تشابه علائم کرونا و اضطراب؛ به پزشک مراجعه کنیم یا روانشناس

میگنا: دکتر علی اصغر اصغرنژاد فرید، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این سؤال که شیوع کرونا در کشور و متعاقب آن قرنطینه خانگی تا چه میزان بر سلامت روان مردم تأثیر گذاشته است؟ گفت: کرونا یک خطر جدی برای زندگی افراد محسوب می‌شود و افراد علاوه بر نگرانی از زندگی خود، نگران زندگی سایر عزیزانشان هم هستند. وقتی خطر و تهدیدی جدی رخ می‌دهد و موجب می‌شود افراد احساس ناامنی کنند حتماً دچار مشکل می‌شوند.

وی با ذکر اینکه هر نفسی که انسان می‌کشد او را یک گام به مرگ‌ نزدیک‌تر می‌کند، گفت: مشکل این است که ما مرگ را انکار می‌کنیم و نمی‌پذیریم که این بخشی از واقعیت زندگی است. باید با این واقعیت کنار بیاییم اما اینکه کرونا هم تهدیدی برای ما محسوب می‌شود و هم تهدیدی برای عزیزان ما مشکل و فشار روانی را تشدید می‌کند.


احتمال ناقل کرونا بودن استرس را شدید‌تر می‌کند
این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه احتمال ناقل بیماری بودن افراد برای عزیزانشان فشار و استرس روانی را بیشتر می‌کند، گفت: این فکر که ممکن است باعث مرگ عزیزانمان شویم استرس را بیش از پیش تشدید می‌کند. ضمن اینکه دائم در وضعیت گنگ، مبهم، سردرگم و … مجبور هستیم که روال زندگی خود را تغییر دهیم که همه اینها از مصادیق شرایط بحران است.

طبیعی است که در شرایط بحران جسم و روح انسان‌ها واکنش نشان دهد که واکنش جسمی بیشتر بی‌قراری، تحریک‌پذیری، نفس‌تنگی، احساس خفگی و احساس نیاز به هوای تازه است. البته باید توجه کنیم که علائم استرس‌‌ شبیه علائم بیماری کروناست، چرا که یکی از علائم اصلی کرونا احساس نفس‌تنگی و نیاز به هوای تازه است که مشکل را بیشتر و ترس را تشدید می‌کنند. همه ما باید نگران سلامت جسم و جانمان باشیم و از آن مراقبت کنیم، اما این نگرانی نباید به حدی برسد که مزاحم روال عادی زندگی ما شود. نگرانی بیش از حد مشکل‌آفرین است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید مسائل بهداشتی را رعایت کنیم اما توجه بیش از حد و غیرعلمی به مسئله مراقبت از خود، مزاحم زندگی طبیعی انسان می‌شود. اگر نگرانی‌ها از شیوع کرونا زندگی را مختل کرده است، به خودبیماری‌انگاری مداوم تبدیل می‌شود و اشغال ذهنی ایجاد ‌می‌کند. این اشتغال ذهنی واکنش‌های ما به بحران را تشدید و انسان را دچار روند و سیکل معیوب ذهنی می‌کند.


چه کسانی به مشاوره روان شناسی رجوع کنند؟
اصغرنژاد در پاسخ به اینکه چه کسانی در شرایط کنونی نیاز به مشاوره روانی و صحبت با روانشناس دارند؟ گفت: کسانی که استرس و اضطراب مزاحم زندگی آنها شده بهتر است از مشاوره تلفنی، که در حال حاضر امکان‌پذیر است، استفاده کنند. افرادی که به خوبی مسائل بهداشتی را رعایت می‌کنند و به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند نیازی به دریافت مشاوره ندارند.

وی به افرادی که احساس می‌کنند علائم مشترک کرونا و اضطراب مثل نفس‌تنگی را دارند توصیه کرد: ابتدا مشکلات خود را با یک پزشک مطرح کنید و از سلامت جسمانی خود مطمئن شوند و در صورتی که مشکل جسمی نداشته باشید، با یک روانشناس برای رفع اضطراب و مقابله با آن مشورت بگیرند. اگر مدام اشتغال ذهنی دارید، خود را سرزنش می‌کنید، افکار آزاردهنده دارید و این افکار تشدید می‌شود و کارایی، سازگاری و احساس رضایت ما از زندگی مختل شده باید از روانشناسان کمک بگیریم.

