تعارضات و اختلافات خانوادگی سلامت روان فرزندان را دنبال دارد

 

نوجوانی برهه‌ای بین کودکی و جوانی که از ۱۰ تا ۲۰ و چندسالگی طبق گفته جدید روانشناسان طبقه بندی شده است، حساسیت این سنین باعث شده تا تمام افراد توجه ویژه‌ای برای گذران درست این مقطع با کمترین اسیب را داشته باشند چند وقتیست که شاهد اخبار مختلفی ناشی از مرگ نوجوانان به دلایل مختلف هستیم که مهم‌ترین ان‌ها خشونت است.

 

طبق دیدگاه روانشناسان خشونت حالتی از رفتار است که با استفاده از زور فیزیکی و یا غیر فیزیکی فرد خشن خواسته خود را به دیگران تحمیل می‌کند. خشونت ممکن است در اثر خشم اتفاق افتد. خشونت از نظر لغوی به معنای خشکی، تندی و سختی است هرگونه رفتاری که با هدف وارد نمودن آسیب به یک یا بیش از یک پدیده صورت گیرد رفتار خشونت‌آمیز نام می‌گیرد. رفتار خشونت‌آمیز می‌تواند در سطح آگاهانه یا ناآگاهانه صورت گیرد پس هم به صورت فیزیکی هم غیر فیزیکی افراد میتوانند مورد خشونت قرار گیرند.

باوجود نوسانات بسیار در احوالات مقطع نوجوانی عواملی هم وجود دارد که منجر به اسیب رسیدن به این قشر میشود، اما اینکه هرنوجوان در شرایط مساعدی باشد از تمامی لحاظ‌ها تا بتواند به خوبی گذر کند خود مساله‌ای دیگر است.

دکتر مریم رسولیان بیان کرد: سلامت روان یعنی انسان بتواند از توانایی و قابلیت‌های خود استفاده کرده و ارتباط مناسبی را با دیگران برقرار کند و در واقع سلامت یک توانایی موجودیت زندگی بدون تنش‌های شدید است.

وی ادامه داد: مطالعات نشان داده است حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد نوجوانان و جوانان مشکلات روان پزشکی و روانشناختی دارند این بدین معنا نیست که ۷۰ یا ۸۰ درصد مابقی از سلامت روان خوبی برخودار هستند چرا که مدل بررسی متمرکز شده به اختلالات روانی نه سلامت.

همچنین معاون پژوهشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور افسردگی، اضطراب، استرس و اختلال خوردن را از شایع‌ترین اختلالات روانشناختی در دوران نوجوانی عنوان کرد و گفت: پرخاشگری و خشونت به ویژه در پسران نوجوان نگران‌کننده است؛ براساس گزارش WHO، خشونت بین فردی باعث شده هر ماهه حدود ۱۸۰ مرگ و میر بین نوجوانان در سراسر جهان رخ دهد؛ دختران نوجوان نیز به احتمال زیاد قربانی و یا ابزاری برای اعمال این خشونت یا پرخاشگری خواهند شد.

با این حال نوجوانان، مستعد آسیب‌های روانی هستند، اما این بدین معنا نیست که همه آنان به بحران‌ها و آشفتگی‌های هیجانی مبتلا می‌شوند، زیرا موقعیت زندگی و شرایط فرهنگی جامعه در بروز مشکلات هیجانی نقش موثری دارند.

مسئولان مربوطه با بررسی علل مرگ و میر کودکان و نوجوانان و جلوگیری از موارد قابل پیشگیری می‌تواند نقش مهمی در وضعیت سلامت و بهره وری جامعه داشته باشد. طبق تعریف ارایه شده توسط سازمان بهداشت جهانی هر انسان کمتر از ۱۸ سال کودک محسوب می‌شود. ماده یک کنوانسیون حقوق کودک نیز بر این موضوع تأکید دارد.

با توجه به تفاوت‌های موجود در نحوه توزیع علل مرگ و میر کودکان و نو جوانان در کشور‌ها و مناطق متفاوت، جهت سیاستگذاری‌های کلان لازم است اطلاعات مربوط به هر منطقه بطور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.

