علت اختلال یادگیری در کودکان چیست؟
اختلال یادگیری شرایطی است که باعث می شود فرد در یک زمینه برای یادگیری کلاس درس دچار مشکلات شود. اين اختلال ممکن است در توسعه مهارت های سواد آموزی و ریاضیات يا هندسه تداخل داشته باشد و همچنین می تواند بر حافظه، توانایی تمرکز و مهارت های سازمانی تأثیر بگذارد.
کودک یا حتي بزرگسال با مشکل یادگیری ممکن است به زمان بیشتری برای انجام تکالیف در مدرسه نیاز داشته باشد و غالباً می تواند از آموزش استراتژی و اسکان در کلاس درس مانند مواد تحویل شده در فونت های خاص یا امکان استفاده از رایانه برای یادداشت برداری بهره ببرد.
بطور كلي هر اختلالی که در آن موفقیت تحصیلی فرد، با توجه به سن،آموزش، هوش و يا براساس آزمون‌های معیار خواندن و نوشتن و محاسبه، از آنچه انتظار می‌رود بسیار کمتر باشد، اختلال یادگیری توصیف میشود.
مشکلات یادگیری و اختلال یادگیری گاهی اوقات نیز معلولیت یادگیری گفته می شود. همچنین ممکن است با اصطلاحات تفاوت یادگیری یا تفاوت های خاص یادگیری روبرو شوید.
تفاوت بین این برچسب ها می تواند ظریف به نظر برسد اما ممکن است دلالت بر چگونگی مشاهده یک فرد با مشکل در یادگیری داشته باشد. کلمه معلولیت به معنای آن است که شخص نسبت به همسالان خود توانایی کمتری دارد. همچنین می تواند نشان دهد که آن ها در وضعیت نامطلوب قرار دارند و باعث از بین رفتن قدرت یادگیری آن ها می شود.
چگونه اختلال یادگیری را تشخیص دهیم؟
علائم اختلال یادگیری
اگر فرزند شما علائم زیر را داشته باشد ممکن است اختلال یادگیری داشته باشد. علائم اختلال یادگیری عبارتند از:
مهارت های خواندن، املا، نوشتن یا ریاضی را در سن و در سطح مورد نظر خود ندارد
در درک و دستورالعمل ها مشکل دارد
در به خاطر سپردن آنچه فقط کسی به او گفته است مشکل دارد
عدم هماهنگی در پیاده روی، ورزش یا مهارت هایی مانند نگه داشتن مداد
به راحتی کارهای خانه، کتاب های درسی یا موارد دیگر را فراموش می کند یا نادرست انجام می دهد
در درک مفهوم زمان مشکل دارد
در برابر انجام مشق شب یا فعالیت هایی که شامل خواندن، نوشتن یا ریاضی است، مقاومت می کند یا به طور مداوم نمی تواند تکالیف خانه را بدون کمک قابل توجهی انجام دهد.
سرپیچی، خصومت و یا واکنش های عاطفی بیش از حد در مدرسه یا هنگام انجام فعالیت های دانشگاهی، مانند مشق شب یا خواندن، از خود بروز می دهد یا نشان می دهد.
اختلال یادگیری چه علائمی دارد؟
تشخیص اختلال یادگیری
تشخیص ناتوانی یادگیری مشکل است چرا که لیست قطعی از علائم مرتبط و مناسب با هر کودک وجود ندارد. همچنین بسیاری از کودکان سعی در مخفی نگه داشتن مشکل‌شان دارند.
ممکن است به غیر از چیز‌های مشخصی مانند شکایات مکرر از کار خانگی کودکی که نمی‌خواهد به مکتب برود، توجه نکرده باشید.
با توجه به علائمی که در بالا ذکر شد اگر مشکوک هستید کودک تان اختلال ناتوانی یادگیری دارد، با متخصص اطفال یا معلم فرزندتان درباره‌ی ارزیابی کردن او صحبت کنید.
