چطور «نه گفتن» را به کودک یاد دهیم؟
دکتر مصطفی تبریزی روانشناس در پاسخ به این پرسش که «چگونه مهارت نه گفتن را به فرزندان آموزش دهیم؟»، اظهار داشت: این موضوع از سه سالگی شروع میشود؛ در این سن کودک به عنوان «من بودن» به عنوان کسی که من هم یک شخص هستم، رشد می‌کند.
بنابراین کودکان در چنین شرایط مقداری لجباز و خودخواه می‌شوند و این طبیعی بوده و خوب است که این طور می‌شوند؛ یعنی کودک می‌خواهد بگوید من نیز مثل یک فرد می‌توانم تصمیم بگیرم.
این روانشناس بیان داشت: در پایان سه سالگی، کودک مشاهده می‌کند که والدینش کارهای مختلف را انجام می‌دهند اما به وی یکسره توصیه کرده و دستور می‌دهند اما وقتی «من» در کودک شکل پیدا می‌کند، می‌خواهد بگوید خودم تصمیم می‌گیرم و چرا برای من تصمیم می‌گیرید.
تبریزی تصریح کرد: اگر در خانواده‌ای به قدری با کودک برخورد کنند و به کودک بگویند که« تو وقتی به حرف دیگران توجه نمی‌کنی دوست داشتنی نیستی و آن زمان که به حرفها گوش کرده و مطیع هستی دوست داشتنی هستی»؛ بعد از آن کودک مشاهده می‌کند برای بقا نیازمند تایید دیگران است.
وی متذکر شد: حالا که کودک نیازمند تایید دیگران شد؛ مثلا فردی می‌گوید «شما پسر خوبی هستی و پیشنهاد می‌دهد بیا به پارک برویم.» کودک در این شرایط می‌بیند که اگر پیشنهاد را قبول نکند آن را تایید نمی‌کنید؛ پس در نتیجه فکر می‌کند دوست داشتنی نیست.
این روان شناس اضافه کرد: اینکه ما نمی توانیم «نه» بگوییم؛ یعنی به تایید دیگران نیاز داریم. این باور را داریم که زمانی خوب و دوست داشتنی هستیم که به همه جواب مثبت و بله بگوییم؛ در نتیجه ریشه این موضوع در آموزش‌های خانواده و مدرسه است.
تبریزی در پاسخ به این پرسش که «چگونه این نقیصه را در کودک برطرف کنیم؟»،خاطرنشان کرد: باید از ابتدا ما روحیه انتقادی را در کودکان تشویق کنیم؛ یعنی کودک موضوعی را نقد کرده و نظر دهد، مخالفت کرده و حرفش را بیان کند؛ به اصطلاح میدان ببیند و وقتی در خصوص موضوعی جواب منفی می‌دهد، مورد تایید قرار گیرد.
تبریزی یادآور شد: البته این منافاتی با رعایت ادب ندارد؛ همان «نه» گفتن را می توان مودبانه یا بی ادبانه گفت و باید این را یادگیرند؛ در نتیجه در درجه اول در خانواده و بعد در مدرسه به کودکان این موضوع را یاد دهیم. به کودک میدان بدهیم تا آزادی سخن گفتن و مخالفت را داشته باشند و وقتی با موضوعی مخالفتی می‌کنند، مورد تشویق قرار گیرند.
بنابراین کودکان در چنین شرایط مقداری لجباز و خودخواه می‌شوند و این طبیعی بوده و خوب است که این طور می‌شوند؛ یعنی کودک می‌خواهد بگوید من نیز مثل یک فرد می‌توانم تصمیم بگیرم.
این روانشناس بیان داشت: در پایان سه سالگی، کودک مشاهده می‌کند که والدینش کارهای مختلف را انجام می‌دهند اما به وی یکسره توصیه کرده و دستور می‌دهند اما وقتی «من» در کودک شکل پیدا می‌کند، می‌خواهد بگوید خودم تصمیم می‌گیرم و چرا برای من تصمیم می‌گیرید.
تبریزی تصریح کرد: اگر در خانواده‌ای به قدری با کودک برخورد کنند و به کودک بگویند که« تو وقتی به حرف دیگران توجه نمی‌کنی دوست داشتنی نیستی و آن زمان که به حرفها گوش کرده و مطیع هستی دوست داشتنی هستی»؛ بعد از آن کودک مشاهده می‌کند برای بقا نیازمند تایید دیگران است.
وی متذکر شد: حالا که کودک نیازمند تایید دیگران شد؛ مثلا فردی می‌گوید «شما پسر خوبی هستی و پیشنهاد می‌دهد بیا به پارک برویم.» کودک در این شرایط می‌بیند که اگر پیشنهاد را قبول نکند آن را تایید نمی‌کنید؛ پس در نتیجه فکر می‌کند دوست داشتنی نیست.
این روان شناس اضافه کرد: اینکه ما نمی توانیم «نه» بگوییم؛ یعنی به تایید دیگران نیاز داریم. این باور را داریم که زمانی خوب و دوست داشتنی هستیم که به همه جواب مثبت و بله بگوییم؛ در نتیجه ریشه این موضوع در آموزش‌های خانواده و مدرسه است.
تبریزی در پاسخ به این پرسش که «چگونه این نقیصه را در کودک برطرف کنیم؟»،خاطرنشان کرد: باید از ابتدا ما روحیه انتقادی را در کودکان تشویق کنیم؛ یعنی کودک موضوعی را نقد کرده و نظر دهد، مخالفت کرده و حرفش را بیان کند؛ به اصطلاح میدان ببیند و وقتی در خصوص موضوعی جواب منفی می‌دهد، مورد تایید قرار گیرد.
تبریزی یادآور شد: البته این منافاتی با رعایت ادب ندارد؛ همان «نه» گفتن را می توان مودبانه یا بی ادبانه گفت و باید این را یادگیرند؛ در نتیجه در درجه اول در خانواده و بعد در مدرسه به کودکان این موضوع را یاد دهیم. به کودک میدان بدهیم تا آزادی سخن گفتن و مخالفت را داشته باشند و وقتی با موضوعی مخالفتی می‌کنند، مورد تشویق قرار گیرند.
مرجع : خبرگزاری فارس
