راه‌های کاهش استرس چیست؟
بررسی ابعاد روانشناختی «کرونا» و «زلزله»
دکتر ارمغان دماوندیان در گفت‌وگویی با اشاره به ابعاد روانشناختی کرونا و زلزله اظهار کرد: کرونا، سیل، زلزله و هر نوع پدیده غیرقابل پیش‌بینی و نسبتاً ناشناخته توانایی این را دارد که در ما انسان‌ها ابهام فراوانی ایجاد کند.
وی افزود: بی‌شک هر آنچه موجب بروزسوالات بی‌جواب در ذهن شود و ما را به این سمت و سو هدایت کند که احاطه و کنترل کمتری روی محیط و موضوعات محیطی داریم، می‌تواند بسیار استرس‌زا باشد.
*علت‌های ایجاد رعب و وحشت بین مردم
دکتری روانشناسی عمومی با اشاره به شیوع ویروس کرونا گفت: کرونا در نوع جدید خود به‌عنوان یک بیماری ناشناخته، با علائم و نشانه‌های متفاوت و البته بی‌شمار و به زعم دانشمندان مشابه یا خطرناک‌تر از آنفلوآنزا موجب ابتلا و تلفات عده زیادی در سراسر دنیا شده است.
در این مورد نیز، آنچه بیشتر موجب رعب و وحشت هموطنان میشود، متناقض بودن اطلاعاتی است که حتی از معتبرترین منابع استخراج میشود؛ از سویی شایعاتی که در این حیطه دست به‌دست میشود، در کنار تجارب متعدد مبتلایان از تب و سرفه ملایم تا بستری شدن و از کار افتادن سیستم تنفسی و احیاناً مرگ بستگان و نزدیکان همگی به احساس پیش‌بینی ناپذیری و ابهام و احساس عدم کنترل افراد دامن می زند.
از سوی دیگر، موضوعی تحت عنوان قرنطینه که طی ۱۰۰ سال گذشته و بعد از اتمام همه‌گیری بیماری وبا، نامی از آن برده نشده بود، علت دیگری برای وحشت زدگی ملت است؛ قرنطینه در کنار همان شایعات، تصویری از قحطی و گرسنگی و بیکاری در ذهن مردم ایجاد می‌کند که این تصاویر به خودی خود، بدون در نظر گرفتن ماهیت ترسناک بیماری کرونا می‌تواند بسیار استرس زا باشد.
*چه کسانی در معرض بیشتر آسیب‌های روانشناسی قرار دارند؟
استاد روانشناسی دانشگاه پیام نور دماوند بیان کرد: با جمیع این موارد، آینده ناشناخته این بیماری، ابهامات ناشی از زمان اتمام و برچیده شدن بساط این اپیدمی و بازگشت اوضاع معیشتی و ارتباطی در جامعه مزید بر علت شده به افزایش سطح آسیب‌های روانشناختی دامن می زند.
دماوندیان افزود: بی‌شک در این میان هموطنانی که دارای اختلالات پیش زمینه‌ای از جمله اختلالات اضطرابی، وسواس فکری و عملی و فوبی‌های خاص و خود بیمار پنداری و همچنین افراد دچار اختلال اضطراب فراگیر بیش از سایرین در معرض آسیب‌های روانشناختی قرار می‌گیرند.
وی گفت: طبق نظر کارشناسنان سلامت، استرس بیش از حد ضمن تضعیف سیستم ایمنی بدن، موجبات احتمال ابتلای همین گروه را فراهم می‌آورد و این عملاً به معنای قرار گرفتن در یک دور باطل از ترس از بیماری و درصد بالای احتمال ابتلای به آن است.
*نگرانی‌های مردم شرق استان تهران از وقوع زلزله‌های اخیر
این روانشناس تصریح کرد: حال موضوعی که این روزها و در کنار بحران حل نشده ناشی از این بیماری ناشناخته عده‌ای از هموطنان ما را به خصوص درمناطق شرقی استان تهران به‌شدت درگیر کرده، موضوع زلزله بزرگی است که اخیراً رخ داده و پس لرزه‌های مداومی که آرامش را از مردم شریف این خطه سلب کرده است.