ممکن است دیدن چند متخصص قبل از تشخیص قطعی اختلال یادگیری، ضروری باشد. این متخصصین شامل روانشناس بالینی، روانشناس مکتب، روانشناس رشد، متخصص کاردرمانی یا گفتار درمانی میشود که بستگی به مشکل فرزندتان دارد. آنها آزمایشات و ارزیابی‌های متفاوتی را برای کاهش مشکل انجام می‌دهند.
دانستن علائم اختلال یادگیری در کودکان توسط والدین کمک می‌کند تا کمکی که فرزندشان نیاز دارد را هرچه سریع تر به او برسانند. به همین دلیل مهم است که به نقاط عطف رشد فرزندتان توجه کنید. تاخیر داشتن مانند دیر شروع به حرکت کردن یا دیر صحبت کردن می‌تواند علایم ناتوانی یادگیری در کودکان نوپا یا پیش از مکتب باشد.
کودک یا حتي بزرگسال با مشکل یادگیری ممکن است به زمان بیشتری برای انجام تکالیف در مدرسه نیاز داشته باشد و غالباً می تواند از آموزش استراتژی و اسکان در کلاس درس مانند مواد تحویل شده در فونت های خاص یا امکان استفاده از رایانه برای یادداشت برداری بهره ببرد.
بطور كلي هر اختلالی که در آن موفقیت تحصیلی فرد، با توجه به سن،آموزش، هوش و يا براساس آزمون‌های معیار خواندن و نوشتن و محاسبه، از آنچه انتظار می‌رود بسیار کمتر باشد، اختلال یادگیری توصیف میشود.
مشکلات یادگیری و اختلال یادگیری گاهی اوقات نیز معلولیت یادگیری گفته می شود. همچنین ممکن است با اصطلاحات تفاوت یادگیری یا تفاوت های خاص یادگیری روبرو شوید.
تفاوت بین این برچسب ها می تواند ظریف به نظر برسد اما ممکن است دلالت بر چگونگی مشاهده یک فرد با مشکل در یادگیری داشته باشد. کلمه معلولیت به معنای آن است که شخص نسبت به همسالان خود توانایی کمتری دارد. همچنین می تواند نشان دهد که آن ها در وضعیت نامطلوب قرار دارند و باعث از بین رفتن قدرت یادگیری آن ها می شود.
چگونه اختلال یادگیری را تشخیص دهیم؟
علائم اختلال یادگیری
اگر فرزند شما علائم زیر را داشته باشد ممکن است اختلال یادگیری داشته باشد. علائم اختلال یادگیری عبارتند از:
مهارت های خواندن، املا، نوشتن یا ریاضی را در سن و در سطح مورد نظر خود ندارد
در درک و دستورالعمل ها مشکل دارد
در به خاطر سپردن آنچه فقط کسی به او گفته است مشکل دارد
عدم هماهنگی در پیاده روی، ورزش یا مهارت هایی مانند نگه داشتن مداد
به راحتی کارهای خانه، کتاب های درسی یا موارد دیگر را فراموش می کند یا نادرست انجام می دهد
در درک مفهوم زمان مشکل دارد
در برابر انجام مشق شب یا فعالیت هایی که شامل خواندن، نوشتن یا ریاضی است، مقاومت می کند یا به طور مداوم نمی تواند تکالیف خانه را بدون کمک قابل توجهی انجام دهد.
سرپیچی، خصومت و یا واکنش های عاطفی بیش از حد در مدرسه یا هنگام انجام فعالیت های دانشگاهی، مانند مشق شب یا خواندن، از خود بروز می دهد یا نشان می دهد.
اختلال یادگیری چه علائمی دارد؟
تشخیص اختلال یادگیری
تشخیص ناتوانی یادگیری مشکل است چرا که لیست قطعی از علائم مرتبط و مناسب با هر کودک وجود ندارد. همچنین بسیاری از کودکان سعی در مخفی نگه داشتن مشکل‌شان دارند.
ممکن است به غیر از چیز‌های مشخصی مانند شکایات مکرر از کار خانگی کودکی که نمی‌خواهد به مکتب برود، توجه نکرده باشید.
با توجه به علائمی که در بالا ذکر شد اگر مشکوک هستید کودک تان اختلال ناتوانی یادگیری دارد، با متخصص اطفال یا معلم فرزندتان درباره‌ی ارزیابی کردن او صحبت کنید.
