کروناویروس؛ ترسناک یا خطرناک
بخشی از اضطراب و حتی ترس ایجاد شده در خصوص کروناویروس جدید، به واسطه شیوه‌های اطلاع رسانی، خصوصا روش‌های مورد استفاده در شبکه‌های خبری خارج از کشور و باز نشر اطلاعات و اخبار در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی داخلی است؛ مشکلی که رفع آن یکی از ضرورت‌ها برای کنترل مطلوب شرایط موجود به شمار می‌رود.
دکتر سعید رحیمی خواه؛ روانشناس و مشاور خانواده گفت: آنچه از سیستم پزشکی در رابطه با ویروس کرونا دریافت می‌کنیم اینست که خطرناکی آن از آنفولانزا کمتر است، اما با برخورد اولیه در روزهای نخستین شیوع این ویروس جنبه خطرناک بودن آن مطرح شد و این بیشتر در ذهن افراد جای گرفت.
او با اشاره به برخورد متفاوت افراد با مسائل اجتماعی، گفت: فضای مجازی از یک سمت سرعت انتقال اطلاعات را بشدت افزایش داده و از طرف دیگر اطلاعاتی را در بر دارد که به شکل کاملا دلخواهانه در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است؛ بر همین اساس، اطلاعات موجود در این فضا، آمیخته‌ای از اطلاعات غلط و درست است و نمی‌توان به شکل کامل به آنها اتکا کرد.
این روانشناس با اشاره به نیاز جامعه به مهارت تفکر نقاد و تاکید براینکه اکنون با ضعف اینگونه تفکر در جامعه مواجه هستیم خاطرنشان کرد: همین که ما وقتی یک پیام را دریافت می‌کنیم به سرعت آن را انتقال می‌دهیم طوری که انگار واقعیت است که با آن روبه رو شده‌ایم، یعنی فاقد مهارت تفکر نقاد هستیم.
رحیمی خواه ادامه داد: تفکر نقاد یعنی اینکه آنچه به ذهن ما یا دیگران متبادر میشود، می‌تواند درست یا غلط باشد بنابراین وقتی شواهد کافی برای پذیرش صحت یک مطلب وجود ندارد، مجبور به پذیرش آن نیستیم و می‌توانیم با آموخته هایمان، میزان صحت اطلاعات دریافت شده را بسنجیم بسنجیم.
او گفت: در مراحل پیشرفته تر تفکر نقاد، افراد می‌آموزند که امروز رسانه‌ها در دنیا چه نقشی را بازی می‌کنند، پیام‌های دریافتی از رسانه‌های مختلف حاوی چه محتواهایی و به سود و زیان چه کسانی است.
این روانشناس با اشاره به درگیری حدود 80 کشور دنیا با کروناویروس جدید و اینکه بیشتر مرگ و میرها مربوط به افراد بالای 60 سال و کسانیکه سیستم ایمنی قوی ندارند است، گفت: در این شرایط که ایران هم مانند بسیاری از کشورها، با این بیماری مواجه شده، سیستم بهداشت و درمان کار خود را انجام می‌دهد و هر یک از سازمان‌ها و دستگاه‌ها نیز به فراخور شرح وظایف، به انجام امور مرتبط مشغولند، بنابر این وظیفه مردم، رعایت دقیق دستورات و توصیه‌های بهداشتی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری است.
این روانشناس بالینی میزان کمی از نگرانی را برای انسان طبیعی دانست و با تاکید براینکه افراد نباید این میزان از نگرانی را سرکوب یا انکار کنند، گفت: نگرانی در مواجهه با پدیده‌های مختلف موجب میشود که افراد نسبت به انجام برخوردی واقع بینانه، اقدام و از مواجهه و رفتارهای افراطی پرهیز کنند.
او با بیان اینکه نگرانی مضر باعث در پیش گرفتن روش‌هایی نامناسب در مواجهه با شرایط خاص میشود، گفت: بهتر اینکه در رابطه با هر موضوع واقع بینانه عمل کنیم، امروز هم بهترین راهکار و رفتار، رعایت اصول بهداشت فردی و اجتماعی است، راهی که مسیر ابتلا به بیماری را مسدود خواهد کرد.