دماوندیان بیان کرد: بزرگی میزان این زلزله، فعالیت گسل‌های موجود در این منطقه که بیش از ۱۷۰ سال غیر فعال بود، غیرقابل پیش بینی بودن این بلای طبیعی، همچنان اخبار ضد و نقیض و شایعات مرتبط با احتمال فعال شدن آتش‌فشان کوه همیشه سرفراز دماوند فشار روانی زیادی به هموطنان ما در این خطه وارد کرده است.
وی اضافه کرد: ترس از تخریب و آوار و احتمالاً پیگیری اخبار مربوط به زلزله سال‌های گذشته در شهرهای مختلف کشور و تصویرسازی‌های منفی و قیاس با شرایط کنونی و ترس از آینده‌ای مبهم که ممکن است در کمین باشد، مردم مقاوم این دیار را دچار نگرانی زیادی کرده است.
*راه‌های کاهش میزان استرس و آرام کردن جو عمومی
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: از جمله ابعاد روانشناختی زلزله اخیر می‌تواند بروز اختلالات روانشناختی از جمله استرس حاد و یا استرس بعد از حادثه باشد که مسلماً نیازمند درمان است؛ آنچه در این میان می‌تواند در جهت آرام کردن جو عمومی و کاهش میزان استرس همشهری‌ها کمک‌کننده باشد، وجود یک منبع خبری قابل اعتماد است که واقعیت‌ها را هرقدر ناخوشایند در اختیار مردم قرار دهد و با ابهام زدایی برای مردم این امکان را فراهم آورد که آمادگی لازم برای مواجهه با شرایط خاص را داشته باشند.
دماوندیان تأکید کرد: از طرفی حضور حمایتگرانه مسئولان و دادن اطمینان خاطر در جهت آمادگی نهادها و گروه‌های هلال احمر و آتشنشانی و وجود ابزار و ادوات کافی و نیروی خبره و متخصص لازم برای ارائه خدمات همه جانبه از جمله خدمات و درمان‌های روانشناختی برای افرادی که بعد از نخستین لرزش یا به‌دلیل تکرار پس لرزه‌ها دچار استرس حاد شده‌اند، می‌تواند کمک فراوانی به رفع ابهامات مردم کند و احساس کنترل بر امور را به مردم شریف این خطه بازگرداند.
*علت‌های ایجاد رعب و وحشت بین مردم
دکتری روانشناسی عمومی با اشاره به شیوع ویروس کرونا گفت: کرونا در نوع جدید خود به‌عنوان یک بیماری ناشناخته، با علائم و نشانه‌های متفاوت و البته بی‌شمار و به زعم دانشمندان مشابه یا خطرناک‌تر از آنفلوآنزا موجب ابتلا و تلفات عده زیادی در سراسر دنیا شده است.
در این مورد نیز، آنچه بیشتر موجب رعب و وحشت هموطنان میشود، متناقض بودن اطلاعاتی است که حتی از معتبرترین منابع استخراج میشود؛ از سویی شایعاتی که در این حیطه دست به‌دست میشود، در کنار تجارب متعدد مبتلایان از تب و سرفه ملایم تا بستری شدن و از کار افتادن سیستم تنفسی و احیاناً مرگ بستگان و نزدیکان همگی به احساس پیش‌بینی ناپذیری و ابهام و احساس عدم کنترل افراد دامن می زند.
از سوی دیگر، موضوعی تحت عنوان قرنطینه که طی ۱۰۰ سال گذشته و بعد از اتمام همه‌گیری بیماری وبا، نامی از آن برده نشده بود، علت دیگری برای وحشت زدگی ملت است؛ قرنطینه در کنار همان شایعات، تصویری از قحطی و گرسنگی و بیکاری در ذهن مردم ایجاد می‌کند که این تصاویر به خودی خود، بدون در نظر گرفتن ماهیت ترسناک بیماری کرونا می‌تواند بسیار استرس زا باشد.