ممکن است دیدن چند متخصص قبل از تشخیص قطعی اختلال یادگیری، ضروری باشد. این متخصصین شامل روانشناس بالینی، روانشناس مکتب، روانشناس رشد، متخصص کاردرمانی یا گفتار درمانی میشود که بستگی به مشکل فرزندتان دارد. آنها آزمایشات و ارزیابی‌های متفاوتی را برای کاهش مشکل انجام می‌دهند.
دانستن علائم اختلال یادگیری در کودکان توسط والدین کمک می‌کند تا کمکی که فرزندشان نیاز دارد را هرچه سریع تر به او برسانند. به همین دلیل مهم است که به نقاط عطف رشد فرزندتان توجه کنید. تاخیر داشتن مانند دیر شروع به حرکت کردن یا دیر صحبت کردن می‌تواند علایم ناتوانی یادگیری در کودکان نوپا یا پیش از مکتب باشد.
تعریف و ضوابط تشخیصی اختلال یادگیری خاص در DSM5
اختلال یادگیری اصطلاح عمومی است که در DSM5 اختلالاتی را شرح می دهد که خصیصه آن ها ایجاد مشکلاتی در پیشرفت تحصیلی یا کارکرد روزمره است. و شامل اختلال خواندن، اختلال ریاضی و اختلال در بیان نوشتاری است.
دانش آموزان مبتلا به این ناتوانی ها بسیار کمتر از آنچه از سن و سطح آن ها انتظار می رود، موفق می شوند. افراد مبتلا به اختلالات یادگیری، در تنظیم اطلاعات، ادراک دیداری و شنیداری، حافظه و توجه نقص دارند.
دانش آموزان مبتلا به این ناتوانی ها، بدون کمک های ویژه، معمولا ضعیف عمل می کنند، دوستان و اعضای خانواده ی آن ها را ناتوان می دانند و در نتیجه عزت نفس و انگیزه آن ها بسیار پایین است. همچنین ترک تحصیل در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری بیشتر است و این افراد در عملکرد شغلی و اجتماعی خود نیز دچار مشکل می شوند. این کتاب تلاش کرده است که بعضی طبقه بندی ها را عمومی تر کند تا بتواند جنبه های مختلف و متنوع اختلالات از اختلالات مرتبط با سایر اختلالات (مثلا طیف اتیسم ) تفکیک می شوند.
به این ترتیب اختلال یادگیری به اختلال یادگیری خاص تغییر نام و ماهیت داده و اختلال خواندن، اختلال نوشتن و اختلال ریاضی که هریک قبلا یک اختلال مستقل و مجزا محسوب می شد، اکنون به عنوان یک اسپسیفایر در اختلال یادگیری خاص گنجانده شده است. یعنی از این به بعد اختلالی به نام اختلال خواندن، نوشتن یا اختلال ریاضی نخواهیم داشت.
●معیارهای DSM5 برای اختلال یادگیری خاص:
A: به رغم کمک دیگران و مداخلات مختلف،فرد در یادگیری مهارت های تحصیلی و استفاده از آنها مشکل دارد و این موضوع را حضور حداقل یک سمپتوم های زیر،که به مدت حداقل 6 ماه حضور داشته اند،نشان می دهد:
1.کلمات را غلط می خواند یا آهسته و به دشواری می خواند (مثلا کلمات جداگانه را با صدای بلند و غلط ، به آهستگی و با تردید ، می خواند، به طور فراوان کلمات را حدس می زند ، خواندن کلمات با صدای بلند برایش مشکل است.)
2.در درک معنی آنچه خوانده است مشکل دارد (مثلا ممکن است متن را صحیح بخواند اما توالی یا سکانس رویدادها،روابط ،استنباط ها، یا معانی عمیق تر آنچه را خوانده است درک نکند .)
3.در هجی کردن کلمات مشکل دارد (مثلا ممکن است حروف صدادار یا حروف بی صدا اضافه کند،حذف کند (جا بیندازد)یا یک یا چند حرف را به جای حرف دیگر به کار ببرد.
