واکنش انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان به انتشار اخبار خودکشی در رسانه ها

به گزارش میگنا متن بیانیۀ انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران در مورد خودکشی‌های اخیر نوجوانان و توصیه‌های اساسی به رسانه‌ها به شرح زیر است:

 
در روزهای گذشته، اخبار ناگواری از مرگ نوجوانان به دنبال خودکشی منتشر شده که همگان را نگران کرده است. خوشبختانه، در این رابطه رسانه‌ها، نهادهای تأثیرگذاری هستند که می‏توانند با بالا بردن میزان آگاهی همگانی دربارۀ سلامت روان و اصلاح نگرش مردم در مورد علت مشکلات هیجانی و رفتاری، نقش مهمی در پیشگیری از این وقایع تلخ داشته باشند و شیوۀ برخورد با عوامل خطر منجر به اقدام‌های آسیب رسان به خود را آموزش دهند. با این حال اگر انعکاس این خبرها به صورت نامناسب صورت بگیرد، ممکن است به افزایش اقدام به خودکشی در سطح جامعه منجر شود.

برخی انواع خودکشی به صورت تقلیدی، و به ویژه در نوجوانان به دنبال پخش خبر خودکشی افراد مشهور یا همسال اتفاق می‌افتد. تکرار خبر خودکشی در رسانه‏‌ها یا انتشار آن به شکلی که منجر به شهرت قربانی یا بزرگ‏نمایی رفتار او شود و یا به عنوان نوعی اعتراض به شرایط خاص یا رفتاری قهرمانانه معرفی گردد، خطر تقلید آن را در جامعه افزایش می‏دهد.

خطر خودکشی‏‌های تقلیدی به ویژه در موقعیت‏‌های حساس مانند بروز بلایای طبیعی، بحران‏های اجتماعی و شرایط همه ‏گیری بیماری‏ها مانند کوویدـ19 بالاتر است. به اضافه، افرادی که مشکلات زمینه‏ای دارند نیز بیشتر احتمال دارد که اقدام به خودکشی تقلیدی کنند مانند نوجوانان مبتلا به اختلالات روانپزشکی (مشکلات خلقی و افسردگی)، قربانیان کودک آزاری و غفلت، افرادی که سازگاری ضعیفی در مواجهه با استرس‌‏هایی چون طرد یا فقدان‏های عاطفی دارند، و به ‏ویژه کسانی که از قبل افکار یا اقدام خودکشی داشته‏‌اند. این افراد با شنیدن خبر خودکشی همسالان، ممکن است از وضعیت شک و تردید خارج شوند و افکار خود را عملی کنند.
 
با توجه به این نقش مهم در پیشگیری از خودکشی، رعایت نکات زیر هنگام انعکاس خبر آن ضروری است: 
- اگر نشر خبر ضرورت دارد، پوشش خبری آن باید تا حد امکان محدود باشد.
- با توجه به اینکه خودکشی برآیند عوامل متعدد زیستی، روانی، اجتماعی و ... است، باید از انتساب علت خودکشی به یک عامل خاص به شدت پرهیز کرد.
- لازم است به موازات نشر اخبار خودکشی، مراکز فوریتی، مشاوره و درمان مناسب را برای مراجعه افراد در معرض خطر معرفی نمود.
- در کنار انعکاس خبر اصلی، باید به رنج و پیامدهای منفی و آسیب زننده‏ای که خودکشی برای بازماندگان، دوستان و خانواده به همراه می‏آورد پرداخت.
- باید به کمک متخصصان مردم را با علائم هشدار دهنده افکار و اقدام خودکشی آشنا کرد.
 
باید از انعکاس خبر به اشکال زیر جداً خودداری شود:
- اشاره به نام و نام خانوادگی فرد اقدام کننده
- ذکر تعاریف مثبت و تأیید رفتار فرد اقدام کننده
- درج خبر و واژه خودکشی در صفحه اصلی روزنامه و سایت‏های خبری
- پخش عکس و فیلم حادثه در شبکه‌‏ها و برنامه‏‌های پربیننده و پرشنونده
- شرح جزئیات خودکشی مانند روش اقدام (سقوط از بلندی، رفتن زیر قطار و ...)
- گزارش دراماتیک خبر خودکشی به صورت هیجان ‏انگیز، تحسین ‏آمیز، قهرمانانه
- معرفی خبر به عنوان پاسخی موجه به فشارهای اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی
 
در فضای مجازی، همه افراد نقش رسانه را دارند و باید به شدت از بازنشر این اخبار، تهیه فیلم و عکس از صحنه‌های دلخراش و ارسال آن در شبکه‌های اجتماعی اجتناب کنند.
 
به امید آنکه بتوانیم برای پیشگیری از این فاجعه‌‏ها گام‏های مؤثرتری برداریم.


انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران