پاسخ مشاور:

ما توانایی‌های مختلفی برای مدیریت کردن خودمان در شرایط مختلف داریم. یکی از این ابزارها و توانایی‌ها، هیجانات ما هستند. به این موقعیت‎ها فکر کن؛ وقتی دوست خوبی داری، وقتی به یک سفر باحال می‌روی، وقتی موفقیتی به‎دست می‎آوری، وقتی کسی بهت هدیه می‌‎دهد؛ هیجانی که همه ما در این موقعیت‎ها تجربه می‌کنیم، شادی است.

وقتی دوستت از دستت ناراحت می‎شود، وقتی چیزی را می‎خواهی ولی پس‎اندازت برای خریدش کافی نیست، وقتی در یکی از مسئولیت‎هایت شکست می‎خوری؛ حسی که همه انسان‌ها در این مواقع تجربه می‌کنند، غم است.

این دو هیجان برای سازگاری بیشتر ما با محیط است؛ یعنی برای شادتر زندگی کردن و کمتر ناراحت بودن.

روان‌شناسان به توانایی تحمل غم‌ها و تلاش برای غمگین نبودن، «تاب‌آوری» می‌گویند. هرچه تاب‌آوری بالاتر باشد، سختی‌های بیشتری را می‌توانیم تحمل کنیم. اما چطور می‎توانیم تاب‎آوری‎مان را افزایش بدهیم؟

از شکست‎ها عکس بگیر!
هر کسی تجارب شادی و غم زیادی دارد. افراد با تاب‌آوری بالا از این تجارب یک عکس (ذهنی) می‌گیرند و آن‌ها را در آلبوم خاطرات‌شان نگه می‎دارند. وقتی سختی به سراغ‌شان می‎آید، این عکس‌ها را رو می‎کنند. چطوری؟ یعنی مثلا اگر در امتحان شکست خوردم، عکس نمرات بالای خودم را به این معنی‌که حتما می‎توانم نمره پایینم را جبران کنم، رو می‎کنم.

خب دلیل عکس گرفتن از اتفاقات خوب و خوشایند را فهمیدیم اما عکسِ شکست‎ها به چه دردی می‎خورد؟ وقتی شکست جدیدی تجربه می‎کنیم، با یادآوری و نگاه کردن به عکس شکست‎های قبلی می‎توانیم ترس و نگرانی‎مان را کمتر و برای شادی و موفقیت دوباره، بیشترتلاش کنیم.

این روش با همه سختی‎اش درمقایسه با وقتی که شکست‎ها برای‎مان زیادی ناراحت‎کننده می‎شوند و تلاش می‎کنیم هر طوری شده از ذهن‎مان بیرون بیندازیم‎شان، مفیدتر است. دفعات ابتدایی تجارب غم و شکست، سخت‎ترین تجارب هستند و باعث می‌شوند اعتمادبه‌نفس ما پایین بیاید اما بعد از سپری شدن این دوره، می‎توانیم دوباره به حالت قبلی بر‎گردیم.

نکته این‎جاست که تجربه‎های بد و احساس‎های منفی همراه آن‎ها را برای سازگاری و موفقیت‎های بعدی، ضروری بدانیم. یعنی با جمع کردن آن‎ها و درس گرفتن ازشان، به تاب‎آوری خودمان کمک کنیم. طبق این توضیحات، تجربه غم و ناراحتی‎ات را محترم بشمار.
عکس‎اش را برای موفقیت‎ها و شکست‎های بعدی نگه دار. این را یادت باشد که افراد موفق در حس غم فرو نمی‎روند و برایش کاری انجام می‎دهند.

در کنار تمرین تاب‎‏آوری، اگر برای دیگر حوزه‎های درسی مثل برنامه‎ریزی و تمرکز، نیاز به کمک داری حتما به مشاور تربیتی و تحصیلی مراجعه کن.


نویسنده : رضا شم‎آبادی | روان‎شناس بالینی کودک و نوجوان