4.در نوشتن و ابراز عقاید به صورت کتبی مشکل دارد (مثلا در داخل جملات تعداد زیادی اشتباه گرامری یا نقطه و علامت گذاری
مرتکب می شود)،عقایدی که به صورت مکتوب ابراز می کند، واضح نیستند،سازمان دهی پاراگراف ها ضعیف است.
5.در تسلط یافتن بر قواعد اعداد و ارقام اطلاعات رقمی یا محاسبه مشکل دارد.
6.در استدلال ریاضی مشکل دارد.
B:مهارت های تحصیلی فرد در یک یا چند درس بسیار کمتر از سن تقویمی او هستند و در عملکرد تحصیلی و شغلی یا در فعالیت های زندگی روزمره اختلال شدید به وجود می آورند.
C:مشکلات یادگیری در سال های مدرسه شروع می شود اما ممکن است تا زمانی که مهارت های تحصیلی از توانایی های فرد سبقت نگرفته اند خودشان را نشان ندهند.
D: معلولیت های ذهنی، مشکلات بینایی یا شنوایی اصلاح نشده یا سایر اختلالات ذهنی،شرایط ناگوار روانی –اجتماعی ،عدم آشنایی کافی با زبانی که تدریس می شود،یا پایه تحصیلی ضعیف ، نمی توانند توضیح بهتری برای مشکلات یادگیری باشند.
اسپیسفایرها:
با نقص در خواندن:
a:صحیح خواندن کلمات
b:سرعت و سیالی خواندن
c:درک مطلب
با نقص در نوشتن:
a:صحیح نوشتن کلمات
b:گرامر و نقطه گذاری صحیح
c:وضوح و سازمان بندی انشاء
با نقص در ریاضی:
a:درک اعداد
b:به یاد سپردن و به یاد آوردن مواد ریاضی حفظی (مثلا جدول ضرب)
c:محاسبات ریاضی صحیح یا سریع
d:استدلال ریاضی صحیح
نکته: با حذف اختلال خواندن،اختلال نوشتن و اختلال ریاضی از5DSM و تبدیل آنها به اسپسیفایر یعنی با تبدیل شدن DISORDER به SPECIFIER از اصطلاح "اختلال" دیگر استفاده نخواهیم کرد و در عوض اصطلاح "مشکل" را به کار خواهیم برد.
اختلال یادگیری اصطلاح عمومی است که در DSM5 اختلالاتی را شرح می دهد که خصیصه آن ها ایجاد مشکلاتی در پیشرفت تحصیلی یا کارکرد روزمره است. و شامل اختلال خواندن، اختلال ریاضی و اختلال در بیان نوشتاری است.
دانش آموزان مبتلا به این ناتوانی ها بسیار کمتر از آنچه از سن و سطح آن ها انتظار می رود، موفق می شوند. افراد مبتلا به اختلالات یادگیری، در تنظیم اطلاعات، ادراک دیداری و شنیداری، حافظه و توجه نقص دارند.
دانش آموزان مبتلا به این ناتوانی ها، بدون کمک های ویژه، معمولا ضعیف عمل می کنند، دوستان و اعضای خانواده ی آن ها را ناتوان می دانند و در نتیجه عزت نفس و انگیزه آن ها بسیار پایین است. همچنین ترک تحصیل در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری بیشتر است و این افراد در عملکرد شغلی و اجتماعی خود نیز دچار مشکل می شوند. این کتاب تلاش کرده است که بعضی طبقه بندی ها را عمومی تر کند تا بتواند جنبه های مختلف و متنوع اختلالات از اختلالات مرتبط با سایر اختلالات (مثلا طیف اتیسم ) تفکیک می شوند.
به این ترتیب اختلال یادگیری به اختلال یادگیری خاص تغییر نام و ماهیت داده و اختلال خواندن، اختلال نوشتن و اختلال ریاضی که هریک قبلا یک اختلال مستقل و مجزا محسوب می شد، اکنون به عنوان یک اسپسیفایر در اختلال یادگیری خاص گنجانده شده است. یعنی از این به بعد اختلالی به نام اختلال خواندن، نوشتن یا اختلال ریاضی نخواهیم داشت.
