیان کنید که بچه با او ارتباط برقرار کرده و همزادپنداری کند. آخر داستان را به این جا برسانید که این کودک داستان مسواک می‌زند، شب‌بخیر گفته و در اتاقش می‌خوابد.
ویژگی‌های اتاق خواب کودک
مورد دیگری که باید به آن توجه داشته و آن را مهیا و آماده کرد، اتاق و فضایی است که بچه قرار است آن‌جا بخوابد. توجه داشته باشید که این اتاق و فضا:
- نباید خیلی دور از اتاق والدین باشد.
- اتاق کودک هرگز نباید تاریک و بدون نور باشد.
- برای علاقمند کردن کودک، سعی کنید همراه خود او اتاق را آماده کنید، در چیدمان و انتخاب رنگ اتاق از آنها کمک بگیرید. در مباحث روانشناسی، رنگ‌ها از جایگاه مهمی برخوردار هستند. رنگ‌ها به دو دسته گرم مثل زرد، قرمز، نارنجی که نشان‌گر شور و هیجان بوده و رنگ‌های سرد مثل سبز؛ آرامش مطلق، آبی؛ آرامش همراه با تفکر و بنفش که کمی ناامیدی به همراه دارد، تقسیم می‌شوند. رنگ مناسب برای پوشش و محل خواب کودک ترکیبی از رنگ‌های سرد و گرم است به‌طوری‌که در عین آرامش‌بخشی، شور و هیجانی هم داشته باشد مثلاً رنگ سبزی که در آن موجی از نارنجی داشته باشد، می‌تواند مورد مناسبی باشد.
- وسایل و اسباب‌بازی‌هایی را که او دوست دارد در اتاق او قرار دهید، ساعاتی در روز به همراه کودک در آن اتاق بنشینید و با او بازی کنید.
- اتاق را بررسی کنید و عوامل آزاردهنده‌ی کودک را بشناسید. اگر پنجره رو به خیابان دارد و احتمال ایجاد سر و صدا و افتادن سایه روی دیوار و موارد این چنینی وجود دارد، آنها را برطرف کنید.
- اگر کمد تاریک و ترسناکی در داخل اتاق است که کودک از آن می‌ترسد، به بهانه‌های مختلف سر کمد بروید تا کودک ببیند که عامل ترسناکی در آن وجود ندارد.
حجت‌الاسلام سیدعلیرضا تراشیون، کارشناس تربیتی حوزه کودک و نوجوان ارتباط محبت و جداخوابی کودک را این‌گونه بیان می‌کند: «اگرچه محبت از نیازهای انسان است اما در زمانی که فرد می‌خوابد بعضی از نیازها ساقط میشود. اگر والدین محبت را به اندازه و در حد ظرفیت فرزندان در طول روز نثار آنها کنند، با جداخوابی نه تنها مشکلی پیش نمی‌آید، بلکه کودکان استقلال و اعتماد به نفس خوبی کسب می‌کنند.»
بهترین زمان برای جداخوابی
خیلی اوقات دلهره و ترس پدر و ماد‌رها اجازه نمی‌دهد جای خواب کودک خود را جدا کنند. اما باید یادآور شویم که وقت را از دست نداده و هرچه زودتر شروع کنید. تراشیون بهترین زمان برای جداخوابی کودک را بین یک تا دو سال دانسته و فرزندان را را در این مدت میهمان اتاق والدین معرفی کرده و ادامه می‌دهد: «قبل از دوسالگی ترس‌های ماورایی در بچه‌ها وجود ندارد. مفهموم هیولا و لولو را درک نمی‌کنند. با وجود این میهمانان کوچک، والدین باید در روابط خود یک سری دقت‌هایی داشته باشند و اصل را بر ندانستن کودک قرار ندهند؛ زیرا در این سن کودک شاید نتواند دیده‌ها و دریافت‌های ذهنی خود را برای دیگران بیان کند، اما از محیط اطراف خود داده‌های زیادی را دریافت می‌کند که در آینده و شکل‌گیری شخصیت وی نقش بسیار مهمی دارد.»
والدین توجیه باشند
اولین چیزی كه برای جدا كردن اتاق كودك از والدین نیاز است، همراهی والدین به‌ویژه مادر خانواده است. بعضی والدین هنوز خودشان توجیه نیستند که این جداخوابی فرزند چقدر می‌تواند اهمیت داشته باشد. از این‌رو شاهد هستیم بعضی از مادران از روی تنبلی اقدام به این كار نکرده و به جای مقابله با واكنش‌های كودك به این جدایی، صورت‌مسئله را پاك می‌كنند.
تراشیون در ادامه 3 دلیل مهم را برای دلیل جداخوابی کودک و توجیه والدین بر این امر بیان می‌کند:
1- بچه‌ها وقتی در اتاق خواب پدر ومادر می‌خوابند، به‌مرور دچار آسیب‌های اخلاقی خواهند شد.
2- بچه‌هایی که جدا می‌خوابند، خودیاری و اعتماد به نفس بیشتری داشته و به عکس بچه‌هایی که با والدین می‌خوابند، ترسشان بیشتر، اعتماد به نفس، خودیاری و دیگر یاریشان کمتر است.