رحیمی خواه در خصوص سیاه‌نمایی‌های شبکه‌های خارجی معاند که با هدف از بین بردن امنیت روانی مردم انجام میشود، گفت: ما به هر عنوان به واسطه سیستم حکومتی که طراحی کرده‌ایم، ترجیح می‌دهیم کشوری مستقل باشیم و به همین دلیل با برخی کشورهای مدعی توانمندی حکومتی در جهان، تضادها و مشکلاتی داریم.
وی با بیان اینکه برخی کشورها از اتفاقات حادث شده در ایران، بهره‌برداری سیاسی به نفع خود کرده و می‌کنند، خاطر نشان کرد: نباید این نکته را نادیده گرفت که تمام اطلاعات و اخباری که از رسانه‌های مختلف منتشر میشود، صحیح نیست و گاه رسانه خبر و گزارشی را ارائه می‌دهد که منطبق بر دیدگاه‌های سیاستگزاران آن رسانه است.
شرایط مناسب فارس در مواجهه با کووید 19
رئیس دانشکده خبر شیراز نیز گفت: در یک استان با جمعیت قریب به 5 میلیون نفر، اگر به آمار ابتلا و فوت ناشی از بیماری کووید 19 توجه کنیم، فارس شرایط مناسبی دارد؛ بنابراین باید داده‌ها را درست تحلیل کرد و واقع بین بود.
محمود شاکر گفت: عده ای از افراد متاسفانه سریع از بحران سوء استفاده می‌کنند، کمیاب شدن و گرانی ماسک و دیگر کالاهای بهداشتی نمونه‌ای از همین سوء استفاده و نشان دهنده آنست که در جامعه شناسی و فرهنگ اجتماعی به هنگام مواجهه با مشکلات، خوب کار نکرده‌ایم.
او با بیان اینکه در دنیای کنونی فضای مجازی، در دسترس‌ترین ابزار برای کسب آگاهی و اطلاعات محسوب میشود، گفت: هم جامعه به این ابزار نیاز دارد هم باید مراقب بود که فعالیت در چنین عرصه‌ای منجر به تشویش و اضطراب جامعه مخاطب نشود.
شاکر ادامه داد: در بروز شرایط بحرانی شبکه های مجازی در کنار رسانه های خارجی و سرویس های اطلاع رسانی معاند، نقشی واضح ایفا می‌کنند.
رئیس دانشکده خبر شیراز با انتفاد از شیوه اطلاع رسانی شبکه های داخلی در موضوع کروناویروس، گفت: سرعت انتشار ویروس کرونا سریعتر از واکنش مسئولان بوده و همین موضوع دست مایه سوء استفاده بیشتر شبکه های خارجی برای هراس افکنی و متشنج کردن اوضاع با هدف رسیدن آنان به اهداف سیاسی‌شان، شده است.
او با اعلام اینکه امروز برای مقابله با تبلیغات و سیاه نمایی رسانه های خارجی نیاز به راه کارهای جدید داریم، گفت: درک نکردن به موقع شرایط و فرصت سوزی رسانه‌های داخلی و فراهم کردن زمینه روانی برای درک کردن موقعیت جهانی این بیماری در همان روزهای نخست شیوع ویروس کرونا امروز ایران در رتبه دوم قرار نمی‌گرفت.
شاکر با اشاره با هجمه سنگین رسانه های فارسی زبان خارجی در نشر اخبار لحظه ای ویروس کرونا در ایران، اضافه کرد: امروزه شاهد هستیم که رسانه های معاند با استفاده از هر ابزاری سعی در سیاه نمایی وضعیت شیوع بیماری در ایران دارند در حالی که مرکز شیوع این بیماری ایران نبود و به غیر از ایران ده ها کشور دیگر درگیر این چالش شده‌اند، این که بخش مهمی ار خبرهای آنها به آمار مرگ ومیر و ابتلا در ایران اختصاص یافته و کمتر به آمار بهبود یافتگان می‌پردازند، نشان سوء استفاده آنان از احساسات مخاطبان و هراس افکنی در میان افکار و اذهان عمومی است.
