راحله سموعی با بیان اینکه در دهه اخیر، تاثیرات مثبت کمتری را در روابط خانوادگی، تعاملات همسران و همچنین والدین و فرزندان شاهد بودهایم، اظهار کرد: البته نسبت به تغییرات تا حدودی آگاه هستیم اما فرصت تغییر به خود و دیگران ندادهایم. از جهتی نیز طریقه کمک کردن به خود و دیگران را نمیدانیم که در نهایت این نحو زندگی ما را متضرر کرده است.
پژوهشگر حوزه روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تاکید بر اینکه تغییرات مثبت و منفی، موجب پیامدهای مطلوب یا نامطلوب خواهد شد، افزود: در برخی شرایط اثرات نامطلوب بر فرد غالب شده که این منجر به بروز مشکلات بیشتر میشود.
وی تصریح کرد: از زمانیکه وجود ویروس کرونا در کشور تایید شد، به طور کاملا ناخواسته و غیرمترقبه بیشتر روندهای زندگی در جامعه و خانوادهها برهم خورد؛ زیرا کرونا ویژگیهای خاص دارد. اجازه برقراری تعامل از نزدیک نمیدهد. یکرنگ و قابلاعتماد نیست. احترام کوچکتر و بزرگتر را نمیداند. به مسنترها بیشتر حمله کرد. زمانی که تصمیم گرفتیم از پدربزرگ مادربزرگها حمایت کنیم به ما شدت عمل نشان داد. احتمالاً حسود نیز هست زیرا نسبت به حرف زدن و دیدار ما هم حساسیت نشان داد.
دکترای مدیریت سلامت در حوادث و بلایا دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه ما انسانها مجموعهای از ویژگیهای خوب و بد هستیم که کرونا نیز در مقابل چهره ترسناک، خوبیهایی نیز دارد؛ اضافه کرد: کرونا موجب یادگیری عادتهای خوب و ترک برخی رفتارهای بد و روندهای غیرمفید از ما شد.
برخی معتقدند کرونا با وجودی که اهل مذاکره نیست در مقابل عادل بوده و اهل پارتیبازی هم نیست. همه افراد و گروهها را به شکلی تحت تاثیر قرار داده و استثنا وجود ندارد. اگر خواسته یا ناخواسته خارج قاعده رفتار کنیم با او طرف میشویم. کرونا رشوه نمیپذیرد و با هیچ قشری شوخی ندارد. منتهی دقیق آموزش داده و قوی پیش میرود.
مدتها پیش از سلطه کرونا بر حریم زندگی حضور پدر و مادر، خانواده، دوستان و آشنایان کنار ما عادی شده بود اما با حضور کرونا نسبت به محیط پیرامون واطرافیان هوشیارتر شدیم و روزانه یک مجموعه قواعد و رفتارها را در هر مکان و در مدت زمانی نسبتا قابلتوجه انجام میدهیم؛ برای مراقبت از خود، کسانی که دوستشان داریم و حتی کسانی را که نمیشناسیم.
وی با بیان اینکه در شرایط موجود که کرونا در حال شیوع است باید نیمه پر لیوان را دید، افزود: شاید قبلاً حاضر نبودیم زمانی را بر حسب تمایل، برای نزدیکان خود صرف کنیم. ترمزی که بهموقع استفاده نشد و رویدادیهایی را به اجبار به خانوادهها تحمیل کرد. ازجمله اینکه مهارت در کنار هم بودن با برخی اعضاء خانواده را نیاموختیم. تنها برای استراحت به منزل برمیگشتیم اما در شریط کنونی بایستی همه در محیط خانه، زندگی، کار و تعامل کنیم و با هم بودن را تمرین کنیم.
به تمام ابعاد زندگی توجه کنیم
پژوهشگر حوزه روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه بیماری کرونا فرصت خوبی بود تا اعضاء خانوادهها در شرایط بحرانی بیاموزند که در تعاملات دچار مشکلات وسیعی نیستیم، ادامه داد: بیماری کرونا یادآوری کرد تکبعدی حرکت نکنیم و به تمام ابعاد زندگی توجه کنیم. سرعت را متناسب با شرایط تعدیل کرده به کیفیت زندگی و روابط بیشتر بها دهیم.
بیماری کرونا به افراد آموخت که خانوادهها در کنار یکدیگر با جنبههای خوشایند و ناخوشایند زندگی میکنند زیرا انسانها در روابط طرفدار آرامش است که موجب بروز هیجانات مثبت در وجود آنها میشود؛ از طرفی هر یک از اعضاء خانواده در ایجاد یا گسترش جوی آرام تا متشنج نقش دارند .
