دکتر سیاوش شهشهانی در یک سخنرانی علمی درباره آموزش مجازی، دانشگاه و جامعه که به همت دانشکده ریاضی، آمار و علوم کامپیوتر دانشگاه تهران برگزار شد با بیان این که امکانات آموزش مجازی مدت‌ها در کشور ما وجود داشته اما از آن استفاده نمی‌شده است،گفت: یکی از مزیت‌های شیوه آموزش مجازی این است که دانشجویان دیگر زمان خود را صرف رفت‌وآمد در هوای آلوده تهران نمی‌کنند و همچنین اگر سخنان استادی به نظرشان بی‌فایده آمد می‌توانند صدا را کم کنند و به کار دیگری مشغول شوند.
این استاد ریاضیات با اشاره به شیوع طاعون در سال ۱۶۶۵ در کشور انگلیس درباره تاثیر این بیماری بر دانشمندی چون نیوتن گفت: در طاعون سال ۱۶۶۵، یک چهارم جمعیت لندن از بین رفت. در سال ۶۵ دانشگاه کمبریج تعطیل شد و نیوتن ۲۲ ساله به روستای خود بازگشت و به مدت دو سال در روستا زندگی کرد. او در این مدت بنیان حساب دیفرانسیل و انتگرال را پایه‌ریزی کرد و به تجزیه طیف نور پرداخت.
وی در ادامه با بیان این که در آینده، آموزش مجازی جزو لاینفک آموزش خواهد بود گفت: یکی از مشکلاتی که باید در این زمینه رفع شود این است که باید اینترنت آکادمیک و پرسرعت برای امور تحقیقاتی و آموزش عالی داشته باشیم.
این دانش‌آموخته دانشگاه برکلی در ادامه سخنان خود به بیان نقش‌های دانشگاه پرداخت و گفت: سه نقش تربیت متخصص برای بخش دولتی و خصوصی، تولید علم و دانشمند و ارتقای آگاهی، قدرت نقادی و بینش فرهنگی شهروندان اهدافی هستند که کمابیش در زمان‌ها و مکان‌های مختلف و با نسبت‌های مختلف برای دانشگاه متصور بوده است.
شهشهانی افزود: دانشگاه در ایران که میراث اروپاست عمدتا دارای چهار بخش بوده است. این چهار بخش عبارتند از الهیات، پزشکی، حقوق و فلسفه. سه بخش اول برای تحقق هدف تربیت متخصص و بروکرات برای بخش دولتی و خصوصی و بخش فلسفه برای تولید علم ایجاد شده است.
این استاد ریاضیات در ادامه، ابزار اجرای اهداف آموزشی را خطابه، تکلیف خواندنی و تکلیف عملی عنوان کرد و افزود: متاسفانه هنوز هم خطابه، پررنگ‌ترین رکن آموزش است و بار آموزشی استاد با تعداد ساعات خطابه آن محاسبه می‌شود. در حالی که گاهی اگر زمانی که دانشجو صرف شنیدن خطابه می‌کند را به مطالعه منابع دیگر در خانه بپردازد، مطالب بیشتری یاد می‌گیرد.
وی بیان کرد: در طی آموزش مجازی گاهی استادان شکایت دارند که دانشجویان سر کلاس نمی‌آیند و کلاس‌ها را جدی نمی‌گیرند. یکی از دلایل مشروع بی‌علاقگی دانشجویان به حضور در این کلاس‌ها این است که آن قدر رسانه‌ها و راه‌های مختلف برای کسب اطلاعات وجود دارد که گاهی حضور در کلاس شاید مفید نباشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با انتقاد از تفکری که دانشگاه‌ها را به سمت درآمدزایی سوق می‌دهد گفت: می بینیم که برای دانشگاه‌ها تاریخ‌سازی می‌شود و نسل‌های مختلف برای آن تعیین می‌شود مثلا گفته می‌شود نسل اول دانشگاه، دانشگاه آموزشی بوده نسل دوم دانشگاه پژوهشی بوده است و حالا نسل سومی دارد پدید می آید که دانشگاه کارآفرین و درآمدزا است.
وی افزود: این تفکر خطرناکی است که ممکن است زودتر از آن چه فکر می‌کنیم دامن‌گیر کل آموزش عالی شود. من مخالف این نیستم که دانشگاه‌ها در زمینه درآمدزایی فعالیت کنند اما این موضوع باید محدود باشد. افرادی که این موارد را مطرح می‌کنند متاسفانه تجربه محدود دارند. این افراد معمولا چهار پنج سال بعد از اخذ لیسانس به آمریکا شمالی رفته‌اند و در برخی دانشکده‌های مهندس خاص تحصیل کرده‌اند و حالا تصور می‌کنند همان مدل را باید برای همه‌ی رشته‌ها و دانشگاه‌ها پیاده کنند.
