طبق اعلام سازمان نظام روانشناسی کشور، قبل از شیوع کرونا تقریبا 25درصد مردم ایران نیاز به استفاده از خدمات روانشناسی داشتند اما این رقم هم‌اکنون به 60درصد افزایش یافته‌است. قرنطینه خانگی، کند‌شدن روند زندگی، مشکلات شغلی و اقتصادی و وجود ترس به‌خاطر این بیماری، تأثیرات روانی منفی‌ روی مردم گذاشته است و به‌دلیل کمتر شدن امکانات و تفریح مناسب، شرایط بسیار سخت شده‌است. این موضوع در حالی است که یک‌دهم از یک درصد بودجه سلامت کشور متعلق به سلامت روان است که در اختیار وزارت بهداشت و برای بیماران ویژه و صعب‌العلاج است که نیاز به بستری دارند و برای پیشگیری و مشاوره روانشناسی اصلا بودجه‌ای وجود ندارد.

مشاوره روان‌شناسی موضوعی است که در تمام این سال‌ها مغفول مانده و مردم به‌دلیل بالا بودن هزینه‌های خدمات روانشناسی با وجود تمایل و ضرورت، از گرفتن این خدمات در جامعه محرومند اما سؤالی که وجود دارد این است که وقت آن نرسیده تا این نوع خدمات هم در شرایط کرونازده جامعه تحت‌پوشش بیمه قرار‌بگیرد و در آیین‌نامه بیمه‌های درمانی تصویب شود؟ 


به‌عنوان یک طرح قابل‌پیگیری است
طاهره میرزایی، کارشناس ارشد بیمه دفتر برنامه‌ریزی و امور فنی بیمه مرکزی ایران در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «هم‌اکنون در آیین‌نامه بیمه‌های درمانی تصویبی سال گذشته جایگزین آیین‌نامه 74شورای‌عالی بیمه شد، بستری بیماری‌های روان‌پریش تحت‌پوشش بیمه قرار‌گرفت. بنابراین اگر بیماران کرونایی مشکلات روانی پیدا کنند درصورت بستری‌شدن طبق قرارداد بیمه پوشش داده می‌شوند اما بخش سرپایی خدمات روانشناختی شامل ویزیت و دارو منوط به خریداری آنها از سوی شرکت‌های بیمه است».

میرزایی درباره زیرپوشش بردن خدمات روانشناسی و مشاوره می‌گوید: «سقف تعهدات ما برای هر نوع پوششی منوط به تصویب‌نامه هیأت‌وزیران است که توسط دبیرخانه شورای‌عالی بیمه سلامت به ما ابلاغ می‌شود. ما نیز در چهارچوب همان آیین‌نامه تعهدات‌مان را پرداخت می‌کنیم اما در این آیین‌نامه چیزی درباره حق مشاوره روانشناسی نیامده که ما متعهد به پرداخت آن باشیم. مسئولان بیمه می‌توانند برای زیرپوشش رفتن خدمات مشاوره روانشناسی به‌عنوان یک طرح کار کنند اما امسال به‌دلیل اینکه وقت زیادی از ما گرفت هنوز نتوانسته‌ایم در این زمینه کار کنیم و تا پایان سال متصور نیستم که بتوان این خدمات را در قالب آیین‌نامه آورد اما می‌توان از صفر تا صد بیماری کرونا را به‌عنوان یک طرح درنظر گرفت و روی آن کار کرد. البته این طرح باید از طریق شرکت‌های بیمه به ‌دست ما برسد تا مورد‌بررسی و تصویب قرار‌بگیرد».

کرونا در این مدت هزینه‌های پرداختی شرکت‌های بیمه‌گر را هم در بخش بیمه‌های درمان و هم بیمه‌های عمر افزایش داده؛ بنابراین با تحت پوشش قرارگرفتن طرح خدمات مشاوره روانشناسی، هزینه‌های زیادی به شرکت‌های بیمه وارد می‌شود؛ چرا که مردم استقبال خوبی از آن می‌کنند. گرچه کار صنعت بیمه این است که روی چنین طرح‌هایی کار و ریسک آنها را در قبال تعهداتش قبول کند.