او با اشاره به حوادث اخیر کشور و کاهش نسبی اعتماد مردم نسبت به رسانه‌های داخلی و مسئولان، در امر اطلاع رسانی صریح و سریع، گفت: مسئولان باید شفاف سازی کرده و اعتماد از دست رفته مردم را بازگردانند و در کنار ارائه آمارهای مورد نیاز جامعه، نظارت خود را بر امکانات و خدمات بهداشتی را از طریق پیگیری قضایی مافیا و محتکران اقلام بهداشتی مورد نیاز مردم، عمل به وعده ها در خصوص اقساط عقب افتاده کسبه بازار و امثالهم را بیشتر کند.
این استاد دانشگاه در ادامه ضمن تاکید بر لزوم اعتمادسازی برای ایجاد فضای امنیت فکری جامعه، گفت: هر روز در خبرها و رسانه ملی شاهد گفت و گوی مسئولین در خصوص تولیدات لوازم بهداشتی و ورود به بازار هستیم اما در عمل مردم کمبود یا حتی نبود حداقل‌های لوازم بهداشتی را به شکلی مشهود مشاهده می‌کنند.
رئیس دانشکده خبر شیراز در پاسخ به این سئوال که آیا مردم باید در جریان آمار ساعتی میزان مبتلایان به بیماری کووید 19 قرار گیرند، گفت: به اذعان رسانه‌های غربی هراس ناشی شیوع کروناویروس در کشورهای غربی و کشور آمریکا، از گسترش این بیماری سریعتر بوده و موجب بروز واکنش‌هایی شده است؛ بنابراین پیش از ارائه آمار و اطلاعات در مورد بیماری، باید به دنبال تثبیت شرایط اجتماعی و تامین و توزیع مناسب اقلام بهداشتی و کنترل بیشتر بر این نیازها بود، چرا که در چنین شرایطی مردم آمادگی بیشتری برای پذیرش آمارها بدون اینکه اضطرابی بر جامعه مستولی شود، خواهند داشت.
دکتر سعید رحیمی خواه؛ روانشناس و مشاور خانواده گفت: آنچه از سیستم پزشکی در رابطه با ویروس کرونا دریافت می‌کنیم اینست که خطرناکی آن از آنفولانزا کمتر است، اما با برخورد اولیه در روزهای نخستین شیوع این ویروس جنبه خطرناک بودن آن مطرح شد و این بیشتر در ذهن افراد جای گرفت.
او با اشاره به برخورد متفاوت افراد با مسائل اجتماعی، گفت: فضای مجازی از یک سمت سرعت انتقال اطلاعات را بشدت افزایش داده و از طرف دیگر اطلاعاتی را در بر دارد که به شکل کاملا دلخواهانه در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است؛ بر همین اساس، اطلاعات موجود در این فضا، آمیخته‌ای از اطلاعات غلط و درست است و نمی‌توان به شکل کامل به آنها اتکا کرد.
این روانشناس با اشاره به نیاز جامعه به مهارت تفکر نقاد و تاکید براینکه اکنون با ضعف اینگونه تفکر در جامعه مواجه هستیم خاطرنشان کرد: همین که ما وقتی یک پیام را دریافت می‌کنیم به سرعت آن را انتقال می‌دهیم طوری که انگار واقعیت است که با آن روبه رو شده‌ایم، یعنی فاقد مهارت تفکر نقاد هستیم.
رحیمی خواه ادامه داد: تفکر نقاد یعنی اینکه آنچه به ذهن ما یا دیگران متبادر میشود، می‌تواند درست یا غلط باشد بنابراین وقتی شواهد کافی برای پذیرش صحت یک مطلب وجود ندارد، مجبور به پذیرش آن نیستیم و می‌توانیم با آموخته هایمان، میزان صحت اطلاعات دریافت شده را بسنجیم بسنجیم.