*چه کسانی در معرض بیشتر آسیب‌های روانشناسی قرار دارند؟
استاد روانشناسی دانشگاه پیام نور دماوند بیان کرد: با جمیع این موارد، آینده ناشناخته این بیماری، ابهامات ناشی از زمان اتمام و برچیده شدن بساط این اپیدمی و بازگشت اوضاع معیشتی و ارتباطی در جامعه مزید بر علت شده به افزایش سطح آسیب‌های روانشناختی دامن می زند.
دماوندیان افزود: بی‌شک در این میان هموطنانی که دارای اختلالات پیش زمینه‌ای از جمله اختلالات اضطرابی، وسواس فکری و عملی و فوبی‌های خاص و خود بیمار پنداری و همچنین افراد دچار اختلال اضطراب فراگیر بیش از سایرین در معرض آسیب‌های روانشناختی قرار می‌گیرند.
وی گفت: طبق نظر کارشناسنان سلامت، استرس بیش از حد ضمن تضعیف سیستم ایمنی بدن، موجبات احتمال ابتلای همین گروه را فراهم می‌آورد و این عملاً به معنای قرار گرفتن در یک دور باطل از ترس از بیماری و درصد بالای احتمال ابتلای به آن است.
*نگرانی‌های مردم شرق استان تهران از وقوع زلزله‌های اخیر
این روانشناس تصریح کرد: حال موضوعی که این روزها و در کنار بحران حل نشده ناشی از این بیماری ناشناخته عده‌ای از هموطنان ما را به خصوص درمناطق شرقی استان تهران به‌شدت درگیر کرده، موضوع زلزله بزرگی است که اخیراً رخ داده و پس لرزه‌های مداومی که آرامش را از مردم شریف این خطه سلب کرده است.
دماوندیان بیان کرد: بزرگی میزان این زلزله، فعالیت گسل‌های موجود در این منطقه که بیش از ۱۷۰ سال غیر فعال بود، غیرقابل پیش بینی بودن این بلای طبیعی، همچنان اخبار ضد و نقیض و شایعات مرتبط با احتمال فعال شدن آتش‌فشان کوه همیشه سرفراز دماوند فشار روانی زیادی به هموطنان ما در این خطه وارد کرده است.
وی اضافه کرد: ترس از تخریب و آوار و احتمالاً پیگیری اخبار مربوط به زلزله سال‌های گذشته در شهرهای مختلف کشور و تصویرسازی‌های منفی و قیاس با شرایط کنونی و ترس از آینده‌ای مبهم که ممکن است در کمین باشد، مردم مقاوم این دیار را دچار نگرانی زیادی کرده است.
*راه‌های کاهش میزان استرس و آرام کردن جو عمومی
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: از جمله ابعاد روانشناختی زلزله اخیر می‌تواند بروز اختلالات روانشناختی از جمله استرس حاد و یا استرس بعد از حادثه باشد که مسلماً نیازمند درمان است؛ آنچه در این میان می‌تواند در جهت آرام کردن جو عمومی و کاهش میزان استرس همشهری‌ها کمک‌کننده باشد، وجود یک منبع خبری قابل اعتماد است که واقعیت‌ها را هرقدر ناخوشایند در اختیار مردم قرار دهد و با ابهام زدایی برای مردم این امکان را فراهم آورد که آمادگی لازم برای مواجهه با شرایط خاص را داشته باشند.
دماوندیان تأکید کرد: از طرفی حضور حمایتگرانه مسئولان و دادن اطمینان خاطر در جهت آمادگی نهادها و گروه‌های هلال احمر و آتشنشانی و وجود ابزار و ادوات کافی و نیروی خبره و متخصص لازم برای ارائه خدمات همه جانبه از جمله خدمات و درمان‌های روانشناختی برای افرادی که بعد از نخستین لرزش یا به‌دلیل تکرار پس لرزه‌ها دچار استرس حاد شده‌اند، می‌تواند کمک فراوانی به رفع ابهامات مردم کند و احساس کنترل بر امور را به مردم شریف این خطه بازگرداند.
مرجع : عصر شرق