3- زن و شوهری که بچه‌ها طولانی مدت در کنار آنها می‌خوابند، روابطشان سرد میشود.
دروغ نگویید
یکی از اشتباهات بسیار بدی که برخی والدین انجام می‌دهند این است که گاهی آنها به دروغ به کودک می‌گویند: «تا صبح کنار تو خواهیم ماند»، اما وقتی کودک می‌خوابد او را ترک می‌کنند. در چنین شرایطی اگر کودک بین شب بیدار شود و پدر و یا مادرش را نبیند، به آنها بی‌اعتماد میشود.
از جدول ستاره‌دار استفاده کنید
در مورد کودکان سه سال به بالا خیلی خوب است که از جدول ستاره استفاده شود. به این معنی که هر روز صبح که کودک بلند میشود و در رختخوابش بوده، یک برچسب جایزه بگیرد و به ازای مثلاً هر پنج برچسب یک جایزه به او داده شود.
ترس‌های کودک را بپذیرید
ترس یکی از ویژگی‌های طبیعی در افراد مخصوصاً کودکان است. تراشیون در این‌باره می‌گوید: «آمارها نشان می‌دهد کودک تا 14 سالگی بین 1 تا 12 نوع دچار ترس میشود. این جمله غلط است که به فرزند خود بگوییم «این ترس ندارد»، نمی‌گوییم هم که این ترس دارد. والدین باید با جملات آرامش‌بخش کودک خود را همراهی کنند. اگر کودک می‌گوید از اینکه به تنهایی بخوابد، می‌ترسد، تا حدتوان عوامل ایجاد ترس را برای او رفع کرده و به او اطمینان خاطر دهید تا وقتی خوابش ببرد در کنار او هستید.»
مراقب خواب، خوراک و فعالیت‌بدنی کودک باشید
بچه‌ها باید خسته باشند تا مقاومتشان برای خوابیدن کمتر شود. زمانی که می‌خواهید شروع به جداخوابی بچه‌ها کنید، حدالامکان او را ظهر نخوابانید. بین خواب عصر و شب باید حداقل7 تا 8 ساعت فاصله باشد. بهترین زمان خواب روز بچه بین 1 تا 3 بعد از ظهر است.
از طرف دیگر مراقب باشید تا بچه‌ها از دو ساعت قبل از خواب فعالیت‌های بدنی زیاد و تماشای برنامه‌های پرهیجان نداشته باشند، چراکه هیجان مانع خواب کودک میشود. نکته دیگر اینکه بچه‌ها باید در زمان هوشیاری شام خوب خورده باشند و حتما سیر بخوابند. زمان مناسب بین خوردن شام و خواب شب 1 ساعت و نیم است.
از قصه‌گویی استفاده کنید
با استفاده از قصه‌گویی، جداخوابی را برای کودکان جذاب کنید. قصه یک روز کودکی را برای بچه ترسیم کنید. شخصیت اصلی قصه را جوری بیان کنید که بچه با او ارتباط برقرار کرده و همزادپنداری کند. آخر داستان را به این جا برسانید که این کودک داستان مسواک می‌زند، شب‌بخیر گفته و در اتاقش می‌خوابد.
ویژگی‌های اتاق خواب کودک
مورد دیگری که باید به آن توجه داشته و آن را مهیا و آماده کرد، اتاق و فضایی است که بچه قرار است آن‌جا بخوابد. توجه داشته باشید که این اتاق و فضا:
- نباید خیلی دور از اتاق والدین باشد.
- اتاق کودک هرگز نباید تاریک و بدون نور باشد.
- برای علاقمند کردن کودک، سعی کنید همراه خود او اتاق را آماده کنید، در چیدمان و انتخاب رنگ اتاق از آنها کمک بگیرید. در مباحث روانشناسی، رنگ‌ها از جایگاه مهمی برخوردار هستند. رنگ‌ها به دو دسته گرم مثل زرد، قرمز، نارنجی که نشان‌گر شور و هیجان بوده و رنگ‌های سرد مثل سبز؛ آرامش مطلق، آبی؛ آرامش همراه با تفکر و بنفش که کمی ناامیدی به همراه دارد، تقسیم می‌شوند. رنگ مناسب برای پوشش و محل خواب کودک ترکیبی از رنگ‌های سرد و گرم است به‌طوری‌که در عین آرامش‌بخشی، شور و هیجانی هم داشته باشد مثلاً رنگ سبزی که در آن موجی از نارنجی داشته باشد، می‌تواند مورد مناسبی باشد.
- وسایل و اسباب‌بازی‌هایی را که او دوست دارد در اتاق او قرار دهید، ساعاتی در روز به همراه کودک در آن اتاق بنشینید و با او بازی کنید.
- اتاق را بررسی کنید و عوامل آزاردهنده‌ی کودک را بشناسید. اگر پنجره رو به خیابان دارد و احتمال ایجاد سر و صدا و افتادن سایه روی دیوار و موارد این چنینی وجود دارد، آنها را برطرف کنید.
- اگر کمد تاریک و ترسناکی در داخل اتاق است که کودک از آن می‌ترسد، به بهانه‌های مختلف سر کمد بروید تا کودک ببیند که عامل ترسناکی در آن وجود ندارد.
مرجع : تبیان