او گفت: در مراحل پیشرفته تر تفکر نقاد، افراد می‌آموزند که امروز رسانه‌ها در دنیا چه نقشی را بازی می‌کنند، پیام‌های دریافتی از رسانه‌های مختلف حاوی چه محتواهایی و به سود و زیان چه کسانی است.
این روانشناس با اشاره به درگیری حدود 80 کشور دنیا با کروناویروس جدید و اینکه بیشتر مرگ و میرها مربوط به افراد بالای 60 سال و کسانیکه سیستم ایمنی قوی ندارند است، گفت: در این شرایط که ایران هم مانند بسیاری از کشورها، با این بیماری مواجه شده، سیستم بهداشت و درمان کار خود را انجام می‌دهد و هر یک از سازمان‌ها و دستگاه‌ها نیز به فراخور شرح وظایف، به انجام امور مرتبط مشغولند، بنابر این وظیفه مردم، رعایت دقیق دستورات و توصیه‌های بهداشتی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری است.
این روانشناس بالینی میزان کمی از نگرانی را برای انسان طبیعی دانست و با تاکید براینکه افراد نباید این میزان از نگرانی را سرکوب یا انکار کنند، گفت: نگرانی در مواجهه با پدیده‌های مختلف موجب میشود که افراد نسبت به انجام برخوردی واقع بینانه، اقدام و از مواجهه و رفتارهای افراطی پرهیز کنند.
او با بیان اینکه نگرانی مضر باعث در پیش گرفتن روش‌هایی نامناسب در مواجهه با شرایط خاص میشود، گفت: بهتر اینکه در رابطه با هر موضوع واقع بینانه عمل کنیم، امروز هم بهترین راهکار و رفتار، رعایت اصول بهداشت فردی و اجتماعی است، راهی که مسیر ابتلا به بیماری را مسدود خواهد کرد.
رحیمی خواه در خصوص سیاه‌نمایی‌های شبکه‌های خارجی معاند که با هدف از بین بردن امنیت روانی مردم انجام میشود، گفت: ما به هر عنوان به واسطه سیستم حکومتی که طراحی کرده‌ایم، ترجیح می‌دهیم کشوری مستقل باشیم و به همین دلیل با برخی کشورهای مدعی توانمندی حکومتی در جهان، تضادها و مشکلاتی داریم.
وی با بیان اینکه برخی کشورها از اتفاقات حادث شده در ایران، بهره‌برداری سیاسی به نفع خود کرده و می‌کنند، خاطر نشان کرد: نباید این نکته را نادیده گرفت که تمام اطلاعات و اخباری که از رسانه‌های مختلف منتشر میشود، صحیح نیست و گاه رسانه خبر و گزارشی را ارائه می‌دهد که منطبق بر دیدگاه‌های سیاستگزاران آن رسانه است.
شرایط مناسب فارس در مواجهه با کووید 19
رئیس دانشکده خبر شیراز نیز گفت: در یک استان با جمعیت قریب به 5 میلیون نفر، اگر به آمار ابتلا و فوت ناشی از بیماری کووید 19 توجه کنیم، فارس شرایط مناسبی دارد؛ بنابراین باید داده‌ها را درست تحلیل کرد و واقع بین بود.
محمود شاکر گفت: عده ای از افراد متاسفانه سریع از بحران سوء استفاده می‌کنند، کمیاب شدن و گرانی ماسک و دیگر کالاهای بهداشتی نمونه‌ای از همین سوء استفاده و نشان دهنده آنست که در جامعه شناسی و فرهنگ اجتماعی به هنگام مواجهه با مشکلات، خوب کار نکرده‌ایم.
او با بیان اینکه در دنیای کنونی فضای مجازی، در دسترس‌ترین ابزار برای کسب آگاهی و اطلاعات محسوب میشود، گفت: هم جامعه به این ابزار نیاز دارد هم باید مراقب بود که فعالیت در چنین عرصه‌ای منجر به تشویش و اضطراب جامعه مخاطب نشود.
