چه کار کنیم کودک پرخاشگر نداشته باشیم؟
لیلا شقاقی روانشناس بالینی کودک و نوجوان درباره راه حلهای مقابله با پرخاشگری کودکان اظهار کرد: به طور کلی هیجان و خشم در انسان امری طبیعی است. تمام افراد غریزه هیجان را در خود دارند که در مواقع گوناگون با رفتارهای مختلف آن را نشان میدهند؛ مثلا ما هیجان ترس داریم که در موارد تهدید با واکنش مناسب از خود مراقبت میکنیم، حتی برخی هیجانها موجب دفاع از خود در برابر بیعدالتیها میشود.
او در ادامه افزود: اما زمانی که این خشم تبدیل به یک رفتار آسیب زا، پرخاشگرانه و مداوم شود موجب نگرانی ما خواهد شد. یعنی یک کودک در دفعات زیاد و شدت بالا در برابر تمام مسائل خشونت از خود نشان دهد. خانوادهها علاوه بر این که باید درک کنند بروز هیجان امری طبیعی است، باید چگونگی برخورد در مواقع حساس را آموزش ببینند.
شقاقی بیان کرد: اگر خانوادهها با ۳ فاکتور مدت، شدت و فراوانی در رفتار کودکان مواجه شدند باید در مورد آن دقت کرده و به دنبال راه حلی باشند. معمولا کودکان به دو روش الگوبرداری میکنند: از اقوام پدر و مادر که کودک به فور آنها را مشاهده میکند و خود خانواده که بهتر است تمهیدات لازم در نظر گرفته شود. زمانی که خانوادهها سطح انتظارشان بالاتر از توان کودکان باشد، ناخواسته حس پرخاشگری را در کودک تقویت میکنند، بنابراین آنها میتوانند با بررسی برخی موارد احساسات کودکان خود را کنترل کنند.
شقاقی بیان کرد: اگر خانوادهها با ۳ فاکتور مدت، شدت و فراوانی در رفتار کودکان مواجه شدند باید در مورد آن دقت کرده و به دنبال راه حلی باشند. معمولا کودکان به دو روش الگوبرداری میکنند: از اقوام پدر و مادر که کودک به فور آنها را مشاهده میکند و خود خانواده که بهتر است تمهیدات لازم در نظر گرفته شود. زمانی که خانوادهها سطح انتظارشان بالاتر از توان کودکان باشد، ناخواسته حس پرخاشگری را در کودک تقویت میکنند، بنابراین آنها میتوانند با بررسی برخی موارد احساسات کودکان خود را کنترل کنند.
شقاقی بیان کرد: اگر قرار است کودک به دلیل رفتار خشونت آمیزش تنبیه شود، بهتر است به طریقی باشد که منجر به حمله انتقامی و تلافی جویانه از طرف کودک نشود بلکه پیامد رفتارش را ببیند. فرصت تخلیه هیجانات را برای کودک فراهم کنید به طور مثال مشت زدن به بالش، یا وسیله نرمی که آسیب نبیند.
چند راهکار ساده برای کنترل خشم در کودکان
او با ارائه راهکارهایی برای کنترل پرخاشگری در کودکان اظهار کرد: خانواده ها میتوانند به کودک بیاموزند احساس و رفتار، با هم فرق دارند. همه افراد باید بدانند خشم احساسی طبیعی و سالم است. اما درک تفاوت بین احساس خشم و رفتارهای پرخاشگرانه برای بسیاری از کودکان دشوار است. پدر و مادر میتوانند احساسات و نام آنها را به کودک آموزش دهند، تا بتواند احساس خشم، ناکامی و ناامیدی خود را بیان کند. مثلا به کودک بگویند عصبانیشدن اشکالی ندارد، اما کتک زدن دیگران ممنوع است.
او با ارائه راهکارهایی برای کنترل پرخاشگری در کودکان اظهار کرد: خانواده ها میتوانند به کودک بیاموزند احساس و رفتار، با هم فرق دارند. همه افراد باید بدانند خشم احساسی طبیعی و سالم است. اما درک تفاوت بین احساس خشم و رفتارهای پرخاشگرانه برای بسیاری از کودکان دشوار است. پدر و مادر میتوانند احساسات و نام آنها را به کودک آموزش دهند، تا بتواند احساس خشم، ناکامی و ناامیدی خود را بیان کند. مثلا به کودک بگویند عصبانیشدن اشکالی ندارد، اما کتک زدن دیگران ممنوع است.
شقاقی گفت: خانوادهها باید الگوی خوبی برای مهارتهای مدیریت خشم باشند.به عنوان مثال به زبانآوردن احساساتتان به کودک میآموزد که او هم دربارهی احساسات خود حرف بزند. خانوادهها باید زمانیکه در حضور کودک کنترل خود را از دست میدهند و عصبانیت خود را در رفتارشان نشان میدهند، مسئولیت آن را بپذیرند. معذرتخواهی کنند و بگویند که به جای پرخاشگری باید چه میکردند.
او افزود: پدر و مادر که در رأس تربیت کودک خود هستند باید برای عصبانیت خود قانونگذاری کنند. قوانین خانه را بنویسند و آن را روی دیوار نصب کنند. برای کودکانی که نمیتوانند بخوانند نقاشی قوانین را بکشند. در قانونگذاری میتوانند انتظارات خود را از کودک مشخص کنند. مواردی مانند ممنوعیت پرخاشگری فیزیکی، توهین، فحش، خراب کردن و شکستن وسایل را در قانونگذاری بیاورند. کودک باید بداند که نمیتواند در هنگام عصبانیت، اشیاء را پرتاب کند، بشکند یا با داد زدن و رفتار پرخاشگرانه، به دیگران آسیب برساند و یا وسایل را خراب کند.