چرا برخی والدین بین فرزندانشان «فرق» می‌گذارند؟

میگنا: دکتر امین رفیعی‌پور، با بیان اینکه تبعیض‌ها بنا به شرایط سنی،‌ شرایط خاص اجتماعی و... از سوی والدین بروز می‌یابد، یادآور شد: معمولا تبعیض‌هایی که از سوی والدین بروز می‌یابد به دو دسته واضح-عمدی و غیر واضح- غیرعمدی تقسیم می‌شوند، به طور مثال زمانی که والدینی به فرزند شش ساله‌شان اجازه نمی‌دهند از خانه خارج شود اما برای فرزند ۲۰ ساله خود در این زمینه محدودیت کمتری قائل می‌شوند، این  تبعیضی ضروری است که بنا به سن و موقعیت فرزندان اجرا شده و مانعی ندارد، اما زمانی که والدینی که دارای دو فرزند با شرایط مشترکی هستند و میان آنها تبعیض‌گذاری می‌کنند این رفتار، تبعیض عمدی محسوب می‌شود.

به گفته وی، تبعیض واضح و عمدی و تبعیض غیرواضح و غیرعمدی هر کدام اثرات مخربی را هم بر فرزند محبوب و هم بر فرزند غیر محبوب وارد می‌کند. برای فرزند محبوب موجب شکل‌گیری حس ارزشمندی کاذب، اعتماد به نفس کاذب و ستیزه جویی می‌شود، همچنین برای کودک غیر محبوب موجب احساس بی‌ارزشی، کاهش اعتماد به نفس و حقارت می‌شود که البته این حقارت می‌تواند در آینده زیربنای رفتارهای ضداجتماعی شود.

رفیعی‌پور در ادامه به تاثیرات تبعیض بر آینده فرزندان اشاره و خاطرنشان کرد: با اعمال تبعیض میان فرزندان، فرزند محبوب احساس ارزشمندی کرده و تصور می‌کند نسبت به دیگر افراد جامعه متفاوت است، این احساس بعدها منجر می‌شود که او نتواند خود را با جامعه هماهنگ کند، پس آسیب می‌بیند. از سوی دیگر کودک غیر محبوب به دلیل اینکه از ابتدا کودکی احساس حقارت داشته است در آینده روزبه روز سرخورده‌تر می‌شود و این سرخوردگی درنهایت موجب شکل‌گیری شخصیت فردی می‌شود که نمی‌تواند حق خود را از اجتماع بگیرد.

این متخصص روانشناسی سلامت در پاسخ به این سوال که بروز تبعیض از سوی والدین میان فرزندان به چه دلایلی بروز می‌یابد؟ گفت: تبعیض‌ها عموما ناشی از بافت فرهنگی، مسائل اقتصادی، عدم آگاهی و بافت قومی بروز می‌یابد؛ به طور مثال در برخی جوامع به دلیل نوع نگاه به جنس مونث و مذکر این تبعیض‌ها رخ می‌دهد، به گونه‌ای که برای دختر محدودیت‌هایی را در نظر می‌گیرند اما برای فرزند پسر محدودیت‌ها به نسبت کمتر است، همچنین برخی از والدین به فرزند آخر یا اول توجه بیشتری دارند، به طور مثال برای فرزند اول سالگرد تولد، جشن دندونی و... برگزار می‌کنند اما این توجه‌ها برای فرزندان دیگر وجود ندارد زیرا خانواده دیگر توان این تجملات را ندارد که همه این عوامل می‌تواند منجر به بروز تبعیض میان فرزندان شود.

رفیعی‌پور با اشاره به اینکه عمدتا تبعیض‌های واضح و عمدی منجر به گسترش بی‌عدالتی و مشکلات رفتاری در خانواده می‌شود، یادآور شد: برخی والدین به دلایل مختلف عمدا میان فرزندانشان تبعیض قائل می‌شوند.