شاکر ادامه داد: در بروز شرایط بحرانی شبکه های مجازی در کنار رسانه های خارجی و سرویس های اطلاع رسانی معاند، نقشی واضح ایفا می‌کنند.
رئیس دانشکده خبر شیراز با انتفاد از شیوه اطلاع رسانی شبکه های داخلی در موضوع کروناویروس، گفت: سرعت انتشار ویروس کرونا سریعتر از واکنش مسئولان بوده و همین موضوع دست مایه سوء استفاده بیشتر شبکه های خارجی برای هراس افکنی و متشنج کردن اوضاع با هدف رسیدن آنان به اهداف سیاسی‌شان، شده است.
او با اعلام اینکه امروز برای مقابله با تبلیغات و سیاه نمایی رسانه های خارجی نیاز به راه کارهای جدید داریم، گفت: درک نکردن به موقع شرایط و فرصت سوزی رسانه‌های داخلی و فراهم کردن زمینه روانی برای درک کردن موقعیت جهانی این بیماری در همان روزهای نخست شیوع ویروس کرونا امروز ایران در رتبه دوم قرار نمی‌گرفت.
شاکر با اشاره با هجمه سنگین رسانه های فارسی زبان خارجی در نشر اخبار لحظه ای ویروس کرونا در ایران، اضافه کرد: امروزه شاهد هستیم که رسانه های معاند با استفاده از هر ابزاری سعی در سیاه نمایی وضعیت شیوع بیماری در ایران دارند در حالی که مرکز شیوع این بیماری ایران نبود و به غیر از ایران ده ها کشور دیگر درگیر این چالش شده‌اند، این که بخش مهمی ار خبرهای آنها به آمار مرگ ومیر و ابتلا در ایران اختصاص یافته و کمتر به آمار بهبود یافتگان می‌پردازند، نشان سوء استفاده آنان از احساسات مخاطبان و هراس افکنی در میان افکار و اذهان عمومی است.
او با اشاره به حوادث اخیر کشور و کاهش نسبی اعتماد مردم نسبت به رسانه‌های داخلی و مسئولان، در امر اطلاع رسانی صریح و سریع، گفت: مسئولان باید شفاف سازی کرده و اعتماد از دست رفته مردم را بازگردانند و در کنار ارائه آمارهای مورد نیاز جامعه، نظارت خود را بر امکانات و خدمات بهداشتی را از طریق پیگیری قضایی مافیا و محتکران اقلام بهداشتی مورد نیاز مردم، عمل به وعده ها در خصوص اقساط عقب افتاده کسبه بازار و امثالهم را بیشتر کند.
این استاد دانشگاه در ادامه ضمن تاکید بر لزوم اعتمادسازی برای ایجاد فضای امنیت فکری جامعه، گفت: هر روز در خبرها و رسانه ملی شاهد گفت و گوی مسئولین در خصوص تولیدات لوازم بهداشتی و ورود به بازار هستیم اما در عمل مردم کمبود یا حتی نبود حداقل‌های لوازم بهداشتی را به شکلی مشهود مشاهده می‌کنند.
رئیس دانشکده خبر شیراز در پاسخ به این سئوال که آیا مردم باید در جریان آمار ساعتی میزان مبتلایان به بیماری کووید 19 قرار گیرند، گفت: به اذعان رسانه‌های غربی هراس ناشی شیوع کروناویروس در کشورهای غربی و کشور آمریکا، از گسترش این بیماری سریعتر بوده و موجب بروز واکنش‌هایی شده است؛ بنابراین پیش از ارائه آمار و اطلاعات در مورد بیماری، باید به دنبال تثبیت شرایط اجتماعی و تامین و توزیع مناسب اقلام بهداشتی و کنترل بیشتر بر این نیازها بود، چرا که در چنین شرایطی مردم آمادگی بیشتری برای پذیرش آمارها بدون اینکه اضطرابی بر جامعه مستولی شود، خواهند داشت.
مرجع : خبرگزاری ایسنا