●معیارهای DSM5 برای اختلال یادگیری خاص:
A: به رغم کمک دیگران و مداخلات مختلف،فرد در یادگیری مهارت های تحصیلی و استفاده از آنها مشکل دارد و این موضوع را حضور حداقل یک سمپتوم های زیر،که به مدت حداقل 6 ماه حضور داشته اند،نشان می دهد:
1.کلمات را غلط می خواند یا آهسته و به دشواری می خواند (مثلا کلمات جداگانه را با صدای بلند و غلط ، به آهستگی و با تردید ، می خواند، به طور فراوان کلمات را حدس می زند ، خواندن کلمات با صدای بلند برایش مشکل است.)
2.در درک معنی آنچه خوانده است مشکل دارد (مثلا ممکن است متن را صحیح بخواند اما توالی یا سکانس رویدادها،روابط ،استنباط ها، یا معانی عمیق تر آنچه را خوانده است درک نکند .)
3.در هجی کردن کلمات مشکل دارد (مثلا ممکن است حروف صدادار یا حروف بی صدا اضافه کند،حذف کند (جا بیندازد)یا یک یا چند حرف را به جای حرف دیگر به کار ببرد.
4.در نوشتن و ابراز عقاید به صورت کتبی مشکل دارد (مثلا در داخل جملات تعداد زیادی اشتباه گرامری یا نقطه و علامت گذاری
مرتکب می شود)،عقایدی که به صورت مکتوب ابراز می کند، واضح نیستند،سازمان دهی پاراگراف ها ضعیف است.
5.در تسلط یافتن بر قواعد اعداد و ارقام اطلاعات رقمی یا محاسبه مشکل دارد.
6.در استدلال ریاضی مشکل دارد.
B:مهارت های تحصیلی فرد در یک یا چند درس بسیار کمتر از سن تقویمی او هستند و در عملکرد تحصیلی و شغلی یا در فعالیت های زندگی روزمره اختلال شدید به وجود می آورند.
C:مشکلات یادگیری در سال های مدرسه شروع می شود اما ممکن است تا زمانی که مهارت های تحصیلی از توانایی های فرد سبقت نگرفته اند خودشان را نشان ندهند.
D: معلولیت های ذهنی، مشکلات بینایی یا شنوایی اصلاح نشده یا سایر اختلالات ذهنی،شرایط ناگوار روانی –اجتماعی ،عدم آشنایی کافی با زبانی که تدریس می شود،یا پایه تحصیلی ضعیف ، نمی توانند توضیح بهتری برای مشکلات یادگیری باشند.
اسپیسفایرها:
با نقص در خواندن:
a:صحیح خواندن کلمات
b:سرعت و سیالی خواندن
c:درک مطلب
با نقص در نوشتن:
a:صحیح نوشتن کلمات
b:گرامر و نقطه گذاری صحیح
c:وضوح و سازمان بندی انشاء
با نقص در ریاضی:
a:درک اعداد
b:به یاد سپردن و به یاد آوردن مواد ریاضی حفظی (مثلا جدول ضرب)
c:محاسبات ریاضی صحیح یا سریع
d:استدلال ریاضی صحیح
نکته: با حذف اختلال خواندن،اختلال نوشتن و اختلال ریاضی از5DSM و تبدیل آنها به اسپسیفایر یعنی با تبدیل شدن DISORDER به SPECIFIER از اصطلاح "اختلال" دیگر استفاده نخواهیم کرد و در عوض اصطلاح "مشکل" را به کار خواهیم برد.
چگونگی شناسایی اختلال یادگیری
کاری که والدین می توانند برای اختلال یادگیری فرزندشان انجام دهند
یادگیری خواندن مشکل و اختلال یادگیری ممکن است بر عزت نفس فرزند شما تأثیر بگذارد. حتماً ابراز عشق و پشتیبانی کنید. فرزند خود را با ستایش استعدادها و نقاط قوتش تشویق کنید.