شهشهانی در ادامه به بیان طرحی برای تغییر در آموزش عالی پرداخت و گفت: ایجاد مراکز آموزشی دوساله ایده تازه‌ای نیست. در کشور آمریکا نیز بسیاری از دانشجویان دو سال اول تحصیل خود را در مکان‌هایی به نام community college می‌گذرانند. این طرح چند خصوصیت دارد. من فکر می‌کنم دانشگاه‌های کوچکتر در شهرستان‌های کوچک یا دانشگاه‌های پیام‌نور به مراکز آموزشی دوساله تبدیل شوند. حد نصاب نمره پایینی برای ورود دانش‌آموزان وجود داشته باشد و کنکوری برای ورود وجود نداشته باشد.
این استاد بازنشسته دانشگاه ادامه داد: در این مراکز ویدیوهای آموزشی تهیه شده در دانشگاه‌های برتر می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. حتی می‌توان برخی از ویدیوهای دانشگاه‌های برتر خارج از ایران را نیز برای این دانش‌آموزان تهیه کرد در نتیجه این مراکز باید امکانات رسانه‌ای قوی داشته باشند. به جای خطابه، دانشجویان با مدرسان (tutor) مواجه هستند که وظیفه آن‌ها کمک به رفع اشکال، بحث با دانشجویان و کمک به یادگیری آن‌هاست.
شهشهانی بیان کرد: پیشنهاد این است که حد نصاب نمره قبولی واحدهای درسی این مراکز که مشابه واحدهای درسی سال‌های اول و دوم دانشگاه است، مختلف باشد و در طی یک سال امتحانات چندین بار برگزار شوند. این مراکز آموزشی باید منابع مالی متنوعی داشته باشد و نهادهای دولتی و خصوصی و همچنین دانشگاه‌های مستقل منابع آن را تامین کنند. علاوه بر آن می‌توان شهریه نیز در نظر گرفت که البته دانشجویانی که معدل بالاتری دارند از شهریه معاف شوند.
وی با بیان این که پس از فارغ‌التحصیلی می‌توان به دانشجویان دانشنامه اعطا کرد گفت: دانشگاه‌ها می‌توانند حد نصاب‌هایی را مشخص کنند که این دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی از این مراکز وارد دانشگاه‌ها شوند. برخی از دانشجویان بعد از این دو سال ممکن است دریابند که می‌خواهند رشته خود را تغییر دهند. علاوه بر این، دانشگاه‌های برتر می‌توانند کنکور ویژه خود را داشته باشند.
شهشهانی در پایان بیان کرد: راه‌های مختلفی برای گذر از مشکلاتی که کنکور ایجاد می‌کند بیان شده است، اما به نظر من بهترین راه این است که ورود اولیه به دانشگاه را آسان کنیم و همه این فرصت را داشته باشند که برای یکی دو سال توانایی‌های خود را نشان دهند. این طرح فرصتی را در اختیار استادان جوان قرار می‌دهد که زمان بیشتری برای تحقیقات داشته باشند. این طرح خامی است اما فکر می‌کنم قابلیت کار کردن روی آن وجود دارد.
***
گفتنی است دکتر سیاوش میرشمس شهشهانى متولد ۱۰ خرداد ۱۳۲۱ در تهران است. در هجده سالگى ایران را براى ادامه تحصیل به مقصد میشیگان آمریکا ترک کرد. در کالج هوپ میشیگان ریاضیات خواند و براى دوره کارشناسى ارشد و دکترا به دانشگاه برکلى در ایالت کالیفرنیا رفت و موفق به اخذ درجه دکتراى ریاضیات از دانشگاه برکلى شد. او نزدیک به پنج سال در دانشگاه‌هاى برکلى، نورث وسترن، ویسکانسین و میشیگان تدریس کرد. سال ۵۳ به ایران بازگشت و به عضویت هیأت علمى دانشگاه صنعتى شریف درآمد. سال‌ها تدریس ریاضى در دانشگاه و نیز مسؤولیت‌هاى اجرایى و نظارتى در دانشکده علوم ریاضى، مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و پژوهشکده دانش‌هاى بنیادى و تألیف مقالات علمى متعدد و ترجمه کتاب‌های تخصصى در کارنامه سیاوش شهشهانى است.
دریافت صفحه با کد QR