در عصر حاضر، نوجوانان و جوانان با سیل ویرانگری از رفتار‌های پُرخطر نظیر مصرف سیگار، قلیان، مواد مخدر، مواد محرک، مواد توهم‏‌زا، دارو‌های مخدر و محرک، مشروبات الکلی، روابط سوء اخلاقی، اعتیاد به شبکه‌های سایبری و اختلالات خُلق، مواجه شده‌اند که همگی خطرناک هستند.

این روز‌ها موبایل و تبلت وسیله‌ای است که در دستان هر قشر و سنی از جامعه دیده می‌شود. این وسیله ارتباطی علی رغم فوایدی مانند سهولت ارتباط، مضراتی بر سلامت نوجوانان و جوانان نیز دارد. حتی گاهی موجب اعتیاد و کند شدن فرآیند یادگیری در آن‌ها می‌شود.

 

از جمله مضراتش اختلال درخواب، اعتیاد شدید، ایجاد رفتار پرخطر جنسی وتوقف رشد مغز و یادگیری اشاره کرد .

مدگرایی عاملی دیگریست که گاه بشکل مستقیم و گاه غیر مستقیم باعث خشونت علیه نوجوانان می شود. مدگرایی دربین جوانان از یک سری اصول وسازه‌های روان شناختی نیز تبعیت می‌کند و با انگیزه‌ها و نیاز‌های چندی در ارتباط است. میل به دیده شدن توسط دیگران درتمام انسان‌ها به نسبت‌های مختلف وجود دارد.

علاوه بر زیرساخت‌های تاریخی و اجتماعی، مدگرایی دربین جوانان از یک سری اصول وسازه‌های روان شناختی نیز تبعیت می‌کند وبا انگیزه‌ها ونیاز‌های چندی در ارتباط است. میل به دیده شدن توسط دیگران درتمام انسان‌ها به نسبت‌های مختلف وجود دارد. گاه این خصلت به صورت نوعی خودنمایی و تقلید چشم بسته از فرهنگ بیگانگان جلوه می‌کند واغلب نتیجه آن ترویج هویت‌های بیگانه است.

 

جامعه شناسان معتقدند که رواج برخی مد‌ها، گاهی اوقات به معنای مخالفت جوانان یک نسل با محیط پیرامونشان است. به عبارتی هنگامی که جوانی قادر نباشد آزادانه دیدگاهش را بیان کند، امکانی برای رشد اقتصادی خود فراهم نبیند، راهی برای تفریح و ابراز شادی‌ها و هیجاناتش نیابد، به ناچار برای رهایی از این فشار‌ها و یا برای مهار کردن خشم خویش از جامعه‌ای که تصور می‌کند زندگی را بر او تنگ کرده است، گاه به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه و برای شکستن ارزش‌های رسمی رایج اعلام می‌کند. او در این شرایط در سکوتی ظاهری و با به فاصله گرفتن از ارزش‌های جامعه می‌خواهد بگوید: «من هستم. مرا ببینید»!

به همین علت بعضا مقابله‌های صورت گرفته نوعی خشونت تلقی می شوند یا تک فرزندی و رواج شهرنشینی خود به نحوی عامل خشونت هستند.

یکی از آسیب‌های شخصیتی مهمی که کودکان تک فرزند را درگیر می‌کند و در اثر وابستگی و حمایت‌های بی حد و مرز والدین به وجود می‌آید، عدم تاب آوری این افراد در برابر شکست و ناکامی‌های زندگی است.

همچنین نماینده صندوق کودکان ملل متحد در ایران (یونیسف) گفته: رویکرد شهرنشینی خود را باید تغییر دهیم، در غیر این صورت بسیاری از کودکان در فضایی مملو از محرومیت و عاری از حقوق زندگی خواهند کرد.

 

رئیس انجمن روانپزشکان ایران رفتار و گفتار والدین را الگویی برای فرزندان دانست و ادامه داد: کاهش اعتماد به نفس و افزایش اضطراب از عوارض شیوه‌های نادرست برخورد عاطفی والدین است. از عوامل دیگر موثر بر سلامت روانی جوانان، فضای حاکم هر خانواده است، تعارضات و اختلافات خانوادگی، کانون سرد و بی روح و تهی از عاطفه یک خانواده نیز می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت روانی فرزندان داشته باشد و زمینه ساز کج روی‌های آینده آن‌ها باشد.