 
چند قدم رو به جلو
بهزاد مهدیون، معاون مدیرکل نظارت فنی بر بیمه‌های غیرزندگی بیمه مرکزی ایران در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «بحث پوشش‌های بیمه تکمیلی بیماری‌های روانی تا سال گذشته بیماری‌های روانی را تحت پوشش قرار‌نمی‌دادند اما سال گذشته بیمه مرکزی با به تصویب رساندن آیین‌نامه 99هزینه‌های بستری بیماری‌های روانی را تحت‌پوشش قرار داد و این خدمات را از استثناهای آیین74 قبلی حذف کرد که قدمی رو به جلو برای مردمی که دچار این مشکلات هستند بود تا بتوانند از این خدمات با پوشش بیمه استفاده کنند».

مهدیون درباره خدمات مشاوره روانشناسی که در دوره کرونا ضرورت آن بسیار احساس می‌شود، می‌گوید:« دو نوع مشاوره داریم؛ یکی مشاوره‌ای است که بیمار به روانشناس مراجعه می‌کند و پزشک چندین جلسه رواندرمانی روی بیمار انجام می‌دهد و برایش وقت می‌گذارد و هزینه‌های کلانی نیز دریافت می‌کند و تحت‌پوشش بیمه نیست اما مشاوره‌هایی که در بیمارستان‌ها انجام می‌گیرد و پزشک درباره یک بیمار از چندین پزشک دیگر مشاوره می‌گیرد در قالب هزینه‌های بستری از سوی بیمه پوشش داده‌می‌شود.

مشاوره‌های روان‌شناسی معمولا در شرکت‌های بیمه از محل ویزیت پرداخت می‌شود. ممکن است بیمه‌گذار تا 2میلیون تومان پوشش ویزیت را از یک شرکت بیمه برای هر فرد خریداری کرده باشد که بیمه‌گذار می‌تواند تا سقف خریداری شده را از بیمه پوشش بگیرد. تا زمانی که سقف ویزیتی که خریداری کرده اجازه می‌دهد همکاران شرکت‌های بیمه می‌توانند از محل پرداخت ویزیت پرداخت کنند و اگر دریافت خدمات روانشناسی هم در قالب ویزیت بیاید قابل‌پرداخت است؛ همانطور که گفتم پرداخت مشاوره از محل ویزیت تا سقف آن چیزی که بیمه‌گذار خریده باشد؛ در واقع اگر شرکت‌ها با بیمه‌گذار به توافق رسیده‌باشند و در قرارداد مشاوره را پوشش داده‌باشند که برای این کار هم باید از بیمه‌مرکزی مجوز بگیرند. چون مشاوره به‌صورت خاص در آیین‌نامه نیست و جزو موارد خارج از تعهد آیین‌نامه است و اگر این مجوز را نگرفته باشند نمی‌توانند موارد مشاوره را پوشش دهند». 

معاون مدیرکل نظارت فنی بر بیمه‌های غیرزندگی بیمه‌مرکزی ایران در پاسخ به این سؤال که ضرورت دارد چه بندهایی درباره خدمات روانشناسی به آیین‌نامه اضافه شود، می‌گوید: «با توجه به ضرورت بیماری‌های روانشناسی بهتر است بیمه مرکزی به همراه شرکت‌های بیمه به تقاضای بازار و نیاز مردم درباره آوردن هزینه‌های مشاوره روانشناسی در چهارچوب آیین‌نامه توجه کند».


نظرسنجی
کوتاه از کارشناسان شرکت‌های بیمه 
کارشناسان بیمه در مورد اینکه در پسا‌کرونا خدمات مشاوره روانشناسی زیر پوشش شرکت‌های بیمه قرار خواهد‌گرفت یا خیر نظرات متفاوتی دارند.