در شرایط کنونی شیوع بیماری کرونا برای دستیابی جمعی به آرامش و هیجانات مثبت مستلزم خواست افراد و سپس آگاهی و مهارت است زیرا در همه افراد تفاوتهایی وجود دارد که منشأ اختلاف میشود. تفاوت موجب تنوع، رنگ و زیبایی میشود اما اگر خودخواهانه تحمیل شود. وضعیت مقابل با دیگران ایجاد شده و فضای نارضایتی، تشنج یا بیتفاوتی حاکم میشود.
دکتر مدیریت سلامت در حوادث و بلایا دانشگاه علوم پزشکی اضافه کرد: در شرایط شیوع بیماری کرونا بایستی واقف باشیم همه افراد به دلیل بزرگ و قوی بودن حرف اول و آخر را نمیزنند. تحقیر، تسلط، پرخاشگری، نادیده گرفتن و محروم کردن، راه حل مناسب نیست. زیرا اینها با آرامش، احترام و توافق پیروزمندانه سازگاری ندارند و مادامی که فرد مقابل با جرئت ورزی به خواسته خود دست یافت، توانایی از بین بردن هر آنچه را که بزرگنمایی کردیم را دارد.
در شرایط بحران شیوع بیماری کرونا بهتر است که هر عضو خانواده حداقل سهم مسالمتآمیزی برای دیگران در نزد خود تعریف کرده و برای آن برنامهریزی کند که چطور با فعالیت خود کمک کرده، فشار روانی، توقعات خود را کاهش دهد، مانع بروز آشفتگی و نارضایتی شود. در مجموع شرایط را بهتر کند.
سموعی به این اشاره کرد که باید اعضای خانواده برای هم زیستی مسالمت آمیز در شرایطی که اکثر شهرها در وضعیت قرمز قرار دارند نقاط قوت خود را تقویت کرده و نقاط ضعف را کاهش دهند. وی همچنین افزود: موفقیت در این شرایط، مستلزم این است که افراد در طول روز پیوسته خوب بودن را به خود یادآوری کرده و از پیامدهای شگفتانگیز آن، بهرهمند شوند. برای موفقیت باید بدون توجه به دیدگاه و بازخوردهای منفی دیگران از دریافتیهای محیط، برای بهترین بودن بهرهبرداری کند.
توافقی دوستانه میان اعضای خانواده
پژوهشگر حوزه روانشناسی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه روشهای توافقی برای بهبود روابط در درون خانواده در شرایط افزایش بیماری کرونا بسیار حائز اهمیت است، ادامه داد: متن کتبی توافق نباید تحمیلی باشد زیرا باعث آسیب میشود. درواقع هدف توافقی دوستانه میان اعضای خانواده است که آنها را متعهد و کارآمد در نقششان نگه دارد نه وسیلهای برای تسلط بر دیگری یا دیگران باشد. بنابراین پس از نوشتن متن قرارداد باید توسط افراد خانواده تایید وامضاء شود.
وی ادامه داد: یک هفته پس از اجرای توافق نامه در صورت اعلام رضایت اعضای خانواده آن را تمدید کرد و پیامدها ی به وجود آمده را یادداشت کرد از طرفی افراد به صورت داوطلبانه قبل از تذکر دیگران، نسبت به بازخورد صحیح رفتار خود اقدام کند تدوام این روش و روشهای مشابه، مستلزم اعتمادبهنفس متعادل و صداقت میان اعضای خانواده است و در نهایت پس از گذشت یک ماه قرارداد اول و آخر را مقایسه کرده و از تغییرات مثبت شگفت زده خواهند شد.
سموعی با بیان اینکه در زمان فعلی که بیماری کرونا فرصت با هم بودن در میان اعضای خانواده تمدید کرده با راهکارهایی بالا بردن ظرفیتها درونی افراد را تقویت کرد، افزود: اگر در حالتی بدبینانه یا نامطلوب، دیگران رفتار متعهدانهای نداشتند شما فردی باشید که به درستی ادامه میدهید و سهم خودتان را در آرامش و سلامتی محیط حفظ کنید.
دکتر مدیریت سلامت در حوادث و بلایا دانشگاه علوم پزشکی اضافه کرد: همه اعضاء خانواده به صورت همافزا به بهبود شرایط و تعاملات کمک میکنند. جامعه توانمند و سالمتر را نهتنها در شرایط معمول که در وضعیتهای بحرانی چون پاندمیها تجربه میکنیم.