پس از کرونا بیشتر مشکلات روانی ناشی از آن از بین می‌رود
این روانشناسی بالینی کشورمان در پاسخ به اینکه آیا پس از کرونا با تعداد زیادی از افرادی که دچار بیماری روانی شده یا بیماری آنها حالت مزمن پیدا کرده است مواجه خواهیم شد؟ ابراز کرد: این احتمال وجود دارد که بعد از بحران‌ها مشکلاتی مثل افسردگی، اضطراب، گوش به زنگ بودن و … برای هر فردی ایجاد شود اما بخش اعظمی از این مشکلات خود به خود پس از رفع بحران برطرف خواهد شد و فقط درصدی از افراد نیاز به درمان دارند.

این عضو هیئت علمی دانشکده علوم پزشکی ایران با اشاره به اینکه اگر افراد مدام به آینده فکر و آینده را بد مجسم می‌کنند و این تصور را دارند که وقتی این بحران تمام شود باز هم گرفتاری دیگری بروز خواهد کرد، خود این فکر اضطراب‌آور است، گفت: باید تلاش کنیم که در زمان حال زندگی کنیم و از فرصت زندگی شامل غذا، خواب، استراحت، ورزش، کار و اینکه هنوز سالم و زنده هستیم استفاده کنیم و هر زمان هر مشکلی پیش آمد در آن زمان برای آن فکر کنیم، یعنی برای مشکلاتی که هنوز رخ نداده غصه و اضطراب نداشته باشیم.

پایان کرونا و بازگشت به زندگی عادی
وی در پاسخ به اینکه بعد از اتمام کرونا بازگشت به زندگی عادی سخت خواهد‌ بود یا سبک زندگی ما تغییر خواهد کرد؟ اظهار کرد: همه انسان‌ها از دست دادن عزیزانشان را تجربه می‌کنند؛ این بزرگ‌ترین بحرانی است که برای یک فرد در زندگی رخ می‌دهد اما افراد پس از اینکه عزیزی را از دست می‌دهند یک دوره سوگواری را طی می‌کنند و بعد به روال عادی زندگی خود بازمی‌گردند. پس از بحران کرونا نیز چنین اتفاقی رخ می‌دهد. مردم کم‌کم به حالت عادی زندگی خود بازمی‌گردند. همه ما ظرفیت مقابله با مشکلات و سازگاری با بحران‌ها را داریم. البته چون مردم در بحران کرونا متوجه آلوده بودن آسانسور، میله‌های مترو، پمپ بنزین ها و … شده‌اند، پس از کرونا بیشتر رعایت می‌کنند و بعد از ورود به خانه دست‌هایشان را خواهند شست، اما یقیناً مسئله نگران‌کننده‌ای پیش نخواهد آمد.

این روانشناس بالینی کشورمان اضافه کرد: بشر توان این را دارد که در سخت‌ترین شرایط هم خود را با مشکلات سازگار کند. قدرت سازگاری چیزی است که همه ما داریم و می‌توانیم از پس مشکلات بربیاییم. پس دلیلی ندارد که از اکنون به مشکلاتی که رخ نداده فکر کنیم. یقیناً اگر امروز سلامت جسم و جان، غذا، خواب، مطالعه، استراحت، فعالیت هنری و ذوقی و برنامه‌هایی را که برای ارتقای سلامت، کیفیت زندگی و بهبود سبک زندگیمان ضروری است مورد توجه قرار دهیم، آینده بهتری خواهیم‌ داشت. پس به جای فکر به مشکلات بهتر است به بهبود شرایط زندگی بیندیشیم.

وی در پایان توصیه کرد که خود را از فضای مسمومی که دائماً با شایعه‌های مختلف مواجه می‌شوید رها کنید و گفت: مسئولان بهداشتی موظف هستند که اقدامات لازم را برای تأمین سلامت عمومی انجام دهند؛ بهتر است از این افراد رهنمود بگیریم و توجه کنیم که هر قدر احساس درماندگی و ترسمان بیشتر شود، سخت‌تر می‌توانیم از عهده شرایط دشوار بربیاییم، اما هر قدر کنترلمان بر خود، عواطف، روابط و افکارمان بیشتر باشد به همان نسبت شرایط بهتری خواهیم داشت.