قابل‌پرداخت است اما مشروط
سید‌احمد حسینی، مدیر بیمه‌های درمان بیمه آسیا درخصوص پوشش بیمه خدمات روانشناسی می‌گوید:«هم‌اکنون جبران هزینه‌های بستری جهت درمان بیماری‌های روان‌پریشی تا 50درصد سقف تعهد پوشش بیمارستانی مشروط به آنکه بیمه‌گذار چنین پوششی را در زمان انعقاد قرارداد اخذ کرده باشد، قابل‌پرداخت است. این موضوع در بند 4-6 از قسمت «ب» ماده 3 آیین‌نامه شماره 99شورای‌عالی بیمه مورد‌تصریح قرار گرفته‌است اما هزینه‌هایی چون مشاوره روان‌درمانی به‌صورت کلی تحت‌پوشش و در آیین‌نامه بیمه مرکزی نیست. به استثنای مواردی که از قبل و در هنگام انعقاد قرارداد از سوی بیمه‌گذار درخواست می‌شود، تحت‌پوشش قرارداد قرار می‌گیرد که در این حالت نیز صرفا از سقف تعهد ویزیت و با درنظر گرفتن تعرفه وزارت بهداشت قابل‌پرداخت خواهد‌بود».

احتمال زیر پوشش قرار‌گرفتن وجود دارد
حسین کریم‌زاده، مدیر توسعه سازمان فروش بیمه‌های عمر پاسارگاد هم زیر پوشش رفتن خدمات روانشناسی را از سوی شرکت‌های بیمه پیش‌بینی می‌کند و می‌گوید: «شرکت‌های بیمه بر اساس سیاستگذاری دنبال ایجاد رقابت و گرفتن سهم بیشتری از بازار هستند. در چند وقت اخیر هم برخی شرکت‌ها با راه‌انداختن بازار تبلیغاتی و جذب افراد، پوشش کرونا را به تعهدات خود اضافه کردند و خدماتی را در این خصوص ارائه دادند. درخصوص زیر پوشش قرار دادن خدمات روانشناسی متصورم که بیمه‌گذارها با توجه به استقبال مردم به این سمت حرکت کنند».

بعید است خدمات روان‌شناسی بیمه شود
سمانه آقامیر، کارشناس بیمه ایران می‌گوید:«هنوز چیزی به ما درباره خدمات مشاوره اعلام نشده است. من فکر نمی‌کنم شرکت‌های بیمه به این سمت بروند. اگر قرار به تحت‌پوشش دادن کرونا باشد بودجه شرکت‌های بیمه بیشتر به سمت هزینه‌های سلامت جسم اختصاص داده می‌شود تا سلامت روان».

هزینه‌های شرکت‌ها بالا می‌رود
مینا صادقی، کارشناس بیمه ایران نیز می‌گوید:« ویزیت روانشناسی هم‌اکنون هم تحت‌پوشش قرار‌دارد؛ به‌عنوان مثال از ویزیت 150هزار تومان روانشناسی، بیمه‌ها ویزیت یک دکتر متخصص را طبق تعرفه 34600تومان پرداخت می‌کنند که عملا فایده‌ای ندارد اما من فکر نمی‌کنم برای پوشش دارویی و مشاوره در شرایط پساکرونا شرکت‌های بیمه به‌علت هزینه‌های بالای آن زیر بار این تعهد بروند. اگر هزینه مشاوره روانشناسی تحت‌پوشش باشد مردم استقبال بیشتری می‌کنند و هزینه‌های بیمه بسیار سنگین می‌شود».

سقف تعهدات بیمه مرکزی برای هر نوع پوششی منوط به تصویب‌نامه هیأت‌وزیران است که توسط دبیرخانه شورای‌عالی بیمه سلامت ابلاغ می‌شود. بیمه‌ها نیز در چهارچوب همان آیین‌نامه تعهدات را پرداخت می‌کنند در آیین‌نامه مصوب هیأت وزیران چیزی درباره حق مشاوره نیامده که بیمه‌ها متعهد به پرداخت آن باشند

در اینکه جهان به سمت فردگرایی و دیدگاه هدونیسمی (لذت‌گرایی)، شادخواری و لذت‌جویی حرکت کرده و کمتر کسی به مسائل ارزشی نگاه می‌کند، شکی نیست؛ به نظر می‌رسد براساس دیدگاهی غیرآماری هدونیست‌ها بیش از ارزشی‌نگرها در جامعه شده‌اند. بنابراین خیلی عجیب نیست اگر مردم گزینه‌هایی را انتخاب کنند که برایشان لذتبخش است و دیدار پدربزرگ و مادربزرگ چندان لذتبخش نباشد