به فرزندتان توضیح دهید که مشکلات یادگیری چیست و این یک نارسایی شخصی نیست. هرچه فرزند شما این مسئله را بهتر بشناسد، بهتر خواهد توانست با یک ناتوانی یادگیری مقابله کند.
مکانی تمیز، ساکت و منظم را فراهم کنید تا فرزند شما بتواند درس بخواند. همچنین، اطمینان حاصل کنید که کودک شما به اندازه کافی استراحت می کند و وعده های غذایی منظم و سالم را می خورد.
هر روز زمان صفحه نمایش الکترونیکی را محدود کنید و از وقت اضافی برای تمرین خواندن استفاده کنید.
مرتباً با معلمان صحبت کنید تا مطمئن شوید فرزند شما قادر به پیگیری است. در صورت لزوم، مطمئن شوید که او وقت بیشتری برای تست هایی که نیاز به خواندن دارند، می گذارد. از معلم بخواهید که آیا این به فرزند شما کمک می کند تا دروس روز را ضبط کند تا بعداً اجرا کند.
آموزش‌های ویژه، رایج ترین درمان برای ناتوانی‌های یادگیری هستند. بعد از انجام یک ارزیابی برای تشخیص مشکل فرزندتان، یک تیم از مربیان ویژه، برنامه تحصیلی مشخصی را برای فرزندتان ایجاد می‌کنند که به چه خدمات ویژه‌ای برای پیشرفت در مکتب نیاز دارد.
سپس مربیان ویژه به فرزندتان کمک می‌کنند تا بر روی نقاط قوتش اثر بگذارند و راه های جبران ضعف‌هایش را به او یاد دهند. ناتوانی یادگیری مانعی برای موفقیت نیست. با امکانات مناسب، افراد ناتوان در یادگیری می‌توانند با هر مشکلی مقابله کنند.
کاری که والدین می توانند برای اختلال یادگیری فرزندشان انجام دهند
یادگیری خواندن مشکل و اختلال یادگیری ممکن است بر عزت نفس فرزند شما تأثیر بگذارد. حتماً ابراز عشق و پشتیبانی کنید. فرزند خود را با ستایش استعدادها و نقاط قوتش تشویق کنید.
به فرزندتان توضیح دهید که مشکلات یادگیری چیست و این یک نارسایی شخصی نیست. هرچه فرزند شما این مسئله را بهتر بشناسد، بهتر خواهد توانست با یک ناتوانی یادگیری مقابله کند.
مکانی تمیز، ساکت و منظم را فراهم کنید تا فرزند شما بتواند درس بخواند. همچنین، اطمینان حاصل کنید که کودک شما به اندازه کافی استراحت می کند و وعده های غذایی منظم و سالم را می خورد.
هر روز زمان صفحه نمایش الکترونیکی را محدود کنید و از وقت اضافی برای تمرین خواندن استفاده کنید.
مرتباً با معلمان صحبت کنید تا مطمئن شوید فرزند شما قادر به پیگیری است. در صورت لزوم، مطمئن شوید که او وقت بیشتری برای تست هایی که نیاز به خواندن دارند، می گذارد. از معلم بخواهید که آیا این به فرزند شما کمک می کند تا دروس روز را ضبط کند تا بعداً اجرا کند.
آموزش‌های ویژه، رایج ترین درمان برای ناتوانی‌های یادگیری هستند. بعد از انجام یک ارزیابی برای تشخیص مشکل فرزندتان، یک تیم از مربیان ویژه، برنامه تحصیلی مشخصی را برای فرزندتان ایجاد می‌کنند که به چه خدمات ویژه‌ای برای پیشرفت در مکتب نیاز دارد.
سپس مربیان ویژه به فرزندتان کمک می‌کنند تا بر روی نقاط قوتش اثر بگذارند و راه های جبران ضعف‌هایش را به او یاد دهند. ناتوانی یادگیری مانعی برای موفقیت نیست. با امکانات مناسب، افراد ناتوان در یادگیری می‌توانند با هر مشکلی مقابله کنند.
منبع تخصصي: آسیب شناسی روانی براساس 5DSM
مترجم و مولف: مهدی گنجی
